장음표시 사용
211쪽
,, que Consistoriales , & sacro celebratori legitur e pulpito catalogus Profestarum,
, S Edicium Rectoris pro recta studiorumis ordinatione. Huius Edicti summa 1aec ,, este I. ut singulis diebus cum Iectiones,, habentur, Celebretur Sacrum in Ecdesia ,, Gymnasii, ut ei Prosetares auditore ,, que interesse possint. II. Monet &,, hortatur Prolatares auditoresque , ut ,, Eucharisticam mensam frequenter adeant, atque honeste vivant. III. Juoet in ,, scholis totoque Gymnasio univeisbs modeste, urbane, liberaliterque se gerere, ,s praesertim vero a disicipulis coii Institu-Αrcet prohibetqlle a toto,, Gymnasio Iudos omnes, clamores, sminis mala, & alia hujus generis, quae non ,, decent loci maiestatem. V. Pariter
D armis cujusvis generis munitos ,, lCholas adire, & mutuis conviciis vel ,, ictibus contendere, sive decertare. VI.,, Ne terditi adoleficentes violent Gymnasii. dis sanctitatem, mandat ut nullis liberum sit ,, ad Jurium vel Medicinae studia se consedi,, re, nisi a Rectore veniam impetraverint.
,, VII. ut inferiores Gymnasii Ministri ca-Dveant studeantque, ne Profeshres a scholis habendis perturbentur, & ne quid sit in Gymnasio indignum, inhone- ,, stumque. VIII. ut ne illorum aedes aliis
212쪽
Iocentur, vel vacationum tempore sch ,, lae aliis usibus occupentur. IX. ut qui ,, violaverint haec statuta, poenis sint as, ,, ficiendi. X. ut Professores statis diebus,, & horis non desint ossicio suo, hortatur ,, atque mandat. XI. Qui vero defuerint, ,, eos statuit puniendos, detracta salarii is parte. XII. puniendos quoque decernitis Professores, qui nec septem habeant ,, Auditores. XIII. Quae omnia ut persipe
cta ei sint, jubet Bidelium singulis ho-
ris circumire scholas omnes, atque ne
,, gligentes inutilesque Prosessores Rectori,, indicare. XlV Edicit, ex aesra valetud, is ne duntaxat fas esse Professoribus a scholis ,, abesse, non vero ex aliis ossiciis, negotii ,,que, quibus non debuissent se se implic ,, re. XV. Fas non esse Professori impedito,, vices suas alteri demandare, cum id spm,, ctet ad Rectorem. XVI. Denique indictis ,, poenis mandat, ne quis in Urbe sive priva D tim, sive publice ludum literarium insti M tuat. D Non minuS aliae per Europam Λc demiae Catholicae pro diversitate locorum ac regionum saluberrimas de moribus leges h bent praescriptas, quibus nocturnae evNati nes,compotationes,lusus perniciosi,suspecti domus Ac. gravissime interdicuntur. Ubi Societas Iesu Academiae regimen obtinet, tenentur etiam discipuli omnes singulis di
213쪽
hus assiistere sacro , Dominicis Concioni , atque ab hospitiis frequentandis , & gladiorum usu abstinere: Gymnasia vero his
perpetuis legibus gubernantur cl): se l. Qui ,, discendi caussa Societatis JΕsiu GD,, mnasia frequentant, intelligant, Deo,, iuvante non minus curatum iri pro viris, buS , ut pietate, caeterisque virtutibus , ,, quam ut ingenuis artibus imbuantur. ,, II. Eam quisque classem frequentabit, . , , quae illi post examen a Praesecto fuerit ,, adsignata. III. Singulis saltem mensibussa omnes peccata Confiteantur, ac Missae,, sacrificio quotidie constituta hora, Con- ,, cioni vero diebus festis decenter inte ,, sint. IV. Explicationi Catechismi singi,, lis habdomadis omnes intersint, eiusque compendium ediscant, ut a Magi- stris fuerit constitutum. V. Nemo ex
,, nostris discipulis gymnasium cum armis, ,, gladiolis, cultris, aut aliis eiusmodi, ,, quae pro locis & temporibus interdicta ,, fuerint, ingrediatur. VI. Abstineant ό, omnino a jurejurando, a contumeliis, ,, ab injuriis, detractionibus, mendaciis, ',, & ludis vetitis, a locis etiam noxiis, ,, vel a Praefecto scholarum interdictis, de--,, nique a rebus omnibus, quae ε morum
214쪽
,, in iis, quae ad mores ac studia bona- ,,rum artium spectant, cum praecepta, ,, sive admonitiones, minus proderunt, ,, Magistros correctoris opera in ipsis pu-
,, niendis usuros: qui aut poenas recusa- ,, rint, aut spem emendationis non ostem ,, derint, aut caeteris molesti, sive exem-
