장음표시 사용
161쪽
nempe digladiationes perpetuas , au ItualJs resiliunt ac abhorrent: profectus inter haec studiorum amittitur , atque obscuratur Vo ritas,dum malunt quidam corrumpi literari
quam instaurari per sitos inimicos. Quantu lscelus est eloquentiam , ingenium , alia magna atque admiranda Dei munera , ho minibus a Deo ad utilitatem hominum Aconcessa , in eorum perniciem conuertere, aper bona malefacere' Hoc vero iam nec se rarum quidem est,nedum hominum. Quanto religiosius Quinctilianus ethnicus , quam nos Christiani' 'diitos nasci & egere omnrratione satius fuisset,quam prouidentiae munera in mutuam perniciem conuertere.
Quid refert quomodo impetas alium,ferro, tu an stylo, ubi voliantas est eadem &que lingua plus Iae dis, aut stylo,
dio ' quippe ferro corpus modo consauciaS, quam lingua vero etiam animum. Artes humanitatis nominantur, reddant nos humanos: a Deo optimo su ni traditae, reddant bonos.
Nam qui alteri inuidet quod est ei Deus lar gitus , quid ali uid , quam sanctum Dei iudi cium improbat , & distribution mune rum illius condemnat ' Tametsi quid est, quod queri quisquam possit de Deo ' An
non tecum ille egit prolixe Aliquos supra Vides;at quanto plures infrater Erit virctus in definiendo lentus , in asseueran mahus Seriminime pertinax . Quae reprobaturus ploren
162쪽
ANTONII possEVINtest, etiam atque etiam leget , Versabit, excu. tiet, ne quid ab eo temere in damnando af firmetur , minus circumspectum esse velim in laudando. Caveat ne non satis intelligat, quae damnat: ne cui notam inusturus est,maiorem pro se rationem Labeat, quam ipse contra eum . Consillius fuerit nihil pro nuntiare, quam Ut condemnatio in iudicem
ipsium recidat . CVod si hanc siue prudentiam , siue benignitatem animi in homine docto requiro,quid me sentire par est de il- lis, qui bene dicita in uertunt & deprauant, Mnisi quo causatius existimentur couelleres Nam Flbf., im si flectere in melius, de pium & utilistimum qui ροDea est multis , profecto magnum erit scelus in factu rit pei us detorquere. Ego Adrianum Floren- - - tium , illum qui postea factus est Summus, cum adhuc esset Deca'us Louaniensis,in publicis tapedis lationibusquPcumque auctorum dicta a disputantibus citarentur,interpretantem pro se audiui, nun quam aspernan tem, etiam si ex ijs essent,qui ad nuc vltiunt. De vitiis censendum cautius, de mortuis reuerentius,qui sint iam inuidis
exempti,& redditi suo iudici,eamque stibi
runt censuram,quae omneS manet. idquepo
tissmium de illortim vita&moribus r nam de eruditione paulo licebit liberius. eo res Qs Verbo Uno aut altero , aut multis res quases otiam quempiam correxerit, ne continuo
videri postulet se illo esse doctuorem , aut
163쪽
stulte perstiadent : vis quid in magnis auctoribus corrigant, illis se protinus anteponi oportere autument : velut cuin Imem Ο-ria , seu incogitantia imagiatis vir labitur nais Horatio vel Homerus ipse dormitare nonnunquam videtur : aut quia ni linguae ignorantia fallitur, quae errata Graece ac Latine semidocti captant, 'magna sani iniquitate , qui a nobis eam cognitionem Latini aut Graeci strimonis exigunt alieni atque institij ; quae in Cicerone aut Dem6sthene vix fuit,vel in quopiam ex illis,qui lingua nisuxerunt cum lacte, quique populo Vin ille se uti quotidie poterant magistro,& de qui bus dubitarent, acci done vicino aut fabr admoneri . Quod si isti tam acres censores subituri cssent eamdem conditionem iudicii , mitiores credo se praeberent suis reisdHaud pauca iniquissimae uiuius seueritati; habemus exempla. Equidem haud negauerim quin n6tari magnos Scriptores intersit eruditionis. Sed non protinus plus aut idem adsert qui notas, & qui Opus com dosuit. In auctore sicli cuius disciplinae boni consuletis ei rores aliatorius: Vt in Theologo historiae; in historiis philosbphiae , modo intineri suo satisfa ciat multo benignius linguae peccata con donabitis. honam sententiam Gallice, aut
Hispanice di tam amplectemur, no iuccipie-
164쪽
16 ANTONII possv VINI mus vitiose Latine' Ego vero cum Marcor-pso Tullio indisertam imalim . sapientiam, quam stultam loquacitatem. Augustinus re-OE, qui eo magis ait soloecismis & barbaris mis offendi homines, quo infirmiores fiant r& eo esse infirmiores, quo doctiores videri Velint, non rerum scientia, quae aedificat, sed signorum, qua non inflari difficile es , quuipsa rerum scientia saepe ceruicem erigat, niti Dominico reprimatur iugo.Nolim talusi hoc sibi nomine imperiti & sordidi Scriptores p audant, tamquam res habeant , quia verbis carent : imo duplici crimine sint isti damnandi, quQq in rerum essent vacuέ
nitorem omnem atque elegantiam verboriuabiecerunt, nam si res essent penes illos, indocti profecto atque iniqui esset, de vocibus
mouere illis controuersiam ullam, aut querelam omnino aliqlaam.
