장음표시 사용
181쪽
mescant, ratio est hod quanto debiliora sunt
suis truncis , tanto minor est pressio lateralis , quam a praeterfluente suo sanguine experiuntur(pulsus theoria S. 6o. r. Vertim si minima vasa obstructa fuerint, tunc quoniam sanguis arteriosus in istas agit tota illa vi , qua in truncos obstru tos ageret, & illae tamen multoties laxiores reflexiores sunt truncis , necessum est ea portentose dilatari, ut docet observatio & theoria pulsus s. Ios. & sequentibus. 8o. Si Sustulum carnis undique aequaliter flexibile & vasis capillaribus conflatum intumescara sanguine vasa capillaria dilatante , illud inter crescendum figuram suam non mutabit; verum si involvatur intra capsulam flexibilem , & illa capsula resistat suae ampliationi , tunc temporis maesula figuram quantum fieri potest sphaeroideana adipiscetur, quia qua parte ejus parietes sunt
complanati, ea minus resistunt suae expansioni, adeoque magis recedent a centro quam partes prominentes ; nec superveniet aequilibrium , nisi cum omnes partes aequaliter a centro fuerint remotae , seu corpus subglobosum evaserit. Idem accidit partibus corporis humani, ut musculis , glandulis , membrana sua cellulari involutis , quarum proinde intumescentia figuram globosam assectat, ut docet observatio. 81. Si vero tantum dilatentur vasa membranae cellularis cuti supposita , tunc quia fluidum imfarciens in viciniam undequaque potest ditandi , quippe cum cellulae lateraliter inter se communiacent , in omnem plagam tumor ille diffusus erit ,& figuram artus assecti sequetur , Itan vero sup reminebit ad instar globi, ut docet Cedma , Em-
physema: idem evenire debet vah reti ut laus
182쪽
cutaneis, aut Asterius cujusvis membranae, quae cum per retiformem nexum invicem in omnem plagam supra hanc membranam communicent,
inde tumor solidus, sed superficialis & diffiisus
observari debet, ut accidit in erysipelate. 82. Sedes ergo in rctus phlegmonod ei diversa est a sede infarctus erysipelatosi & oedematos. Prior est in spatio solido , quod undique ex pa cis arteriis ramosissimis sa uinem accipit, & in paucaS venas dein refundit, unde in sphaeram vel sphaeroideum solidum debet pars intumescere;
posteriores fiunt in eodem plano reticulari vasorum aut cellularum quae vix in altum excrescere positini. 83. Docent Geometrae quod si tela expansa prematur ab eadem ur in omnibus punctis silis, ea tela , vel minima vi, inflectatur in curvam,& deinceps crescente vi, magis ac magis in Duetur , atque si tela in saccum fuerit conformata,
seu undique clausa , & distendatur a fluido, illa tela in corpus sphaericum ellipticumve debet immutari ( hernouilli de motu musculari , Hermanes
Phoronom. &c. res autem eodem recidit sive tantum aqua intra hunc saccum merit contenta,
sive saccus fuerit spongiis refertus , quae spongiae ab aqua distendantur , nam pari passu crescet ab intumescentia spongiarum pressio lateralis aequaliter in omnem loci differentiam, ex qua aequalibtate pressionis exsurgit tumoris sphaericitas , si aequalis fuerit in omnem plagam resistentia. 8 . Hinc patet cur obstructo frustulo cuiusdam visceris , ut pulmonis , hepatis , Utcumque polyhaedrico , illud frustulum in tumorem sphaerob deum mutetur , quia scilicet conflatum est ex vasculis capillaribus sanguinem ab uno trunco recipientibus,
183쪽
recipientibus , in unum refundentibus , & si guli lobi capsula cellulari vestiuntur, ut docEt antomia , ita un sanguis facile in ramos vicinos intra ejus capsulae cancellos possit se diffundere , sed non ita facile extra capsulam , unde idem accidit ac sacculo polyhaedrico spongiis madentiabus pleno , qui figuram sphaericam adipisceretur nisi foret undique involutus aliis sacculis pari
passu & robore excrescentibus. 8 s. Inde concludere, ni fallor, possumus t mores sphaeroideos eos esse , quorum substantia est veluti sacculo involuta , vel capsulata , ut sunt omnes glandulae dc viscera ex glandulis conflata , econtra vero tumores diffusi erysipelatosi , cede-matosi , fiunt intra vasa vel cellulas telae instar
expansas adeoque non coercitaS.
