장음표시 사용
51쪽
ioso perpetua habuit bella, quae Galliarum Regno
fuerunt admodum sunesta, inter quae potissim uincenseri debet acerrima illa Ticinensis, seu Papiensis pugna, quae contigit die xx I v. mensis Februarii anni MDxxv. in qua octo Gallorum millia, aut serro, aut in Ticino fluvio periere, & ipse Rex Franciscus I. dum intrepide, ubi Mars atrocissimus erat,extremo vitae discrimine certamen sustineret, captus est, & Madritum captivus abductus. Ma-driti itaque in custodia detento Francisco I. Galliarum Regi pacis,ac libertatis duras conditiones carolus V. proposuit, quarum prima , & praecipuλfuit, ut Burgundiae Ducatum cum multis ejus appendicibus ei traderet omni supremo jure possidendum. Altera conditio,vt omnibus Regni Neapolitani , Principatus Mediolanensis , Genuae , Astae, quibuscumque juribus, necnon Flandriae, αΑrtesiae Dominio cederet, atque Urbes , quas in eis possidebat , restitueret. Tertia conditio , ut
Eleonoram Caroli/Caesaris Sororem, Emma elis Lusitaniae Regis Viduam, duceret uxorem . Quarta conditio, ut Carolo Borbonio, qui, ut jam
observavimus, Galliae, patriae suae, & Regis Christianissimi proditor erat, ablatas omnes ditione S, di opes restitueret. Postrema conditio, ut duos filios suos natu majores obsides datae fidei traderet. His oblatis conditionibus Rex Franciscus Llibertatis cupidus, fidem obstrinxit. Sed libertati restitutus, promit sis non stetit, causatus ejusmodi conditionum asperitatem, duritiem. & iniquitatem , moxque foedus cum ciemente VII. Po tifice Maximo, venetisque contra Imperatorem percussit. Quod aegerrime ferens carolus Imper
52쪽
tor, Italiam ingressus, Caroli Borbonii ductu, R mam , ut superius diximus, obsedit, cepit, incendit , turpius prosecto, quam Principem Christianum decuisset. Pacem cum Summo Pontifice,& Rege Christianissimo Francisio I. iniit Carolus V. Imperator anno MDxx Ix. cujus conditiones apud Guicciardinum libxo xix. legere est. Sed haec pax non fuit diuturna ob implacabiles utriusque Principis simultates , quae indentidem in bella erumpentes , Galliarum Regnum in magnas coegerunt angustias,& gravissima Ecclesiae damna intulerunt, quae tamen Franci cus Primus resarcire pro viribus studuit, Fidem Catholicam in suo Regno contra Haereticos Calvinistas ardentissimo studio propugnando, sive solemnes supplicationes decernendo, quibus ipse cum Principibus, Clero, plebeque universa aderat, ut laesae sacrilegis Haereticorum in Sacrosanctam Eucharistiam sparsis libellis Christi Domini Majestati fieret satis; sive convictos Haereticos extremo supplicio damnando; sive severissimum Edictum contra Haereseos Authores, ac disseminatores datum apud Fontemblaudi Κ, tendis Iunii anni MDxL. promulgando; sive denique , dum Henrico VIII. Angliae Regi, ob schisma 'ab ipso conflatum, excommunicatione jure merito a Sede Apostolica perculso suppetias ferreis constantissime renuit . Cum Leone X. Pontifice Maximo congressus est Franciscus I. Bononiae anno MDxv. in quo congressu Pontificem inter ac Regem Pacta illa, in Regno Galliae observanda, inista fiant, quae vulgo Codcordata vocantur, & abolita est tandem Pragmatica sanctio , ut fusius osten-ciemus in Colloquio sexto agendo de Disciplina Tom.VIL C Ec-
53쪽
Ecclesiastica Saeculi decimi sexti. Non solum Juctitiae severus exactor fuit Franciscus L Galliaruri Rex, sed etiam adeo litterarum , bonarumque Artium amans, ut insignem Bibliothecam , con-.quisitis undiq; optimis libris locupletatam in Regiis Fontisblaudi aedibus instruxerit, ac perdoctis Professoribus , quos accivit, amplissima assignarerit stipendia, ut eorum ope, profligatadaarbarie, Artes, ac scientiae in Galliis reflorescere possent. Hinc illustri cognomento litterarum parens, O munificentissimus litteratorum Macenas, passim appellatus es . Sui erga Ordinem FF. Praedicatorum singularis affectus egregia documenta dedit, sive dum Guillelmum Parvum Confessarium, & Concionatorem suum , ejusdem ordinis Theologum Parisiensem , Trecensem primum, deinde Silvaneo ensem Episcopum, Filiis suis Praeceptorem dedit ; sive etiam , dum Comitia ordinis Fratrum Praedicatorum Lugduni anno MDxxx Iv. habita humanissimus Rex dignatus est sua praesentia , &. cum tribus Cardinalibus assiduus concertationibus Scholasticis interfuit auditor ; assedit mensae Communi, S tandem comprobata disputationibus eruditione , sanctionibus , sapientia, & pietati, amplitudine Religiosorum ex omnibus Orbis partibus aduentu , illustrissimo testimonio Familiam Dominicanam ornavit dicens: Fratrum P Ἀ- dicatorum ordinem non tantum Ecclesia Catholica ,
sed etiam sui Galliarum Regni invictum esse propugnaculum . Obiit Franciscus L omnibus Ecclesiae
Sacramentis munitus anno MDxLIII. aetatis LI II.
