장음표시 사용
431쪽
medullares citra cerebri hasim attingat, illico diris clamoribus & convulsionibus dolorem suum rei mal significat ; imo si versias spinalem medullam
dirigatur acus, non raro illico convulsum mo
18. Fallam est cerebellum esse firmius cerebro,& etiamsi foret, non minus infuctui foret obnoxium , & in illius meditullio abscessum repeti in cadavere hominis , qui ante octo dies in occiput lapsus ejus f acturam pinus fuerat, atque per totum illud temporis ipatium cephalitide I boraverat ; falsa est itaque opinio Willisiana, nervos cerebelli solos vitalibus motibus, non seniui , solos cerebri nervos unico sensui insem vire , & falsa quae inde deducitur vulgo soporosorum morborum theoria.as. Cum in apoplecticis gravis sit laesio cere-hri , vel cerebelli, ( et . adeoque grave immineat arci ipsius animae , vel proprio domicilio
Periculum urgens, cum ea vero ipsius tutelae invigilans , utpote morborum curatrix , nulla alia arte possit imminentem mortem procrastinare, quam quidquid est fluidi nervet in nervos vitalium organorum motibus inservientium immittendo , ea quantum potest horum organorum motus necessarios conservat, quod ex pulsu pleno , ta ex respiratione alta, steriorosa patet, caeteros motus minus morti procrastinandae aptos derelinquit , & fluidum nervem parcius, vel nullum ad alia organa dimittit, unde omnium motuum aliorum, atque sensuum feriatio ; hinc pathognimonica apoplexiae symptomata et si vero tanta, talisque est nervorum omnium ad cor tendentium resistentia & laesio, ut ne in ullum ex hisce ne
vis , qui plurimi sivit, re ex pluribus locis orium
432쪽
tur , possit amandare fluidum nerveum inde vel asphixia , vel mors inevitabilis. 3 o. Quod autem durante apoplexia anima agat, & sui sensus signa praebeat, videtur eVincere multiplex phoenomenum , quod in machina inanibmata , aut si iners omnino foret anima, dari non potest; i'. siquidem a lassicienti stimulo , ut emetici cathartici, quandoque superveniunt conamina ad vomendum , ad alvum eaeonerandam . Verum ex theoria actionis medicaminum liquet nullam Operationem extus conspicuam ab illis fieri, nisi sentiant organa ab illis medicaminibus stimulata.( Vide Di errationem de medicamentorum facultat,bus. ) Σ'. Apoplectae nisi morti sint proximi, deglutiunt, respirant fortius aut frequentius, quae conatus principii moventis & sentientis , seu animae satis arguunt. 3'. Apoplectae quidam ad se viemeticorum redeunt, clamant, de dolore ventriculi conqueruntur , ut vidi ; ergo obscurus est in eis , non vero omnino sublatus sensus & conatus ; atque si animae vis cogitans ipsi essentialis statuatur a Cartesio , vis moi rix in corde & pectore magis evidens ipsi non miniis essentialis ascribenda est. 31. Qui motum cordis & pectoris sine motore admittunt tanquam mobile perpetuum, illi apud peritos Mechanicos pro mechanices ignaris merito habentur. Qui itaque, ubi sunt majores
resistentiae cordis motibus oppositae, e us motus etiam solito majores a sola machinae dispositione deducere conantur , illi omnino se in mechanicis delirare signincant. Ex duabus opinionibus circa obiectum intricatum , & difficultatibus undique obvolutum, ea eligenda videtur, quae nulli veritati aut propositioni demonstratae repugnat,
433쪽
licet omnes dissicultates non expediat; ea vero rejicienda quae propositionibus demonstratis contradicit ; ergo opinio Machinistarum , quae legibus mechanices repugnat, qUseque anatomiae comtradicit , ( 16. 18 rejicienda est. 31. Cordis motus duplex est; alius Q salticus ,
quo p arietes alternatim ad ventriculi axim accedunt , unde systole , & recedunt, unde diastole,& ille motus localis non est, cum axis loco non
33. Alter motus est subsultorius , quo totum cor ad costas accedit in ascensu , & rursus ad mediastinum accedit in descensu, & ille motus localis est. 3 . Illi motus ambo combinantur in sanitate , atque a subsultu systole cordis augetur, majorque sanguini in arterias impulso imprimitur impetus ; verum nunc in statu morboso fortior est subsultus quam systole , ut in palpitatione ; nunc vero systallicus solus motus viget, & subsultus fere nullus est , ut in summa debilitate cordis , clim pulsus fere evanescit, & vermicularis est. 3 3. Cor est vera anthlia duplex , cujus ipse musculus cavum coarctans in systole , & dilatans in diastole vicem emboli gerit, atque certum est ex legibus hydrodynamices maximam esse fluidi in portam immissi copiam sub minori virium impensa, cum status hujus machinae est perse tus , seu cum velocitas qua cor agit in sanguinem , est tripla velocitatis qua sanguis ex illo ejicitur. ( Euter , Mem. de Acad. de Berlin 1 32.
