장음표시 사용
31쪽
lentia nutrimenta dare; quo concoqui ualeant, angusti temporis a prandio ad cenam , atque eorum impodimVR to, quae fluentem reddunt aluum, non obstantibus cena uero quo melior fiat concoctio quae citant aliinum minime sunt offerenda. Ex uerbis itaque Galeni uice clarius habetur , copiosiorem prandio cenam his, qui
conualescunt, offerendam esse, eandemq. rationem uictus resectoriam senibus deberi, quae conualescentibus. Vnde necessario concluditur, si probaratio uictus fit ob seruanda, senibus adhibendam esse cenam prandio ple niorem. id quod cum dilucide satis probatum sit, tu perest ut ostendam Antiochum medicum, Telephum grammaticum identidem secisse quod ut clarius deprehendatur, littera Galeni quinto de sanitate tuenda apponetur, quae sic habet. Qui enim κα ἐξιν sani sunt, his ne uehemens quidem causa corpus alterato seni uero uel minima causa maximae mutationis Occasio est. Simi liter igitur se habet in cibi tum quantitate, tum modo
quippe in quibus senes, si breue quippiam transgress si i
mites sint, non leuiter laeduntur et cum iuuenes ues maximis erroribus minimum noxae sentiant . Ergo tutius est imbecillo seni exiguum dare ter die sicut Antiochus medicus solitus est se cibare, iam quidem annos natus plus quam octoginta quotidie ad sorum pro erediens, in eum locum , ubi concilium ciuium conuene rat . interim etia longa uia ad aegros inuisendo pergens ceterum domo in forum quasi trium stadiorum spatium
pedibus confecit quo etiam modo infirmos , s quos
prope habebat, inuisit longius uero si quo erat eundum, partim gestatus in sella, partim uehiculo uehebatur erat autem ei domi domuncula quaedam, quae hyeme cal bat camino, aestate, citra ignem, bene attemperatumerem habebat in hac mane omnino sticabatur , tam
state quam hyeme, utique deiecta prius aluo . in foro autem loco aliquo circiter horam diei tertiam,ves ad summu Quartam sumpsit panem cum Attico melle, plerumque
32쪽
Io,rarius crudo postea partim cum aliis commenta partim ipse solus aliquid legens,ad sexta usque lacram perseuerabat: ab hac tum in publico balneo fricabatur tumllero exercitabatur aptis scilicet seni exercitationibus de quarum forma paulopost agemus . mox lotus prandebat mediocriter, primum his sumptis, quae aluum deiiciunt: pol haec maxime piscibus, uel quos saxatiles uocant, uel qui in 'to mari degunt rursus in cena a piscium esu abiimuit; sed boni succi aliquid, ac, quod non facile putresceret, sumpsit, utique aut far cum mulso , aut auem ex iure implici Atque hac quidem uictus ratione Antiochus in senio usus, sensibus i s membrisq. omnibus integris ad extremum durauit Telephus autem Erammaticus prouectiore, qua Antiochus, aetate suit, ut qui cenum fere annos uixerit is uero hyeme bis mense lauabatur, aestate quater, mediis horum temporibus tera qui- unctus est, cum exigua frictione mox mel optimum crudum alicae in aqua coctae permistum, esitabat eoq. solo contentus pro tentaculo fuit Prandebat septima hora, aut paulo citius, primum oleribus sumptis, deinde pisc
res etiam alii senserunt: cum Antiochus medicus olera, pisces i. mane sumeret, in uespere uel far dumtaxat, cum
uino mulso uel auem ex iure simplici tum uel in Vin quod in prandio elephus grammaticus olera, i ces Iaue sumebat, in cena solum panem ex uino missiolentaculo cossentiunt omnes eos exiguum qu impsisserit hora septima, uel circa, tuto prandium capesta ei Sed aliter, atque ipsi putant, dicendum . tria deten ef
33쪽
