장음표시 사용
231쪽
emissarium, nequaquam ex eo seequentior, sed econtra rarior evadet emboli itus de reditus. Sic in horologio oscillatorio , crescente rotarum resistentiis, pulsationes oscilli singulae lasdiores , ac proinde rariores evadunt; sic obstructo quoad dimidiam partem anthliae hydraulicae, aetfollis fabrorum ferrariorum orificio emissario, ta dior est emboli, tardior valvarum follis quaelibet depressio , ac proinde rarior, per experientiam. Demon ratio. Vis inanimata eadem eodem semper modo agit, atque tanditi premit fluidum ejuciendum . quanditi superest illud fluidum , sed eo diutius superest illud fluidum, quo tardius evacuatur receptaculum huic continendo dicatum , & eo tarditis evacuatur , quo sub eadem velociatate fluit per minus orificium ; ctim itaque data eadem vi motrice , eadem in orificio sit velociatas , & per hypothesim orificium sit dimidio minus , tempus itus & reditus emboli, erit dimidio minus, seu singillus itus & reditus erit duplo longioris durationis , adeoque rariores erunt illiitus & redituS. Datis resistentiis , vel obturatis extremis arte riolarum in venulas hiantium orificiis pulsus co dis frequentiores quandoque evadunt; hoc docet experientia , & unanimis Medicorum consensus Sic vinctis arctissime aegrorum artubus, Pulsus Sequentior evadit. Obstructis visceribus quandoque frequentior evadit pulsus. Vertim si vires eaedem cordi applicentur, aut si similiter ac antea applicentur, pulsus tardiores , ac proinde rZriores tantum evaderent, adeoque cum freque tiores evadunt, necessum est ut illae vires saepitis seu diverso maeo & ordine quam antea , cordi
232쪽
Verisimillimum est naturam has obstructiones& resistentias confise persentire, & in multis circumstantiis ab illis molestari ( 283. atque cum ea sit sanitatis custos provida & urgentiori o
currat , ea quo periculosiores & majores siunt obstructiones, eo saepius & fortius cor contrahit, ut haecce repagula superet; sive enim saepius, sive fortius cor contrahat, exinde velocitatem sanguinis intendit, adeoque materiae obstruenti
majorem vim infert. F83. Natura quandoque tantum pulsus magnitudinem, quandoque illius tantum frequentiam saepius utramque adaugere conatur; & primo magnitudinem tantum adauget, cum nullo metu perculsa & viribus integris praedita , obstaculum removendum aggreditur. Et Si vero obii aculum dissicilius cedat, aut pertinacius resistat, aut in mora periculum sit, aut demum pathemate gravi natura molestetur , tunc additis viribus & magnitudinem & frequentiam intendit, ut in febrium acutarum vigore. 3 P. Verum si vel maxima sit roetiscentia, ut cum Sigus febrile invadit, vel cum exsoluta es: potentia motrix, ut in fine febrium lethalium post magnas evacuationes, longam inediam , in summo terrore , tunc frequentiam tam tum intendit. 8 . Impensa virium est semper proportionalis,a'. periculi gravitati , Σ'. potentiae viribus et sed cum virium sitarum parca sit natura , quando periculum obvium virium impensam seu accelerationem circulationis indicat, tunc si potentia sit exigua , pulsum seequentiorem & tantumdem minorem instituit; 'ea enim methodo intenditur san-U1inis actio adversus repagula in ratione duplicata numeri pulsitum, & impensa virium minuise
233쪽
tur in ratione duplicata magnitudinis pulsus ( 3 8o.)adeoque sub eadem virium impensa effectus optatus habetur. Si facultas sit exsoluta , materies morbifica cruda , & vires impensae magnae , iasummo periculo versatur aegrotANS.8s. Duplo major solito sit pulsiium numerus, ve- Iocitas ex hoc capite duplo major sanguini concibliatur; ergo vis sanguinis in materiam morbificam , seu columnas antecedentes , quadruplo major est