maxime . )36. Sit vis premens arteriarum parietes in statu sano aequalis altitudini datae v. g, I 6. POI-
434쪽
contrahente , minori ratione crescet transitus timgiuinis , seu quantitas sanguinis ex arteriis in venas transmissi , dc eo minori, quo pressio in parie-tES ZOrtae major erit consueta, unde inutile virium
dispendium, & successiva machinae ruina supera veniet. Ibidem maxime s 3 . Si veto tardior aut velocior est motus coradis , qtiam qui perfectior est, tum quia resistentia arteriarum & sanguinis solito major est , aut solito minor; in utroque casu minor est respectu virium impensarum sanguinis circulantis, vel a corde in arteriis projecti quantitas, quam in statu sano.( Ibiae maxime i I . 38. Si motus contrae iviis cordis sit tardior , verum quidem est quod sub data virium impensa major erit quantitas sanguinis per vasa transmissi :verum poterit deficere tum calor requisitus adfiinctiones , tum sanguinis attritus mechanicus, qui certam contractionis cordis vim requirit; si vero motus cordis contractivus sit velocior solito, tunc quidem erit virium dispendium inutile ad transmissionem sanguinis ex arteriis in venas; verum erit calor & attritus major , ut in morbis inflammatoriis. 3s. Inde perspicimus cui bono in morbis syneopticis , ubi vires vitales languent, natura transmissioni sanguinis prospicit, viribusque suis simul
parcit, retardata cordis contractione , quod quidem sine caloris & attritus imminutione fieri non potest, nec sine pallore; arteriolte scilicet cutae nepe a cutis elastica contractilitate inaniuntur, &sanguis ex illis partim in venas, partim in arthrias ipsas majores recedit , quoties non est vis in sanguine lassiciens ad eas Aducendas , quae tamen vis sufficit ad circulationem per majusculas arterias
435쪽
do. Cum major requiratur impensa virium ad cordis subsultum excitandum, quam ad ejus systallicum motum servandum, & cum sub minori virium impensa minus recedat a perfectione , quae desideratur transmissio sanguinis , suppresso cordis subsultu , vel maxime imminuto , superest in symcopticis morbis ejus motus systallicus , sed ex quo vix pulsus arteriarum percipitur , & calor cutis nativus , ejusque color vix sustinentur. i. Errant autem illi qui in syncope ex eo quod pulsus non percipiatur , concludunt sanguinem
minime circulari, & cor nullatenus moveri, cum aliquoties acciderit , ut aperto pectore animalium , imo hominum in hoc statu constitutorum , cor adhuc non quidem subsilire, sed motu systallico
gaudere visum fuerit; non enim omnis arteria:
dilatatio sensibilis est, sed illa tantum quae intra breve tempus & sufficienti vi perficitur; si enim
sensim seu tarde & parum arteria dilatetur, pulsatio ejus vix persentiri potest, licet realis sit. E. Ruina seu destructio humanae machinae in morbis duplicis est generis, ut in machinis hydraulicis; alia a nimia vasorum pressione, unde affrictus , detritus , ruptio , distensio &c. Et illa in morbis in quibus magna est & nimia vis co dis locum obtinet; in illa, quo major est solita pressio sanguinis in ipsum cor & vasa , eo magis abest
quin quantitas sanguinis transmissa accedat ad maximam quae ab impensis viribus exspectari potest transmisitonem , seu inutile in eum scopum est virium dispendium; haec ruina mechanica est.
