장음표시 사용
51쪽
poli erebri. micat ignibus aether, non vero eXcitatur hic sonus per nubis veluti alicuius solidi ruptionem . nam in metalli dinis similia sunt tonitrua, ut scribit Κirchen in mund . Subterr quoties exhalationem contingit accendi. dc Dc ipsum feri censemus i monte Affricano die o Serra Leonis, qui tantoperoe
semper tonat, vi adso. milliaria exaudiatur. Anaxagoras credidit ignem in nube, veluti dum cadens se Num aquis iniicitur, extingui, illosque ciere simos. Sed neque ullum subiectum ignium intra nubes tam
deusum Vt-conseruet ignem, neque nubes tam archὰ
stringunι propterea si ita accensum aeri exposueris humido lapidem, non tonabit. Paracelso nihil ali tonitrua quambirmamqnti collisio. Toniti u quia v er-Sus terram aerem impedit per quem desertur sonus, vehementius subinde mugit quam tormentum bellicum, sed non tam procul exauditur: quinaorme'tum uersus latus aerem impellit, ideoque a parte aduersa, m/xim vento sauente ad O. etiam anili. germanica exauditur. ι Praecedere talent tonitrua in eauernis motum Ierrae, lata accenditur exhalatio. qine deinde locum maiorem, ut potὰ rarior facta, quaerit. Rc terram concutit, inde aliquando etiam cum igne erumpie. Crepat tonitru, cum partes totaeimul flamma. scunt. . eo modo qu0 globulus vitreus quantitate Mnelianae ad medietatem aquq nitrosa.repletus, la*rmetice cladasus socoque iniectus. Vel certe illum crepirum facit humor exhalationi pingui ardenti incidens, ad eum modum , atque si pin aedini, vel aeri, vel sumbo ardonii, guttam aquae inieceris. stridet toni- u Cam per materiam humdam ignis discuarit. Tumulis
52쪽
. multuatur ronitru, cum partes diuersis locis ardent. Citius percipimu coruscationem quam sonum, quia species visibiles velocius seruntur : imo licet tarde Drrentur, nihil est ex quo arum tarditas notari posset. quo tamen sonus vehementior sertur, citius hinc maior fulminis fragorIntra unum ichum arteriae, mi nor intra, plur4 peruenit: tormenti bellici sonus ab itinere mediae horae, uti obseruatum, intra Io. pulsus
arteriae, se nobis sistit. Sed hoc non semper aequaliter, quia citius in aere puro se promouet sonus. Aer. quinam sit tenuior examinari potest solle fabrili eleuato. in quo enim .citius sollis descendit, ille tenuior amis i. Signiscata tonitruum 4
Tonitru matutinum notat aquam & ventum: me. ridianum imbres: vespertinum mare turbat: hyberinmim Ventos graues mouet, si fides Dauidi Trolichio in Biblioth. Tonitruum significata vario apud V. Be- clam, quod sequitur. Antonius Misaldus Monluciensis cui adiungimus Leopoldum Austriacum, haee ponuntur. Si tonitrua suerint ab oriente frequentia, notanthella. Si a meridie, pericula in mari. Si a Septem .erione,pestes, sed Ethnicorum & aliorum pessimorum mortalium. Haec de cardinibus mundi, de tempore etiam desumunt alia, ijdem. Si in Ianuario tonuerit, Recora morientur & homines, sterilitas camporum ct agrorum essequetur, venti validi, & frugum copia-In Februario, auditui sint noxia, mortem plurimam, maxime diuitum praedicunt. Quae fient in Martio,
pellem, vel diem iudicii o vanitas quam tamen non pauci Astrologi iuspicium .), vento. magnos, si r
53쪽
4o Meteorologiagum copiam, lites. Quae sunt in Aprili, maritima