turbatio autem huiusmodi ex nihil tis paritur eduliis, his quidem uentre mordentibus , aliis uero inflantibus, aliis item quae pugnantibus facultate partibus constant quod tum in lenticula, tum in bras a .reperitur nempe solidum ipsarum corpus uentrem cohibet ius autem proritat, subducitq. Sic qui cerebrum cum oleo, ε paro condiunt, totu ex ipsis tum dissimilare, tum sibi ipsi pugnas eniciunt cerebro quidem stabili, tarde meante, mistis uero ipsi, ad deiectionem excitare, idoneis . pari modovide otio dicendum est, siue cum melle, siue cum sale, siue cum garo assii matur nempe quod ex ipsis constat, differentes habet facultates iura ite fere omnia Quapropter circa sermonis initia uiscositatem p tisanae laudans, inquit Continua, quod sane citra totius in partibus omnibus similitudinem norit paulopost subiungit nihil enim ciborum concoctioni, quam hoc ipsum diuersitas scilicet alimentor ima aduersatur magis. Quo fit, ut, qui de concoctione scripserunt, ciborum uarietate, praesertim q. ubi uariis constent facultatibus , nocentisisaam dixerint: utpote quae ingesta ipsa probe concoqui prohiberet . obseruant id maxime tum qui luctantur, tum qui legitime certant prandio siquidem panem dumtaxat edunt, in cena uero carnem . licet hanc ultimam sententiam, sicut &alias Galeni multas, peruertat Avicenna dicens . Fen. regimine eius, quod comediturvi bibitur In tempore quoque antiquo, qui exercitabantur, iam fugerunt ab hoc , contenti enim erant solius carnis comestione in mane, totius panis in cena Sed Galenus cum dicit 'licena uero carne, non dixit solam carnem intelligi namque potest, in cena uero non panem solum, sed etia carnem . Ex his aperte docet Galenus, eos, qui luctantur,& qui legitime certant, simplicem iugnantibus q. facultatibus non constantem cibationem capere , non quod
exigunt quid sibi sumere proposuissent. si quidem plurimo indigent alimento, ut paulopost ostendetur sed quo
facilius concoquerent,&lius exinde nutricarentur, ac
34쪽
ac uiribus essent ualidioribus Pari modo Antiochus medicus in Telephus grammaticus alimentum simplex in cena capiebant; no quia exiguum quid assumere uellent;
sed ut facilius concoquerent, ac plenius nutrirentur. Vtique non sequitur, ut qui non uari uni sed simplex capiunt alimentum, id ipsum tenue capiant, exiguum. Quod luctantes, degitime certantes plurimis indigeant alimentis, uidere licet ab Hippocrate in eo Aphorismo Ventres hyeme δε uere, natura calidis imi sunt,4 si mni longissimi quare perea tempora alimenta copoisiora sunt exhibe da. Etenim tum calor innatus plurimus est, unde plurimis eget alimentisci indicio sunt aetates,&athletae athletae igitur, qui legitime certabant , plurimis indigent alimetis uescebantur autem iis, qtiae tum simplicii, tum plurimu sunt nutrientia, queadmodum sunt panes, non exquisite cocti, nec ualde sermentati, necnon
caro suilla id quod nos docet Galenus in hunc modum
scribens 1. de alim. facul cap .de tritico. Ita nunc quoque censemus , panes non exquisite coctos, nec ualde sermentatos athletae iuuenique ex usu fhe, priuato autem seni l. homine apprime in furno coctos,&abunde sermentatos: at qui omnino fermento caret, nemini prorsus is erit accommodus paulopost subiungit Athletae autem, ut crapsos , lentosq. optimi certe succi cibos comedunt, qui quidem in ipsis graues censentur, quo nomine palaestritae potissimum accipiebantur nunc uero& pancratiastae,in pugiles quoniam enim omnes illi Ortim apparatus certamina spectant, iis q. solis destinantur, in quibus totos aliquando dies aut luctandum, aut pancratia sunt obeunda. idcirco cibaria, quae nec corruptibilia , nec uaporabilia
facile sint, expostulant huiuscemodi uero crassa, glutinosa, qualis in primis est suilla caro,&panes in eum quem diximus modum praeparati, quibus legitimi dum taxat athletae uescuntur; siquidem priuatus quispiam, nec exercitiis deditus si in eius cibi usu diuersetur, aliquem redundantia morbum Graeci pletoricum uocanto celerrime
