D. Hilarii Pictauorum Episcopi Lucubrationes quotquot extant olim

751쪽

τ H I L A RI I D Ecolosi x turmis ad hune apostolicae fidei Ioeum uenimus quo ait:Videte ne quis uos de cipiat per philosophiam, re inanem fulaciam , secundum traditionem hominum, secundum elementa mundi, ec non secundum Christum: quia in ipso habitat o mnis plenitudo diuinitatis corporaliter.In quo per inhabitantem in eo corporalem diuinitatis plenitudinciuerum ec perfectum,ec paternae naturae deum demonstrari docuimus.Ita ec inhabitans plenitudo nec diuersum intelligeretin , nec unicum. cum ξc corporalis habitatio proprietatem naturalis unitatis in deo, qui ex deo substitiiset, doceret: α hahitans in Christo deus, subsistentis Christi natiuitatem. dum eius est habitator, ostenderet. Per quod impietati eorum satis superi, ara vvitatem-bitior fuisse responsum, qui id quod a domino dictum est: Qui me uide uidet redam putaue/ Patrem,ta:Pater in meac ego in patre, Etrinocti pater unum sumus,EC Omnia runt tantam/ quae patris sunζ, mea sunt, ad unitatem di concordiam uoluntatis tantum refer

modo esse uo, rent: ut quia ditii fides maneret, tamen dum inteluentiam fallacis doctrinae reli .. Divitem Rio ementita corrumperet, ec cum negari non posset in ijsuoIuntatis assensus, in quibus naturae unitas praedicatur,ad abolendam tamen eam,quae secundum natis uitatem est unitatem,societas tantum concordiae crederetur. Sed beato Apostolo post muIta naturalis uetitatis non ambigua praeconia, corporaliter habitantis diuinitatis plenitudinem in Christo docente, abstisma est omnis impietas faIsae asseretionis:cum naturalem unitatem incorporalis diuinitatis habitatio corporaliter efficeret, ut id quod non solus est silius, sed quod in eo manet pater:nem solum m net,sed re operatur ec loquitur,nem 1blum operatur θc loquitur,sed & uidetur,ne sint nuncupatitia, sed uera: dum habet in se per sacramentum natiuitatis re virtua uirtutem,& potestas potestatem, ec natura naturam tenens pernatiuitatem ipsa. Quod cum est,& ex se per imaginem referens quod in se est,dium di imago est aut sinc ueritas: Quia perfecti natiuitas persectam imaginem praestat,& plenit do diuinitatis corporaliter inhabitans, naturalem obtinet ueritatem. Et haec qui dem quamuis ita se, ut sunt , habeant: quia naturalis ex deo deus non potest nisi in ea natiuitatis siuae natura esse, qua deusest, re uiuentis naturae indifferens uni tas inseparabilis a se est sub uiuentis natiuitate naturae tamen per fidei euangeli salutarem confessione subrepunt Haeretici ad ueritatis excidiu, ut naturalem filio detrahant unitatem, dum aliter atque ad aliud dicta, aliter atque in aliud intelliflgenda componunt. Negantesitam dei filium, utuntur in autoritate qua dixerata Quid me dicis bonum nemo est nus, nisi unus deus. Vt quia unum deumum quibus ni professio eius locuta sit, quicquid illud exinde in dei nomine erit, iam non in na/tantur argu/ tura dei maneat, quia deus unus est. Atque ut id cauod ipse, quod deus dicitur,

mentis nuncupatione potius, quam ueritate sit, hinc confirmare nituntur, quia dixe rit: est autem inta aeterna,utcognoscant te solum uertim deum,& quem mi

sisti Iesum Christium. Et ut extra proprietatem ueri dei sit, id adiiciunt: Non po test filius a se lacere quicquam, nisi quod uiderit patrem facientem. Quid quod ec illud uia uado ad patrem,quoniam pater maior me est Postremo iam quasi indiiselubili abnegatae diuinitatis professione subuertisse se fidem eccIesiae glomantur, cum relegunt: De die autem illa, & hora, nemo scit, neque Angeli in coelia nec filius, niti pater solus. Non enim uidetur exaequabilis per natiuitatem esse na/tura, quae ignorationis sit necessitate diuersa: Et pater sciendo, & filius nesciendo manifestent dissimilitudine diuinitatis:quia Θc ignorare deus nihil debeat,& ignorater emis rans non comparandus sit scienti.Sed hec omnia nec ratione intelligentes nec temdivina scrip poribus discernentes, nec sacramentis euangelicis apprehendentes, nec didiorum turae ametes uirtutibus sentientes, stulto atque imperito surore aduersius diuinitatis naturam Ραμ loquuntur, ad implendas aures ignorantium sola haec di nuda memorantes, autu absoluti

752쪽

PATRIS ET FILII UN ITA TE I xabnolutionibus eortim tacitis,atit causis cum dictoru intelligentia,atu ex proposi/ais, aut ex consequentibus expetatur. Quorum quidem stipcritis memoratorum rationem ex ipsis uel Euangelicis uel apostolicis prosessionibus praestiti iri, admintiendos esse omnes comunis fidei existimamus,ut in qua colassione aeternitas ut

tae est , in eadem sit intelligentia aeternitatis. Nescit plane uitam suam, neficit, qui Christia Iesum ut veru deum, ita 8c uerum hominem ignorat.Et eiusdem periculi reatus est,Christium Iesum,uel si ritum deum, uel carnem nostii corporis denegare. Omnis ergo,inquit, qui consilebitur me coram hominibus, confitebor ec ego Maio 1. eum coram patre meo qui est in coelis: Qui autem negauerit me coram homini hus,negabo*ego eum coram patre meo qui in coelis est. HM uerbu caro factuloquebatur,ta homo Christus Iesus dominus maiestatis docebat, mediator ipse in se ad salutem eccletiae constitutus, εc ipso illo inter deum di homines mediatoris