pericula, noxam seminibus. Leopoldus tamen ait, annuntiare bonum annum is Maialia tonitrua pluuiam copiosam, fertilitatem optimam, Iuxta eum qui Bedae scriptis haec inseruit, at iuxta Austriacum, famem. In Iunio, piscium copiam Sc annonae. In Iulio si fiant. periclitantur quoad vitam homines, arborum sterilitas emitur. Sed iuxta Leopoldum, fructus honi, Se fruges copiose. Si in Augusto tonuerit, pereunt serpentes de pisces marini, morbi sequuntur. Si in Septembri. multi seculares. homines moriuntur, frugum copia dc caedes magnae fiunt. In Octobri to nans caelum, Ventos, tempestates de fructuum inopiam adducit. Quod in Nouembri auditur tonitru ad' vocat sterilitatem omnium rerum, sed iuxta Leopol- dum frugum copiam, de hominum hilaritatem iaQuod in Decembri, omnia bona portendit, copiam
annonae, concordiam populi. Amplius hi Mattologi progressi etiam ex diebus prophetari coeperunt. Quod, inquiunt, tonitru die Dominico perionuit. Pestem in clero 6e monialibus exeitat- Quod seria secunda, mortes in coniugibus. Quod tertia seriisrugum copiam. Quod quarta die, effusionem sa minis humani fle scortorum mortem. Quod quinti sertilitatem & copiam pisciuir . Quod sexta, bellum, aut caedes Regum, aut pecorum pestes. quod ultima septimanae, bella aut pestes. Sed quo haec sundamento quid rationis suspicari in his possumus experientiam at alia expertus Leopoldus etiam ipse huius artis scientissimus, alia alij. Sola nimirum superest temeritas de credendi de dicendi tanquam ba- sis
54쪽
Curiosa. 4 sia firmissima. Potest etiam tonitru sine ignitio prouenire. Recipe salnitri purificati loto sulfuris
icit. 3, salis tartari lol. I. puluerisi de misce: modicum impone cochleari serreo, supraque candelae flammam detine donec calefati & experieris. Idem audies. si auro per aquam regiam soluto oleum Tartari instillaueris. vel si spiritum vitrioli, spiritum sulfuris curria sale terrestris hederae confuderis.
Effecta Tonitruum. 18. Post tonitrua prodeunt iungi, quia pluuialis
aqua tepens spirituumque plena affunditur de haee Planta ex varijs exoritur. nam si cui placuerit seminare, producet ex concisis ac pridie insitis sungis, prodibit de ex cortice populi, dc ex cornu arietis.
cauendum tamen ne serrum se admisceat, quia venenatos reddie. Tonante caelo acescit mustum, imo de
aereuisia recens, quia vasis apertia in quibus eiusmodi liquores asseruantur, exhalatio se intinuat: idcirco Thimon suadet vitri fragmentis hoc enim minime
porosum praemunire orificium ,. Lemnius vero, de occultis lib. 2. c. 48. serri lamina Tonitru aliquando inducit surditatem, concussione vehementi tympanum auris laxando, vel etiam conuellendo. Multa vero per accidens ratione timoris excitati operatur, nam ceruas ad partum disponit, conchas ad abortum,& alia eiusmodi. Contra metum se animabat Caligula Imper. vii resert Dion, iam caput obuoluebatne audiret. iam sub lectulum sedetjciebat: tandem machinam Salmonet excitauit, qua retonabat, atque saxa in coelum aduersus Iouem laetabat illud Aiacis usurpans. Tolle me, aut ego te.
55쪽
Gauxiam immerito Philosophu& inter mete, ora reposuerat: si tamen reposuit, quia nihil asseruit, sed selum disputauit. Est itaque Galaxia., uti tubus Opticus demonstat, congeries stellularum : qualium similis confluxus in capite Orionis praebet speciem nubeculae , iremque in praesepi. hanc veritatem olim subodorabatur Parmenides ac Democritus. Stellulae istae unum quid videntur ob distantiam a nostro visu. Poetae fabulantur viam hane lacteam, esse spatium quod incedio Phaeton.ambussit, aut lac Iunonis Mercurium laistantis temere in coeli pauimentum effisum. nec plus dignitaris habet Theophrasti opinio credentis esse vestigium conferrum in tionis duorum coeli hemisphaeriorum . In firmamento estGalaxia, quia . nullam admittit, parallaxi n. Acosta illam lib. I. c. a. asserit circa polum Australem mire splendere, sed multis locis, maculis serrugineis dissingui.
