장음표시 사용
151쪽
existit. Quid enim iniquitis est, qua in indidiana'
tere eius criminis, cuius ipse praecipuus es aut ar PProstitutionis rationem habet exclusit nocturna, chim misera flemina fugiens saeuitiam mariti, cogitur alienum tectum quaerere, id si a domo a marito. Varitum enim qui hoc facit, iudico non minus scelerate agere, quam si uxori L chisa, de quodammodo abscissa a marito, scortatione se pollueret. TE M , Si uxor credidit Virum defunctum,
nupsit alij, non debet a marito reuerso propici a 'dulterium ab ij ci. Non enim malitii, sed ignoranti
peccauit. Quare ' iustum censeo, Ut marit ricam ingratiam recipiat. Vertim si maritus abfuit propter infame factum, postea, reconciliatus magistratui, reuertitur, repetit Yorem, non es cogenda hone sta foemina, ut ad infamem maritum redeat, sed maneat apud posteriorem, praesertim si Venia impetrata a iudice, nupsit. Si cognita fuit ab aliquo quem proprium maritum fuisse credidit, non culpa, sed error est iudicandu S. M, Si mulier Vi compressa est,no debet ob iniuriarn, qua passi est, puniri. Non enim qui patitur, sed qui facit iniuriam, puniendus est.
S M addunt Canon istae, Si maritus, post quam culpam uxoris deprchedit , cum a consueuit, loco reconciliationis habebitur, adeo Vt perierit ma rito insonti ius omne dimittendi adulteram. At ego
non video, cur cuiquam fraudi debeat esse sua cle mentia, qui semel atque iterum ignoscit confitenti emendationem pollicenti redintegrata
152쪽
gratia non abstinet ab uxore, ne praebeat occasione relabendi, cur is, veluti fautor aliena nequitiae,spoliatur iure dimittendi, si compererit ineme labilem. Postquam autem omnia ad istum modum diligentissime examinauit iudex, deprehendit, actorem non posse iuste culpari, nec Vllam consorti suae euidentem praebuisse causam ad peccandum, dispiciet iudex, num hortatio ad condonationem iniuriae, bdelicet, ut persona quae offendit, recipiatur rursus in domum innocentis, si e re ecclesiae reipublicae,
personae offensae, necne. Si Videtur este locus memdationi, coditio personae ostensae hoc ferre potest, hoc est, si persona innocens priuatam vitam degit,&ad functionem aliquam honestam in republica aut Ecclesia parum idonea videtur, potest iudex hortari innocentem Vt condonet offensam,& recipiat rursus in sua promittentem emendationem ' suppliciter petentem Veniam, sed non coget autoritate. Nam si hoc faceret, contra iusticiam faceret, & boni iudicis ossicio non fungeretur.
Verum si innocens persona in dignitate aliqua est constituta, hoc est si vel fungitur aliquo sublimi ODficio in Ecclesia aut Republica , vel fungi aliquando
poterit,non patietur iudex reconciliationem fieri,ita ut rursus ea persona iungatur ei quam offendit, tantum abest, ut ad eam hortetur. Nam ea reconciliatio&cohabitatio redderet innocentem inidoneum ad publici muneris functionem , t in quem infamia consortis redundaret, non sine iniuria damno Ecclesiae Ieipublicae. Triste exemplum huiusmodi casus vidimus Anno DL I. Nam cum ii pius,
153쪽
clarum in Ecclesia Dei organon , vellet stupratam ab alio coniugem retinere, R ex ipse Christianus, eius nominis tertius, cum senatu regni, Academiae,prudenter cogitantes , quid inde incommodi sequeretur, compulerunt optimum virum, etsi valde reluctantem Vt ream personam dimitteret, ne ipse, qui innoces erat, redderetur functioni, qua summa cum laude fungebatur, inutilis. Non ergo debet iudex hortari ad iterandam cohabitationem, si viderit eam vel Reipublicae , vel Ecclesiae nocituram, sed potius sua autoritate eam impedire, optimi Regis exemplo. Porro cum reconciliatio, citerata cohabitatio locum non habet, iudex sententiam diuorti grauiter , Ut Vicarium Dei decet, pronunciabit, ac innocenti personae liberum faciet, sectandi alias nuptias, quandocunque velit, nullo termino praescripto, modo in Domino. Sed quid deliberis natis, aut conceptis antelatam iudicis sententiam . quid de rea personis alven dum Sit ne illi omnis spes nouarum nuptiarum adi mendi De priori huius quaestionis parte Canones leges recte sentiunt, de posteriori minime. Quantum autem ad liberos attinet, iuxta leges Canones, legitimi habebuntur in coniugio nati, concepti ante latam sententiam, nisi forte ex tempore natiuitatis colligi potest adulterinus foetus, ut sit maritus tempore conceptionis abfuisse probatur, hoc est, integris duodecim mensibus ante partum. Neque debet probrum parentum liberis obijci, rno