86. Venae ad eamdem a corde distantiam positae non soliim sunt arteriis comitibus fere duplo
capaciores , verum , ut docet observatio, fibras habent circulares multo ductiliores, quam arteriae , ita ut tum ratione tenuitatis parietum , vente ejusdem nativae diametri ac arteriae, possint
ab eadem vi fluidi immissi crescere una tertiae parte, magis quam arteriae ( Theoria pulsus S. I . ad 1o. Hinc sequitur tumores in visceribus venosis magis excrescere posse quam iri arteriosis, & tunc tumores maxime dilatari , clim infarctus ex arteriis transit in venas , quod videtur fieri in odontalgia catarrhali; cum enim materies cocta & fluxilis evasit, tunc subito intumescunt genae , simulque dolor remittitur , quia venae multo laxioris de miniis sensibilis te
8 Partes intumescentiae suae resistunt vi comtractilitatis suae (patet ex Propos. I. n -2.
184쪽
verum quo maior est crassities parietum vasoriam& canalium caeteris paribus, eo major est contractilitas (S. 1 . ergo quo crassiores sunt
membranae distendendae caeteris paribus , eo minor si itura est intumescentia. Sic certum est intra sis tutas osseas fieri quandoque maximas congestiones , quae tamen parietum osseorum resistentiam vincere non possunt, unde nulluS tumor et econtra in vasis lymphaticis vel levissima pressio late-ralis vas in magnam molem extendit. 88. Quo densiores sunt & compactiores membranae Vasa vel viscera coercentes , eo major est ipsarum contractilitas superanda ad hoc ut intumescant, sic arteriae ejusdem crassitiei ac venae , cum duplo aut triplo majorem habeant firmitatem quam illae, tanto minus ab eadem pressione interna diducentur. 8α. Resistentiae itaque , quas partes opponunt suae intumescentiae , sunt in ratione composita cracsitiei & densitatis membranarum, earum Vasa re molem constituentium , involventium ; cum it que lien omnium viscerum minime coerceatur , ta textus sit aliunde mollissimi , lien in molem immensam , quantum fert abdominis cavitas, Potest excrescere. Pulmones quidem intra datos limites a cavo pectoris coercentur, Vertim eorum iobi seorsim sunt in excrescendo liberi, tex-
tuque ductilissimo praediti ; nam exigua vi di tracti pulmones in omnem plagam possunt EVadere duplo se ipsis longiores. Ergo infuctus in Iobis pulmonis facile possunt admodum intumes
so. Caeteris paribus intumescentia partis intra suae tenacitatis similes est eo major, quo major
via distendens ipsi applicatur ; sed tamen intumes:
185쪽
centia crescit in minori ratione quam vires diste
si. Si initio intumescat viscus in duplum sui voluminis per vim , ut a. illud non potest int mescere triplo magis , nisi per vim quinquies majorem , ieu ut Io. patet ex tabula ( ergo
semel intumefactum viscus non potest sine atrocissimis doloribus ulterius intumescere , quippe cum necessario applicanda sit vis multo major, quam quae huic intumescentiae respondet; atque
cum haec vis reactionem parem experiatur , adeoque distensionem maximam, ex qua dolor Proportionalis exsurgit, semel enatus tumor non potest crescere intra vasa ejusdem generis, qvin atro-eissimus dolor exsurgat.s1. Induratio & renixus partis crescit in ratione qua crescit partis initimescentia, habita partium distendentium ratione. Etenim intumescentia minus crescit quam vires distendentes. Verum distensio crescit, ut vis distendens directa , & ut elongatio inverse; ergo cum vis distendens increscit & elongatio fibrarum non pari passu crescit, tanto major evadit partis renixus & durities.s3. SCHOLIUM. Si fibra pari passi 1 elong tur , quo majoribus viribus distrahitur, ejus tensio magis crescit, quam si non elongetur, quisque facile concipit. y . Quo magis accedit fibra ad terminum e
tremum suae tensionis , eo magis accedit ad te minum suae tenacitatis , qui in eodem extremo Puncto Concurrit ; ergo quo major evadit duritiesta renixus tumoris cito crescentis , seu ejusdem tensio, eo magis imminet periculum ruptionis ,
unde estasio sanguinis; hinc inflamnatio systro Phica, vel etiam sphacelus.
186쪽
18o Mon RORUM CLASSES.. vi. Ad sphacetum in hoc casu vitandum, vitanda est vasorum disruptio , quod ipsa praestare possunt emollientia , quorum usu quidem tumor excrescet, sed sine tanto ruptionis periculo, quam cum fibrae rigiditatem & tensionem suam
servant, nec remittitur vis distendens.
Ad sphacetum in hoc casu vitandum ,'altera methodus esst, ut vis distendens minuatur , quod praestant phlebotomiae repetitae, & victus te
s6. Ergo si phlegmonodet aut erysipelatis
tumoreS gangraenam minitentur, duplo utilius
est simul emollire fibras potu & fotu diluentibus ,
atque vires cruoris distendentis detrahere victu tenui, & evacuatoriis, quam alterutrum tantum auxilium adhibere.s . Repellentia dicuntur ea medicamina, quae fibras condensando, & fluida coagulando impediunt ne tumores inflammatorii excrescant; verum cum augmentum tumoris inflammatorii, dum perstant vires sanguinis distensivae , non ita perbculosum sit quam ejus ruptio , atque CUm ea medicamina difficiliorem reddam ejus extensionem , repellentia in hoc casu noxia sent.b8 Ex corollario q6, sequitur , tensionem fibrarum corporis sponte remitti solo lapsu tem- Poris , adeoque phlegmones tensio & dolor, si non crescat in dies , tolerabilior evadit & mianuitur. Operae itaque pretium est exspectare , si fieri possit, & impedire tensionis augmentUm, tempore scilicet res aegri in melius mutantur, a fortiori vero si apta adhibeantur interim avitalia. Sy. Ex corollario det. aer calidus & humidus
fibras relaxat ; sed in phlegmone saepissime rela:
187쪽
xatio utilis est; ergo aerem calidum & humidum haurire , seu quod eodem recidit, fotibus emollientibus , tepidisque tumorem mitigare prossi
Ioo. Docet experientia partes corporis humani citra noxam, aut earum destructionem por tentoSe intumescere posie , modo tardigrada fiat expansio , teste graviditate , ascite, naita, &c. Ast qua proportione tumescit pars infarcta , eadem ratione dilatantur & intercapedines tunic
rum ( i ) & modo. pari passa non crescat tensio , crescunt ut totum ; expansis autem vasis fluida pritis ipsis. impacta & inhaerentia per vias liberiores fluere possunt, adeoque & infarctus reserari , & haec prima; ail resolutionem Via.
Dilatatis excretoriorum culaneorum osculis , M vasorum intercapedinibus , materiae resolutae possisunt ex illis effuere , perspirare . Unde curatur inflaretus , & hic est alter resolutionis modus. Ios. Non tamen se Spen metuendtun est, ne partes admodum distensae , resoluto in rctu, pristinum volumen non. recuperent et docet enim Experientia maximam inesse partibus ductilitatemta elassicitatem , cum quaedam viscera , ut: uteruS ,
volumen millies majus adipisci possint.illibatae fere sua elasticitate, limo identidem portentose ampliari , re iterum constringi.
IOE. Sunt tamen partes in humano, corpore
ita partim elasticae, quales sunt mammae, cutis inguinum , genitalium , tacie , palpebrarum, qUar cile diduciintur, elongantur, nec faciae pristi num tonUm recuperant , & illas. a primis distin guere possunt anatomici , quippe si acum ad
gant , ut fit inter consuendam cadaveram Exet terreorum cutem, non raro notaVimus Uarim
188쪽
superius recensitas mulio facilius dividi , cutis dorsi , brachiorum, aliarumve partium.1o3. Tumores partium corporis humani prius sani fiunt a viribus partium utplurimum fluidarum partes continetntes extrorsum prementibus. Io . Tumores fiunt ex fluidis intra vasa vel receptacula contentis , illa vero vasa & receptacula , quandiu elasticitate gaudent, nituntur in sui contractionem ; cum autem intumescunt, illatendunt in omnem loci differentiam ab interioria hus ad exteriora: cum itaque sola fluida in ipsis Contenta premant extrorsum & in omnem loci differentiam, sola fluida sunt instrumenta, quorum actioni ea intumescentia possit tribui. Io 3. Verum fluida non ratione sui ponderis solius hos tumores inducere possunt, cum non
ea sit altitudo columnae fluidi superincumbentis , quae possit vim illis suffcientem impertiri , nisi Elasticitas partium continentium sit ablata. Ergo mis illorum fluidorum ab alio fonte repetenda est. 1o6. Sunt quidem in primis viis potissimum euida rarescibilia & summe elastica, aer scilicet,
flatus , quae calore , putredine , fermentatione ita possunt expandi, ut membranas ambientes summa vi distendant, ut patet in Vmpanite , ructu, emphys emate, pneumatori , &c. Ergo tumores patulenti vi aeris expansivae tribuendi sunt. Verum sunt & alii qui sanguinis solis viribus, aut lymphae solius actioni sunt tribuendi, ut phleg-
monE , Cedema: cum autem illa fluida nullum sensibile elaterium habeant , nisi calefiant , &c efacta vix una ducentesima sui parte excrescant, tumores paululum notabiles ipsortim fluidorum rarescentiae adscribi non possunt: superest igitur ut vi trusivae a corde mutuatae tribuantur et Potissia
189쪽
m hin viribus sanguinis & lymphae, quibus vasa ,
membranasque coercentes in notabiles tumores diducere queant.
Io . Vis circulatoria succum nutritium in diaversas partes deducit, vertim excrescentiae fiunt a succo nutritio copiosius adhaerente, & in solidas partes converso; & licet succus nutritius vi adhaesionis in carnes & ossa durescat, non tamen alia vi quam vi trusiva cordis ad partes appellit & eas diducit ; ergo viribus trusiviscordis etiam tribuenda est haec tumorum species , non tanquam causae, sed Ianquam principio.. Si cum Hippocrate per partes contentas intelligamus fluida ; per continentes vero solida seu membranas , evidens est vires trusivas quidorum requiri ad hoc ut in homine prius sano Partes continentes
1 o8. Excessus virium in partibus contentis supra contractilitatem & resistentiam continem thim est causa tumorum.
Ios. Cassa dicitur illud ex quo alterius actu Iitas intelligitur ; principium illud ex quo tantum intelligitur alterius possibilitas ( pathoi. method. n'. II. atque causa est i Ilud, quo posito solo producitur essectus, quo sol o sublato tollitur
effectus ( Mariolte , EIsai de Logique & ex hoc
Causa cognoscitur , quod essectus integer illi sit continuo proportionalis ( Wolfi Mechan. S. et . )IIo. His positis certum est partes corporis
humani continentes cum contentis continuo tu
tari ; quippe imminuta partium contentarum T sistentia , i atim contentae in tumorem attollum tur; sic detracto aeris pondere per appositam cucurbitulam pars supposita illico intumescit , secta externa Meterite cujusvis tunica, adeoque
190쪽
imminuto illius robore, caeterae tunicae in an misma elevantur , &c. econtra vero adaucto partium continentium robore , es aterio, pressione ,
ut fit per frigida, per spasmum, pressionem,
Per astringentia, partes continentes constringumtUr et econtra vero cum perstat aequilibrium inter Partes sontinenteS & contentas ,ineutra mutatur quoad volumen. Verum potentiae oppositae quae
ideo quiescunt, quia in se agunt momentis vibrium aequalibus , luctari & se mutuo aequilibrari
dicuntur. Ergo partes continentes & contentae continuo luctantur. III. Jam Vero clim partes continentcs cum
continentibus in aequilibrio positae sint quanditi
nec crescunt, nec decrescunt illae partes, ea-TUm Ue momenta aequalia sunt, impollibile est eas intumescere ; verum si vi S qUa parteS com tentae extrorSIim urgent , continentes istarum vires contractivas superet, non potest fieri quin Continentes eleventur & extrorsum flectantur
cum ergo causa efiiciens illud sit ex quo intelligitur alterius actualitas, & cum , hac posita , necessario ponatur alterum , ablata , tollatur, evia dens est excessum virium , quibuS partes contenim Continentes extrorsum premunt, esse tumorum causam quaesitam.11Σ Intelligitur etiam tanto majorem forct tumorem quanto major erit vis partes continentes distrahens supra ipsarum contractilitatem , quantacumque sit istarum vis absoluta , aut qua tulacumque sit contentarum energia; ergo itimor seu effectus illi excessui virium erit continuo Proportionalis.113. Evidens est etiam quod si eousque , EAPie velocitate partes continentes Extendantur, ut