장음표시 사용
21쪽
lis quaeuas. COMPENDII Di ALEcTIc Es. seu facul tales:quas Aristoteles, o Galenus diligenter persequuti siuntisibertus. Tertium genus seu modum fecisti qualitatum pasibiliuminis polonum: quae lintur buc referenda putes s Euertardus. constantes, ac momentaneas, tum corporis, tum animi, siue dis
stositiones, siue formas, que aut sensam, aut animum uarie absciunt. Sibertus . Quot huic generi partes subi diss Euerb Duu,alfictionem O sensus ut uocant philosophi obiectum.&binflectionem quum dicis E. Animi aut eorporis subitam, vel diuturnam, aliqua de
edusa commutationem ut laticium,cupiditatem, molem βιa μι-,morb-,debilitate Olmem, quos genere in eodem reperiuntur. Haec Cicero ex Stoicorirumsententis in Tusculanis eruate collegit: Er Gais renus prae caeteris medicis absolutius pertractat . Sib.
Sensius obiectum quod appellas sE . malitatem qua sensuum quenpium affici eo eonsideraridum a naturira destinata:vi colores,sonos,odores, sapores, quas, tactiles tin primas tum fecundas qualitates appellant,pissici.Debis copiose π mediet, o Aristoteles cura
in libris de anima, tisi in th quos de sensiu er sensibitie scripsit Sibertia Nihil ne inter pugionem π quaa litarem pastilem inters s Eueis . Est me,nimirum id ipsum,quod inter habitin ex dilositionem. Nampa'o momentanea est allectio, uel forma ex affictiaone sieu causa temporanea prostad: pagibilis qualitas affictio est uel forma, Auturnior dubiectum in quo siest,quale Onominans. Quare tam asst quam for
22쪽
LIBER PRIMVs. ω asciens,in diuturnam dis momentaneam ,bdia i septe diduxeris . Sibertus . Quae ad figuram βrmam, restrsi Euer . Quaecum3 mnus, er ariscis industria talia essest,qualia er uitae u*,er Dinonis consueturine Ugrpantur. Haec tribus in praesentiugeneribus diastingua vestimento,ediscio, ex Mnstrumnto . Huius igitur ordinis ese memineris, omnia omnium artifiacum instrumenta, er quaecuns rem aedificatoriam, er estiariam constituunt. Restra porro in qualitatis o dines Aristoteles,alerum,leue: rarum, densum: reactum,cvraium Tu quos huiuset is obstrilcre,siqua sese olferent bisce non disimilia.Sibertus . Expediutibi iam huius quos praedicamenti varietatem, certis quibusdam generibus,m modis constitutu :emmiera' siriptores, qui huius ordinis intabula ex professo docent,idem Ebs te feri magnopere eupio, in constituendo ordine vocumque ad aliquid referantur. Ac priam squidem id oportunum uidebitur, nominis ratiaonem finitione aperi. E. e ipsa relativa Arist ad alia quid, Rodo bus connexa, cicero affecta propem dura appellat . Ideos relationem mutuam rerum siue affectionemsiue connexionem, siue denis relectum haud inepte dixeris. Sis . inia est huius praedicamenti seu ordinis uarietas Euer.magna vis di bilis,nisi mea thodo pertractetur. Sιb. Tu igitur ratione metiat intricatam huius et is uarietatem expedi: feceris is rem gratam , non rati solum, quem iamdudum
23쪽
co MPENDII DIALEcTIc Esfimum, sed omnibus adeo huius artis candidatis, qui Duppeti j I p ritςr omnes, de har uocis imperitu varietate