Vertim imminuta simul pulsus magnitudine , ita ut duplo minor sit solito , vis cordis quadruplo minor est , adeoque impensa non est: solito major ;cum impensa virium cordis sit in ratione composita ex duplicata frequentiae , & duplicata magni'tudinis pulsus conjunctim. 86. Vertim quidem es: imminuta pulsus magnia tudine affrictus in angustioribus arteriis quam maxime crescere , (3 3.) adeoque posse fieri, ut nullatenus lympha per arteriolas suas , nec sa guis per ultimos laterales sanguiductus progredia.tur , unde frigus extremorum , aliaque mala deinceps eventura; verum quoniam urgentiori occurrendum est , saltem hoc artificio circulatio per majusculos sanguidue iis conservatur , & sic quantum fieri potest , cum viribus exsolutis vita Protrahitur , ab illis resistentiis cito suffaminanda.8 . Acceleratio pulsus quoad frequentiam, cum summa motus sanguinis imminutione , videtur conamen Naturae , quo motima illum vivificum excitare , & sic mortem , quantum possibile est , procrastinare contendit. Bryan Robi Cn. Propos. da. Canthus sanguinem successive detrahebat Lowerus ad mortem usque , atque multum imminuta sanguinis copia pulsum t equentiorem , molliOcem , re minorem lac siive , usaue ad moriora
234쪽
a 18 MORBORUM CLASSES. canis , observabat. In equis quorum pullationes
erant 38. intra minutum , antequam ad operationem molestarentur , missis sanguinis 3 . libris successive frequentior pulsus evadebat, qua pmpo tione debilior erat equus , usquequo IOC'. in mia nuto pulsaret arteria, Ac animal moreretur. EGPer. I. Ham Z. Mulier memorrhagia laborans pubsum habebat maxime frequentem & exiguum,
ita ut vix percipi posset, cum summa debilitate , anxietate, suspiriis , extremorum frigore , ex quo
statu quiete & nutricatu intra breve tempus comvaluit.
Pulsus parvus & frequens est in summo frigore hiemali, febrili, in febribus male moratis , in convulsionibus , post venenorum coagulantium usum, in summis doloribus, adeo que sanguinis anspissatio , & vasorum constrictio magna pubsum fi equentem & exilem habent comitem , &Pulsus frequentior atque exilior evadit, imminutis cordis viribus, ut in agone. Pulsus frequentissimus minimus erat homini in quo valvulae aortae ossificatae dimidium orificii claudebant, sanguis ex arteriis in cor refluebat, pulmones ingurgitabantur, aderat asthma ab hydrope pectoris , mors anno aetatis 3 o. accessit. In palpitatione a polypo cordis, a compresso corde, & in experimento in quo resecantur nervi cardiaci, pulsus cordis seequentissimi, minimi &tremuli observantur. Ab exercitio moderato balneis calidis pulsus frequens & plenus, sed a labore immoderato, &halneis calidioribus seequens & parvus evadit,c observante Galeno propter facultatis exsolumtionem et hanc facultatem exsolvunt inedia, malignitas in morbis , patheinatum violentia , dolo:
235쪽
rum Iongitudo, & atrocitas, & evacuationes
immodicae. Galen. de pulsibus ad Omnes. 88. Detracta magna sanguinis copia , arteriarum capacitas respectu sanguinis e corde ejecti, maxima est, adeoque tardius in vasis promove retur sanguis , nisi aucto, pulsuum numero. Urgeis Tetur circulatio ; quapropter in his circumstantiis, ut fatiscentem circulationem vitam protrahat, natura frequentiam pulsus intendit, ut quod ex magnitudine deficit, eatentis compensetur. 8s. Unam quadragesimam tantum partem modiborum febrilium lethalem esse docuib instituta apud Anglos observatio. Diar. erudie. ab HEdom
ville i66 s. quod de intermittentibus intellige dum puto.so. a febris est distributio fluidi nervia ,
seu virium in nervos cordis in maiori, ratione,
quam in nervos artuum ; eo fine fit illa distributio , ut repagula circulationi sanguinis in minimis vasis opposita removeantur , de sic vasis sanguia feris libertas, & sanguini facilis aditus restituam vir. In Frumenta febris potissimum sumi cor & ar teriae. Materia febrilis , seu morbi sicae multiplex est saepe chylus pravus qui tum sua viscositate vasa minima in rcit , thm sua acrimonia vasa sanguifera molestat, & ad constrictiones sollicibiat. Quandoque id praestant miasmata , iam sponte in sanguine enata , ob suppressas evacuationes assuetas, maximet ob perspirationem suppressam purulenta liquamina , putredinosa fluida , tum e tus ex aere , cibis , potubus , in massam sanguineam delata et raro nititur natura ad vasa: dilatanis da re elonganda tantummodo.