facramento atri inin unum existeris,dum ipse ex unitis in idipsum naturis naturae utriusΦ res eadem est. Ita tamen,ut neutro careret in utro 3, ne sorte deus homo

nascendo esse deus desineret:ec homo deus rursum manendo homo no esset. Hscitam humanae beatitudinis fides uera es , deu Sc hominem praedicare, uerbum eccarnem confiteri,ne 3 deum nescire quod homo sit,neque carnem ignorare quod uerbum siti uum autem contra naturam sensus nostri deus manens homo nascitur,iam non est contra naturam spei nostrae, ut natus homo deus maneat,cum Potim natura in inseriorem nata fidem prsitet,inseriorem in naturam nasci posse potiorem. Et quidem secundit Iegem di consuetudine mundi,promptius magis spei superior na nostra ut natus homo deus maneat,quam diuini faciamenti emeetus est. Nam t ra m iis mundus in ηs quae nascuntur, habet incrementi uirtutem, no habet diminutionis riorem po potestatem. Cerne arbores,sita, pecudes,ipsum quo participem rationis homi test deseeranem contuere, semper proficit augmento, nun* uero diminutione contrahitur, dere nec sese caret quod excreuit ex sese . Nam tametsi di aetate marcescat, aut morte perimatu habet quidem aut diminutionem in tempore, aut sinem in constitutione uiuendi.Caeterum hoc quod sit non habet in uirilite non esse, ut notrerm se per . diminutione condat ex eodem,id est, ut ex sene decedat in paruulu. Naturae ergo nostrae necessitas in augmentum semper mundi lege profecta, non impudentem profectium naturae potioris expectat, cui Sc incrementum secundum naturam est; lacrementin& diminutio contra naturam est.Deo itam proprium suit,esse aliud quam mane secvnd- na

esie desinere,contrahere se uso ad coceptum 5c cunas,ec infantiam nec tame dei potestate decedere.Hoc non sibi,sed nobis est sacramentu: nem assumptio nostra deo prosectus est,sed c5tumeliae sitae uoluntas nostra profectio est:dum nec amit titille quod deus est,ct homini acquirit ut deus sit. Natus igitur unigenitus deus ex uirgine homo, secundum plenitudinem temporii in semetipso perfecturus in deum hominem,hunc per omnia Euangelici stimonis modu tenuit,ut se dei solium credi doceret, Sc hominis filium praedicari admoneret: loquutus re currens homo,uniuersa quae dei sunt loquens,deinde ec gerens deus uniuersa quae homi/nis sunt:ita tam ut ipso illo utriusm generis sermone nunquam sine significatio ne ec hominis loquutus,ta dei sit. o tamen deo patre semper ostenso,'in na vira unius dei per natiuitatis ueritatem professis: nec tamen se deo patri non re fi/Iil honore, edic hominis conditione subdente, cum natiuitas omnis se reserat ad autonem, re caro se uniuersia secunda deum profiteatur infirmam. Hinc itam fal/lendi simplices atm ignorantesseretici&occasio est,ut quae ab eo secundu homi/ Uere es eircanem diei a sunt, dicta esse secundu naturae diuinae infirmitate mentiantur. Et quia diuinitate untinus at idem est loquens omnia quae loquitur, de seipso omnia eum Iocutu esse de orta sint