Regni xxx III. de cujus . Gestis si plura nosse cupias , legesis ejus Historiam paucis ab hinc annis
54쪽
concinnatam , ac in lucem editam a Clarissimo Varillassio, Gallo Historiographo. Post obitum Francisci Primi regnavit in GAliis erus filius, Henricus hujus nominis II. D. Fuitne Henricus II. Galliarum Rex In Bello felicior Patre suo Francisco I. in quo sane Regiarum dotum nihil desiderabatur praeter felicitatem virtuti, ac fortitudini parem lM. Henricus II. in Bellis, quae cum Carolo V. Imperatore, & Phidippo II. Hispaniarum Rege sgessit, Francisio I. Patre suo multo felicior fuit. Sed antequam haec bella aggrederetur Henricus Franciae Rex, magnitudine animi, & rei militaris peritia insignis, Regni sui administrationem a Religione orsus est, probe sciens Rempublicam recte constitui haud posse , nec diu florere, nisi Religio a perversis, & seditiosis Haereticorum si diis , & erroribus illibata servetur . Hinc Haere licos Lutherancis, qui in Galliarum Regno occulinte grastabantur, severissimis Edictis coercuit,multosque ex illa secta captos igne ardere jussit. Mox Calvinianos Haereticos , qui Gallias pestilenti Haeresi infestabant, ut omnino profligaret, Do-
mos , in quibus praedicti Haeretici in toto Regno conventicula habere solebant, solo aequari jussit; Viros nobiles, caeterosque summa jurisdiction pollentes, sua iurisdictione privari, Regios Magistratus officiis suis abdicari, si in puniendis horumce Conventiculorum authoribus negligenti res essent. Alias contra hujusmodi Haereticos leges tulit sapientiisimus ille Rex, quibus nihil inten- vatum reliquit, ut nascentem illam Calvinianam Haeresim in cunis praefocaret, eamque pestem pro C a cui
55쪽
cul e Regni sui finibus eliminaret. At, dum totus in Calvinianae Hereseos extirpationem incum- heret Henricus Rex, coactus est bellum susciper adversus Carolum V. Impera 'rem, & Philippum II. Hispaniarum Regem . Misio itaque in Lotharingiam exercitu, Duce Mommorantio Magistro Equitum , Diviodurum Mediomatricorum, quos nunc Netenses vocamuS , Tullum , & Virdunum Regno Galliarum adjecit. Paulo post Carolus V. centum armatorum millibus Diviodurum Mediomatricorum obsedit , sed Francisco Guisio strenue pro- Pugnante , potiundi desperatione obsidionem sol- .vit Carolus V. Res non minus segniter contra Philippum m Hispaniarum Regem in Belgio , & in
Italia gessit Henricui II. Galliae Rex. Plures Civitates in Belgio partim expugnavit, partim deditione accepit. Exercitum in Campaniam , Neapolitanumque Regnum immisit, Duce Francisco Guisio anno MDLVII. quo quidem anno Galli ino Belgio ab Hispanorum exercitu, cui praefectus erat Emmanuel Philibertus , Dux Sabaudiae , grauissimam ad Sancti Quintini oppidum in Veromanduis die x. mensis Augusti cladem acceperunt , qua Sanquiliana , aut Santaurentiana, a die qua contigit , dicta est, in qua plures proceres , ac nobiles caesi, aut capti simi. Sed ea victoria uti nescierunt Hispani. Henricus quippe Galliae Rex, ex hac clade factus sapientior , ex Italia accersiit Franciscum Gusum , qui calesium , Arcem munitissimam , quae jam ab annis ducentis & decem Anglicumferebat jugum, intra septem dies ad deditionem redegit, Anglisque eripuit. Thermeus etiam va-reschallus Gravelium , Burgam , Dunkerkdum, aliasi
56쪽
al Iasque Belgii Civitatqs cepit , sicque penitus
abolita est illius Sanquiliana , seu Saalaurentianis, Gallorum cladis recordatio. His alternantis foris tunae casibus permoti Galliae , & Hispaniae Reges pacem nuptiali adstrictam foedere inierunt anno MDLIx. data Philippo II.Hispaniarum Regi in conjugium Elizabelba , filia Henrici II. Galliarum Regis . Parisiis nuptiae celebratae fuerunt ludicris Equitum certaminibus, & hastiludiis, in quihus cum ipse Henricus Rex decertare voluisset, lethale vulnus in capite accepit, obiitque die x. J Iii anni MDLI x. aetatis xLII. Regni x III. Adeo fi 'xa, lubrica, & instabilis est rerum humanarum conditio, ut hanc laetitiam, cum maxinad gestiret, exceperit luctus , tamque justam gratulationem , dum serveret, funestaverit optimi Regis interitus , simulque perculsi totius Galliarum Regni aegritudo, luctus, consternatio , squallor inter-ce sterit , solis Haereticis , Religionis ac patriae juratis hostibus , ingenti exultatione bacchanti
D. Eccur, quaeso, mortuo Henrico II. tanta consternatio universum Galliae Regnum occupam
mis lachrymis mortuum Regem Henricum II. lu-Σer uni, quia, eo moriente , una cum illo extincta
est omnis felicitas Regni Galliae , domesticis m Iis continuo irrumpentibus , quae florentissimum illud Regnum ad ultimum fere exterminium adduxissent, nisi Deus ab irreparabili casu illud praeservasset. At enim, mortuo Henrico II. successit iuRegno Galliae filius ejus Franciscus hujus nominis C 3 1I. an
57쪽
. II. annum agens aetatis suae decimum septimum
cujus aetas juvenilis, & inexperta locum dedit Calvinianae Haeresi , armis & facibus instructae, caput efferendi; & funestis cladibus totum Galliae Regnum cruentandi. Tentaverat quidem Rex Francificus V. sub initium Regni sui Haereticorum Calvinianor im frangere audaciam , sive negotiorum Regni administrationi praeficiendo Gustas fratres Lothar inglos, Ducem, & Cardinalem, Catholicae Fidei acerrimos defensores , & avunculos Reginae Conjugis Mariae Stuartiae ; stud etiam ren vando lata jam sub defuncto patre suo Henrico min Haereticos Edicta, & nova promulgando ; sive denique novam instituendo Classim , seu Cameram , quq in quolibet Regni Senatu tantummodo
de criminibus ad Religionem pertinentibus cognosceret: Cameras Ardentes appellarunt, quod ad rogum passim damnarentur, qui Calvinianae superstitionis convicti essent, & in nocturnis coninventiculis deprehensi . Verum, haec omnia Haereticos in ossicium reducere minime potuerunt, animos eis praesertim faciente Ludovico Borbonio
condaeo, Regii sanguinis Principe, qui hac peste insectus, ut suam , specioso Religionis obtentu,
potestatem augeret,Caput illorum se constituerat, aemulatione quoque incitatus adversus Guisios, quos Catholici, ut avitae Fidei vindices suspiciebant ac venerabantur . Haeretici itaque audacio res facti , non solum libros seditiosos adversus Guisios, quos suis superstitionibus contrarios V tiniano odio prosequebantur, vulgarunt ac disti minarunt, sed etiam in apertam conjurationem, adversus Regem Francisium II. eruperunt, eum
58쪽
que Ambasia, ubi tunc erat, clam dispositis viris
armatis, conati sent abducere, eam in spem erecti,fore ut capto semel Rege adolescente, Regnum pro arbitrio esus nomine administrarent. At, dein tectia per certos indices consuratione, rebelles cum magna eorum clade dissipati sunt, & Franciasium Gubium, ob rem Optime gestam, Senatus Parisiensis titulo Patria conservatoris cohonest vit . Animos tamen non desponderunt feroces
Haeretici, sed potius in rabiem acti multas Urbes
occupare tentarunt, & cuncta seditionibus , coedibus , rapinis , sacrilegiis compleverunt. Quibus malis Rex, ut praesentissimum adhiberet re medium , Comitia Meldis indicta transtulit Aureliam , ut Cives ad res novas propensos in ossicio contineret. In his Comitiis, seu , ut loquuntur Galli, in hoc trium ordinum Conventu , captus est Princeps Condaus, custodiae traditus , dclae se Majestatis reus convictus, lata a judicibus sententia morti addictus fuit; procrastinatum tamen est ejus supplicium ob morbum Regis Franci sci, qui obiit ex apostemate in aure sinistra enato, Ecclesiae Sacramentis religioso perceptis, Nonis Octobris anni MDLx. aetatis suae duodevigemmo, nulla relicta prole. D. Quis ad Galliarum Regnum admini strandum suffectus est. in locum Francisci II. qui, ut - mox observasti, e vivis excessit nulla relicta pro-