35쪽
rime sit incursurus . Quemadmodum igitur qui luctabantur, simplicissimis alimentis,& his quidem muliis utebantur ita praedicti senes simplici cena, multaq uescebam
tur Alterum hac in re studiose considerandum . M dus est in dicendo, quo Galenus utitur. Equidem, cum
de re quapiam exiguum quid sumendunt esse censet, ita loqui consueuit, ut illam dicat esse gustandam quema modum in consilio morbi comitialis betam, atque cau tem dicit esse degustandas de moris praecociis, ictibus itidem dicit. Et cum paulo post dixerit, carnibus omniuquadrupedum inprimis abstinendum subiungit Quod si necesse sit, eis etiam aliquando uti, suis iis, quae carnosa non sunt, uentre siluestris aute carnibiis quoque uescatur; haedos etiam gustare potest. Cum itaque de Telepho grammatico dixisset, Prandebat septima hora, aut paulo citius, primu oleribus sumptis, deinde piscibus gustatis , aut auibus indicat exiguum quid piscium uel auiusumpsis e Telephum , in cena uero tantum panem ex uiano misto edebat . non dixit gustabat , sed edebat, quantum scilicet opus erat. Alius est in dicendo Galeni modus aliquando rem quampiam sumere dicit mediocriter, ut prandere, uel cenare mediocriter, interdum simplici. ter, nulla adiecta limitatione, prandere, uel cenare, uel aliquid simile facere quandoque uero dicit, in usu eius rei abundare in consilio namque morbi comitialis, edulia plura, minus bona, non omnino prohibet, sedes era-ro , mediocriterq sumenda censuit utiliora uero saepius , atque in eorum usu abundare consuluit. Equidem nullus ibit inficias cenam, uel prandium supra uires accipientis assiimi debere numquam in iis uero , quae sumentis facultatem non excedunt, sunt exigua, sunt mediocria, sunt copiosiora quaedam . Cum itaque simpliciter dicitur, cenam esse capiendam , de integra , consueta, copioseq. cena uires tamen asstimentis non excedente, licet intelligere. id quod, si quis diceret cenani
36쪽
mediocrem sumi debere, non liceret Iccirco Galenus de Antiocho medico dixit Mox lotus prandebat mediocri eriter paulo post subiungit In cena sumpsit aut far cum multio, aut auem ex iure simplici prandium mediocre dixit, cenam simpliciter ut indicaret, minus in prandio uam in cena sumi debere. Tertium exquisite contemplandum it ratio totius uictus, qui senibus iis debetur. licet enim Galenus de Antiocho medico dixerit, Mox lorus prandebat mediocriter, primum his assiimpii , quae aluum deiiciunt, post liaec maxime piscibus, cetera idcpane, de uino nec uerbum quidem fecerit attamen arbitrari non debemus, Antiochum, nec Telephum prandium , uel cenam sine pane , sine uino sumpsisse quippe protinus subiungit Galenus, uinum esse senibus aptissimum, sicuti pueris est alienissimum longoq. processis declarat, quod uinum potissimum senibus sit ex usuci quae item commoda senibus ex uino accedant,& qui panis eis
tum nec subactionem, nec iustam concoctionem deside-
in aliis cibationibus, adiecit, indicas nobis eos in pran
tentOS non sitisse. alienum nimis, atque absque ulla ra-t one 'erit Antiochum medicum in prandio, piscibus,
ni et pari ratione senibus quoque debent ossi i dii raram
Pu Daleni fuit, Antiochi medici ac Teleni)i oram murii 3 ζr die cibum capere rute, ri a s .. in Ῥῖ - ΤPsumere is li
37쪽