do ipsi improbi non sint. Vnde Chrysostomus: Qui
154쪽
Virilite propria decoratiar, parentum suorum opprObrijsio dedecoratur. Et Hieronymus : Non in seminibus, sed in voluntate nascentis, causa vitiorum est
Quantum autem adream personam attinet, si a gistratus ciuilis eam morti no adiudicat, id quod merito facere deberet, multi ex patribus iudicar ut, camindignam esse nouo confugio, quae tam sacrilege Ordinatione Dei violasset, vinculti, quod Dominus ipse ligauerat, tam perfide rupis et Fateor equidem indignam esse, sed misericordite Domini multae sunt, quae ficiunt, ut obliviscatur peccator si eorum, qui se ad illii in vera poenitentia conuertunt. Quare iudico non prorsus rear persona: poenitenti adimendam
esse spem noui coniugij Sed propter disciplinam in
Ecclesia seruandam, tria facienda sunt: primum exploranda es rea persona seria poenitentia, idque ad certum tempus, prout videbitur iudici lassicere, habita ratione infirmitatis,4 insidiarum diaboli. Deinde prohibebitur rea persona, ne illi nubat qui se polluit adulterio, e X cepta causis, quam infra indicabimus. Nam qui vel ducit quam polluit adulterio
sue vivente viro siue mortuo, adulterium continuare videtur. Ideo Leo recte dixit: Nullus ducat in VXOrem , quam adulterio polluit. Idem quoque Augus inus sentit. Neque huic sententiae reine opponi tu Dauidis exemplum. Non enim ad exempla, sed ad leges vita instituenda esst, nisi cXempla cum legi bus congruant Tertio iubebitur rea persona, si alias quaerit nuptias, mutare locum, io se conferre, ubi ipsius turpitudo non innotuit. Hanc disciplinam uti
155쪽
lem esse iudico, quae etiam seruatur in ducatu SaXO-nico in in alijs Ecclesjs refornaatis. Nisi enim haec disciplina serio seruetur, breui omnia adulterijs plena erunt. Quare optarer , Ut magistratus, cui a Deo gladius traditus est, in vindictam malorum operum , in hac re suum faceret officitum. Quidam huic concessioni, qua concedimus reae personae nouas nuptias, opponunt dictum Pauli 1. Cor. 7. VXOra viro ne separetur Atti separata fuerit, maneat innupta. Paulus h1c non loquitur de muliere, quae cogitur sententia iudicis a Viro, propter adulterium discedere Sed de voluntaria mulieris a viro defectione, propter impatientiam, aut alias molestias domesticas, quae saepe incidunt. Graecus scholiastes recte restringit hoc dictum, cum ait: - τι ἐπὶ Quod autem Canonista putent innocentem solui ream personam manere ligatam , falsum est. Non enim manet ligatio, nisi maneant quilloantur. Si ergo maritus solutus est legitime, non manetigor ligata marito. Nam alioqui maritus simul ligatus es et Sed de solutione vinculi coniugalis, in prima tractatus huius parte , plura diXi
Secundam causam diuortii Paulus I. Cor. 7.ponit, hisce verbis: Si infidelis discedit, discedat. Non est enim seruituti subiectus fratcra ut soror in huiusmodi Hic Paulus loquitur de coniugio quo alter coniuetum fidelis est, alter infidelis. Nam quia sua- scrat
156쪽
serat Paulus, ne fidelis infidelem coniugem , modo
consentit secum habitares, dimittat , poterant hoc
modo interrogare: Quid faciet igitur fidelis,si infidelisse deserit Respondet Apostolus: Si infidelis discedit, discedat, hoc est, pius aequo animo ferat, si infidelisse deserit. Rationem regulae subiungit Non est en in seruituti subiectus frater aut si ror in huiusmodi, hoc est, Si acciderit infidelibus matrimonio iunctis, Ut eorum alter, post initum matrimonium, fidelis enficiatur, alter vero maneat pertinax in sua infidelitate, atque insuper odio religionis , sua sponte piam
personam deserat , non est seruituti subiectus frater aut soror, hoc est, fidelis persona deserta, libera est a vinculo coniugi; Si libera, certe nouas sectari nuptias, ei non denegabitur.