gnum Galliae ejus frater caroιus,hujus nominis Inaunum agens aetatis decimum, qui administrationis Regni per aetatem cum adhuc iocapax ςsset,
59쪽
catharisa Medicaa Regina, ejus mater, scemina solers , de imperandi cupidine flagrans , optatam gubernandi Regni procurationem mille adhibitis artibus obtinuit, & ut Sectae Calvinianae Principes sibi arctius devinciret, his plus aequo favit , dc Religionis Catholicet negotiis haud parum nocuit. Ea quippe ambitiosa foemina , cui retinendae suis premae auctoritatis studium Religione ipsa antiquius erat, non solum in Regni Comitiis, apud Rureliam habitis, Principem Condaum, seditionis facem, & Calvinianae factionis Antesignanum, absolvit, sed etiam Calvinistarum precibus annuens Edictum Regium publicavit, quo Provinciarum Praefectis subebat, ut Calvinime, qui Religionis causa in carcere detinebantur, libertate donarentur; Hi vero, qui in exilium erant ablegati, revocarentur, hisque licitum esset cum Catholicis
sine offensione vivere. Ingentes animos ex eo praepostero Edicto sumpserunt Calviniani, ac Principum freti patrocinio, & hujus ambitiosar Regina: Matris elati favore, Ecclesias Catholicorum occuparunt, Altaria everterunt, Sacras Imagines confregerunt, Sacerdotes trucidarunt, Sacrilegiis ac ccedibus omnia foedarunt, nec jam clandestina, di nocturna conventicula habere contenti, publiacos Conventus egerunt, in quibus novum Evan-'gelium praedicare, Coenam suam celebrare , de in Ecclesiae Romanae Dogmata impune dabacchari caeperunt, ac tandem Classicum canentes, bellis civilibus totum Galliarum Regnum aperto marte infestarunt. Numerosos siquidem exercitus Haeretici Calvinistae eduxerunt, adjunctis Germano rum Protestantium, seu Haereticorum Lutheramnoruin
60쪽
norum auxiliis , & quatuor potissimium generalibus praeliis contra Catholicum Caroli IX. Galli rum Regis exercitum magnis animis pugnarunt, in quibus tamen Deus victoriam Catholicis indulsit, nec tamen domiti sunt rebelles. Primum Praelium datum est apud Drocas, indeque dictum Drocense , anno MDLXLI. , & in eo duo primarii partium Duces capti sunt. Ex parte quidem Haereticorum captus est Princeps Condaeus a Francisco Guisio Catholicorum Duce . Ex Catholicorum vero parte Annas Mommorantius captus in Haereticorum potestatem venit. Alterum Praelium dici- Lur , quod propd oppidum S. Dion ii, duabus a Lutetia Parisiorum leucis distans, commissum sit anno MDLxv I I. in quo Mommorantius Dux, & Franciae Connestabilis, aeterna m moria dignus Heros , acceptis sex vulneribus ,
gloriose pro Religionis , di patriae defensione occubuit . Coesis tamen Calvinistis , aut in fugam actis, victoria penes Catholicos stetit. Tertiunias Praelium ad Iarnacum in Santonibus editum est, indeque dictum praelium Iarnacense , in quo Catholici , Duce Henrico Andegavensium Principe , di fratre Caroli Galliarum Regis , plena victoria potiti sunt, & Princeps Q, perduellium Calvinistarum Dux, victus mortem oppetiit anno MoLxIx. Eodem anno ultimum praelium consertum est ad Moncontorium in Pictonibus, Duce eodem Henriso Andegavensium Principe , in quo Calvini-ctae ad internecionem coesi, duodeviginti suorum millia perdidere, & victus omnino colinius Tha Iassiarchus, cui Haeretici Calvinistae, post mortem