3. Altera vero ruina est physica ; cum enim solito debilior est cordis contractio , sive minus extensa , sive minus frequens, aut utraque simul,
436쪽
non solum pulsus languidus , calor minor , colaretque pallidior evadit , vertim metus est ne primos angi iis qui ad coagulum continuo vergit, reapse coaguletur, unde major resistentia, polyposse conucretiones , & mors ; sive metus est ne lympha extravassetur, ne fibrae ab illa remolliantur, fiant que Cedemata, hydropes, imo sphaceli ab lim latratione oriundi , aut similia mala. g. Datur itaque media cordis vis , & sanguianis velocitas quacum minima cum virium impensa maxima est sanguinis per vasa transmissio , & ti
tisiima ad machinae conservationem conditio . verum ut in nimia debilitate motus vitalis utile est cordis actionem augeri, ut pericula in rctus a ceantur , ita in nimia vasorum pressione ob con tum cordis nimium utile est motum cordis reta
dari , quod etiam Medici per abstinentiam & re- Petitas phlebotomias in morbis acutis febrilibus
t. Ex his hydrodynamices legibus sequitur e rare illos qui putant sanguinis transmisit seu circulantis copiam fere nullam esse in syncope, cum tamen demonstrari possit per anthliarum principia tunc
temporis respectu ad vires cor contrahentes eam esse majorem quam cum vires cordis sunt numium auctae ; utcumque autem terrorem incutiat
ille status syncopticus , non minus certum est Veteres hujus utilitatem respexisse in morbis in quibus phlebotomiam ad animi deliquium usque comtinuabant. Verosimile est etiam hujus interventu profusas & aliunde lethales haemorragias quandoque sisti, nec non atroces dolores illico supprimi; demtim eas quae sine gravi causa superveniunt, ut meticulosis in phlebotomiae apparatu, hysterteis , & c. facillime ut plurimum discliti.
437쪽
s. Tantus est animae in cor influxus, ut in corde animum residere putaverint inter veteres Philosophos Graecos celeberrimi , indeque apud Or tores invaluerit ut cor inculent in omnibus animae
cupiditatibus , & moribus, illudque spiritui seu
intellectui opponant a atque licet animam in cere-hro residere cum aliis existimemus . quia ibi residere dicitur ubi praecipue operatur , nec enimens immateriale aliter 1n loco residere potes: , non minus Verum est: quod impressiones primariae omnium animae pathematum in cor referantur equippe docet experientia illius organi vires & motus augeri, minui . perturbari pro diversis cupiditatibus aut aversationibus , unde in ira, gaudio plenus , mollis , aequalis , in moerore parvuS , ta
dus , in gravissimis gaudii, doloris paroxysmis
q. In moliminib is etiam criticis quos naturae curatricis conatus esse tota pronuntiavit vetustas , pulsitum diversitates singulares & cuique crisi proprias observavere D. Solano, Nihel, ill Be den', aliique Neoterici, ita ut pulsas intestinatis oui nos olim in adultorum morbis torrebat, hodie diarrhoeam criticam tantum indicet, ut und fus sudorem , ita ua vix dubium sit hodie quin eadem potentia quae critica molimina suscipit, re facit, eadem in cordis motus imperium obtineat, eosque in bonas fines dirigat. 8. Fateor non in morbis magis sibi constare naturam quam in negotiis moralibus gravissimis libertas , & ratio ; ut enim ista in magnispericulis quantaque spem omnem abjicit , & iners omnia molimina remittit, ita &'natura in magnis periculis , & pathematis quasi territa non audet, ut ait Galenus, adversus materiem morbificam ce
438쪽
tamen inire , & inde typothimiae , syncopes , a
quibus ut liberetur homo sussicit animam de astam lium auxilio praesenti commonefacere; & ea ita omnium animis insedit opinio , ut nullus est qui in illis animae deliquiis adhortetur , quod certe ridiculum foret, nisi ab animo sic resumpto, vires aegri refocillari crederent, atque merito credunt:
quod repetita docet observatio. Nullus est Mediacus qui non possit observare pulsum debilem, aelanguidum in aegro a Medici aspectu laeto verbissque salutem nuntiantibus statim erigi, & rohorari, dum ejusdem aegri pulsum demitteret triste ejusdem Medici silentium. Quaerant mechanici in silentio ra. tionem hujus phoenomeni mechanicam, & nubiam invenient nisi psycologicam. v. . Dantur in aliis circumstantiis mechanica syncopes principia, scilicet certa requiritur fluidi nervet quantitas in cerebro quae in cor irradians illudque contrahens valeat sanguinis & vasorum superare resistentias ; ut autem illius fluidi nervet sufficiens detur copia debet sanguis illud suppeditans proportionali quantitate vasa cerebri trangre, ita ut live deficiat requisita in his vasis boni sanguinis copia , sive tardius quam par est per ea vasa procedat, minor quam par est , ex eo sep retur fluidi nervet quantitas. o. Si solito major sit aut etiam solito minor sanguinis resistentia ( 3T. minor est in utroque casu respectu virium impensarum quantitas sanguinis ad quasvis partes , & proinde ad cerebrum transmissi; ast si solito major ut in plethora, &obstructione , modo non obstruatur cerebrUm, memtis cordis conatibus , aut detracto sanguine , ablatisque chic bus restituitur debita sanguinis per cerebrum iransmissio. Si vero vires cord s non
439쪽
augeantur, aut resistentiae non tollantur, parvus , & rarus evadit pulsus in ratione resistentiarum ,
friget corpus , secretio fluidi nervet decrescit, de machina fatiscit. 1. Si solito minor sit sanguinis resistentia
illud tantum procedit ex nimium irriminuta ejus copia per haemorrhagiam , inediam , sudores coraliquativos , aliasue evacuationes , vel propter ejus fluxilitatem nimiam, unde sudores , diures es, vel similes evacuationes serosae fiunt, in utroque casu actio cruoris in sanguinem minor es: solita , quippe sanguis fero eadem velocitate in aortant influit qua cor se contrahens eum insequitur, ergo a corde sufficientem non potest recipere pressionem; nec proinde sussicienti vi vasa minora dis tendere , replete , quod ad fluidi nervet secretionem requiritur ; sicote sensim fatiscit circulatio cum pulsu frequenti, parvo & molli , inde demum syncopes , nisi analepticis refocillentiu vires, & inspissantibus restituatur fluidorum requisita viscositas.
E. Errant ergo illi pathologi qui viscositateni
sanguinis semper oppugnandam esse in morbis comtendunt , & numquam nimiam ejus fluxilitatem verentur , ctim tamen facilius sit mederi debilitati quae a nimia sanguinis resistentia procedit quam nimia fovet fluxilitas aut minor resistentia. 3. Si dicere liceat quod sentio , cum , retardata cordis contractione , minus fiat virium dispendium , minor evadat pressio in parietes vasortim, diutius sarta, tutaque remaneat machina ( Euter ,
nor sit recessus quantititis sanguinis transmissi e , nulla est in hoc casu ratio syncopes mechanica , ta a principiis psychologicis tantum deducitur curram. I. E e
440쪽
ea potius in hoc casu quam febris huic opposta
superveniat, atque idem ratiocinium valet in casu imminutae sanguinis resistentiae , ergo in utroque casu , nisi maxima sit, vel minima omnino resistentia , tantum a principiis psychologicis sincope
q. Singulare prorsus videtur quod ea apud omnes Indos orientales & occidentales invaluerit rapinio animam a corpore sponte recedere in obitu, unde Corfici , Africani, Americani pro more recens mortuum interpellant, & ab eo sciscitantur qua ratione commotus obierit, verosimile est hane
Upinionem plebeiam ab antiquis Philosophis processisse. si . In syncope feriari omnes sensus & motus tum liberos tum vitales docet observatio , numquid ad vigiliam requiritur certus impetus sanguinis in sibras medullares cerebri, qui in ipsis vim electricam excitet, aut tensionem debitam impeditiat 3 Numquid ad hanc vim electricam extricandam aut tensionem praebendam requiritur praeter systallicum motus cordis subsultorius, qui non simpliciter premit, sed & etiam vi viva has partes impetit 3 qui syncopem eluctati ad se revertuntur nullius idem per syncopes tempus elicitae conscii fiunt, nec ullo signo se interea temporis cogitasse, aut quidquam egisse significarunt; in apoplexia
non ita iners videtur vitae principium , non minus est obscura interitus hominis quam ejus ortus
6. Ex numerosis Bruyerii & Winsomi obse vationibus deduci potes: veram mortem ab asphy-xia vix distingui posse nisi per triduum circiter phoetiomena mortis perstiterint, & fere carnium accesserit putredo ; ergo dubium est tanditi num