장음표시 사용
411쪽
tentant, illi supponunt eamdem esse semper vim pectoris ad respirandum, quod experientiae r pugnat ; multo etenim major est in asthmatico , quam in sano dormiente , etiamsi facultas sit minor. Supponunt iterum pulmonibus in arctu di tensis majorem esse vim ad se contrahendum, quod etiam selsum est ; nam elasticitas non est causa motus pectoris ; & etiam si corpus elata- cum majori infuctu , seu pondere sit inflexum, non ideo se restituit, sed tantum restituere conatur , & non potest: vis enim sequi librata nullum effectum inducit; aequilibratur vero elasticitas ab
in arctu, cum distensum supponatur ab eadem vi ;illi demum ast stimulum, vel ad imaginationis vim , adeoque ad principium sentiens confugere tenentur, ut nosmetipsi in ephi te, similibus quo aflectibuS.IE . PROP. XVII L Respiratio se quem MParva malum morbi eventum praenuntiat , nisi a dolore parvitas pendeat.12s. Omnis morbus acutus est Iucta naturae cum materia morbifica , teste Syden hamo post Galenum , caeterosque Medicinae Patres. Haec
Iucta salute terminatur quoties vires naturae s Perant tandem resistentiam, re destruunt vim nocivam illius materiae morbificae Si vero vires naturae inferiores evadant viribus materiae , & t men non remittant ejus conatus, imo intenda tur , ipsius robur exhauriri necessum est; ergo malus est exspectandus morbi eventus.
I 26. Dico autem quod respiratio frequens, taparva significat, & materiae morbificae vires resistere , & robur facultatis decrescere ; etenim Sequens respiratio significat vires impendi tanto majores ast respirandum ; sed respiratio parva signi
412쪽
scat simul facultatis robur esse imminutum ; cum autem facultatis robur est imminutum, & tamen impensa virium major perseverat, eo proximius imminet totalis exhaustio, seu morS ;(1 oo-ios. ergo patet propositio. 1a . Ne forte quis existimet quod respiratio frequens Sc parva minores virium impensas sup-Ponat, monendum est illam respirationem insercutum gravem supponere, & pertinacem; ( 116. atqui in Tincire u respiratio magnas vires exigit, etiamsi motus pectoris parvus sit, quod seque tibus propositionibus enucleabitur. 128. PROP. XIX. Augmentum capacitatis pectoris in inspiratione , quod fit per costarum elevationem , aut diductionem e mediastino , minus est illo quod fit per descensum diaphrase
Ias. In inspiratione media, quae sit inter dotimiendum in statu sano , o. circiter pollices cinhici inspirantur , & in fortissima oero. (3. In inspiratione media diameter pectoris est ad ejus
diametrum in inspiratione maxima , ut IE . lineae ad 118. horum quadrata sunt inter se , ut 13. ad I 6. proxime. Verum 22o. est ad Ao. ut II. ad a. Cum autem pectoris capacitas media sit ad maximam ratione diametri adauctae, ut II. I i. ad X6. a. quintuplo majus est incrementum pectoris a descensu diaphragmatis in hoc casu , quam a costarum diductione ; quandoquidem augmentum illud est in ratione composita ex duplicata diametri pectoris , & simpla altitudinis, seu descensus diaphragmatiS.Igo. Jam vero si supponamus in minima omnium inspiratione unum pollicem cubicum aeris duci; in quo casu inveni diametrum minimam
413쪽
pectoris aequalem 11o. lineis; quoniam quadratum illius diametri minimae est ad quadratum m ximae ut I ad I s. proxime, & volumina aeris inspirati sunt in hoc casu ut 1. ad 2χα augmentum capacitatis pectoris in minima respiratione est ad augmentum in maxima ut I. ad ZEo, & augme tum ratione diametri est ad augmentum ratione altitudinis ut Eos. ad I. ergo patet propositio. I 3I. Memini me mensurasse volumen pulmonis
vacui in aqua mersi , deinde volumen ejusdem pulmonis aqua turgidi ad usque laryngem, & i venisse volumen posterius plus quam decuplum prioris.131. Ex his intelligitur in maxima inspirationet multum intumescere posse pulmonem , dcet volu men ejus ratione diductionis costarum quam mini me crescat. Crescit itaque quam maxime per de pressionem diaphragmatis. I 33. PROPOS. XX. Respiratio in residentibus est facilior quam stantibus , & cruribus ilexis quam extensis in decumbentibus. I 3 . Etenim in residentibus capacitas bdombnis major evadit quam in stantibus , quippe cum mustuli recti in sedentibus Iaxantur , qui rigent instantibus , illi facilius extrorsum flectuntur ab aeret inspirato , aut diaphragmate descendente ; ergo