Viri docti eo inter se debent esse affectu, Vt iuXta pauli sententiam, nec inuicem iudi cent, nec iudicari reserant; sed utrique expectent patienter tribunal & forum illud Dornini sanctum &iustum . Iudicans de menter ac flagitiose agit, qui de conseruosito communi domino praeiudicat. Iudicatus autem tractet animo id , quo se Paulus consolabatur: Mihi inquit pro minimo est, ut a vobis iudicer, aut ab humanordie: Dominus est , tui me iudicat. Non deerunt magnae eruditioni, qui iii
165쪽
Ds CvLTURA INGEN I v iuideant: res altas & pulcherximas morsu appetit livor, foeda & iacentia praetermittit illaesa.Themistocles Atheniensis honio, quod
res eius docuerunt, acutiuimus, rogatus a
quodam,an praeclara iam sibi videretur agere: Nondum, inquit , nam invidos non h/beo. Qia od si ea est lex, quam sibi humana , malitia imposuit , ferat vir sapiens communem seriem , nec indignetui sibi accidere, quod omnibus. Nec a Deo contendat impe 'trare,quod ab eo patre filius non impetraula Unicus, charissimus, ut in silo mundo dees sent sibi calumniatores & malevoli, qui Di uina illius opera in partem pestimam rape rent. Vult ergo lege hac seruus nequam do mi alienae soltu, qua filius domi suae teneba tur Sed nec est tamen a benefaciendo pro pter invidos & maleficos cesandum. Accipite Socratis orationem,quae est a Platone in eius Apologia perscripta. Si mihi,viri Athenienses , in praesentia concedatis vitam hac conditione , Vtiae postlaac in sapientiae n-quisitione Verser, diligo quidem vos , sed Deo certum est parere potius, quis vobis; ac quamdiu vivam & valebo, philosbphari,
atque numquemque Vestrum exhortari ad virtutem non de-
166쪽
Ditio autem librorum cuim ad typograetophos, & ad correctores, S: ad eos, quo Vocant CRmpositores pertineat , quinam ij fuerint & quales,num oneri serendo,num ruditi, num C tholici, nurn magis quam par sit, celer*s sint, perspiciendum erit; numitem, quod fere fit, ob tenuem mercedem id accurate agere nequeant, quod alioquin v berio re stipendio praestarent. In publicas ennim Typographias sesse intrusierς correctΟ-res,aut compositores,qui &S. Thomae Sum'
mam, Splerosque alios libros mirifice de prauaru0t; quod ineunte hoc saeculo fecisset hismatic's in Basilio Graeco ebendo dixi-
Rus alibi. Cauendum itςm ne pria amenti lo-fo exsiculptae literR maiusiculae, vel alia cum imaginibu* nudarum mulierum aut etiam turpioi una rerum ςapitibus praefigantur. MVerrunt enim egentem ad ea, quae Christi
na pectora dedocent. Qu94 si effigies aucto
ris ςo Vivente ac volente pridi'On itur Op erit
qcquid sapiat, iudicent viri pxobi, diuinae gloriae cupidi.