sumere. Inficiari itaqtie poterit nemo, quin Antiochus medicus pleniorem prandio cenam caperet siquidem in prandiovi panem, linum in olera, iisces , in cena uero cum pane ac uino uel far , uel auem ex iure simpliqsumebat. Quis est, qui nesciat, auem, da plenius, qua pisces, Molera nutrires quis est, qui nesciat, panem e uino integra pro cena sumptum, plenius alere, quam p ulum panis cum oleribus, Mexiguum quid pisci una , uelauium vitiae elephus grammaticus in prandio ullabat His ita se habentibus , concludendum est, sanis hominibus , pro recta ratione uictus obseruanda pleniore praudio cenam perpetuo dandam esse. Dixi de sanis, nunc transeundum est ad aegros eadem semper ratione stabili permanente ripsis esse dandum cibum ea potissimum hora , qua melius concoqui, in sanguinem uerti, Madministrari ualeat. Et in primis di cam, quod Hippocrates,&Galenus sibi uoluerint, .&quibus rationibus . subinde, quae contra sunt, argumenta di hientur. Hippocrates . de ratione uictus in acu in hunc modum dicit. Tempus autem dandae sorbitionis, tum per initia, tum per omne morbi decursum , hoc maxime seruare oportet . Nam si pedes frigidi suerint, non a
sorbitione modo , uerum quoque maxime a potu temperandum , cum in morbis omnibus, tum praecipue in acutis . . potissimum , quibus febris uehementior subierit, periculum q. summum . In quarto de ratione uictus in acutis , ex. scitidem prolixiusis clarius dicit. Cum autem purgaueris , sorbitionibus quibusdam utitor , obseruatis ita Lbrium accessionibus, ut numquam, cum adsunt, neque cum futurae sunt, exhibeas, sed uel cum cessant, uel
quieuerunt, maxime a principio recesserunt. Frigentibus ergo pedibus, neque potum, neque sorbitionem, neque aliud quippiam huiusmodi dabisci sed maximum existimato , si id tantisper obseruaueris, donec ualde incaliterint deinde ita, quod costri exhibe Frigiditas siquidem pedum parte plurima febris accessurae signum exiliit quo
38쪽
tempore si quid porrigas, niaxime prorsus peccabis. nempe morbum non parum augebis at uero cum febris de contrario modo pedes reliquo corpore calidiores fiunt nempe , cum augetur, pedes refrigerat, incensa l. ex thorace ad caput flammam mittit. Calore igitur toto ad supernas partes cocurrente, atque ad caput expirante. non absque causa pedes frigescunt, utpote qui natura carne uacen in neruis abundent: praetereain a calidissi- nais separati locis refrigerantur, sese ad thoracem colligente calore. Rursus,in cum ebris soluitur in in minutas redigitur partes, calor ad pedes ex proportione descedit. quo tempore caput, thorax refrixerunt, atque ob id cibus dandus nempe cum pedes frigidi suerint, uenter de necessitate calet, festiditq cibum, intenditur hypocon-drium, iactatur propter interna turbatione corpus, mens fixa non est dolet aeger, lancinatur,uellicaturque, uOmere affectat, , si mala uomuerit,dolet ergo cum calor ad pedes descenderit, curritq. urina, etsi non sudet, omnia cessant quo tempore sorbitionem dare expedit nam alias perniciosa existit. In eo quoque Aphorismoan accestionibus abitinere oportet. nam cibum dare nocuum est quibus per circuitu in fiunt accessiones , in ipsa accessione abstinere oportet idem habetur Galenus in comento textus penultimi, primo derone uict. in acu censet optimum languentibus dandum alimenti tempus esse, quando moderatistii me habuerint tum thorax tum uenter deterram uero cum ea deterrime habuerint: deterrime autem in accessioni principiis habent moderatissime uero indeclinationibus Constat igitur, optimum cibi ministrandi tempus in aegrotantium remissionibus est e, deterrimum in accestionum principiis, ea praecipue ratione. quod in declinationibus stomachus melius, in accessionibus deterius concoquere ualeat. etenim tum cibus P ris
dandus est, cum melius tum concoqui, tum adminisLari potest, ubi tamen uires admittant . ita ut nullo tempore
39쪽
ii, qui deficit, non sit sustinendus . Ex his aperte constat,