Porro qui putant Paulum aduersari Christo , nec Christi nec Pauli verba recte perpendul. Christus loquitur deabij ciente temere coniugem, quod minime licere affirmat. At Paulus loquitur de persona iniuste deserta, cui magistratus opem ferre debet, Ut possit pleri tranquille vivere , quod fit , dum ei nouas nuptias concedit Breuiter, Christus loquitur de faciente diuortium, Paulus autem de patiente diuortium Sententiam illor una, qui ideo existimant Paulum pronunciare, desertam personam liberam
csse, quia infidelitas est species scortationis in eoru opinionem, qui Christia aiunt de pari, Paulum Verode impari loqui coniugio, supra refutaui. Hanc speciem desertionis Lutherus, alij excellentes Theologi, rectissime ad genus, hoc est, quamlibet malitiosam desertionem transferunt, Videlicet, cum
157쪽
cum quis taedio vel odio piae& honestae uxoris discedit, non coacte, sed sua sponte, ut alios forte amores
sectetur, siue fortunas quaerat Ratio autem, cur ex
specie genus concludunt, haec est , Paulli I. Tim. F. ait: Si quis suorum, maxime domesticorum curam no habet, fidem negauit, ist infideli deteriori Qui autem deserit uxorem piam, seu quae deserit maritum pium, non suorum domesticorum curam habet. Prom de fidem abnegauit infideli est deterior Iam si talis desertor est infideli deterior , profecto multo minus expcctandiis st, quam simpliciter infidelis. Nam perfidia infidelem superat. Huc facit quod Paulus causam liberationis coniugis fidelis , a seruitute coniugis infidelis , non statuit infidelitatem discedentis. Nam supra pronunciauit, infidelitatem non esse iustam diuorti causamo sed discesssum infidelis. Praeterea non dubium cst, piamin honesta in foeminam desertam, iuste liberari a desertore, qui se a suo corpore abscindit, malitiose spoliat iurecorporis sui: Quae res profecto honesta foeminae non minus tristis est, quam adulteriti mariti praesentis. Idem iudicandum cst de viro, si uxor eum simili malitia
deseruerit. Porro clim innocens personari deserta conqueritur se desertam csse dio posse caste extra coniugi si vivere, petat a iudice potestate, nouas quaerendi nuptias, quam potestatem ei concedat iudex, Sed hisce conditionibus Irimum desertae personae triennium expectandi desertor cin prae scribatur. Fieri enim potest, Vt desci tori terea tela' poris animum mutet,
158쪽
tempore exacto, tribus vicibus in publico placito curet deserta persona desertore citari Post haec, si comparere nolit c scrtor, nec per literas aut nuncium certiorem reddiderit desertam de reditu suo , veniat deserta adiudicem, triplici testimonio munita. Primo. quod vixerit honeste modeste, cum marito, a quo nunc est deserta δε toto desertionis tempore. SecundG, quod iiennium post desertionem sit exactum. Tertio, terna citationis in publico placito. His ita ordine gestis Megaminatis, summa cum diligentia grauitate, iudex faciat innocenti&de sertae personae facultatem nubendi ali), cui vult in Domino. Idem iudicium sit viri a muliere deserti. Caeterum, si foemina morose proterve cum eo, a quo se desertam conqueritur , ViXisi e conuincitur, ut illain tridem malitia vicissse, hic vero impatientia victus esse videatur, iubeatur adhuc alterum triennium e Xpectare, in poenam sua aduersiis maritu contumaciae. Hanc enim poenam, sua morositate protervia, iustissimam meruit. Hoc tempore, hoc est,
duplicato triennio , lapso , si continere non potest, fiat et , pro ter deteriora cauenda , nubendi fa
Verum si foemina testimonium habet , se placide, humaniter& caste cum marito praesente vixisse, postea ipso desertionis tempore, hoc est, intra triennium illud , quo desertor X pectandus erat , se polluit scortatione, nolim iudicem ei nuptias permitte re in ea ciuitate aut prouincia, ubi se polluit, sed ut iubeat eam alio proficisci ibi minus nota est , illic l; nubere in Domitio, si continere nequit.