De Cometis in genere . e 3. . Cometam Seneca dum specularetur morito di, Nit. No se rimari illam oe coniectarare ἰn occult tantum licet, nex cum stacia. inueniendi, nee fines'e, multa Nni-Gitis saeculi populin nobis ignota scier. rerum natura sacra sua non simul tradidit: minia os nos credimin, in vestibaris eiinhaeremus, illa areana non promisiue, neque omnibM patent deducta. O in meliore sacrario clausa sunt, ex Ph
56쪽
Curiola. 43 . Anaxagoras & hemocritus credebant eometam esseeongregationem stellarum, sed hae stellae quam erroneos haberent calles, quam in tenebras abiret subito lPeius alij, qui planetas coniumstos Cometam e core censuerunt. sed anno Issa. luXit Cometa, planetae suerunt dispersi: insuper extra Zodiacum Comesa nulls esset. Aristoteles absolute Meteoron esse voluir: dixitq; esse exhalationem siccam, calidam. terrestrem, cuius partes inuice bene cohaerent. Nos assignamus duplices Cometas, alios inlia Lunam, δe his descriptionem Aristotelicam assignamus: alios supra Lunam, & hos extra censem Meteororum nostratium
3I. Cometa sublunares variam magnitudinem &sor. mamanduunt, sub Aristaei imperio apud Aristotelem talis Cometa parrem coeli tertia impleuit: apud Dio-riem lib. cante mortem Agrippae in saces resolutus. apud Senecam crevit sensim ad magnitudanem Gala. xiae. apud Sozomenum Constantinopoli usque ad terram pependit Narrantur 6c desidui aliqui. supra Ierosolyma gladii figuras. Ludo vico prodeunti transmare cum exercitu, sub imagine Crucis spectatus, an-RO ss7. cum Iudaeus imaginem Christi lanceat eo
xiinet, visus Cometa specie lanceae: initio Belgico
rum motuumnstar ardentis Troiae. Horum Commtaxum tempore venti consurgunt turbulentissimi, quilitiine magna exhalationum terrestrium copia aetem
occupat, quarum aliae pinguioreς Se viscolae ad sum mam aeris regionemoiscendentes cometam pascunt:
57쪽
- Meteorologiade, quia exhalatio non tam late se extenderat, ut ii, uolueret utrumque. 13. Ordinarie cuneus fulminis
infra terram non vltra pedosqui nos descendit: de stendit globus tormenti, 'quia non lapis, sed exhal tio impulsu illo sertur, quomodo solet accensus solus pyrius, & si etiam lapis sertur accipit impulsum i libero, globus intra tubum, sic globo totus Se vehementior assigitur: lapidi . pars aliqua. exhalatio in super vectrix lapidis dispergitur intra . terram
14. Fertur irregulariter, prou materia per aerem ra
pargitur quam prosequitur: impulses deinde est i libero, qui a leui repercussu aliorsum auertitur, hinc cecinit Horatins - . ., - - obliqui via fulminis, obliquitatem insuper facit vis ignem, quae a natura alta petit, facit aeris resistentia, quae magna in velo cioribus otibus sentitur, inde est, ut euam sonitussiat, dc quaedam frangantur.
, I 7. Remeaia raminum . 23. Remedia fulminum. Varia praescribunt vari p/lij suadent loca profunda subterranea petere. Ali j
pelle vituli marini inuolui. qua de causa olim Impe ratorum tentoria ex eiusmodi pellibus fiebant: 'Se Augustus Imp. pellem hanc obique circumferebat prC-pter metum fulminum. causam conatur huiris anti- . doti reddere. Plin. lib. a. c. ss. Quia ex natatilibusiolum vitulum marinum non tangit se men, sicut ex Volatilibus Aquilam, quare dc armigera Iovis, S por- eitor fulminum vocatur. Conimbricenses opinantur ec duo animalis; occulto naturae instinctu perciperet ulmiri
58쪽
Curiosa. sulminum descensum, atque se tempestiue Lbducere. Sed hoc pelli attribui non potest, si tamcn verum est,
quod a fulmine conseruent, inesse his censemus viri rem veneni repressiuam. coeterum fortasse in hoc persuasionem vulgi sequuti Caesares: ex qua etiam, Tuberius coronam lauream metuens fulmina gestabar, nam Uicomercatus 3. Meteor. cap. Io. scribri, δέ alias Ac paucis ab hinc annis ictam laurum fulmine, prof-cua tamen laurus odore, quae etiam pestem arcet.