Rr contendant

753쪽

τ s D. H I L A R I I DE contendant. Nec sane negamus,totum illius uiri qui eius naturae est, fuisse sermonem.Sed si Iesus Claristus & homo re deus,& nein cu homo si tum primu deus,nem tum cum homo,tum no etiam re deus: nem post hominem in deo non totus homo, totus deus, umim at idemn esse est dictoru eius sacramentu esse quod generis. Et cum in eo secundit tempus discernis hominem a deo,dei tum at w ho minis discerne sermone. Et cu deu at. hominem in tempore cotite heris, dei at hominis in tempore die a dijudica. Cuni aute ex homine di deo rursus totius ho minis totius etiam dei tempus intelligis, siquid illud ad demonstratione eius temporis dictum est, tempori coaptato quae dicti siunt: ut cu aliud sit ante hominem deus, aliud sit deus ec homo, aliud sit post trominem di deum totus homo, totus deus, no confundas temporibus in genetibus dispensationis sacramentum: cum Alba atque pro qualitate genrrum ac naturarum, alium ei in sacramento hominis necesse estafivi estber sermonem fuisse n5 nato, alium adhuc morituro,alium iam aeterno. Nostri igiturmo fili1 eausa haec omnia Christus Iesus manes quod erat, di corporis nostri homo natias secundum consuetudinem naturae nostrae Iocutus est,non tamen omittens no na Chri 1 natu it irae suae no esse quod deus est. Nam tametsi in partu,& passione, re morte natu nostrae se rae nostrae res peregerit,res ipsas omnes tamen uirtute naturae suae gessit,dum maene emit ipse origo nascendi est, dum pati uult quod eum pati no licet,dum moriturqui uiuit. Et tamen cum haec deus per hominem agit, per se natus, per se passus,di ex se mortuus,no re hominem se n5 egit,dum ec natus ec passius, ct mortuus est. caute ante conditionem mundi Lacramenta sint coelestiit mysterioria constituta,ut unigenitus deus homo nam uelletimansuro in sternu in deo homine:ut deus pa/ti uellet, ne passionibus humanae infirmitatis diabolus des euiens, legem in nobis peccati deo infirmitate nostram assumente redimeret: ut deus mori uellet,ne qua insolens potestas aduersus dea esset, nem creatae in se uirtutis posset usurparena turam,cum se immortalis deus intra Iegem mortis habuisset. Nascitur itam deus asscimptioni nostrae, patitur uero innocentiae, postremo moritur ultioni, dum ec. homo noster in deo permanet, infirmitatu nostrarum missiones deo seciae sint, ec spiritallis nequitiae ac malitiae potestates triumpho carnis deo per carnem mortente subduntur.Huius ergo sacramenti Apostolus consevis, S per dominum ip sum fidei scientiam adeptus, cum no ignoraret incapacem esse mundu ec homones eius philosophiae ait: Videte,ne quis uos seducat per philosephiam, oc inane deceptionem secundum traditionem hominum, secundu clementa mundi, n5 secundum Christum: quia inis habitat omnis plenitudo diuinitatis corporalister, Sc estis in illo repleti qui est caput omnis principatus N potestatis. Exposita itato habitantis corporaliter in eo diuinitatis plenitudine, facramentu asSumptio Repleto nos nis nostrae cotinuo lubiecit,dicens: Et estis in illo repleti. Vt enim in eo diuinitatis e la chhisto est plenitudo,ita nos in eo repleti sumus. Nel sane ait estis repleti, sed in illo estis quid fisia replere:quia per fidei spem in uitam aeternI regenerati,ac regenerandi omnes mae Paula in Chrisii corpore manent, replendis postea ipsis non iam in eo,sed in ipsis secun dum tempus illud de quo Apostolus ait: Qui transfigurabit corpus humilitatis nostrae conforme corpori claritatis suae. Nunc igitur in eo repleti simus dest, rassumptionem carnis eius, in qua diuinitatis plenitudo corporaliter inhabitat, echuius spei nostrae non exigua in eo potestas est. Nam quod repleti in illo sumus, hoc est caput ec principium omnis potestatis, secundum illud: ut in nomine Iesu omne genuflectiatur, eIestium terrestreum,& infernorum. Consessio enim haee erit,quia Iesias in gloria est dei patris,Θc natu in homine iam no in infirmitate no stri corporis manere,sed in dei gloria.Et hoc Iingua omnis confitebitur Et ca cce

restia.terrestria genua necte hoc caput omnis piincipatus di potestatis est, ut

754쪽

PATRIS ET FILII UNITATE di omnia genua fleetendo subiecta sint,in quo sumus subiecti,di cui sumus subiecti, re quia per habitante in se corporaliter diuinitatis plenitudine in dei patris sit

gloria colitendus. Demonstrato aute& naturae suae ec asmumptionis nostrς sacramento,cum in eo plenitudine diuinitatis manente,nos in eo per id quod horxo natus est repleamur,reliquam dispensationem salutis humanae exequitur dicens: In quo-circuncisi estis,circuncilione no manu iacta, in expoliatione corporis car nis,sed in circuncisionem Christi, consepulti ei in baptismate, in quo di conresura rexistis per fidem operationis dei, qui excitauit eum a mortuis. Circhincidimuritat no circuncisione carnati,sed circuncisione Christi,id est,in nouu homirie re, commorinati.Cu enim consepelimur baptismate ei mori necesse est,ec ueteri homini,quia christo ea regeneratio baptismi resurrectionis est uirtus.Et haec resurrectio Christi est,no ex uere aluere Poliari carne praeputii, sed totos comori ei, ec per id postea totos uiuere:In eo eriresiurgemus,per eius fidem qui ea suscitauit, mortuis. Credendus ergo deus est, rcuius operatione Christus excitatur a mortuis, quia fides ista conresurgit in Christo,conia maturi, deinde omne adsumpti hominis facramentu. Et vos mortui, inquit,cu efferis in delicitis,ec praeputio carnis uestrae,uiuificauit cum illo donatis nobis omnibus delictis, delens quod aduersum nos erat chirographum in semen/ alijs,quod erat contrarium nobis,& ipsum tulit de medio fligens illud cruci, exu/tus carne,& potestates ostentui esse fecit,triumphatis eis in semetipso. Apostolicam fidem seculi homo no capit,oc sensus sui dicta alius praeter* ipsius sermo no Pasta opti explicat. Deus Christum a mortuis excitat, Christli,in quo corporaliter diuinit, mus est uitis plenitudo inhabitat,sed conuiuificauit nos in illo,donans nobis peccata, di de interpres lens chirographum legis peccati, quod per sententias anteriores cotrarium nobis erat. Hoc tollens de medio,& cruci affigen mortis lege carne se spolians, potesta/tes ostentui reddens,iriumphatis ηs in semetipis. At de triumphatis potestatibus in seipso,ato ostentui redditis,deleto chirographo, uiuificatis nobis iam superitis tractauimus Hoc uero sacramentia quis uel apprehendet, uel loquetur Susci tat operatio dei Christu a mortuis, Θc haec eade operatio donat peccata, delet chlar graphu,afligit cruci, carne se exuit,potestates ostentui reddi re de iis in semet ipso triumphat. Habes & Christu haec ipsa in se,quae deus operat,operant Chrinas enim mortuus est carne se expolians.Tene ergo Christu hominem a deo era ebripis acitatum, tene deum Christu salutis nostrae operationes cu esset moriturus operan mortuis sis seu tem,ut cu haec deus operatur in Christo, operans licet deus,spolians se tame Clici tatis quomostus came moriturus sit. Et cum mortuus sit Christus, operas ante mortem deus, do intelli mortuum tamen Christa operatio dei excitet, cu ipse sit Christum a mortuis exci satur tans, qui est ante morte Christi operatus, Nidem sit spolians se carne moriturus. Iam he Apostolicae fidei sacramentu intelligis c iam he Christu cognitum habes rQtiaero enim a te, qui sit came expolians c ec quae sit caro illa spoliata Duplicis enim ab Apostolo teneo intelligentiae significationem, spoliatae carnis, set, carne spoliantis. Et inter haec Christa audio per operationem dei a mortuis excitatu. Et cum sit Christu a mortuis excitans deus, sit in & Christus excitatus a mortuis, in terrogo,quis est carne se spolians Zc quis est Christu a mortuis excitans,nosin uiuificans cum Christo Si enim no idem est Christus mortuus, qui est caro spolia ta, carnis spoliatae nomen ostende: ec rursum naturam eius qui se carne spoliauit expone Eundem enim esse inuenio deum Christu a mortuis excitatum qui se carne spoliauit: & rursum spoliatam carnem Christu a mortuis excitatu deinde principatus 5c potestates ostentui reddentem, S triumphantem reperio in semetipi