167쪽
DE cur T vRA INGEN. In Disseminatio librorum boηorum. CAP vae LII. SEquitur distributio ac dissentinatio bonorum librorum, quae sane res utilissima est , quando de bonum quo communius est, eo cst diuinius: negotij vero hujus vim de usiim comprobauit semper exitus , &quae ei adhibita fuit antiquis isquilis diligentia. Nam etsi libri non dabantur prelo,de scribebantur tamen plurimi: ideoque Apoes stoli, Synodi, Patres, Pontifices Maximi, Martyres , de hi quidem e compedibus &vinculis literas , vel libros quoquo uersum scribebant, quibus Christianos populos ubi que ad profestionem Fidei , pietatemque
inflammarent , errantesque conuerterent,
Quod si inter pietatis opera coni tmeran 'tur rectum consiturn, & calicis aqv e frigidae porrectio ; ecquant micharitatis fuerit opes,cum captata Occasione eodem- tempore optimi in varias Ciuitates libri mittantur, quibus & ipsi ciues ac Principes miris, ch
At cum non tam haeresibus, quam psicca 'tis Christianus orbis laboret, qtloriam inci .larimenta libri innumerabiles pene quotidie disseminantur; antidotum tanso actam py senti vcneno eadem quidem , sed contraria
168쪽
168 ADTONII Pos y VI NIratione adhibenduna est . Florentissimi satio Galliae Regni casiis hi fuere cuniculi initio latentes , dc machinae. Nam e Gene uens Ciuitate in ipsam Regis aulam , &in Prouincias alias ab Haereticis conducti fuerunt homines nequam cum minutis merci
bus, Ut fraudem primo tegerent, libellos &Cathechismos Caluini plurimos inferrent, quorum ali; compacti ornatissime, alijs spe dicula adiuncta, sub quibus latebat id virus, &h'c argenteis catenulis appensa , subindo virginibus aulicis donabantur a nobilibus ijs,in quorum animis iam fouebatux haeresis. Inde ventum est ad bibliothecas implendas,& publice aperiendas: ad Orientem item, si Deo placet, atque Indias eo contogio inficiendas. Nam Vt e multis Vnum afferam eX-emplum) quidam specie Carmelitani mona chi Caluinianus Minister Geneua prodiens, di ad Nicolum Villagagnonem accedens Rhodium & Catholicum Equitem, qui cum classe ad Meridionales Indi assilue bat, cum naui Ibi eo appulere discedens, libros S alia eiusmodi pestilentistima expositisset, recognita, libri combusti sitiat , ipse fuga sibi consuluit. Qt e eo dicuntur, Vt quibus artubus isti malo occurrendum sit , aliquando
Artes vero hae sunt. Vt primo noscat tir, quisnam liber cuiusque statui &sexui quadret, alis enim coniugatis, alij viduis , alii ban
169쪽
DE CvLΥvRA INGEN. 769Sanctimonialibus,alii Catholicis viris, & his Magistratibus, vel Ecclesiasticis, vel ciuilμbus,alij Haereticis, aut Schismaticis, aut Iudaeis,aut Gentilibus iuuandis necessarij Qui vero nationi Unicuique prodesse queat, horum nomina, reliqua e proprijs tra Eta tionibus poterunt peti,ubi de variarum na tionum procuranda salute agimus in nostra
Selecta Bibliotheca. Quidquid autem huius rei sit,pendebit oiudicio ac dexteritate eorum, qui nauiter iulud susceperint,Variosque praenoverint mo
dos, quibus ad effectum commode perduci possit.Eorum aliqui fiant hi. Cum Iobilaeum conceditur, pax Vt aiebant antiqui Patres datur Ecclesijs; Vel cum ordinarium confitendi peccata imminet tempus, typographi bibliopolae paret at pios & alios libros, qui ad tutandam Fidem pertinent: in OX monea tur Concionatores,ac praecipui Consessarijs, id ipsum ut multis sigWificent.Cram jtem habendae fuerint ab Episcopis Synodi,eO,Vt ij dem Episcopi numerum eorundem libro' afferri, siue a bibliopolis, siue ab alijs curent: tum Vero edicant , ut sacei dotes ex ijs coe mant,quae sitopossint officio instruire. Cum eciam nundinae appropinquant,prPsertim inpi imariis Ciuitatibus,expedi ut haec librου Tum merces in promptu sit. t vero Liagd num Galliae magnumEmporium, hoc habet, V t quater in anno publicae sint nundinae, ad
170쪽
37o ANTONII PossΕVINI qtias eum pacatioribus temporibus e variis nationibus plurimi conuenirent praerno niti. bibliopolae libros eius nodi compei sitient, quorum nomina, materiam, Usum,e-
auditionem docere Concio natores aliqui ei sisSg ilibiis lebant,quisque, eos in patriai reportabat, tuos si iis ciuibus profuturos esse intelligebat. Atqui & in maritimis,ac in magnis Ciuitatibus,quas nobilia alluunt flumina , unde videlicet pleraeq; naues selliunt, Vixi pii pro cenetis,praefectisq; portuum Catholicis gno cum fructu silaserint, v auigaturis libri distribuantur, quibus animum pascant, cum oti,i cursum tenebunt: Legatis itidem Prin pum,qui in Orientem trahciunt , Ut
complures optimos libros secum vehant. Nam clini Chri fiant frequentissimi in eo ju- senti tracsu captitui salat, nemo autem sit qui . eos j etur,aut inimi dc auertata scelere, sine iis liba os et ismodi tradere maximi - .latij,uti & prae iij fuerit. In aulis certe C pedit hos haberi potius,quam Iuli, rias chartas, .aUt tal S: IIa exercitu item,& alibi. Qui etiam morientes ad aliquod pium opus excitare cu
linaria in libros pios disseminandos legent,
PCenitentibus deni pie, quorum dc mens
opes id ferre p sitiat, Proponere, ne hanc be ne meren vide Ecclesia Des, ac fruditus istos pinnituntiae digdus faciendi occasione Omittant: