Disquisitio de Protagorae vita et philosophia [microform], quam..

31쪽

μἐν γενέσθαι γραφέα Δημοκρίτου Ῥαυμασθέντα δ υπ'εκε νου επι ξυλωμ τινῶν ἰδt g συνθεσει πιπν ταυτης τῆς aρχῆς i ναλη νθ ιναι Ῥα αυτου ruar διδασκει ἐν κωμντινὶ γραμματα αν ων επι το σοφιστευειν ορμησαι Porro Φορμον, i. e. toream compositam e iuncis aquaticis φλεως vel arundine . Huius storeae duplex videtur suisse USUS, ' ea utebantur pauperes tamquam cui ita aut lecto cubiaculari 2 in ea ponebant et portabant sabas et sicos

Diog. Laert. IV, 1, 6 memorat. Speusippum πρῶτον

rat, Epicurum in epistolis varia cognomina odiosa dedisso philosophis nonnullis, et Protagoram nomina SS Φορμοφόρον , καὶ ρα νέα Δημοκρίτου , καὶ νκωμαις 2 γράμματα δεδώκειν. s. porro Suida V. Πρωταγορας, . Κοτυλη, V. Φορμος ορος, Schol ad Plat. Remp. X, 600. C. i igitur omnes auctores nobis confirmant idem huius narrationis, quam nemine contra dicent veram habebimus. Praeterea hoc quoque attendendum est, rotagoram a J0nnullis veterum quos litavimus non solum 1 Sup. p. 4.st in κωμῆται dicti discipuli p. Arist. Nub. S. 966. Cfr. Dio Chrys. XX, . p. 264. Hierocl. d.

Boisson. p. 280, ubi memoratur χαμαιδιδασκαλος. s. Schneid. Leae. r. in egregio explicatur versus ille obscurus Eupolidis, quem in quaesi. 1 p. 15 memoravimuS: χαααθεν Βλει i. e. victum sibi quaerit de sola, idque quia solo incumbens litteras docebat. . . non OSSum

non memorare locum in Petavit Uranologio p. 120, ubi Aohilles Tatius initio Isagoges in Arati Phaenome

τὰ 'φ χαμοθεν imo χαμἀθεν ἐσθλι, covσίν. Versus Aristophanis sere simile sonat atque Eupolideus, quare suspicor, illo quoque Protagoram notatum fuisse Versus Sophoclis invenitur inter fragmenta ex incertis tragoediis, n C, ol. II, p. 28 ed. Mutar sed pro με ibi legitur γάρ. At Dagmentum Aristophanis frustra quaesivi cum in aliis editt., tum in recentissima quae prodiit apud Firmi Didol.

32쪽

diei Democriti discipulum is sed intiam eius seribam, quo sponte ad eam quaestionem adducimur, qui Iactum sit it philosophus scriba uteretur Rei causam nobis invenisso vidomur rii fama illa apud antiquos pervagata de Democriti caecitate. viuum autem maec traditio tum illa arctissime cohaereat, et

altera alteram confirmet, non possumus eam Silentio praeterire Consequens autem est ut haec quoque traditi in triticis illis, qui omnino negent Protagoram baiulum it memocriti discipuhim auisse, tro salsa habeatur 2 AP videantur ipsa volorum ma de re testimoniaci Cie ero de Fin V, 29 87 Cur haec

eadem lemocritus qui vores salsone quaereremUS dicitur oculis se privasso. Certe mi quam minime animus a cogitationibus abducerotur.' Ubi avisius, eumque secutus advigius coniecit quaeremus ego autem levi transpositione corrigendum esse puto a qui vere salsone quaeremus 3 dicitur certe culis Se privasse, ut . dem us6. . , 59, 114 Democritus, duminibus amissis , alba scilicet discernere et atra non poterat. - Atque hic vir impediri etiam animi aciem adspectu oculorum arbitrabatur. Qua ratione se excaecasse dicatur, marrat Plut de 1 Vide praeter locos modo memoratos Diog. Laert. IX, 50 Clem Aleae Strom. I, p. 30 l. D; Philostr. in vita Euseb praep. evang. XIV, 17 Aelian Var. hist. I, 23. 2 Cir quos laudat Mullach, Democriti fragm. p. 68. curios. p. id in s ψευδός ἐ- Δημιοπιτον κου

καὶ διατριβειν πρὁ τοι νοητοις. adem sere ratione Laberius in mimo Restione, apud Geli. . . ,17 Democritus clypeum constituit contra Xortum Hyperionis, oculos effodere ut posset splendore aereo. Ita radiis solis aciem stadit liminis, malis bene esse ne videret civibus. Himerius apud Phot Bibl. p. 58 ' κων δε νόσει τῶ ua Δημόκριτος , , υγιαί νγ τὰ κρείττονα. A. Ter tu i in pol. c. 46 aliud consilium singit a Democritus excaecando Semetipsum, quod mulieres sinoe concupiscentia inspicere non posset et doleret , si non esset potitus, incontinentiam emendatione profitetur Intelligunt, non diserto memorant Democritum Hieron adu Iovin. II,

27 ad Abiguum, p. 52, p. 205 Porph de Abstin. I, 56 Visus est Plutare hus solus negare Democriti

caecitatem sed 'ocin perpens patet, negaSSe eum consulto visum sibi eripuisse philosophum, qui recte sciret sensibus rati, inbuti nesciret. Eodem quoque pertinet dubitatio Ciceronis ; quem dubitari posse an Vere oculis e privaverit sophista , non sugit lumina eundem amisiSse nec negat, nec dubitavit. Invito igitur si tanta calamitas accidit, explorandi studio partu Hae igitur traditionos do Protagora ii a

33쪽

et de Democrito scipioribus Separatim memoratae, mirum in modum sese invicem confirmant. Addamus, quod iam alicuius momenti est habendum, Philostratum sup p. 7 diserte tradidisse,

Quod sane non , ut vertitur, auditorem in patria significat, sed domesticum auditorem is s. Geli Sup. p. bl. Itaque cuius ministerio domi caecus utebatur, eum remunerabatur ingenti disciplinae beneficio. Sed alia quoque sunt, quae Gellii narrationem Onfirment. Omnes quos memoravimus Scriptore narrant,

Protagoram suisso humilis conditionis 1 , imo victum sibi quaesivisse munero scriba et litteras in pagis docendo Plato eum narrat in Protagora p. 49 A. Omnium primum mercedem pro institutione sua pepigisse 2 , quod certe non primus secisset nisi pauperit His omnibus de humili conditione Protagorae consentientibus opponitur locus Philostrati in vita Prot., ubi narrat de divitiis patris Protagorae, Xerxem hospitio excipientis, qui magos Abderae reliquisset, quorum instilutione uteretur Protagoras. At quum idem de Democriti patre tradatur a Diogene Laert. X, 34 et a I. Mam. VIIl, , , vix dubitari potest, hanc Philostrati de Protagorae

patre narrationem ex eius negligentia aut memoriae errore

explicandam esse. s. omnino aggeri ann ad Philostr. l. l. et sententiam . Hermanni inst. p. 40. Mululae l. l. p. 58, quamquam nullo iure hanc quoque traditionem inier sabellas reiicit, tamen agnoscit patrem Democriti ditissimum fuisse. 2 Cf. etiam Dios Laert. X, 2.

tate coactus. Tandem exemplum Diagorae qui, Suida teste i , etiam ex Democriti servo discipulus eiusdem factus est, me permovet ut minime de veritate narrationis Gellii dubitem. Nec causa est cur miremur 2 Democritum eum discipulum suum fecisse, qui lignum tam apte composuisset. Scimus enim philosophum diligentissime

semper attendisse ad res Omnes sub adspectum cadentes; scimus eum in longis suis itineribus sibi comparavisse maiorem quam Vulgarem cognitionem naturae

humanae quid igitur mirum, quum videret lignum illud compositum ratione uadum quasi geometrica, si in viro humili praeclarum ingenium inesse suspicatus sit eumque scribam sibi adsciverit. At gravior oritur dissicultas in temporum rationibus sita. Si enim Democritus natus os anno 60 quod probare studet rei p. 24 sqq. , et Protagoras anno 480, non potuit hic illius suisse discipulus. Sumamus Democritum fuisse 2 annos natum, quum Protagoram inter discipulos suos elegerit, sequitur Protagoram tunc iam quadragesimum aetatis annum attigisse; at 70 annos vixit, mon potuit rigitur, mi Plato Men. 1 id. Euid. s. Διαγόρας. 2 0uod satis inepte fecit eber, p. 5 nam quis

heum, qui lignum bene componere scit, ad philosophiae s studium aptum esse putet ' ua in re videtur ei praetisse Mulluch, Democr. fragm. p. 29.

34쪽

munus OphiStae exercere 1 . At prorsus novam viam in desiniendis Democriti temporibus iniit Vir Cl. c. n. HERMANN , in disputatione de philosophorum Ionicorum aetatibus, introgr. litter Gott. 1819. - Postquam Sqq. antiquorum testimoniorum hac in re repugnantias computa-Vit, et Summam ambiguitatem quae in Democriti imprimis aetate desinienda cernitur, notavit p. 1 , p. 15 inde novam disquirendi rationem in Democriti causa instituit. Animadvertit, magnam arietatem nUmerorum, quos antiqui historici tradunt, Originem ducere e variis rationibus quibus singuli tempus olli roiani desini-Verunt , quam animadVerSionem exemplo de tempore Syracusarum conditarum apud usebium et in chronico ari illustrat. In Democriti autem aetate definienda est locus primarius apud Laertium IX, 4l, ubi secundum pollodorum natus esse dicitur l. LXXX, secundum Thrasyllum vero Ol. LXXVII, 5; inter hos numeros est discrepanti X annorum quum autem ex Eusebio constet Apollodorum statuisse Troiam captam a. 407 ante Ol. primam, liraSyllum Vero, quod patet ex Clem Alexandr Strom. I, p. 555 sq. , a. 417 4nto l. primam. apud utrumque auctorem 1 Fus de Democriti temporibus disputat ulla ch,

l. d. p. 2-56 antiquorum testimonia et recentiorum sententias hac de re examinans; eo eventu ut aeque ac Freio, odi esto est auctoritatem sequatur.

intervallum 25 annorum a Troia capta usque ad Democritum natum habemus. At tertium annum

natalem Democriti tradit Diodorus, qui adit CN,

L notat: περὶ δε τον αυτδν χρόνον Δημοκριτος ὁ φιλόσο νος τελευτησε, βιωτας isti νενιικοντα, unde Sequitur eum natum esse a. 494 si huic anno idem

intervallum Tra annorum, quo Apollodori et Thrasylli numeri a Troia capta distabant, computamus, iualiam epochamoroianam non minus celebrem incidimus, nimirum tu annum 1217 quam epocham quoquo habuisse Ephorum aliosque Veteres chronologos indicat urniann auctore ultero, unde concludit in hunc ipsum annum 121 re vera a Diodoro fuisse relatam pocliam roianam Tres igitur testes de natali Democriti anno habemus : Apollodorum, qui

constituit a. 460, Thrasyllum, qui habet a. 70, et Diodorum, qui proponit a. 494. Iam Vir Cl.

conatur demonstrare, hoc Diodori testimonium caeteris esse praeserendum. Etenim nihil est quod vetet, Democritum iam vixisse ante l. LXXX, multa quae prius natum agitent; porro nihil est quod cum ultra l. XCIV vixisse cogat, est vero quod vitam eius in quartum a Chr. Saeculum produci vetet. Et primum quidem Diodorus solus est, qui annum hominis satalem ita tradat, ut eum non computando

demum assecutus esse, Sed certo veteris scriptoris te stimoni una cum aliis rebus eodem anno geSti accetiisse videatur quarum etsi vinculum. quo cum De-

