장음표시 사용
51쪽
i. Quid ante Aristarchum in hac interpret praestitum videatur. 1accuratissime attendit ad particulam με, quod duplicem significationem vocabuli χαλεπος explicare tentat, haec omnia bonae iustaeque interpretationis laudabile habent initium. Sed revera neminem opinor tale exemplar, quale hic a Platone ultra aetatem suam sapient fictum est, edidisse. Illa vero in distinguendis vocabulis similiter significantibus diligentia cui sophistas et maxime Prodicum operam dedisse scimus, nihil ad interpretandum poetas valebat, cum non usum perquirerent sed ut in tota, quae illorum dici potest, grammatica rationem a quae poterat esse ratio in tanta artis infantia usui opponerent v. Protag. 341 Prodici subtilitatem in formula δεινος νήο δ).
Elyma Ver quaerere nec novum nec Ductuosum era Sed illorum argutiis et quaestionibus, ut iam antea significavi, sobriis adversariis veri quaerendi occasio data. Ex eo genere, de quo nunc quaerimus, prima habemus exempla apud Aristotelem. Qui ari poeti c. XXV varia solvendi genera enumerans quaedam verborum significationibus solvenda esse docet. Haec quam
maxime ad causam nostram pertinent g 16 p. 461 9ὶ τὰ si δε πρὸς τὴν λέξιν ὁρωντα δει διαλυειν, οἷον γλωτττ
o δή τοι εἶδος μεν η κακος, ovo oo ιι α συμμετρον, ἀλλα τὸ προσωπον αἰσχρον τὸ γαρευπροσωπον οἱ Κρῆτες εμειδες καλουσιν. και τὸ
23 Quod interesse voluit interis ρime. testi. εὐρροσυνη tetigit ita- schius ad Od. VIII 40. - Unam novimus bonam observationem, Hippias de voce τυραννος, quod ante Archil hum in usu non fuisse docuit. De quo cum obeckium interrogarem respondit mihi Ad hoc illum fortasse non tam grammaticis rationibus latum esse quam civilibus.
52쪽
42 H. D Aristarche vocabuloram Homericorum interpretatione.
Haec cum considero Aristotelica et salsa esse pleraque et a grammatica interpretatione alienissima nihil Homeri consuetudine illustrat, vel Cretenses licere putat citari in voce poetae frequentata μ), huc arcessere velim eos, qui adhuc de Alexandrinorum meritis fastidiosius loquuntur, hinc ut intelligunt,
quantae molis fuerit Cloacinam condero artem Praeterea miror quam vanam Aristoteles consumserit operam. Quaestio erat
sophistarum, quomodo χαλκευς dici potuerit a poeta γ 4323 qui idem paucis ante versibus 42b χρυσοχόος diceretur, de quo paucis versibus post profiteretur poeta χρυσον ειργάroo
435 . litis pondendum docet Aristoteles, communem Semonem
plane simili ratione errarios dicere χαλκέας Homerum ipsum dixisse ι 391-394 vel non meminerat omnino quod illis tem- b0yporibus facillime fieri potuit vel non adhibuit, quod verendum erat ne eadem quaestio denuo excitaretur. At communis usus ad quem provocat philosophus, tutusne erat ab argutulo sophista Poterat et hunc ut ineptum reiicere et quaestione implicare, sicut Prodicum Plato cavillantem facit in δεινὸς νrre, quod vulgo dicebatur. β n extra hos sophistarum cancellos meliora attulit Aristoteles Nescivit explicare θεὸς avdηεσσα, quare coniectura substituit vδήεσσα, i. e. quae in terra doniicilium habet Schol. ε 334. 136. Et quid censes de hoc 3