,, plo suo perniciosi fuerint , sciant se ex ,, nostris scholis esse dimittendos. VIII.,, Omnes suis quibusque Magistris obtem-s, Perent; rationem vero stuclendi ab illis,s, praescriptam tum in scholis, tum domi , , , quam diligentissime servent. IX. Serio,, animum ad studia& constanter adjiciant: ,, sint in scholis mature frequentandis as ,, sidui , in audiendis & recolendis prael
, , ctionibus, caeterisque obeundis exerciis,, tiis diligentes. Quod si quid minus asse- ,, quantur, aut si quid dubitent, Magistrum ,, Consulant. X. In scholis ne hac illac diu, , , gentur; sed in suis quisque subselliis loci , , que , modeste ac silentio, sibi ac rebus suis ,, intenti sint; neque schola egrediantur, nisi i,, facta a Magistro exeundi potestate. Ne sic ,, mna, cathedram, sellas, parietes, ianuas, ,, fenestras,neque aliud quidpiam pingendo, ,, scribendo, scalpello, aliave ratione detu
,, pent, seu notent. XI. PraVas aut etiam su- ,, spectas aliorum conversationes fugiant; ,, cum iis tantummodo Versentur, quorum
215쪽
is exemplo & consuetudine in literarumis studio , Virtutumque proficiant. XILO A libris perniciosis & inutilibus legendiso abstineant. XIII. Neque ad publica ,, spectacula, comoedias, ludos; neque is ad supplicia reorum, nisi sorte haeretiam Corum, eant; neque personam ullamis in externorum scenis agant, nisi data ,, prius a Magistris vel a Praelatio Gymn, is sit potestate. XIV. Sincerum animum D purumque conservare, ac divinis leg, obus summa diligentia obtemperare tibis tantur: Deo Vero ac sanctissimae Virgi- ,, ni Deiparae, caeterisque sanctis, persa, ,,pe atque ex animo se commendent: is Angelorum opem assidue, praecipue Veis se ro Angeli Custodis implorent. Mod, ,,stiam tum alibi semper, tum in templo is atque in schola potissimum servent. XV. In rebus denique, atque actionibus se omnibus ita se gerant, ut facile quiviso intelligat, eos non minus virtutum, vitae ,, que integritatis essse, quam literarum do- ctrinaeque studiosos. ut vero nihil inia tentatum relinqueret Societas, quo bonos
mores & pietatem in superos fortissima literarum praesidia tum in Gymnasiis tum in Academiis promoveret, in utrisque Congregationes seu sodalitates, quas vocant, Marianas erexit, in quibus sabbatinis vel
216쪽
ου scisntias eomparandas.' I 89
Dominicis diebus Conventus instituuntur non lum ad excitandam in iuvenum animis teneram erga Deiparentem devotionem, sed etiam ad vitae vere Christi nae, ac rerum coelestium principia & dogmata implantanda; quod institutum credi vix potest, quam potens sit iuvenilis licentiae fraenum, estque a sede Apostolica amplissime confirmatum , multisque donis spiritualibus cumulatum, atque etiam a Maximis Principibus, qui ejusmodi sod,
Iitiis nomina sua dant, eorumque membra esse non dedignantur, Condecoratum. Patet igitur, quanta cura, quantoque studio & Conditores primi, & Maiores Nostriliterarum cum virtute consortium stabili. Te Contenderint. Jam vero si tam sancte institutarum rerum disciplina negligatur, si vel Patrumfamilias vel Rectorum ost, tantia juvenes Academici in media libe tatis aura de nocte per plateas Vagari, quaerere latibula, frequentare domos, quorum Lares sunt Cupido & Venus: de die lusui, compotationi, otio, furtivis amoribus indulgere, verbo, saluberrima scholarum statuta impune transgredi pedimittantur cid quod sub praetexto tuendae libertatis ac multiplicandae gentis Acad micae, re ipsa turpis lucri, utpote quod e maleficio trahitur, cupiditate non raro
217쪽
. I9o Cap. IV. Ingeniorum ratio fio si inquam ista impune fieri permi
tantur, quantum non bonarum artium ac scientiarum studio detrimentum inde enascitur Juventutis Romae luxus, & Athenis mollities , ubi coepit invalescere, utriusque Reipublicae ruinam post se traxit & exauthorata rigida illa veteri discuplina itum bellica fortitudo, tum literarum fama utrobique evanuit, atque barbaries successit.