159쪽
Quid si foemina, quae caste placide cum marito
desertore vixit, eXacto triennio, quo expectandus e rat desertor, humana infirmitate lapsa ira sertim cum iam desperari de reditu desertoris peccarit' Hic puto misericordiam requirere,ut infirmitatis muliebris habeatur rario, permittatur ei potius honeste nubere, quam impure vivere in certissimu animae suae interitum. Idem iudicium sit de marito deser
Inhabilitas corporum ad usum matrimoni , tertia diuorti causa est,&poterit haec inhabilitas esse, in masculo in in foemina, ut consistorijs notum est. Inhabilitas viri plures potest habere causas Alij enim natura sunt Eunuchi, hoc est, inepti ad coniugiu, de quibus Christus ait. 19. Alij voluntate sinat facti Eunuchi,ut Origenes, qui seipsum castrasse dicitur Alij in morbo longo inhabilitatem contra Xerui. Nonnulli per violentiam facti sunt in idonei Interductiam, etsi rarissime, occurrunt contrario malo laborantes, e quo inhabiles sunt ad usum coniugij. Nonnunquam fascino leneficio adeo inhabiles reddu-tur viri, ut nunquam sanari possint. Foemmae habilitas occultior est, Videlicet, cum congressum mPropter naturae Vitium, aut in curabilem morbum ferre, ves omnino non, vel non sine Valetudinis criculo potest . . Quantum autem ad inhabilitatem n i attinet, plura sunt ordine iudici perpendenda. Primum, an prae cesserit nuptias. Secundum, an sit subsecuta nuptias.
160쪽
Tantam, an sit cui abilis. Quartum, an eius rei mulier fuerit oscia ante nuptias .Pro hac enim varietate Variabunt & iudicuria sententiae. Si inhabilitas in masculo praecessit nuptias, in materia coniugij, Vt Vocant, peccatum est , potest: bcrari persona sana, quae diuortium petit. Non enim fuit verum coniugium. Siquidem non legitime consentiunt, cum unus fallit, alter errat, fallit impotens,
errat potens. Cum ergo Deus nec fallaciam, nec errorem probat, non est dicendus eos coniunXisse. Proinde iudex, si intellexerit ex probationibus,in curabile vitium esse, mox declarabit suo testimonio, nofuisse matrimo nium. Verum si spes sit curationis, triennium statuatur, in quo patienter eXpectetur curatio : quae si frustra tentata fuerit, iudex pronunciabit coniugium nullum fuisse, liberum faciet sanae personae alias quaerere nuptias, quocunque tempore VO-luerit.
Si subsecutu est vitium post nuptias, post com
plexum maritalem coniugum, nullo pacto permittendum est diuortium Cum nullos ob morbos inciden tes, post nuptias deceat coniuges a coniugio con summato discedere. Foreuna enim afflicta, si absit culpa, patienter in coniugio ferenda est.
At si quis vel ferro seipsunt castrauit post nuptias,
vel pharmacisse ludo Veneris inutilem reddidit, ut homicida magistratui puniendus tradatur, ut diuortio per gladium facto, sanae personae consulatur. Si alter fuit conscius infirmitatis alterius ante nuptias, cogantur simul habitare, Malia ossicia sibi mutuo praestare.Nam persona conscia viti alterius, absque du-