v I. Materies morbifica saepe in sanguine lateret innoxia, nisi accessu vel actis fiigidi magis in
236쪽
Pissata , aut crapulae magis incrassata , aut animi pathemate , labore immodico in motum acta, aut phlebotomia, cathar si per cautelam institutis velut Excitata , occasionem praeberet naturae , Ut conatus suos febriles ad eam corrigendam vel eliminandam exerat , & haec sunt potissima febrilium morborum principia , fusius in speciebus enume
sa. Initio febrium pondus corporis absolutum communiter est adauctum. Robinion. Sanctor. S. R. -hor. Q. SO. JI. &c.s3. Initio febrium sanguis est viscosior, adeoque sale , terra , oleoque ditior quam in sanitate experti sunt DD. Langris i & Tabor. y . Gravitas specifica lymphae febrientium est ad gravitatem specificam ejus in sanitate, ut Io I . ad IosO8. vel ut IO Ov. ad IOJOO.'s. Coagulum rubrum sanguinis est ad lympham quae ab eo intra E . horas separatur in ianitato, ut 1 oo. ad Iooo. D. Tabor. Ast in epidemicis febribus pleuriticis , ut 3 Coo ad Iooo. &: in febribus vulgaribus, ut 2333. Ad
s6. Coagulum rubrum est ad lympham quae ab eo separatur intra E . horas , respectu ejus quae insanitate juxta D. Langristi
In Synochis . . . . ut 3ys 2. ad 1OOo. In Quotidianis . . . ut 36Iq. ad IOSO. In Tertianis . . . . ut 3IS . ad IOSO. In Quartanis . . . . ut ada . ad IOSO.' . Quantitas cohaesionis vel firmitatis coaguli rubri erat in febribus ad ejus firmitatem in statu
237쪽
In Synoctis . . . . ut Isos. 3In Quotidianis . . . ut IE S. IIn Tertianis . . . . ut II lata In Quartanis . . . . ut 8y8. 'In acutis inflammatoriis , ut g. ad I. vel . . . . ut 23 2. Is 8. Proportio principiorum per distillationem extractorum a sanguine in febribus acutis ad quam litatem Extractam ex sanguine sano erat Salis volatilis . . . ut 18s. ad Eoo
olei ut I g. Ad IO Terrae ut IOD. ad LOE. Salis fixi . . . . . ut IO. 3 ad 13. Os s. Ratio lymphae per distillationem eductae ad sanguinis massam totalem est in febribus acutis ,
Ioo. In febribus acutis lymphae copiae decrescita statu sano in ratione Scilicet Lympha . a I 23. ad Iar
Sal fixum . a IJO. ad AOsis Crescit vero oleum is a IOO. ad I g. Sal volatile . . A I . Ad IS P.
ror. Si urinae acrimonia aestimetur ex praedominio salis, olei & terrae , urinae acrimonia ire sanitate ad acrimoniam primis diebus febris acutae inflammatoriae fuit in ratione I. ad 2. seu Io.
In febre ardenti primis diebus . IC . Ad Iovis In vigore febris ardentis . . IOS. Ad IJ ita In declinatione ejusdem Eo'. die ICO. ad AO
Subsequenti die post noctem pacatam , & pridie sanitatis . . IOS. Ad IT; Ior. CoRO LLAR. I. In fibribus sanguis estvrscidior quata in statu sano , atque quo viscidi,
238쪽
est, seu quo proportio lymphae diluentis ad cruorem minor est 3s- i. eo febris acutior est.
1o3. COROLLAR. II. In febribus particular activae sanguinis, ut olea , salia volatilia, necnon terra crescunt in dies usque ad declinationem, deinde vero decrescunt. Lymphae vero & salis fixi proportio, crescente morbo, decrescit, post declinationem, seu in convalescentia crescit (
io . C OROLL AR. III. Non solum subigitur, atteriturque sanguis a febrili motu moderato, verum ratione caloris & extricationis salis volatilis , resolvitur, & aptus evadit ad circulandum
Per vasa minima ( A 8. Praxis generalis Morborum , ut Febrium.