35쪽

mocriti morte continentur, non intelligimus, tamen vix credibile est scriptorem, cuius neutiquam is mos est ut quacumque occasione clarorum virorum Obitus commemoret, huic potissimum locum daturum suisse sine idonea causa, qua ad illum unum eius memoriam traditam invenisset. Deinde hac sola ratione coiistabit ama de Xerxis apud Democriti patrem commoratione Diog. Laert. IX, 54, Val. Max. VIII, 7, 4 , quae cur ficta esse censeatur nulla causa est Abderitarum enim hospitio Xerxem usum

eSSe certa res est, inter quos si pater Democriti divitiis excellebat, plurima certe sumtuum par in ipSum OnVeniebat, nec quidquam absoni habet puerum hac potissimum opportunitate Sum et eregrinae doctrinae cupiditatem imbibisse et familiaritates cum regis comitibus contraxisse, quibuS OX in itineribus Asiaticis non leviter adiutum eSSe OnSentaneum est. Deinde Vir Cl. eorum testimonia reiicit inter abollas qui Democritum vel ultra conteSimum annum vixisse volunt tandem Protagoram Democriti discipulum memorat, quo tamen argumetit nobis i ocloco uti haud licet. Hanc Hermanni computationem, qua Democritus natus est a. 194, defunctus a. 404, si sequimur, et multa sunt quae nobis, ipsius auctoris argumentis accurate inspectis , persuadeant ita Statuendum eSSe omnis tollitur dissicultas , in temporum rationibus ita, quae vetabat Protagoram usum esse disciplina Democriti. Diutius in hac quaestione moratu Sum, Propterea

quod rei, eber, alii omni ratione nobis persuadere ludent, Protagoram non fuisse Democriti discipulum sed Heracliti. Contendunt etiam philosophiae Protagoreae originem quaerendam esse in philosophia Heracliti, qua de re tunc erit opportunus disputandi locus, quum viderimus qualis sit illa philosophia Protagorae Hoc loco nihil aliud demonstrare conati

Sumus nisi hoc, nec cum veterum testimoniis, nec cum rei natura, nec cum temporum rationibus pugnare si quis contendat, rotagoram fuisse Democriti discipulum.

QUAESTIO V.

De riine Protagorae itinere Athenas. Protagoram bis Athonis suisse nobis tradit Plato in

Prol. p. 10 , ubi Hippocrates dicit: ἐγω γὰρ ἄμα

primum hocce iter factum sit, accurate definiri nequit. REI p. 65 , eumque secutus ΕΒΕ Ρ. I s i , proponunt annum 451. Posterior causam addit cur FRE hunc rannum statuerit, mimirum

36쪽

primum diocce iter initium esse unde tempus M annorum per quod sophista suit, sit computandum 'tminus recte, opinor; nam 4 illi anni potius computandi sunt ab eo inde tempore quo ipse iam adultus a Democrito in disciplinam acceptus fuit Sed videamus an alia indicia apud Platonem invenire possimus. Hippocrates illo e tempore. quo Protagoras Athenas redit, νεανίσκος adhuc est Prol. 17 D, 18 A D. , qui vehementer desiderans institutione sophistae uti, ideo quod ipse iunior est, Socratem maiorem natum rogat. ut ipsum apud sophistam introducat Quum autem primum Protagoras Athonis osset, ridem illo

Hippocrates adhuc puer erat, numquam Protagoram viderat neque audiverat. Onamus Hippocratem tempore

secundi Protagorae cithioris misso iuvonem 1 vel 18 annorum, fortasse 12 sero anni tutor duo haec itinera elapsi sunt at e quaest VII satis certe patebit Protagoram anno Mothenas rediisse, licet igitur propriores hoc itinere circiter annum 442 ponere. Sed lubonior Tatomur haec indicia mimis incerta esse,

quominus aliquid certi inde conchidere audeamuS.

QUAESTIO VI.