ωτὶ του αἰδοίου σεμνυνομενον , ἐπὶ τοιουτου σημaινομένου γῆν λέξιν ἐκεινος νον ηας. β Addam haec, quamquam non plane 42 ad idem genus pertinent Q 25 αἰετο - ιέλανος του θηρη-
2 De usu voc δεινος s. Aristo probi. XVIII δ' p. 16v 36 . 26 Hoc in schol. V sic legitur: κερα τι τριχι, θεν καὶ τὸ κεέρειν. Αριστοτέλης δὲ -τιν τορς σεμνυνοριενε. Quod mancum et mutilum est, ut ex ustathio p. 851, 2 patet. - 136 pro Αρισταρχος scrib. ριστοτέλης Contra schol. Theocr. Ι 34 ἔθειρα-τῆς κεφαλm oce. θεν Αριστοτέλης ἐν tura otia ἔγραψεν κυανεαι δ' ἐγένοντο γενειαδες ἀμφὶ γένειοw 176ὶ οὐκ ἐθειοσδε leg. ρισταρχος sed . infra ad p. lib
53쪽
l. Quid ante Aristarchum in hac interpret praestitum videatur. 43εχοντος ἀγνοεῖ ὁ ως οὐ δεῖ ἀπ των ἀφανων ποιεχθαι τα ἐπέθετα. Quod i hic suam rerum naturalium scientiam temere
inculcavit Homero, idem dici debet de κωπες Aelian. II A XV 28 Athen. IX 39 1ο ὶ in quo minus inepte sed artis criticueregulis non magis convenienter egit. Non desideramus plura: quae si desiderabilia essent, servata haberemus ab Alexandrinis. Ergo ad Homerum explicandum attulisse Aristotelem, quod doctior aevo alicuius momenti videretur, nec exempla, quae ad manum sunt, nec Alexandrinorum issentium credere patitur. Sed nihil si dicero sex eius sectatorumque studiis ad multorum bl vorborum intelligentiam redundasse, immerito copiosorum hominum laboribus obtrectarem. Non multum tribu etymologicis
studiis, de quibus Cicero Acad. post I 8, 32: Verborum etiam explicatio probabatur sc Academicis veteribus et Peripateticis)
e qua de causa quaeque essent ita nominata, quam tit ιιολογίαν appellabant. Nam per omnem antiquitatem cum paene
nihil sani attulerit etymologia tum illa quaestio, in qua ipsius
Aristotelis partes haud exiguas fuisse fragmentis cognovimus, cpt σε an νομω rebus imposita sint nomina, ad doctrinam augendam inutilis. Fuerunt in eadem schola subtiles vocabulorum definitiones et distinctiones virtutum maxime vitiorumque), qualem ab Aristoxeno servavit Ammonius in b): ἰδως καὶ αἰσχυνη - διαστέλλει δἐ Οιμοξενος ὁ μουσικὸς την διαφοDὰν ἐν του πρωτω
προς κάστην τευ ειρημένων περοχων προσερχεται Ουτως διακε4ιενος, υ διὰ τb ti aer ν κεν ai τι, ἀλλὰ διὰ τὼ σεβεσθαι καὶ sua τὰς ειρημένας περοχάς. η ιπι νη πρωτο μἐν προς πάντα ανθρωπον επειτα ἐπὶ τοῖς νομιζομενοις αἰσχροις. Similia haud pauca ipse Aristoteles habet. Sunt haec pulcra, arguta, ab nativo patrii sermonis sensu profecta sed quid usus commiscuerit in paucissimis autem illam ab ortu subtilitatem servavit , quid consuetudo scriptorum ferat, hoc illi philosophi, et Suo quidem iure, quaerere supersederunt. Longe plus utilitatis serat in iis observationibus, quas cum de civitatibus, de legibus Dissiligo by Orale
54쪽
44 II De Aristarchea vocabulorum Homericorum interpretatione.
veterumqne institutis et moribus, o littorarum historia, de musica scriberent larga manu effuderunt. Vide, ut his exemplis 52huiar, quae Aristoteles in politiis docuerit de Pad, πρυλις, πτή-
i50), et ut in hoc ad utilissimas observationes grammaticas ductus fuerit, vel hoc probare potest Athenaei XI p. 499M Neum. p. 116 Ἀριστοτέλης ἐν τῆ Θετταλων πολιτεί θ λυκως λέγεσθαί φησιν π Θετταλιυν τὴν λάγυνον. Omnino in cuiusque gonoris scriptis haec schola doctum ab antiquitato et rerum verborumque cognitione colorem quaerebat. Sic plures scripsserunt περὶ μέθης Athenaei fragmenta docent, hi libri ad philosophiam moralem pertinentes quantum ad antiquitatem et sermonem illustrandum attulerint. Ab Theophrasto pauca appono speciminis causa ζωροτερον πίνειν illustratum ex m- pedocle 423s), a Chamaeleonto item in libro περ ιιέθης ἐπε- σκυθίζειν 427 h). Haec egregiam continebant Alexandrini laboris materiam operosaeque doctrinae initia se exempla. ac via progressi Alexandrini dispersam doctrinam collegerunt, auxerunt scriptoribus explicandi adhibuerunt. Glossarum studium eo tempore tam viguit, ut a comicis irrisum si Inducit Strato Athon ta 382 cocum nihil nisi per glossas dicentem, quem herus tam se non intelligere conqueritur Aστε με τεον του Φιλοτα λαμβάνοντα βιβλίων
Is Philetas Cous primus hac aetato glossas cripsit γλωσσαιατακτοι): Callimachus ἐθνικας ονομασίας Athen.), collegitque idem glossas Democriti πίναξ των Λημοκρίτου γλωσσεῖν, Suid. . Itom alii in adam opera desudarunt, . . Ister Callimacheus edidit λέφεις κττικας Eust. 1627, 14), Dionysius Iambus περιδιαλέκειον Ath.), Aristophanes γλωσσας et alterum opus huc pertinens, cuius partes novimus περιέλικιων et συγγενικά, Antigonus Carystius περιβέρεως Ath. Polemo περι νοιμάτων ἀω-
sa pura ἐπιστολή Ath. 409 d). Artemidorus Aristophaneus si qui-
44 dem is ad hanc aetatem pertinet οφαοτυτικας γλωσσας et περι υριδος Ath.). Iam etiam medici grammaticique Hippocratis glossas percensere coeperunt. Certe ante Aristarchum glossas Hippocrateas scripsit Herophilus Galen praes voc Hipp. p. Dissilire by Ooste
55쪽
i. Quid ante Aristarchum in hac interpret praestitum videatur. 45404 r. et Xenocritus Cous grammaticus Erotian. praef. p. Fr.). ccesserunt qui vel iustis commentariis vel variis opusculis antiquitates vel antiquos scriptores illustrarent, qui quantum ad voces explanandas attulerint exaratosthenis fragmentis περιδρχαίας κωυωδίας perspici potest. Sed id omnibus non multum
ad meliorem Homeri interpretationem redundaverat. Insignes illi attulorant doctrinae copias, tota effuderant copiarum Ornu omnes Graeciae angulos ad voces moresque his vocibus expressos explicandos perreptaverant, nulla fortasse sui placenta, nullum vas, nulla staminis pars, nulla navigii, nullus hominum bestiarumque articulus, quorum non nomina exploraverant, quibus studiis cum alios poetas tum vero comicos egregie illustratos esse et per se patet et reliquiae testantur. Sed haec pleraque ad sermonem aetatemque Homeri, cuius ipse unus testia est, aut non poterant admoveri aut admota veritatis lumini offecerunti Nondum intellexerant glossis explicatis ad iustam Homeri interpretationem minimam partem mci ipsa quae vulgatissima viderentur pertentanda et ad Homeri regulam examinanda esse nondum in animum induxerant. Hoc partim effecit
poetae perspicuitas, quae ei saepe, ut Wolfius recte dixit, fraudi fuit partim philologiae non dicam condonandum, sed utile et
necessarium est sero intelligere, amputando artem crescere.
Quod ego nunc de primorum Alexandrinorum studiis Homericis disputo, idem de Hippocrateis sensit Galenus. Quod tam bene verbi expressit tamque apte ad Homerum ut haec nisi apponerem iniuriam sacere videre legentibus. Locus hic est praes o )voc Hipp. p. 400) δσα τοίνυν των opoMάτων ἐν Ωἐν τοῖς πάλαι χρονοις συνήλγ νυνὶ δ' ουκετι ἐστέ, τα ἐν τοιαυτα γλωσσας καλουσι καὶ ταυτα ταντας d. ἐλγησοHενος ποua τα δἐ ἄλλα πάντα, ὁσα ζητήσεως, ἐν oti ῆττονος προσδεῖτσι, σιντ ει δέ ἐστιν εἰς τάδε, κατὰ τα των συγγραιιιιάetso αυτων ἐλΠ εις αuεινον ἐπισκοπεισθαι τίς γαρ ν κρισις καὶ τί τὸ θειον
καὶ τί τ αρτίως καὶ τίς ii ἐπ ἄκρων μεξία καὶ πάνF σα τοι- 45-τα λογου um,auμήκους εἰς ζήγησιν δειται, συνήθη δε ἐστινουειν ἡττον ii βίος καὶ βραχυς καὶ τεχνη καὶ iaακρα καὶ καιρος
καὶ ὀξυς καίιοι καὶ τουτων νια δεῖταί τινος ἐξηγήσεως. θενειιοι γε καὶ θανααζειν ἐπῆλθε των α πασαν ἐζηγεῖσθαι τὴν Dissiligo b c Orale
56쪽
46 m. De Aristarchea vocabulorum Homericorum interpretatione.
'Iπποκρατους λέβιν ἐπαγγειλα μενων, εἰ ur συνίσασιν συνίασιν ed. o τι πλείω παραλεέπουσιν εὐ διδασκουσιν. Haec omnia primus intellexit in Homero et prasstitit Aristarchus. Quare non scripsit glossas, sed in continua poetae interpretatione accuratissime versatus est, in consuetis vocabulis, quorum et ad maiorem Homericorum locorum partem plerumque pertinet utilitas et explicatio certior, plus etiam quam in rarioribus et antiquitate obscuratis opera ponens et ne quid praetermittatur verbum verbo reddens Abiecit illa doctrinae sarcinas, non tam existimans ex aliis scriptoribus multa ad Homerum illustrandum promi posse quam cavendum esse ne aliorum consuetudine temere ad poetam translata imprudentes in vitia se errore incurramus. Hinc illud est, quod saepe eum fecisse videmus, ut non tantum quid significent vocabula doceat, sed quid non significent quidque a vulgari consuetudine vel ab aliorum usu disseranti Nonnunquam etiam certo scriptorum locos affert qui salso intelligendo perverso poetam imitati esse viderentur. Denique Omericorum testem et auctorem unum 55ὶ Homerum habuit. In vocibus rarius vel semel occurrentibus quid sibi voluerit poeta ad propriam eius virtutem, quae perspicuitas est et simplex et conveniens dictio, expendit. Antequam ad Aristarcheas interpretationes accedam, quantum eiusmodi operam poeta desideraverit, constabit insignibus quorundam qui ante eum de Homero commentati sunt, doctorum et illustrium Alexandrinorum erroribus. Ortasse non magnopere
mirabimur quod qui usus vocis r ρως apud poetam esset nesciverit
Ister B 110. Λ 629. O 230ὶ sortasso ne illud quidem quod Philetas ignoraverit quid poetae significet φριξ sch. Q 126 .
Sed idem Philetas id quam ridiculis erroribus obnoxius fuerit. Sch. 469:
26 Qua sequuntur non ocopia sunt inter Aristonicea.γ
57쪽
i Aristarchus universo hunc locum egregie tractavit. T
ῶς ε ναν οι δ'Ἀνεσόν τε πυλας και ἀπωσα οχῆας 'αι δε πετασθεισαι τευξαν φάος : ἡ διπλx: hri Ζηνοδοτος τους στιχους ν θ&ηκε, γελοιο ηγου ιε- νος διὰ πυλης φωτίζεσθαι την πολιν, του παντὸς et που ναι- θριον οντος λεγε δε τευζαν φάος ἀντι του τὴν σωτηριαντοι φευγουσιν ἐποίησαν εὐ ἐν τ0 , φόρως δ' ταροισιν ωγκενανδρα βαλωνμ Z ). Vel Dequentissime occurrentium vocabulorum tam vacillabat cognitio, ut quibusdam commodum visum εγχος aliquo loco Homerico pro gladio accipere, quod Aristarcho demum refutandum erat sch H 255. 273)37.
2. Iam his paucis exemplis alia porro progredienti 56
occurrent intelligitur quantis ex erroribus Homeri interpretatio Aristarcho eripienda esset. Quo minus si quid ipse peccavit in tanto, tam vario, tam novo quem sustinuit labore mirari vel detrectare aequum videbitur. Est ubi in tymologia lapsus sit, quod genus cum antiquorum etiam prudentissimis haud fuisso inveniatur nunc quod diu debebat a doctissimis quibusque aequissime censetur δ' est ubi arte et ratione gregius sallaci quadam specie locorum probantium deceptus sit, quod ut exemplo utar recens disceptato in vocabulo πρυλεες passus est, si quidem eius vocis explicatio bene cessit Hemanno opusc. philol. IV p. 288 . Deniquo sunt quaedam, sed paucissima, in 7 quibus sua ipse effecit praestantia, ut vere sui dissimilis suisse dicendus sit. Nam quod aliis quodammodo pro excusatione esse concedimus, ut pro nativa poetae simplicitate aliquid grandius sonans consectentur vel ex vulgari sermonis consuetudine vel ex remotarum dialectorum docta suppellectile aliquid trans-27 Do Stoicis dicere non operae pretium erat. est Plutarcho de post aud. p. 3P in Homericis Cleanthes voluit Zε ἀναδωδωναῖε κελευωναναγινωσκειν φ ἔν ἄν τὰν ἐκ τῆς is ἀναθυμιώμενον ἀέo δια την ἀνάδοσιν . Chrysippo ευρυοπα Κρονἰδει excellentem oratorem significabat. v. iebutir hist. R. I p. 23. Militer. Prolegom Myth. p. 232. Butt-
58쪽
48 m. o Aristarchea voeabulorum Homericorum interpretations.
ferant ad Homerum id si quando in Mistarcho offenditur continuo mirationem facit. Istos nimirum scopulos, quo facile docti copiosique homines quasi Sireniun carmine trahuntur, non declinasse sed fugisse, ea summa ac propria Aristarchi virtus esti Ponam ex hoc genere exemplum. 40l:
Hoc loco si Aristarchus διερος explicuit ζων, altero loco Homerico, quo idem incidit vocabulum ci 43Ἐνω iro μἐν ἐγώ duo se ποδὶ φευγέιμεν μέας γνωγεα, eum sensum vocis 1 adhibuisse censendus erit, de quo exponitur ab interpretibus ad
Soph. Ood T. 45. Quae translatio cum tragico cothurno accommodata sit, ab Homerica simplicitate aliena, tum illud offensionis plenum, quod διερος, ut vel pueris notum non vividum significat, sed dum. Quamquam nescio quomodo acciderit, ut hoc, quod offensionis plenum esse dixi, et vetustorum et recentiorum plurimis promtum et expeditum videretur. Num negabitur, ipsos vivos succum et sanguinem habere Schol 4 201ουκ εοδ υτος ν' διερος βροτος λῖν ἐύθευμένως καὶ ἰκμάδος μετέχων Ἀγνοι ἐν γαρ εὐγην ποτης καὶ θερμασία συνέχει, τὸν ὁ θάνατον φυχροτης καὶ ξηρασέα ἔθεν καὶ ἀλίβαντες ει νεκροὶ λιβάδος μὴ μετέχοντες. Quae sunt ab ustathio, quem
pro huius sententiae assecli causam agentem producamus.
Addit enim haec: καὶ ὁ κωμικι δἐ παίζων αυαίνου λίθον ἐν si δου εἶναι πλάττει, ἀπὸ του αυαίνω θεὶς τουνομα Πλουταρχος
δἐ ἐν τοις κατ αυτὸν συμποσιακοις φησιν ουτως προτητι καὶ
θερμότητι τεθηλασι τὰ ζψα γλει φορότης καὶ ξηροτης ὀλέθρια
59쪽
i. Aristarchi error in vocabulo διερος.