HABENDA IN ARTIBUS. ET SCIENTIIS.
g. I. Cultura Ingeniorum. . XXXII. Ante omnia nosse oportet, quid rei sit
ingenium, quod unum e praecipuis coeli donis est, & solius naturae humanae dos incomparabilis. Fuerunt, qui animum & ingenium eandem rem esse comtenderunt ; sed hi procul a veritate abe
218쪽
habenda in artibus b scientiis. I91
rarunt. Est enim animus seu spiritus ille,
qui animat corpus humanum, in omnibus aequalis, nec unus in parvo corpore minor, alter in magno major, neque perse.ctior in viro vel sene, quam in infante vel puero, uti melior docet Philosophia. Com . tra vero quis inficiari ausit, in uno hom, ne majus residere, capacius, & sublimius ingenium, quam in altero Z Eadem in Graecia fuerunt Baeoti .Etolique homines stupidi, & Athenienses omni scientiarum
genere exculti e atque etiamnum famolus ille murus intercedit inter Tartaros gentem barbaram, & Chinenses nationem politissimam. Itaque animus est veluti officina, & ingenium est facultas hinius ossicinae, seu indoles, qua aut facile aut dissiculter artes ac scientiae addiscuntur. Haec autem indoles seu facultas plurimum pendet tum a structura cerebri, eiusque vasorum, per quae spiritus animales ad id feruntur & libere commeant, tum a temperie vel intemperie humorum, quam temperamentum seu corporis consitutionem Medici vocanti; quamvis negari haud possit, non raro ab altiore principio hanc indolem repetendam esse. Certe experientia docet, e humili quoque casia, &sordido rure sublimia prodiisse ingenia, & 'ut Poeta canit: , Magnor
219쪽
19et Cap. IV: Bigeniorum ratio
Magnos posse viros, magna exemplai daturos Vervecum e patria, erasDoue sub aere
Caetera ingens diversitas est ingeniorum non minus, quam facierum humanarum , In quibus tot inter myriades vix erit invenire omnia membra , lineamenta, ' proportionem ac symmetriam, ita conso mata, ut nullum omnino discrimen unius
ab altero deprehendi queat. Aristoteles m duplicis generis statuit ingenia: alia
quae a natura bene formata sunt, haecque partitur in seu vivida, & in ςάσιμια leu stabilia: alia quae male, In μ αννικὰ Scin , quibus nempe nimia vel mobi- Iitas furorem, vel stabilitas stuporem imclucit, illustratque rem exemplor ita,
inquit, Alcibiadis 6c Dionysii Majoris,
hominum vivido prorsus ingenio praeditorum, posteros in μιαν1ώς seu furiosos, Socratis vero & Cimonis, Stoicorum fixa indole gaudentium, nepotes in sive stupidos degenerasse. Ex hoc duplici genere oriuntur variae ingeniorum speciesr quaedam sunt princocta, quae solito citius velut propitio sole excoquuntur: quaedam serotina, quae tardis passibus ad in turitatem perveniunt: ilia felicia , quae sinem L a. mctor.
220쪽
habenda in artibM scientiis. 193
sne magno labore adsequuntur quodvis iterarum genus, cui serio se se adplicant. Tale ingenium in Poetica nactus est Ovi. uius, ut ipsie fatetur r' Sponte veniunt ad earmina Quidquid eonabar dicere versin erat. Infelicia alia, quorum conatibus neutruquam respondet mactus, quaeque semper
contrarios in sua navigatione ventos e
periuntur. De his Horatius n r2u nihil invita diere faciesve Minerva.
Aliqua velocia, quae moras non patiuntur,
ει celeri volatu ad sublimia tendunt: al, qua tarda , quae numeratis palIibus , &nonnisi de gradu ad gradum eundo ad disciplinae alicuius limine perveniunt. Quae
clam demum acuta, quae instar cunei ad interiorem penetrant scientiarum medullam et quaedam oῖtoa, quae tepetitis etiam ictibus ultra Corticem non pervadunt. verum ne apices rerum potius, quam
res ipsas sectari videar, ex his tam multi plicibus tres potissimum classes ingeniorum distinguo, ad quas reliqua omnia r vocari facile possunt; quarum primam ingenia magna & sublimia, alteram mediocria, tertiam exigua εc humilia consti.