Num fuit Protagoras legislator Thuriorum'

Diogenem Laertium initio vita Protagoreae Heraclidis Pontici testimonium memorasse vidimu , Statuentis Protagoram leges scripsisse civitati Thuriorum. Quum tamen nonnulla sint quae huic testimonio adversari Videantur, eaque tam gravia ut Vir Cl. EEL persuaserint, locum Heraclidis Pontici iam antiquitus suisse corruptum aut a Diogene male lectum, in quo pro Protagorae nomine Pythagorae fuisset aut scribendum aut legendum, unum alterumVe argumentum asserre conabimur ad Heraclidis verba confirmanda aut saltem illi istranda. Et primo quidem nullam causam video cur Heraclidis testimonium , sive a Diogene ipso sit adscriptum, sive a librario postea in margine annotatum,SUSpectum habeamuM; quum enim constet eum in libro περὶ πολιτειῶν egisse de civitatibus Italiae inferioris 1 ;quidni in libro περὶ Ομων scribere potuit de legibus I huriorum Tum Laertius loco memorat tantum docet Protagoram Scripsisse leges Thuriis; sed haec traditio lucem suam accipit ic historia milius civitatis Nimirum

37쪽

Sybaris illa antiqua a. 10 a Crotoniatis lauditus

eversa, deinde a. 455 a hessalo restaurata, Sed a. 44 ab illis iterum expugnata, legatis primum Lacedaemonem, tum Athenas missis, auxitium petiVerat. Tunc hi colonos miserunt, ducibus Lampone Xenο- crate, aliis, de quibus videatur BERGK l. l. p. 52 Sq. , qui urbis sedem in alium locum transtulerunt eamque Thurios nuncuparunt si . um autem hurini illi videbant sibi legibus opus

eSSe consentaneum est eos legislatorem petivisse ab Atheniensibus, quorum auxilio iam antea usi erant et quibuscum maxima pars civium urbi recen conditae cognationis vinculo coniuncta erat. Vidimus autem in quaestione praecedente Protagoram hoc seretempore thenis assuisse. Fieri igitur poluit ut hic Thuriorum legislator fuerit. At res probabilior it repulantibus familiaritatem exstitisse inter ericlem et Protagoram quod indicant duo loci apud lutarchum, alter in vita Periclis c. 56 , ubi Xanthippus narrat patrem suum per integrum diem cum sophista disputasse alter in consol ad Apoll. c. 55, ubi Protagoras Periclis animi sortitudinem celebrat, quam filiis morte amissis probasset vivum 1 De his omnibus vid. eyne, opusc. acad. Vol. II, pag. 26 sqq. de historia Sybaris et Thuriorum exponens. Porro de Thuriorum republiea scripsit h. veller, Gott. 858, et de rebus Thuriorum L. Sehilter, ib.

autem neminis Atheniensium maior per in coloniis mittendis fuerit quam Periclis, nihil absoni habet Protagoram a Pericle electum esse ad leges Thuriis

constituendas.

Nam haud inconsulto eiusmodi munus sophistae mandaVissent versabatur enim rotagorae disciplina maximam partem in re politica si , libros de ea scripsit icti, tandem sententiam suam de iusto et legitimo deque legibus immutandis ad civitatis conditionem habemus in heaetet p. 17 A t 17 C. At mirum videri potest, inter viros illos, qui hu-rio missi sunt, quos recenset ΕRGE l. l. p. 52sqq. , non memorari Protagoram. Sed non necesse est ut eodem tempore quo illi munere Suo iunctus, aut consulto hurios missus suerit potuit coloniam visitare in itiner illo quo Siciliam adiit 5 potuit quoque domi leges iis scribere. Hactenus igitur nihil nos vetat Protagoram Thuriorum legislatorem salutare ramo sunt quae Heraclidis testimonitu confirmare videantur. At gravior oritur 1 Vid sabula de Prometheo et Dimetheo in lat. , Protagora, pag. 318 de rep. X, 600 C. 2 Vid. Diog. Laert. IlI, 5 et 57 secundum

Aristoaeenum et havorinum Platonis Politia iam continebatur in Protagorae αντιλογικοις ib. II, 121, Crito inscripserat librum suum Πρωταγορας η πολιτικος.

c. 12.