cavitas abdominis sub eadem peripheria ex cylindrica abit in sphaeroideam et sphaera autem omnium solidorum eiusdem peripheriae est capacissima. Hinc fit ut aegri dissicile respirantes sedeant lubenter,itim ut lassitudini medeantur, ilim ut facilitis res pirent. Eadem est ratio cur dum iacemus, ut facilior evadat respiratio , crura flectamus . crur-hus enim flexis musculi recti tacilius arcuantur
414쪽
ol MORBORUM CLASSES.i,s. Infarctus visceris est ejus intumescentia
facta a fluido intra ipsius vasa congesto & viribus ordinariis illud prementibus resistente. Non potest autem magis resistere. , si vasa sint more solito p tuta , nisi vel quia gravitate specifica majori ga dent , salva fluiditate vel quod viscositate maiori polleant: unde dissicilius scinditur in columebias vascula praeterituras, aut fortius parietibus
136. Fluida gravitate specifica diversa gaudentia
resistunt viribus ea propellentibus in ratione suae densitatis seu gravitatis specificae ; & velocitates quas ab iisdem viribus concipiunt , sunt in ratione subdupliena densitatis eorum. Sic si follis nunc aere, nunc a A repleatur, & eodem pondere prematur, velocitas aeris erit ad velocitatem aquae ut circiteri I. ad 1 . quia aer est 6 6. vicibus levior aqua.IJ . PROPOS. XXI. Itaque si loco aeris sit inhronchiis aqua ejusdem cum aere visciditatis , sedc 6. vicibus densior, vis requisita ad absolvemdam respirationem aeque amplam & seque he emtem ac dum respiratur aer , debet esse 5 6. vicibus major. 138. Et quoniam est idem labor eamdem resistentiam superare intra unum tempus , ac ejus d plam intra duo tempora, vis eadem applicata pectori aqua infarcto , si duplo majorem instituat respirationem, duplo longiorem vel tardiorem inse
33s. Verum si eadem vis intra idem tempus instituat unam respirationem, illa respiratio , his Positis , erit duplo minor , & si respiratio sit diversae magnitudinis , & diversae seequentiae , vis requisita ad eam exsequendam , cum bronchia aquam contineant loco aeris, est ad vim in casu
415쪽
respitationis mere aereae, in ratione composita ex simpla densitatis aquae ad densitatem aeris, dupli, cata magnitudinis & simpla frequentiae. I o. Portentos e major est illa vis , quam comlaeta apud eos qui aquis immersi eas inspirant, &tamen pro aliquo tempore, pectus velocius Sc se quentius exagitant; non mirum si cito exhauriam tur vires & pereant immersi.1 1. Fluida diversae viscositatis resistunt viribus illa prementibus in ratione viscidatis suae.
Vise tim dicitur fluidum illud quod sub aequali densitate magis resistit partium marum separationi; sic cruor viscidior est aqua , lympha viscidior
urina, &c. I E. PROPos. XXII. Infarctus vasorum vel bronchiorum a fluidis diversae visciditatis retardat aut minuit respirationem in ratione viscositatis.1 3. Ergo ut pulmones aequali velocitate moveantur clim sunt infarcti a fluido duplo vel tria
plo viscidiori , requiritur vis duplo , triplove
1 d. Et si stu dum infarciens sit simul densius Muiscosius quam est fluidum in vasis ordinario comtentum , respiratio erit difficilior in ratione dentatatis , & viscositatis simul. I 3. Follis impleatur aqua, & aequali velociatate , ac aequali virium numero moveatur, ac dum plenus erat aere ; sequitur ex dictis vim , quae eum follem agitat , esie 6 6. vicibus majorem quam in primo casu.1 6. Ergo si pulmo, non obstante in rctu demsiori, aequali velocitate , & frequentia respiret , ac in statu sano , necessum est , ut toties vis major illam agitet, quoties densitas fluidi infarcientis est
major densitate fluidi in sanitate ipsum implentis.