Sentis he quod a se differat caro spoliata, re carne se spolians c In semetipis enim triumphat,id est,in ea qua se carne spoliauit. Vides ne ita deu Δ hominem predi

755쪽

m S D. H I L A R I I DE Alia a Chri/ cari,ut mors homini,deo uero carnis recitatio c putetur Non tamen ut estus siem diuinitati per quom mortuus resurgat: Spoliata enim caro Christus est mortuus, rursumae mmodati Christum a mortuis excitans idem Christus est carne se expolians . Naturam deitur,alia hu/ in uirtute resurrectionis intellige, dispcn ationem hominis in morte cognosce. Et tuanitati csi sint utram suis gesta naturis, unum tame Christu Iesum eu esse memento, qui uuianwest. transb Enim meminerim frequenter ad deu patrem per Apostolum referri Christuma mortuis excitatum, sed no est Apostolus extra Euangel: cam si dem dictis suisipse cotrarius,maxime domino dicente:Propicr hoc diligit me pat

te quod ego pono animam meam,ut 1terum imam cam: nemo tollit eam a nac, - - 1ed ego pono eam a me: scstatem habeo ponendi eam, et iterum sumendi eam.

. Hoc mandatumaccepi a patre. Vel cum postulatu abeo emet, Et signu aclyidem de se ostenderet ait de templo corporis sui: Solvite templum hoc,ec in triduo excita n x xabo illud. Cum enim θ per accipiendae animae potestaretra, di per suscitandi templi uirtutem unum sibi resurrectionis sus deum doceat,totu hoc tamen ad manda ripaterni reserens autoritatem,no contrarie intelligitur Apostolus, Cilristum dei uirtutem,Sc dei sapientiam praedicans,omne operis sui magnificentiam per id ad

Christin sa/ gloriam patris retulisse: quia quicquid gerit Christus,uirtus dei & sapientia gerit,pientia est deus sine dubio gerit, cuius & sapientia θc uirtus est Christus. Denique nunc per

patris operationem dei excitatus Christus a mortuis est quia opera dei patris ipse natu/ra a d o no disterente operatus est, ec in eo deo fides est resurrectionis, qui Chri stum suscitauit a mortuis. Hanc ergo Apostolus geminae in Christo significati nistenuit praedicatione,ut 5 infirmitate in eo hominis, ct uirtute dei ac naturam x. cor.13 doceret,secunda illud Corinthins dictum Nam re si crucinxus est ex infirmitate, Rom. s sed uiuit ex uirtute dei. Mortem infirmitatem ostendens. Et illud ad Romanos: , Quod enim mortuus est peccato,mortuus est semel quod autem uiuit,uiuit deo: Sed Sc uos deputate uosmetipsos mortuos quide esse peccato, uiuere aute deo in mors preea Christo. Morte peccato,id est, corpori nostro ascribentes,uitam aut deo,cui est nato,id est.eora turale quod uiuit,& per id corpori nostro mori oportere, ut deo uiuamus in Chri pori adstri/ sto Iesu qui peccati nostri corpus asstimens, totus iam deo uiuit,naturae nostrae mbenda cietate in comunione diuinae immortalitatis unita. Haec igitur demonstranda a me paucis fuerunt, ut utriuis naturae personam tractari in domino Iesu Christo meminissemus,quia qui in forma dei manebat,sermam serui accepit,per qua obediens usi ad mortem suit. Obedientia enim mortis no est in dei Hrma, sicuti ne dei soridia inest in forma serui.Per sacramentu aute Euangelicae dispensationis no alius est insorma serui,quam qui in forma dei,quari Φ tame .rmam serui accipe/.re,& in forma dei manere no idem sit. Cumin accipere sermam serui iacui nisi per inracuationem suam n5 sit impotem,qui manebat in dei serma, no conueniunt sibi formae utrius concursu, sed non alius est at diaeris, & qui se exinaniuit,ec qui formam serui accepit. Accepisse enim no potest eius esse qui no sit, quia eiussit qui subsistat accipere Ergo euacuatio sermae no est a litis naturs quia qui se euacuauit, no caret sese:& qui accepit manet: Zc cu ipse sit euacuans,8c accipies, habet quidem in eo Lacramentu quod ipse evacuet re accipiat, no tam e habet in teritum,ne no extet euacuans,& ne non sit accipiens. Ita euacuatio eo proficit, ut proficiat serma serui,no ut Christus,qui in serma dei erat,Christus esse no marneat, cum sormam serui non nisi Christus acceperit. Qtii cum se euacua uerit tit. manens esset in spiritu, idem Christus homo est sectus in corpore: demutatio ha/ihitus,ec assumptio naturae naturam manentis diuinitatis non perimit quia unus.