38쪽

dissicultas in eo sit , quod plures antiqui scriptores testantur, Charondam fuisse Thuriorum legislatorem ij et quamquam constat Charondam ante hu-rios conditos diem obiisse 2 , tamen nihil impedit Thurios recipere potuisse eius leges, quas Videbant vigero in Chalcidicis civitatibus, inter quas Rhegium Thuriis erat vicinum 5j. Et quamquam hoc non Oret unicum Xemplum quo plures eiusdem civitatis legislatores seruntur, e g. Rheginis Charondas, elicaon,Phytius et Theaetetus Cnidiis Archias et Eudoxus, Aetolis Scopas et Dorymachus, Cretensibus Minos, Rhadamantus, Onomacritus, Locrus, Atheniensibus Draco, Solon, Lacritus, Lycurgus, eschylus, Cli- Sthenes, etc. facile tamen repugnantia inter testimonium Horaclidis et caeterorum scriptorum, quo laudavimus, tolli potest, si accipimus sententiam UΕLLERI si L p. 44 , coniicientis Protagoram leges Charondae Thurinorum indoli accommodasse eaSque emendasse et auXiSSe. Et ierte causa non latet cur Protagoras in primis

1 Vid. Diod. XII, 11 Plut de Curios. p. 19, B Athen. I, p. 508, 4; a L Maae. VI, 5 Phemist. r. II pag. 31 Sehol ad Plat pag. 195. 2 Vid. eyne l. l. p. 159 sq.; Schillei',

Charondae legibus peram impenderit quippe Charondae leges universe notae erant propter nimiam earum subtilitatem imo earum ratio eiusmodi est, ut nonnullis viris doctis suspicionem moverint, earum fragmenta apud Diodorum et Stobaeum a sophista aliquo Attico serioris aetatis consecta SSe; quam Opinionem satis relata Heyne l. l. p. 1 36 sqq. Haec Omnia quamquam egregie eraclidis apud Laertium testimonium confirmant, tamen hoc OrtaSSe, non nemini displicebit, factum tanti momenti in sophistae vita tam paucis verbis et obiter a Laertio neque uSquam praeterea memoratum esse. Atqui si verum est Protagoram non ipsum leges composuisse, sed Charondae leges modo hurinis accommodasse, nec consulto legislatorem hurios missum fuisse, sed modo in itinere suo, Pericle rogante, eos visitasse, omnino animadVertendum est, rem non esse tam praeclaram quam primo adSpectu apparebat. 1 Vid Arist. Polit II, 12 τ δε ἀκριβεια των νο

ne l. l. pag. 163 exempla huius rei asser p. 152 sqq.

39쪽

De Protagorae reditu thenas. In exordio Platonis Protagora Socrates sodali alicui narrat se vidisse et audivisse Protagoram, atque, prae admiratione viri sapientiae, omnium omnino, etiam pulcherrimi illius Alcibiadis oblitum esse. Sodali, non minore admiratione perculso, roganti 'ατ λεγεις; Πρωταγορας επιδεδνιμηκε ς Socrates respondet: τρίτην γε

εδη γημεραν p. 509 D. Quum igitur e tempore, quo hoc colloquium habitum esse singitur, Protagoras tertio die Athenas advenisset idque satis diu post priorem in hac urbe commorationem p. 10, Ε , quaesti haecce plane congruit cum ea de tempore quo colloquium habitum

esse fingitur. Quominus autem hoc tempus pro certo definiatur, multa sunt quae impediant quum ver nemo indicia, quae in ipso dialogo inveniuntur, melius et magis perspicue in luce posuisse videatur quam STALL-BALM argumenta tradam quibus illo mihi persuasit, ut eius sententiam hac in re amplectar l .

Statuit igitur colloquium habitum esse anno 450, quod non temere positum esse his sere argumentis probabile reddit. lx sid. eius praesutio ad Plut Protassorum, ed. 2 pag. 55 sq.

Protagoras ipse senex grandi aetate, quem constata. 411 defunctum esse, cum Socrate adhuc iuvene

colloquens inducitur si Alcibiades , qui iam a. 420

dux Atheniensium Peloponnesum invasit, appellatur πρῶτον πηνιιτης 2 Agatho, poeta tragicus, qui a. 41 in Lenaeis reportavit victoriam, vocatur νέου ἔτι μειράκιον 5 Pericles ViVus commemoratum eiu Sque filii, quos novimus pestilentia initio belli Poloponnesiaci exorta a. 450 obiisse, sermonibus intermisso dicuntur tandem Protagoras, teste lutarcho in consol ad pollon. c. 55, a. 450 Athenis versatus ost O . At duo loci sunt qui indicare videantur, colloquium aliquot annis post a. 450 habitum osse Allor ostp. li , ubi rotagoras apud Cassiam, Hipponici