416쪽
ID. Ergo licet pulmones a malicorum non
moverentur velocius frequentiusve quam sanorum,
evidens est quod vires ad eos movendos impensae sunt maximae, quod valet etiam de illis qui pus, Iympham , cruorem habent in pectoris cavo, loco
1 8. Sed si fluidum sit simul viscidius ipso sanguine, quoniam pulmones debent expandi &contrahi, ut respiremus , & Vasa eos componentia tanto dissicilius ilectuntur, quo viscidioribus fluidis sunt plena , evidens est respirationem dissiciliorem fore in ratione visciditatis fluidi. I s. Ergo si concurrat visciditas simul, & demsitas infarctus v. g. duplo major quam in statu sano,& tamen respiratio sit consuetae similis quoad magnitudinem & frequentiam, vis impensa est sextuplo major, scilicet quadrupla ratione densitatis duplae , & dupla ratione visciditatis duplae. Iso. Si vero visciditas , & densitas sint duplo majores , atque simul magnitudo respirationis sit duplo major, vis ad eam exsequendam impensa est 3 r. vicibus major Is I. Cum maxima pars respirationis fiat per ascensum & descensum diaphragmatis. ( Prop. XIX.)pectus potest considerari tanquam anthlia , cujus embolus est diaphragma: quae itaque de anthlia
demonstrantur, de pectore valebunt. IJ E. Si embolus antlitiae , caeteris paribus , dbversa velocitate moveatur , vis ad eum agitandum requisita est in ratione duplicata veloci tatis. Ergo si diaphragma duplo triplove velocius moveatur, caeteris paribus, vis impensa est quadrupla, non-cupla prioriS.I33. PROPOS. XXIII. Respiratio quae minor &rarior est quam in statu sano, si nullus sit infarctus,
417쪽
vim quidem minorem impendit quam in sanitate ;sed in statu debilitatis summae magis potest defatia
gare quam cum facultas est integra. Is . Si enim ex receptaculo ferme exhausto
detrahas dimidium , plus accedit ad exhaustionem , quam si dimidium pariter ex pleno detrahas , atqui tamen dimidium ferme exhausti receptaculi potest esse decies & centies minus quam dimidium pleni. iis. Ergo & a pari si viribus fere exhaustis reo
piratio proportionaliter minor & rarior non ev dat , vires ulterius exhauriuntur & mors instat et vertim si proportionaliter minor & rarior evadat , tunc robur acceptum quotidie per somnum & pactum potest hanc jae iuram reparare , & vitam A
tius sustinere, vel restaurare.
136. Non mirum itaque si in illis, qui senio confecti sunt , natura instituat respirationem Mminorem simul & tardiorem , ut vires conservet, maxime cum ob frigus pulmonis, totiusque famguinis, & ob circulationis tarditatem ( 18 ad 3 .
minus urgeat respirandi necessitas. Ii T. PROPOS. XXIV. Respiratio in febribus acutis frequentior & major boni ominis est, se quentior & minor pravi ominis.138. Respiratio in acutis frequens &magna fit ob urgentem utilitatem & facultatem robustam , ait Galenus ; sed quandiu facultas est ita robusta ut ad parcimoniam virium non confugiat , signum est eam esse materiae morbificae viribus superiorem, adeoque bene ominandum est. ( 12 IIS'. Oum econtra frequentior simul evadit taminor, quoniam illud accidit in decursu febris , adeoque viribus jam a morbo assumptis , & praeterea signum est naturam suae debilitatis consciam , id est hominem confuse sirum debilitatem sentire ;
418쪽
cum vires majores ad vincendam materiam mor . bificam non suffecerint, timendum est ne minores deinceps non sufficiant: ergo male ominandum est. 16o. Materies morbifica duplici modo impugnatur , scilicet mechanice & physice ; ope naturaeta ope artis medicae materies viscidior corrigitur vel eliminatur ; corrigitur potu diluente , quem sitis , vel ars imperat ; calore ; quem febris , aut medicamina augent; ea vero physi ca est actio. Corrigitur autem mechanice per attritus repetitos vasorum , pectoris motus , Per exercitia, i ictiones olim in febribus intermittentibus adhuhitas. 161. Materies morbifica eliminatur vi naturae& artis, per eruptiones sanguinis , sudores, aliasque evacuationes , inde patet quod etiamsi vires mechanicae respirationis 3c pulsus , quae debent corrigere, vel eliminare materiem morbificam, minuuntur , non tamen salus aegri sit omnino deo