se relativis γ' ἔμφη 'ti Egerbardus.Sunt igitur duplicia retiis relativ. no oomina: quorum alia contingentem quandummi,4 π missime nece garum collationem obtinent:ut scieritia cura cibit coloratum cum colore,breuiter concresta cum abstractis quae uocamus comparata, respectῖσ comparationis modum quendam fortiuntur . Alia necessarium mutuam Hectionem designant, fusa qge concipiendi siniendis ordine istelliguntur. Haec
lo appellant relativa secundum esse, quod ipsa nominis ratio ais essentis,ad aliquid nec ario referatur sits comparationis quasi esctus Atq; huius diu nes ita μυ,hMMri is essestatuimus: reliqua aliorum ortalia ofa. ψ m pruris Ut Sibertus.Denuo huius ordinis uo. αι euisse. pπμυri Ditione circumscribito reuerb. Reis
di δει utim tarus praedicamenti , ant affictiones ,seu restractus,seu denis tituli quidam, substantih potis imum
indiuiduis altribuit, ob quorundam in ipsis accidentatium comparationem. Idcos dialectici uocant relatiana, minime entitatis accidentia, quod non tam formus. aut res quasdam peculiariter in natura existentes, qua rerum seu formaram eo lationes, alfectionesque vulae tuas animo offerant . Adeoque huius ordinis uocaribula, nullum prorsus formam designant, sed qua damquasi appellationes, quae rebus subiectis tribuuntur ob aliorum in ipsis accidentium affectionem, siue reri
Daum. Sic pater er filius siunt qas tituli quidam,
24쪽
LIBER PRIMUS. hule illiue subiecto attributi, propter gignendi actum
atq; pVionem Sic duo parietes simititudinis appellautionem sortiuntur,ob qualitatem consimilem in utroq;
deprehensam. Sibor. Qua tandem partitione huius es is uarietatem expedis s E. Ex constitutione de undereidiscidentium,quoriam mullio respectuseu lectione rea liuorum diaciproca,exsant relativa nomina: quae idcirco relatta visio sumen
noris undamenta ac termini mulgo nuncupata, nobis da sit. exordia finess dicantur. Sib. Vtrum quae sunt retiatiuorum exordia uis fines s E. Quantitas,qualitu, Retit.exoractio,pupio. S. Quae igitur relativa ex quantitatum dia dis Mallectione proueniunt s E. Magm ,paruuraraequa nes. Rela. Iriinaequo:par, impar :mons,liastis, er id genus consi ex qua nil is milia. S. Ex qualitatu m comparatione quae s E Si tate. mis,d inule. s. Quae manans ex patieri agendis Retit. ex rationibus e E. Plurima sane, fiunt enim complures qualitate. actionis polonisq 'mae, ex quarum singulis retit, uorum nonusta varietus proficisicitur. Veris nobis in Retit. uepraesentia genera seu modi decem hanc varietatem dis ex actione linguen vis expedient, s. Qui tandem E. Pri oriatur enam causa et effectus: huc restro signu quoq; cI in m meratio.
mentum.Secudo,cognationis vocabul ut pater ilius,
rate fili frater,soror, pos, reliqssis gradus,quos iureconsilii tuis ascendentes iam descendentes,issimi ferales vocant. Tertis,alfinitulis ratio omnis : ut m
to,collegij ta amiciciae rationes: tu conuictM, sodalirituri h lpes,domesticus, pereorinus,amicus, mimicus, B s
25쪽
m con,praepositione copositusium. s. Matistratuum novicia,omni s imperij ratio, ut imperator, rex, magistratus,senatus, consul, populus, - plebs. G. Iuris βmαut lex, senatusconsultu, edictu. α , iciorum forensem uomna,ut iudex, acto reus, cliens,parro η- s- Quae dominus π seruitutis ratio.