atque idem Christus sit 8c demutans habitum, ec assumens. Ostensa itaque sa cramentorum dispensatione, per quam Haeretici ignorantes quosque fallcreta :

756쪽

PATRIS ET FILM VM TATE 'ut ea qtiae pro assumpti hominis natura dicta gesta es sunt,omnia infirmitati diui/nitatis ascriberent, di formae dei deputarent qaic cito formae serui aptatu proprie est. Nunc ipsis propositionibus eorum respondendi im est. Titib enim iam dici rain singulorum genera diiudaeabuntur, ctim tacinuει carnemud est deum ec hominera lesium Claristum sola fide sit confitori. Deum igitur dominum nostium calamulae Iesum Christum ex eo timandum per naturam Haeretici existimant,quia dixerit. Haereticora Qtiid me dicis bonum nemo est bonus,nisi seliis detis. Omnis responsionumra tio necesse est ut ex interrogationum causis proticiscatur' ad id enim respondebi tu unde quaeritur. Et primum requiro , dicti huius caliumniator utrum ne ilarit guere dominu existimet, cur bonus dictus sit,quum inaliterit in aliis dicit Id enim significare uidetur lioc dicto,quid me dicis bonus Nonopinor quisquam tam ue .cors erit, ut malitiae professionem ei uelit ascribere,qui dixerit: Venite ad me om/ Nato isnes qui laboratis ec onerati estis, e ego uos reficiam: discitet me quia mitis sum humulis corde. Mitem se profiteturaim .humilem, Nirasci creditur cur honus die hi st. Prosessionum haec diuersitas dividet,ut rutatis suae testis nomeninis bonitatis accuset. Non ergo irasci intest igitur se nudici.Et quaerenda est, quam aliam de se professionem arguat, qui non credenctus est nomenin se bonitatis araguere. Videamus ital, quid nisi bonum interrogans dixerit,Ait enim, magister bone, auid boni faciams Duas igitur res c5nunctipatiit,ec bonum, ec magistrum. Et quoniam non arguit se bonum dici, hoc iaci esse est arguasi quod magister ι Boium se mirus dictus sit Ita autem arguit se magistraborum dici, ut fidem interrogantis po richristustius, quam magistri ita se uel ninomina arguorei lii uenis enim in lens per ob/ non arguit seruantiam legis,ec sinem legis,qui Christusest;insciens di iustificatum se in operibus bonis existimans, & intelligens uetine eum auoties perditas domus Israel, & umpossibile esse legi per fidem iustificationis saluare credente , tanquam com m initim praeceptorum,ec in lege striptorum,n agistrum interrogat,dominum logis Rultigenitum deum detestatus. Ita dominus ad hanc de seirreligiosis fidei Nansteretes Presessionem,quod tanquam magister legis interrogaretur, respondit: Quid me gu non uoluit diais bonum Atm ut significaret, quatenus deus intelligendus profitendus es set sibiecit:Nemo bonus,nisi solus deus:No respirens honitatis nome, si sibi hoc tanquam deo deputaretur. Denim ostendes se magistra in se boni,per fidem eius qui tanquam hominem interrogabat,nomen arguere,post iactantiam iuuenis, ec loriam legis impleis ita respondit: num tibi deest uade,quod p habes uen de &da pauperibus, habebis thesaurtim in coelo,ec ueni,sequere. Non refugit de se bonitatis nomen,qui coelestem thesaurum pollicet uti nec magistrum se non uult uideri,qui ducem se huius perfectae beatitudinis praestat terrene autem de se opinionis fidem arguit,bonitatem in Blo deo docens esse 5 ut se di deum,& b, nam significaret,& bonitatis est lusus officiis, coelestes thesauros pandes, & se ad eos praeuium tribuens.Ita re quae sibi tanquam homini tantum deserebantur, de . testariir,nem se ab iis quae deo deputabat professi is est alienu esse:cum unum

num deum confitens,ea ipse loqueretur at ageret quς unius dei uirtutis, nitae iis atm naturae sunt. Quam igitur bonita tis nomennon refugerit, sed nem magi stet honorem recusauerit; sed fidem eius, quian se.nihil nisi corporeum di carnale sapuisset,arguerit,hinc intelligitur,qtiod aliter ad Apostolos magistrum se confi/tentes locutus eridicens: Vos uocatisme magistrum dominE,ec bene dicitis, Marib et . . stum etenim.tacu alibi dixisset nec uocemini magistri, quia magister uester unus ,

est Christuς. Vbi cum fide magister est, ibi adeo laudat, ut ec profiteatur hoc no/men: hic uero boni magistri nomen non recognoscit,ubi nec dominus intellccitus

est est uec Christus, .um unum deuhonum praedicans:nose utim a deo discςro

757쪽

nens qui Θc dominum se professiis est re Christu, ducem uae auri coelestis osten/dens. Tenuit autem huius semper dominus modum in docendo nominis, ut Pa trem deum unum praedicans, a sacramento dei non se separet unius, dum per na turam natiuitatis neque alium deum sie profitetur eide, neque ipsum : quia eum nec diaersi generis deum esse natuta in eo unius dei patitur, neque natiuitas ad mittit non perseetum ei esse, quod filius est: per quod ita omnem sermonis sui si/gnificationem temperara ut quicquid deo patri honoris prote staretur,modcstis