Aliqui cum Alb. Mag. Buxum, quercum, Pinum, a Itaque ligna nodosa 6c tortuosa non facile putant laedia fulmine propter duritiem co icum: sed contrarbum eHincit experientia. Plin. lib 37. c ro. immunitatem a fulmine promittit gestanti corallium, sicut Cardanus gestanti gemmam hiacynthum, sed hunc ridet Scalig. te illud videtur esse fabula Ecclesia campanas pulsat benedictas, partim ob naturalem cansam obquam eriam utile est tormenta bellica explodere, quia exhalatio Coacta in nubibus una cum ipsis, ex v lido sono dita luitur, partim ut daemon. qui non raro adducit sol mina, videns Actaeiis Christianum populum pro stia incolumitate supplicantem, ad quod incurant Campanae, quibus oratio Ecclesiae eum benedic rentur, Deoque sacraremur, est annexa territus una cum satali nube recedat Iudaei tamen impore marχimorum tonitrisorum laetantur dc triumphant apertas fenestris. Causa est quia ex nubibus venientem
expectant Messam . iuxta ilium locum de secundo Messae aduentu prolatum. ab illis de primo praue intellectum. Dan r. i3. Asticisiam ego inri-- η ctis, cresce in nubibia cali, quo Filiis bominis veniebat.
59쪽
so Meteorologia I 8. specialia effecta ignis fulminei.
26. unu fulminem denigrat carnes quibus incidit, partim ob adustionem, partim ob veneni a illusionem. Soluit motalla obsalem ammoniacum Ac nitrum . nam si ex oleo salis ammoniaci de nitri ellychnium lampadis imbueris, de per fistulam obliquam auri fabrorum in metallum flammam impuleris, statim fluet. Imo intra putamen nucis solues metallum. Recipe sulfur,
nitrum, tartarum, ana seqv. contunde, Ac in putamen
insunde, intraque haec sepeli metallum, ac demum accende carbone. imo solum inflammatum sulfur, si appresseris ferro, in guttas litabiles serrum distillabitur. Metalla subinde, ignis fulmineus, quae attigit fragilia reddidit, id Mercurio adscribimus : cuius sumo, iuxta Paraceis lib. 3. de generat. rerum, aut oleo ut vitrum, fragile redditur serrum, quod dissolui instar arenae, idem ibid lib. 4. docet, si laminetur, dccum Mercurio amalgametur. demum mercurius per expressionem separetur. Laiste citius extinguitur: aqua enim prae Vehementia caloris abit in vaporem,
quod etiam in magnis incendiis fieri spectauimus, cum per siphones intieeretur: vapor vero in altum tollitur, de sic nihil aquae ad ignem pertingit. lac ain tem sua se glutinositate affigit rei accensae ac intra pOros ignem, sussocat: ideoque lac adhibetur potissimum caprinum, quia viscosius. Facimus fidem Plinio .lib. 2. c. s . Neminem tangi fulmine, qui eius sonum audierit, idem euenit circa stlopos, sonus post
60쪽
De , Fulgure . xs. Fu up est exhalatio accensa, sed minus vi lentis quam fulmen permixta. praeterea sulminis materia tota simul incenditur, Liguris per interuallat fulgur intra vel paulo infra nubem accensum prodita fulmen autem longius excurrit ac vibratur, quare ab antiquis, sulgur dicebatur Iouis comminatio, ae vero fulmen, ictus. Verulaminus lib. de Uentis, notat. Si fulguret a Septemtrione, grandinat. Si ab Austro& Zephyro, imbres & tepor. in causa est commotio
Deo, Coruscatione . 26. Coruscationem exhalatio non continua facit, inde lumen eius tremere videtur ad eum modum: ut siquis acceperit sulfur, sal nitrum: naphtam, camphoram, aequaliter ad pondus, & contrita, spiritu vini diluerit, ac in cucurbita supra carbones secerit exhalare, accepta dein face ingressus. accenderit. Vel sicilius. resinam duram puluerisatam, per canaliculum in candelam insuma, videbis quiddam coruscationi simile: quam adhuc magis exprimet, pix Iuniperi- eodem modo parata, ac per ignem iactat
DO, Tonum. a . Tanitra est sonitus factus in nubibus ex accensione exhalationis calidae non continuae, Intonuere