nem consequuntur,ut domnusseruli heruuamulus, uncilla, patronus, uberim, bisque cognati uocabala. s. me contriam varietatem costituunt e mer precum,uenditor,emptoricoductor, mercenarius,alius
id genus quam plurima, quibus commutatiua iusticia gubernandis meta. io. Que i licia distributiua confγderandaliubi ciuntur,ut poena,siupplici , pramlu,bonos,gloria, reliquas eiusde ordinis vocabula. Postremo in huius praedicamenti classem referunt non stetitiua nulli,idem er diuers*m,ex substantia ortu resaliua, acrisi sta ala nonnulla uocabula,quae aut non ita frequentia su Mila orta. in communi uitae rationae,aut sene is superiores ordMnes referri possunt. Sib, Partitionem teneo,sed e profesto lasce voeabula explieandis destinata ea sta Iuris prudentis,qua personarin rerums discriomnu π relectus ut ita distro ex professo docet. S. Mot sum inquirenda,is huius predicamenti a Duplisum cibus enarradu s E. Hanc remsic accipe.in tae praeabula is di mento,ut π in si erioribus,duplicia reponuntur praedicame s cabgla, Ne abstracta, ut coniugium, dominium, vi referri. confulatas ctinu comr talia conum,dominus, con
26쪽
Rudm in concretis,quae uocantur, enarrandis gulas fere inquireta fiunt: relatiuum, fundamentum,relatio, correluimin er terminus.Ac relatiuum, en ipsa uox QNt i iis eos derationi proposita: undamentu, 'fere accides, renda in re cuius ratione nomen resultuum subiecto cuipiam attria Iar expliubuitur Terminim ite accidens quopiam latuitu eum candis. Melati ministerio ex ratione correlatiuum huic illiue
subiecto altributum est . Relatio en ipse respectus mutuas atque habitudo, relanum cir correlativis quasi me itudine quadam deuinciens.Haec in fundamento, veluti primordio nuta, in terminum vn progreditur
binas appellatioaes reticiuas procreans:que eo nece i Exemplum ludinis uinculo copulatur, ut se mutuo tam permatu, enarrandi constituant. s. Quo tundem exemplo hec ape breui. ris' Euer. Sumatur enarrandum vocabulumpatris, in quo enodando bee nobis varietas expendenda emrimum. relatium,est pater,nimru ipsa uox in quae,
pioiaem vocata. Secundo huius fundametum fgignendi actus, nempe causa, ob qua bis titulus hiae idiue ho. mni competit.correlatiuum est filius, patri velati ex x aduerso retrondens. Huius deinde undamentum repa 4
tris quasi terminus en gigni , Relatio seu relictus sed paternitus, aut simile quippiam, patris fili s u
cabula mutua quasi cognatione deabiciens . Ac fiunt qui haesemel omnia is unum relativi nominis sinitioorrem coire velint, definia vis nomen patris, personum
gignentem,quae habeat filiam ex se genitura. Siberi De concretis halao: abstructu, quis in P dicis: s,
27쪽
qua tunde uti declarantur s E. consilivili prole modo qui tribus bis undamento, termiuo, respectu absolvitur. S. Q ga etiam nunc reliqua sunt praedae mentorum ordines' E. sex,quorin actio ex pusio. momenti aliquid is communem studiorum vites ratio nem construm: reliqui niti magnopere habent alio m. b ijs,quis rerum circumflantius uocant Rhet res:unde coniectuina opinios de rebus instrui assolet. Praeditam. in id igitur en praedicamentum amonus E. volaciιois s. cm communium ordo,actionem quampiam designantium Hue refera sicebit, omnia verba quae grammatiacis transitiva dicuntur, praeter ensum almaent sverba,altas nonnulla,quae philosophi, penitius natura, . intuentet,poma,non activa exillimant. S. Pugionis
P lane ordine que complecteris φ E. versa a grammaticis quae conti pagma nuncupata Quanqua π hoc loco philosophisma r. nonnum excipienda uidebuntur: quae tametsi grammatis,fermonis consuetudinem sequuti, pusioni asseriaban ad naturae tamen rationem exacta,non pamnem
sed actionem designent, s. Qtore in verba neutra quae grammticis absoluta dicuntur s E. In qualitatis ordinem, ut serere,berbes ere,alius eiusdem ordinis quae non actionemsed Jrmam,aut certe 'mae ut illi
loquunturin diffusionem dis progressim significano
si quae fiuvi consi niles de loco quaerendi rationes. Si mando, quando, subji rus orationis strinus, quaecuri: ad quam
28쪽
OBER PRIMUL quamdiu, quando legitime relodentur. s. Q vehi situs et by m restras E. Quae gestum aliquem cor situs porus pinitum des naim: ut flare, edere acersireliquais gestus sitim rationes, S- demin voces
praedicamento, Habitu3,complectens s E- Vocabu Habitu D deriuata a uellum, Er instrumentorum nominibus, quaeq; unius ad aliud coniunctionem quadam extrinsecam ignificat,ut calceatus,ocreaus,gladio accinctus, esse cum telo,berbidu, nebulosi , pulliere sangui sal ersum Est igitur haec ita topices portis,unde condi Topica staiecturalis flatus confirmatio depromitur . s. Abso tus comea latis praedicamentorum, hoc ess, vocum cognaturam ctaralla.