sima consessione etiam sibi proprium esse monstraret. Cum enim ait: Credite in deam,fc in me credite: quaero in quo natura se discreverit,qui non discrevit in honores Dicens enim, re in me credite, cum dixistat, in deum credite, an ne per se quod ait, in me, non Sc suam intelligitur sgnificasse naturam r Naturam plane χε para,si fidem separas. Si credidisse sine Cirristo in deum uita est, Christu a dei ectiomine di proprietate avelle. Quod si ad uitam proficit credere in Christo eos qui in deum credunt, uerbi uirtutem diligens lector expendat: Credite in deum,& in me credite. Cum enim ait, credite in deum, ec in me credite, uiuens se fidei dei ec naturae eius uerbum,cum memorato deo,& in quem credi oporterct, ec in se docuerit esse credendum,deum se per id docens, m credendum in eo sit ab qgqui in deu credant. Occasione ramentiremisso unionis exclusit: quia cum,ec indesiuin se credendum prosessius sit fidem de se Blitario no reliquit. Quan. igi

tur in plurimis ac pene omnibus dictis sacramenti huius praestiterit absolutione: ne quando consenus deum patrem,ab eius unitate discederet, neque se in unitate ipsius collocata eundem tamen unum re solitarium profiteretur: tamen etiam ex

hoe uel maxime intelligitur sacramentu dc unitatis ec natiuitatis doceri, cum ait: Ioams Ego autem habeo testimonium maius Ioanne opera quae dedit mihi pater ut peraficiam ea: ipsaopera quκ facio testimonium perhibent de me, quia pater me mi fit,& qui me misit pater, ipse testificatus est de me, ne. uocem eius unquam au distis, nem figuram eius uidistis,ec uerba eius non habetis in v is manens,dum Patrem de qtiem misit ille,huic uos non creditis. Patrem testatum esse de filio quomodo ue/filio testari ro intelligitur, cum nec ipse uisus sit, e uox eius audita sit c Memini quidem de coelis auditam uocem fuisse,ssieentem mic est filius meus dilectus,in quo milii hene complacui pilam Eudite. quomodo uox eius audita non est,cu paterias uo cis significationem in se audita contineant Sed forte in Hierosolymis manentes non audierunt, quia in desertis locis Ioannos solus audierit. Qiiaerendum ergo in Hierosolymis quomodo testatus est pater: non enim iam testimonio utitur Ioan nis, cem e coelo audiensis, sed habet testimonium maius Ioanne. Et quod hoc esset,continuo subiecit Opera enim quae dedit mihi pater ut perficiam ea,vi a te stimonium perhibent dem quia pater me misit. Agnosco testimonii autoritate: tiem enim quisquam nisi filius a patre missus haec ageret: opus ergo suum testi/monium est.Sed quid tandem sequitur Et qui me misit pater, ipse testificatus est de me, nem uocem eius unquam audistis, nem figuram eius uidistis, reuerbum eius no habetis in uobis manens. Extra crimen ergo sint ignorantes testimonium patris qui in qs unquam auditus, uel uisus sit, Ut in ηs non maneat uerbum eius Sed non int subuenti incognita sibi excusatione testimonη: quia testimonium iij deps de se patris operum suorum testimonium esse prositetur: Opera ergo de eo te ire testimo. stantur,quod a patre sit missius, sed hoc operum testimonium patris est. Et cum Mamqucis operatio fit a testimonium patris sit, eam necesse est operari in Christo naturam intelligendum esse,per quam testis N pater est: at* ita simul Christus operans, in eius opere pater testans, ostendunt se inseparabilis secundum natiuitatem ei te naturae, cum dei de Christo testimonium ea ipsa Christi esse significetur operatio Nou

758쪽

PATRII ET FILII UNITATE si Non stini ita F extra reatu non cogniti sibi testimonii, cum opus Christi testimonium dei patris sit nem in eo quod testantis uocem no audierint, di figuram non uiderin & uerbum eius manens non liabuerint, idcirco sine test monii sunt con, scientis,ad id quod dieium est:nem uocem eius audistis,ne 3 figuram uidistis,ocirerbum eius no habetis in uobis manensriit cum testatus de eo pater Histet,cau fa tamen neop uocis auditae,nem uisiae figurae, aut uerbi in his non manentis pos set intelli .continuo subiecit: uoniam quem misit ille,huic uos non creditis,Secredito,& uocem dei audiendam,' figuram uidendam, & uerbu eius in his qui credunt ei Ie demonstrans, cum per naturae unitatem in se pater & Ioqueretur echaberetur. Nunquid non & patrem significat, cum missus ab eo sit: Nunquid se per aliquam naturae differentiam a patre discernit cum hinc pater testans de eo, nessi auditus,nem uisus sit, nec intellectus sit: quia misso sibi a patre creditu non sit.Non se ergo unigenitus deus a deo separat,patrem deum confiteris,sed per si gnificatione patris deo patre dem5strato,se quom in dei honore costituit. Naiam in hoc ipso eodem sermon in quo operibus suis testari seipsum a patre eise mis sum docet, ec patrem testantem, quod ab eo missus sit significa cum dixisset:Et

honorem eius qui est solus de non quaeritis: non tamen dictum hoc nudum,oc non antea ad unitatis fidem praeparatum reliquit. Superius enim ita ait:Non uutitis uenire ad me,ut uita habeatis honorem ab hominibus non accipio,sed cognoui uos quia dilectionem dei non habetis in uobis. o ueni in nomine patris mei, ec non accepistis me: Si alius uenerit in nomine suo,ilissaccipietis. quomodo po testis uos credere,qui honorem ab inuicem accipitis, ec honorem eius qui est so/lus deus non quaeritis Honorem improbat hominum,quia honor potius qusren Honore apud dus a deo est,& infidelium est honorem ab alterutro accipere: quid Ionim homini boles uena

honotis impertiet Cognitum sibi ait dilectionem dei in his non esse,ic non ma/ tur Ethnicinentis in his dilectionis dei hanc docet causam,quia se uenientem in nomine pa tris non accipiunt. Quid ergo est eum in nomine patris uenire nunquid aliud, Φ In nomine pain nomine dei Aut nunquid non idcirco in his dilectio dei non est,quia non susce tris uenisseptus est in nomine domini ueniens Aut nunquid in se non ec naturam significa χ christin Merat dicens: n aulus uenire ad me,ut uitam habeatis Nam ec in eodem ipso sermone iam dixerat: Amen amen dico uobis,quia uehit hora,ec nunc est, in qua audient mortui uocem filij dei, re qui audierint uiuent. Cum in nomine patris lieni sinet ipse pater est,nec tamen non in ea est diuinitatis natura, qua pater est, quia ec filio, ec deo proprium est in nomine patris uenire. Deinde re alii is accipi endus in nomine eodem ueniens,sed hic homo est, a quo sibi honorem homines sperabunt,di ctu honorem reddent uicissim: cum tamen se idem in nomine patris uenisse fallet.Et hic quidem Antichristum significari non obscurum est, menda/ Avilabristo

cro paterni nominis gloriantem:ec cum hunc honorabiit, at 3 ab eo honorabun tur,hunc enim spiritu erroris excipieri honorem eius qui est solus deus no quae rent. An ne cum ob hoc dilectionem dei no habeant, quia uenientem se in nomi ne patris non acceperint,ec rursiim uenientem alium in eodem nomine recipiemtes,ec honorem ab alterutro accipiente honorem eius qui solus deus est,non reflquirant, separare se Christus ab honore unius dei poterit intelligi cu idcirco non quaeratur honor istius dei, quia Antichristum suscipiendo non sit ille susceptus. Nam cuius repudiatio honoris solius dei siusceptio,ipsius nimirum solius dei pretermissio est,in huius honore necesse est ilius dei esse honorem,in cuius si susce/ptione digne mansissent,honorem solius dei qussissent.Et hic quidem ipse sermo

testis est nobis,in cuius exordio cotinetur,ut omnes honorificem filium,sicuti, norificant patrem qui misit illum. Nunqua nisi naturalia exaequantur in honore, Rr ne p

759쪽

H I L A R I ID T

at p unus re dei est: quia ut honorificans filium,no honorificat patrem,ita soli/us dei honorem no quaerens,non quaerit & Christi. Et Φ unus atl idem utrius Hora Larari etiam ex eo docet, cum at nunciata sibi Laetari infirmitate: Infirmitas ista no cst Ioamii ad mortem, sed pro gloria dei, ut honorificetur filius dei per eum .Lazarus moriaus est,ut filius dei glorificetur per Lazarum. Nuquid ambigitur in gloria fili j dei esse gloriam dei. cum mors Lazar quae deo sit gloria, oriam sit filii dei operatura Atq; ita-naturalis pernatiuitatem Unitas dei patris in Christo docetur, cum infirmitas Lazari pro gloria dei est:& sacramentum fidei retinetur, cum per La zarum glorificandus sit dei filius, deo per id in dei filio cos tendo, cum glorificando per Lazarum deo,dei sit filius gloriosius. Inseparabilis sacramento diuinae na

turae est illuctatis a uiuente natiuitas,nec demutationem generis accipit filius dei, ne non in eo paternae naturae ueritas maneat. Nam in his ipsis significationibus, qtribus conseio uno tantum deo abnegasse in se naturam dei uidetur, sub siolius demonstratione, in unitate se tamen naturae paternae unius dei fidem non coues lens Iocauit. Interrogatus enim di scriba,quod in lege esset principale mandatu,respondit: Audi IsraeI,dominus deus tuus deus unus diliges dominum tuum CX toto corde tuo,5 ex tota anima tua, & ex omnibus uitibus tuis,hoc est prima mandatum . Secundia aute simile est huic: Diliges proximu tuum sicut teipsum: maius autem horum mandatum non est. Alienasse se a natura re religione unius

muti iis dei exis imatur,cum principalis mandati haec sit professio: Audi Israel:Dominus deus tuus unus est deus Deinde in cosequenti se quidem mandati religione com stituat cum ad proximi nos dilectione lex, sicut ad unius domini fide uocaret.Et quide responsio Scribae no est negligenda, dicentis: Bene magister in ueritate di xisti,qhrod unus sit deus,nec est alius preterat tu ita diligendus ex toto corde, ex totis uiribus,re ex totis uirtutibus,re ex tota anima,& diligere proximii tanΦ se/ipsum,hoc maius est omnibus holocaustomatibus re sacriticiis.Resposio Scribae uidetur cum dictis dei couenire, unius dei charitate intima internamin profiten iis, & dilectione proximi secundu propriae dilectionis ueritate pollicentis, re su per sacrificioru holocaustomata charitate in deu& homine intelligetis.Sed quod sequitur uidendu est: Videns aut Iesius quod stapieter respondisset, dixit illi: Non longe es a regno dei. Quid sibi uult ista moderatae resiponsionis prosessio cum hominem ad coeloru regiati fides ista c5summet, anu deum credere, Oc eum tota anan a,ec totis uiribus, toto corde diligere: proximu quom ita ut seipsum amare, quod Scriba hic no iam in regno dei sit sed no longe a regno dei Sed Mia istud si/gnificatione nudis uestientibus,& aegrotu uisitantibus, oc esuriente alentibus,ac stientem potantibus, clausum carcere frequentatibus datur: Venite henedicti patris mei,possidete paratu uobis regna a costitutione msidis ueI illis quibus haec pauperies sipiritus merces est: Beati pauperes spiritu, quonia ipsoru est regnu cortorum. Perfectus hic fluctus est, Θc absoluta possestio, di praeparati regni non incerta traditio. Aut nunquid adolescens minus aliquid horu confitebatur Nam exaequata ad amore sui dilectione proximi, quid de boni operis consummationeno egerat Interdu enim indulgente officiosum ιν esse no persectae charitatis est: Perfecte ebu/ Persecta aut charitas omne cuiusm modi indulgentiae implebit os ictu cum no reritatis oetu liquerit quod alteri debeat, qui tantu alteri, quantum sibi reddat. Sed ignoratione summati sacramenti detentu Scriba, per professione fidei dominus collaudas, ec non longe eum a dei regno esse respondens, non tamen eum in ipsa beatae fidei

possessione

760쪽

PATRII ET FILII UNITATE T 3 possessione constituit: Tendebat enim felici curi,&si ignorantem,ct praeIatum omnibus dilectione dei 5c proximi,siuae ipsum dilectioni exaequatiit.Cum Iamcnec ipsi proximi clavitati amore dei prstillisset,iam no holocali stomatu ec sacrisi ciorum p scriptis cotinebatur,non erat longe iste ab euangelico sacramento. Et cur no longe a regno dei sit, cum futurus magis in dei regno sit, ipsis domini dictis intelligendu est.Sequitur enim:Et nemo tamen audebat interrogare eum. Et respondens dixit in templo docens: Qtiomodo dicunt Scribae Clarista filium esse David. Ipse enim David dicit in spiritu sancto: Dixit dominus domino meo, sedea dextris meis,donec ponam inimicos tuos stabellu pedum tuoris. ipse David discit eum dominum, dc unde filius eius est Non longe ergo a dei regno est Scriba, unu deum c6fitens,qui ultra omnia esset diligendus.Sed admonet uia ipsius proesessione, chir facramenta legis ignoraret,ec Christu deum filium dei nesciat per natiuitatis natura in fide unius dei confitendu. Et quia per unius domini secundu legem professionem dei filio in unius domini sacramento manere no relinqui uidehatu Scriba admone quomodo Christu David filium diceret, cum David eum domina suum esset professitis: c natura sineret, ut qui tanti Patriarchae emet fili us, esset ec dominus.Hoc ideo, Ut Scriba secundu carnem, di beatae uirginis par tum, quae ex David esset, solu eum intelligens, dominu potius secundu spiritum Dauid meminisset esse Φ filium Et quod dictu est: Audi Israel,dominus deus tu iis deus unus est, a domini inius sacramento Christa non separaret: cum tantus Patriarcha dc Proplaetes eum, qui ex utero domini ante hicisera genitus fuit et, dominu sibi profiteretur: no uti immemor legis, nem ignorans dominu alium non cofiternum, sed eum qui naturali sacramento natiuitatis ex incorporalis dei

utero substitisse abso uiolatae legis fide deii esse intelligendu, cum unus eX uno, per unius domi nn natura habet in se naturale quod tas est. Quis ergo nuc etia relictus est ambigedi locus Dnς ipse prscipuis mandatu legis in unius dia1 cofessio madatu prae ne ac dilectione docens esse, no suo ad Scriba, sed Prophetae testimonio usus est, legis esse se dea, dum se tamen per id quod dei filius est esse significans. Per id enim in

sacramento dei unius per natiuitate manet, quia dei in se natura diuinitas tenens in dea alterv n5 excedit diuersitate naturae,ne patri adimat ne no Gs sit,nec filio no uel acto perficiat ne no sit 8c dominus. Atm ita ne v autoritate pater amittit, nec natura filius, non ita no dominas, o unus non est, nem unigenitus domi nus separae ab uno, ca ex uno domino unus ipse subsistat in dominu: dominum unu ita ex lege docens,ut se quom dominu Propheta teste cofirmet. Tendat per

caeteras impii furoris propositiones fidei Euagelicae responsio,& his ipsis,quibus

impugnat repugnet,& arma excid4 couinceras,unius spiritus dicta,umus quo fidei dem ostret esse doctrina.Nel enim alius Christus,Φ qui est praedicatus e us sicilicet uertis,et in dei unius ueri gloria manes Et sicut se diim ex Iege,dum negare uideretur est professus,ita ec in Euagellis veru se domina, dum non cofiteri existimatur,ostedens.Hoc enim se dicto eius ne eum veru deu esse Haeretici confiteantur excusiant: c est aut uita aeterna, ut cognoscat te sola veru deu,ec quemisisti Iesum Christu.In eo naiam quod ait,te Qtu veru deu,separare se a iteritate dei, per exceptione solitarii existimat cum solus uerus deus, nisi se tantu solitaria deit no patiatur intelligi.Et uere istud fides apostolica non patit, duos ueros deos credi: quia naturae unius dei nihil alienu a natura eiusde exaequandii sit ueritatis. No erit ei in dei unius ueritate deus unus, si extra natura unius dei ueti alterius 8c genetis,ec non secunda natiuitate naturalis sibi deus uerus existat. Sed ut hoc ipsis eode dicto no ambigue ipse se in unius dei ueri natura deu uerit Osinus esse Forte propo/intelligat, a superioribus huic tamen dicto cotinuatis at luctis professionibus sitionibus R. r x responsionis