si quem a prandio cum cenae tempus instat, febris inuaserit, quae non nisi mane sequentis diei decedat, optimum cibo tempus esse sebre finita , uel in cim ante huic non modo prandio plenior cena non dabitur, sed omnino nulla communi omnium consensu dari debet idcirco, cum dicitur, in morbis etiam materialibus copiosiorem cenam dandam esse , intelligi debet, nisi febris accessio dolor, morbi uigor,aut huiuscemodi quippiam prohibeat. Equidem si contentio incidat, comparatio de duobus, utrum ex his copiosius esse debeat, in ceteris , si collatio probe fiat, paritas est omnino seruandaci si uero continuatur ebris, nec leuior unquam sit, qtiando dari cibus debeat in quando plenior, magna dissensio est. Hippocrates . derone uict.in acu. tex. 2 s. quando morbis in acutis
ad pleniorem uictum transitus fieri debet, mane sorbitionem, sero uero ad cibaria sese consertan commento Galenus sic habet. Mane quidem sorbitionem demus, postea uero,dimittente die, iam trumentaria exhibeamus alimenta tum uero ad pleniorem uictum transeundum eis ut Galenus Hippocratem interpretaturi cum uel perfecta morbi solutio, uel certe mutatio usque adeo signis facta sit, ut aeger periculum omne euaserit itaque morbis in acutis , reliquiis adhuc remanentibus , pleniorem prandio cenam Hippocrates atque Galenus exhibendam esse decernunt Galenus uero undecimo de morbis curandis sic habet . Tempus uero nutriendi, quod quidem ad reliquas spectat febres, quae ex putredine oriuntur, in progressi sermonis dicetur quae uero unicam a principio suo
ad nem accessionem habent, de his namque praesens sermo hin his facilis toleratio& consuetudo spectari debebunt, quando cibus illis eo tempore est offerendus, quo facilius quam in ceteris ira orbum tolerant eo l. potissimum diei tempore, quo cibari sunt assueti etenim facillime cibum serent, si ex his considerationibus sitiment.
40쪽
Galem mens est, tu qua febre declinatio aliqua sensibilis non apparuerit, semper uero a primo principio se bris usiaque ad crisim similis perseuerauerit, exhibendae cibationis duos esse scopos, quos intuetes a recta cibi dandi ratione
minus aberremus, morbi scilicet facilior tolerantia, nec non alimenti sumendi consuetudo scire nanque licet, Optimum cibo tempus esse, quando, quo tempore cibum qui capere consueuit, eodem morbum facilius tolerat. indemus enim in febre continua , remittente nunquam, modo leuius, modo grauius a morbis repros exerceri, Sympto matu fortasse ratione, quae nunc imbecillius, nunc sor tu intellant, tametsi morbus aequalis perseueret utique ii qui sanus cenare consueuit, lora cenae leuriis morbuWrat, huic pleniorem cenam dare oportet si uero copio
morbii toleret, huic copiosius offeretur prandium, quam olitus ei edulia capere morbum laboriose sustineat, di
t, ' dicendum. Si consuetae cibationis
tempore multo maiore cum dissicultate, quam n aliis ho
ci incultas per totum morbum fuerit optimum cibo temi Ora onlueta. quippe consuetudo per secundam. 'H istru Ia, i HVgri , nisi maxime res urseat, inmutata non debet. id quod Galenus . de sanitataven ii nunc modum dicit. Ergo necassietudines ipsi tametsi prauae sunt, displicentibus adhuc sibi corporibus mutaniunt 'lum nec per sima mam sanitatem semper id tentandum, sed tum cum is, cui immutanda sitiat, a ciuili Du negotiis maxime uacat. Itaque materialibus in mor-D S, Sacccssiones habentibus,&non habentibus, nec umquam remittentibus, optimum dandi cibi tempus erit
cum neque difficilis toleratula, neque accessione impe cient, Ora scilicet assueta, uel quando laborans est ali uiatus, ea potissimum ratione, quod tum melius conco