Ios. D Medicus naturae minister & interpres .s, si naturae non obtemperet, naturae non impe- rat; origines namque morborum & causae longem abstrusiores sunt, quam ut humanae mentis M acies eo usque penetrare possit, tapiusque nam tura novum opus exorditur, ubi conatus nostri desiere. Baglivi, pag. I. Io6. D Dictat ratio morbum , quantumlibet eius causae ( noxia S occasiones humano co M pori adversentur , nihil esse aliud quam natiuae Conamen , materiae morbificae exterminati D nem, in aegri salutem omni ope mollientis. M Sydentiam. Pag. I. 1o . Alia sunt symptomata quae debentur materiae morbificae , & pravae fluidorum solidorumve dispositioni : & ea sunt symptomata materiae modi bificae, quae semper natura duce sunt impugnanda, ut frigus febrile ; alia symptomata, quae conati
239쪽
bus naturae debentur , & ea sunt in debito tenore servanda, is idque potissimum incumbit Medico ,
D Ut naturae conatus torpentes excitet, vividio-- res moderetur , debite procedentes nequaquamn turbet , quoties desunt methodi longo usu co firmatae , vel specifica auxilia quae materiam mo
bificam alio modo , quata quem natura sequitur ,
corrigere valent.1o8. Natura hoc tantum potest, ut scilicet m teriem morbificam in vasis , I'. undequaque prinmat & coerceat; E'. dein vero calore intenso,
motu putredinoso incipiente, dilutione concoquat, resolvat ; 3 vel ut vasorum iterata oscillatione , & musculorum accumbentium nisu , dividat, atterat ; demum rum'. ut perspiratione, diarrhoea , si dore , ptyalismo , suppuratione, diuresi, materiem coctam eliminet. Ios. Ars vero non solum naturae ministrare debet, eique obsecundare; sed etiam in multis casibus materiam morbificam ita mutare , & co rigere , ut eam deinceps natura facilius expellat; itaque quod sola natura non praestat, arS praectat. Sic methodus naturae , ante corticis Peruviani inventum , erat fere unica , quam sequi possent Medici; eaque in generalibus remediis, deinceps materiae febrilis praeparatione, coctione , & demum expulsione consistebat ; vertim ea molimina non nisi post longum tempus , adeoque Cum taedioso & periculoso aegrotantis cruciatu Perm hantur; tandem inventus cortex Cinconse vel Rinsequi materiem febrilem fluxilem , innoxiamque facit , vasisque robur & tonum conciliat, unde sine sensibili evacuatione , correcta materia , f hrilis conatus cessat, seu febris sanatur. 1 Io. Itaque dictat ratio, ut quoties desivit apta,
240쪽
Certaqtie medicamina, quorum actione specificst corrigi possit materies morbifica, naturae molimiana secundemus ; quando vero adsunt, his apposite adhibitis , naturam a conatibus liberemus, verbo, ut naturae materiam morbificam vel corrugere , vel expellere gestienti manus auxiliatrices porrigamus.
III. Prima indicatio est, ut potentiam labore assiduo exhauriendam pro virili, pastu & quiete
convenientibus resarciamus, ita ut quo morbus brevior futurus est, eo minori, parciorique nutricatu aeger indigeat, largiori vero quo diutu nior praesagitur.
II E. Verum quoniam cibi solidi digestionis primae , seu in primis viis, & secundae , seu in viis
circulatoriis, praeparationem & proinde laborem Expostulant, ut solvantur; atque cum virium impensa in organis vitalibus roborandis sit necessaria , nec proinde in alias partes temere derivam da, dictat ratio, ut esculentis , coctis seu li bdis utamur in febribus, eoque magis succulentis N eupeptis, ac copiosis, vel repetitis, quo mor-hus diuturnior ; tenuibus vero aqueis , blandis, raris & parcis , quo brevior futurus praevidetur. II 3. Et quoniam ex observatis sanguis initio febrium spissitudine , deinceps vero acrimonia peccat, sitisque & calor aegrum divexant, necessum est ut potus sit diluens & resolvens inbtio , dein vero demulcens & refrigerans, isque copiosus, ut hisce omnium indicationibus fiat
satis.11 . Vires in motu musculari absumuntur, v rum illae ad cordis pectorisque motum utilius adhibentur , adeoque natura duce a motibus artuum