Si quidem a physiologis sermo Graecus condita esset, haec omnia ita habere crederem nunc vero recte quidem mor 48 tuum hominem ρον αυον, σκελετο dici potuisse contendo: quippe et est et oculis ita esse cernitur ab omnibus: sed dum hominem nullum esse nisi qui sudat vel e lavacro prodiit vel pluvia madet vel etiam cie quid multa colligo in re aperta Hic enim valero debet, quod in simillima causa prudenter observatum est a grammatico ad 452 αἰετο μέλανος του θ' ρητῆρος Ἀριστοτέλης μελανοστου αναγινωσκει, του μέλανα στα εχοντος ἀγνοε δε ως ο δει αδ τευν φανῶν ποιε7σθαι τα ἐπίθετα. Quae observatio Aristarchea videbitur comparant Aristonicum ad II 634. Denique hoc etiam aliquid momenti habebit, quod qui aliquo poesis sensu imbuti essent id, quod Homerum admisisse volunt, nunquam imitati sunt. Fortasse minus huc attinet advocare poetas Atticos, ut Aristophanem cuius διερους Οἰωνους Nub. 336, ιερα μέλη v. 212 iam Schneidem et assovius et commemoraverunt et explicuerunt vel Aeschylum, apud
quem si recte legitur in Eumen. 258 αἷμα, ρψον τὸ διερον πέδφ κεχρομένου αεται, nihil significari potest quam γρον. Sed ipsi posteriores epici admirabilium Homeri captatores, poeticae elegantiae non fastidiosissimi existimatores, hanc tamen translationem non admiserunt. Tenet apud Apollonium, Theocritum, Oppianum, Nonnum, epigrammatario Vox διερος coniunctim cum verbo διαίνειν uvidi madidique significationem, quae ex picis primum apparet apud Hesiodum p. 458. Ergo si solam spectamus vocabuli significationem, haec non obstaret, quo minus e 43 διερ ρ ποδί, ut nonnulli voluerunt, interpretaremur navi', nisi hoc, ut rectissimo ab ustathio monitum δι ραμβωδες esset reliquae vero interpretationes eidem v 49stathio commemoratae, ut δαρψ ποδὶ φεπειν sit madido pede fugere vel pede per mare fugere', aperte ineptae. Denique ad alterum locum, quem principio posuimus, horum nihil aptari 59ὶ potest. Quo igitur his ambagibus pervenimus Ad illud vidρ- licet Socraticum, ut nescire intelligamus. Quod sciendi principium est. Vulgaris vocabuli notio si ut reliquis poetis accommodari potest iacillime sic Homero neutiquam, oritur suspicio, hoc ex
60쪽
50 II. De Aristarchea vocabulorum Homericorum interpretatione.
iis esse vocabulis, quas cum specie communia videantur vi et origine Homeri propria, usu antiquata censenda sint. In his una veri inveniendi via est ut quidquid praeiudicatae opinionis imbibimus seposito unum solumque Homerum attendamu8. Quod in Homericis propter miram simplicitatem qua nihil admittit quaesiti, proxima quaeque adsciscit et suis locis maxime convenientia cedit nonnunquam prospere et cessit haud raro Ari-ηtarcho, quem eam ob causam est haec quaedam divinatio a Posidonio honorifice Vatem appellatum esse opinor. Ciconum urbe direpta praedaque inter socios partita vindictam timons Ulixes iubet sodales διερεὴ ποδὶ φεπιγεμεν ι 43)
quod omnes mihi assentient nihil aliud esse posse quam fugaci pede se proripere, antequam hoste copiis collectis accedant. Iam vocabulum contemplemur Agnoscimus unum ex illis adiectivis in ρος, qualia sunt κρυερος, στυγερος, σκιερος et forte fortuna ipsa, quam quaerimus, radix tam est nota, tam Homero frequentata, ut ab hac parte iam nullo modo laboremus. Etenim διΩ, δίεσθαι quis nescit Quae si significant fugere', διερος est fugax sin significant fugare quod item significant λ διερος est fugator.' Quamquam etiamsi duplex haec notio verbis non inesset, in adiectivo duplicis quam activam et passivam dicere solemus, significationis concursus quem mediocriter doctum offenderet Horum tantum admonebo, quae sunt ex eodem 60 scrinio, στυγερος, σφαλερος, φοβερος Activam significationem adi. διερος in ultero loco agnoscimus. Nausicaae famulae Ulixe
conspecto aufugiunt, at ipsa blanditiis eius capta ζ 198
et our που τινα di σμενεων φάσθ' εμιιεναι ἀνδρεον poti εσθ' ουτος ἀν ρ διερος οτος, ἡ δε γε νη at, o κεν Φαιηκων ἀνδρων ἐς γαῖαν κηται,δ ιοτῆτα φερων Tu colo posito post βροτος hoc puta virginem dicere: Quonam aufugitis viro conspecto Niunne cum hostem esse putatis Non est iste vir sugator homo h. e. non is est quem fugerem ab moliores edd. dis exhibebant pro loν.