sic enim delinis ordinibus: hoc unum sermoni exaricto μεθ e,ut teneam regulas et qua sit notus quasdam peculiares,quaru singulas Agulis item ordinibus tanatum di in uniuerson competunt, ad quas subinde is,
feriorum vocum naturam ueluti ad lapillam Lγdium exigam. E. substantiae igitur soli, in univcrsium Predicameconuenit, ecundum sui mutationem cotrariorum esse torum conis capacem . Quantitati acceptum refertur aequale Cr in ditiones aequale.Qnulitari uero is uuiuersi salis convenit si propriae. mile quippiam, aut difιmile secundum eam nunc desrt. Relatua se mutuo procreant,atque perimunt, s. Vo Trasitio adcin communium atq; cognatarum, tum appellationi, definiendibus constitutis, tum distributis generibus, hisq; reliqui praecepta, sermonis quibus dum quasi fundamentis lactis, ad simuplicia thematu explicandi instrumenta accingere . Ac prim liniendi rationem praeceptionibus cxpleta.
29쪽
tio constituit, nempe uocabuli interpretationem, Crmminis Ita rei comprehensionem . Vocabuli natura, mirumsapnitio unde ratio a grammaticis, ex recepta latim sermonis cocpetenda cui suetudure petenda Hoc initionis genere opM est, que usui de quoties de uocis ambiguae signiscato constituendum stinata sit. M Nam in Ascipienda controuersia, haec cura vel in primis liberentis animum subeas, ut ab initio de uois cara, quows res la quisitione posita, continetur, Gisceptione sien*j diligentius constituat. cum enim Aearitus exquiritu certo orationis genere utendum est,
ne uel fraude dolos mala ab aduersario circiumve thpro ueris false complectamur: uel post multum str nis eonflictum,nihil etiam tum expeditura sit. mberius. Placet, me hercule, consilium istuc, ut quod emolumenti minime expers fore videatur: veram quid Res: defini est rei desinitio s Euerbardus . Oratio brevis quiatio quidsit demisitamen siusciens est perlicua, ex eiu3 quod semendum estgenere Er differentia constitutd. Sic unita mirationale, hominis: habitus moralis bonus, inrt tizutrius vara cris tribuens, iusticis definitio nuncupatur. Stertus. Estne una Dplexs finiendi ratio sFinitionis Eueis, Minime, sed plures eius formae sunt doctori uarietatem ram hominum ingenijs, disicendiq usu constitutae... nax Eder en Qto tandem pacto deprehenditur illa varietas E. tis rationi. Ex itiplicι disterentiae figura, Generis enim ratio ha
30쪽
rentia omnis legitim G usitata, s itur a rei definia finitana. endae,uel firm uel causis reliquis, vel osticis o usiu, partibus seu leciebus vel accidentium collectiorim Pro hac disterentiae uarietate, s item definitionis genera uulgonmm essentialsipartiale,causala, officiale, accidentarium. Stert. Quae est desini Es1cotulistis egentialis i Euerbar. Oratio ex desiniti genere dissitio formaliseu esentiali diserentia constructa: ar is mota animi rationale. Hic diderentia rationale,amente desumitur,quam pissici hominis formin perhibent. ius definiendi rationis pauciora exempti rea periuntur,quod disereηtiarum formalium c quas miseant magna laborant inopia,c- aliarsi artium profrsores, tuam philosophi ipsi, Rerum enim formae, staici Meiara reconditae sium,ut humnae mentis imbecilliatate proferri nequeant, Quoties igitur optimo hoesiis mendi genere destituimur, ad ricina quedam, es forte siensiui magis expossit minus tamen certa defugimus. Definitio
Sibrem. Quam uocas causelem desinitiones Euer ex causis haesus . cuius disrentia a causarum insinuatione es 4.dsumitur: ut domus Haediscum ex lapide signoae, habitationis gratia constitutam- Siberi. Quot sunt cause qua rei cuius ille tum natκralis quam artificialis rationemabsoluunts Euerbarius, Philosophi quaes Qvatus reor numerant,efficientem ateria formam, ex se rei cuiusin sum . Uiciens est, cuius opera er inda lati: materia c4UM es'.