silium, qui iam paternorum bonorum dominus actus

esset p. 15 D , devertisse dicituro iam ver Hipponicum constat in 424 in proelio ad Delium inter- 1 Vid. p. 17 C, coli. p. 320, C. et p. 314 B. 2 Vid. iiiii et p. 309, B. J Vid. p. 315 D. 4 Vid. p. 19, . p. 29, A, p. 14 sqq. 5 His indietis eber hoc etiam addit, Phidiam

vivum in hoc dialogo commemorari p. li, R, quem constat mortuum esse a. 432. At ego in verbis illis nullum eiusmodi indicium invenire possum Citat Socrates exempla clarissimorum Virorum, quos ipse cognOScere Oiuerat ippocrates; sed nihil refert utrum viri illi iam

defuncti essent, necne.

40쪽

sectum esse si . ex quo apparet eo loco colloquium post illud demum tempus habitum intelligi Deinde p. 27 D. Pherecratis comoedia ' Αγρtot dicitur anno superiore πέρυσι in cenam producta esse, quam actam testatur Athenaeus V, p. 218 C, sqq. praetore Aristione a. 421. uod si verum est, consequitur ut colloquium hoc rursus ad annum 422 reserendum sit 2 . Hinc Athenaeus vid. l. l. et XI, p. 506 A Platonem anachronismum commisisse ait R. Haec igitur obstant quominus colloquium ad annum 450 reseramus at talibaum existimat haec non esse tanti momenti ut propterea temporum rati primo loco indicata immutetur. Et iure quidem, pinor; nam hoc constat, totam scenam dialogi nobis id tempus ante oculos ponere , quo Pericles eiusque filii adhuc in vivis erant. Nec me iudice ita clare patet Hipponicum iam fuisse defunctum potuit partem dominii sui Calliae filio administrandum dare, nam patria potestas apud Athenienses multi levior erat quam 1 De gente Calliae scripsit Boee kh, Raatsh derath lom. II, p. 14 sqq. 2 CL Sta ιι b. ann ad Prol. p. 327, D, et ι risse, annotatio ad Thucydid belli Pelop. epochum, Lugd. Bat. 1858, p. 9.

5 Athenaeum quum in hac accusatione, tum in temporibus computandis sequuntur Clinton et Erueger, ille Protagorae reditum Athenas in tabellis posuit ad annum 422 hic Platonis negligentiam carpit p. 577, ann. Cf. quoque Bergh reliq. com vel p. 104.

apud Romanos potuit otiam in bellum aliamve ob cauSam prosectus esse. Et quod ad locum illum comoediae ' Αγριοι attinet, Plato eum memoravit ut citaret dictum ingeniosum Protagorae quod quamvis tunc a 450 a sophista non potuisset dici, tamen egregie viri dicendi genus depingeret Num

hanc ob causam reditus Protagorae in aliud tempus est reponendus, aut Platoni in temporum rationibus fides detrahenda, quum ad melius viri dicendi

genus describendum sententiam tradens, quam aliquando ab eo usurpatam esse fortasse audiverat, non habeat rationem temporis quo re vera a viro illo dicta

fuerita si

Itaque e Platonis Protagora satis tu e concludi potest, sophistam a. 450 Athenas rediisse. Nec tamen eo rediit recta via o Sicilia prosectus, ubi verisimile est eum ante hoc tempus versatum esse 2 ; nam sic quidem per Piraeeum aliumve portum Athenas adiisset; contra e Protagora, p. 10, , discimus eum ex Oeno advenisse, cuius nominis duo erant pagi in Attica, alter ad Marathonem situs, alter ad Elei theras. Unde verisimile sit eum, antequam Athenas advenerit, iter fecisse per alias Graeciae regiones

1 Vid. qua ratione rei p. 1 sq. has temporum

difficultates removere studet; sed recte eum multis locis corrigit eber, p. 15 sq.

2 Vid. lat. Hipp. Mai. p. 282, D Cic. Brut. 12.