Perata , cum actio physica omnibus fluidis propria possit crescere successu temporis, seu illa materies possit successive resolvi , mitescere , ad crisim perfectam praeparari; sed clim illa via non ita tuta & brevis sit, a periculo aeger non es: im
162. PROPOS. XXV. In hydrothorace & empyemate respiratio esset facilior residentibus quam decumbentibus.163. Facilitas respirandi est ut facilitas augendae cavitatis pectoris , adeoque recipiendi aeris copiosioris ; dum aqua, pus , cruor effusa sunt in cavo thoracis , & pro volumine suo cavum pectoris minuunt , & tantumdem aeris ingressuri copiam detrahunt , hinc molestia re difficultas respirandi. Ast plus minuitur cavum thoracis in jacentibus
419쪽
quam in stantibus , vel residentibus . nam in stantibus ipsum pondus aquae magis adjuvat diaphragmatis descensum, cum columna premens sit altior , in decumbentibus premens columna minus alta est, & ejus pondus in pectoris dilatationem non impenditUr. 16 . Si hydrothorax alterutrum latus occupet facilius est jacere in latus aegrum quam in sanum: quia in priori positura pondus aquae sustinetur a claustris osseo musculosis pectoris , & non nocet; in posteriori vero nocet expansioni lateris sani aggraVato mediastino. 163. Si hydrothorax sit in pericardio , flexo antrorSum pectore, pondus aquae minus agit in pulmones, magis in diaphragma, & ea positura re pirationem adjuVat.166. PROPOS. XXVI. In morbis inflammatoriis cum dolore pectoris vel abdominis respiratio frequens est & parva.16 . In morbis inflammatoriis cum dolore pectoris vel abdominis , est tumor alicujus partis, ut
in pleuritide , hepatitide , gastritide, &c. adeo que difficultas explicandi pulmones in spatium a
tumore occupatum ; ergo respiratio difficilis. Verum etiam adest febris acuta , adeoque fervor m jor in pulmonibus cum aliquali eorum infarctu , unde iterum respirandi difficultas, & respirationis vel augendae , vel geminandae necessitas ; sed debet tantum geminari seu frequentior fieri tum metu impensae virium majoris, ut in decursu omnis febris acutae, tum metu doloris etiam initio ; M licet robur naturae sit maximum , qui scilicet plus dictenditur pars dolens a magna respiratione quam a Parva ; ergo & ea ratione debet minor fieri seu
cohiberi, quod observatio confirmat.
420쪽
168. Optime observavit Galenus in dolore pectoris cum calore pulmonis adaucto crescere densi tatem , id est frequentiam respirationis , simulque decrescere magnitudinem ; nam metu timoris natura minus dilatat thoracem , ast tunc non expletur votum cordis , seu non ducitur sussiciens aeris copia ad fervorem pulmonis temperandum ; ergo necessum est , ut cupiditas aeris expleatur aucta tantumdem ejus frequentia. Galen. A d Onaea, lib.
16s. PROPOS. XXVII. In morbis acutis respiratio rarior & major sitito delirium significat.
1 o. In delirio febrili datur infarctus vasoriam
cerebri, ex quo ideae objectis externis minime re pondentes in anima exsurgunt , eamque totam detinent, cum objecta externa delirantes non percipiunt ; delirantes etiam his ideis phantasticis detenti minus percipiunt statum sui corporis extra cerebrum, minus v. g. sentiunt respirandi, mimgendi , bibendi necessitatem; adeoque circa illas necessitates negligentiores sunt , & iis , non nisi cum urgentiores sunt, satisfaciunt; non secus, ait Galenus , ac qui inter ambulandum meditari, aut attendere ad suas ideas volunt; illi multum de ambulandi concitatione remittunt, & quandoque haerent, nec se haerere percipiunt, ita delirio detenti respirationem inscii retardant usquequo
aucta respirandi necessitate ad infarctum cresce tem minuendum respirationem instaurare cogum tur , tanto majorem , quo filii magis retardata.a I. In morbis itaque febrilibus , si respiratio , quae Sequentior debet esse quam in sanitate,