장음표시 사용
61쪽
AHfaculta- g. II. Cui in genere faculiss dispensandi competat,iam redispensan- ex modo dictis Praetertim fere L cup. II. f. D. abunde constat. digaudent, Nimirum principes, iique,quos in re publiea ceu imperantes c mgenere limus,hoc sublimi iure sulgent. Speciatim vero quod ad impe-sant quilibet rium Romanum attinet, olim quidem notante sCHROETERO imperantes. d. dissert. de dispensat. δεα IV IΜPERATORVM proprium fuit, dispensare. leg. .st. F. n. leg. a. a . princ. Υ. de poeu. I. M. Ot.t. F. de Speciatim in sent.pag. l. a. C. deprec. 1 . U LI. C. deeris. suae Hodi e tam en, imperio Re- mutata prorsus imperii Romani forma, etiam STATUS I mano tu , PERII potestate dispensandi,tapquam nobili superioritatis ter uinoenobi- ritorialis parte,gaudent. Nec est,qui illam ipsis in dubium voles imme- care audeat, praesertim cum iuratis caesarum capitulationibus disti. eiusdem confirmationem Obtinuerint. Quin nec nobiles immediati, quibus & ipsis superioritas territorialis a viris prae
ΥΕκΤORE, TITIO, aliisque adiudicari solet, ab hoc iure excludi possitnt. Quiqui ergo sublimem iurisdictionem possident, siue dein principes imperii sint, siue magistratus imperialium ciuitatum, de quibus nominatim CARRZOV.pn x crmim. p. III. qu. t . n. s. & ΚNiPPsCHiLD in Do trare de iur. O priui civit. 1-periri. I. a. p. 27. n. r. siue nobiles immediati, ii omnes
sublimi quoque dispensandi iure in suis territoriis, ciuitatibus, S petis gaudent.
Caveant ve- g. m. Id tantummodo cauendum, ne status, qua pol-ror emn' lent, potestate temere abutantur. Vti enim in omnibus re . res, nedum bus&negotiis, ni modum tenuas, facile excessus fiunt: ita Sinresuo ν- hic, cum circa leges poenasue dispensatur, modus omninoruntur, cis adhibendus, ne dum legis duritiem dispensatione mitigamus, obliviscan- ipsam legem nimia sorte indulgentia in ludibrium vertamus. ruri Scilicet hic Cpeium principis cum ipsius iure oportet com-hinare; atque uti iuris exercitium iustitiae limites nunquam transilire, ita etiam officium eius secundum regulas prudem tiae perpetuo administrari debet. Sine dubio autem nec lin. ne, nec prudenter acturus esset princePs, qui nulla urgente ne ccm-
62쪽
cessitate, nullaque provocante publica utilitate, a legem prolubitu auderet relaxare. Nam qui uni indulget indigno plurimosfai ad prolapsionis contagium prouocari. Racilitas enim veniae incentivum tribuit delinquendi. ΑΜs Rosius in secreto Gratiant e.II. c. III. qu. 4. In primis autem circa poenarum remissiones valde prospiciendum est,ne ex istarum frequentia vilescant leges. Magna enim peccandi illecebra est spes immunitatis, & vete. rem serendo iniuriam princeps facile novam provocat. Neque etiam secundum desperare solet effugium, qui laqueum prioris criminis euasit. f. IV. Ille vero nimius plane, neque ulla ratione emusabi' Di resilalis iuris dispensandi abusus foret, si quis imperantium etiam in quoinque se leges S praecepta Dei inuo Iare, earumque dispensationem sibi ext/ndis ,ais temere arrogare vellet. Magnum sane hoc relisioni Scontem' m e iam ad pium proderet in principe,nec minorem inaestimandis Poten' tiger diuina tiae suae viribus inscitiam. Probe itaque tenendum leges diuinas ρνὰ sertim atque naturales, stricte ac proprie sic dictas, M omnem prorsus nasoralia'
H E respue-- μθ Quaestio hic institui posset, num princeps iustas semper dispensandi caulas habere debearit Ita quidem communiter statui ac sentiri solet.
sae probabiles ad omnem dispensationem requiruntur. In alia tamen sententia versari videtur s. ZiEGLERus, quando in de I. M. L. I. c. I. F s. diserte asterit, posse principem etiam fixe in se quanaoque dispensare. Sed distinguendum hic putamus inter cau sas gratiae. & causas tusitiae. Has utique abesse posse, nemo negauerit,&de his videtur loqui etiam etiEGLmvs l. e. Illas autem semper requiri &praesupponi arbitramur. Nisi enim probabili quadam causa principis gratia nitatur, is dissipare . potius, quam dispentare dicendus est. Deinde & negotia, in quibus dispensatio fit, probe distinguenda veniunt. Prout enim maioris momenti atque ponderis negotium aut delictum est, eo grauiores quoque ad relaxationem legis impetrandam causae, adesse debent. In iis vero, quae vel nullius,uel leuissimi saltem momenti sunt, poterit utique 4 princeps eo securius dispensare.
b Ostendit tamen os. THOMAssius, quo sensu admitti post,quod princet
63쪽
M Uyratur facultas dispensandi ex facultate se rendi leges. Generali spina diuisis distensatao
εο SECT. II. CAP. I. DE IURE DISPENIANDI IN NEGOTIIs
respuere dispensationem,adeo,ut ingens Diaculum committat,&anti-Christi initis euadat,quisquis in legibus diuinis, iis ma-Xime,quas naturae appellamus dispensare ausit. f. V. Itaqua facuItati dispensandi ius amensuras a tiret . da: iusta illi assignanda norma. iustique limites figendi silat. Vin , ut omnia dicamus paucis 3 Potestas serendi leges est e iam mensura potestatis dispensandi. e) Quousoue igitur illa se extendit, eo etiam haec porrigitur; ubi vero illa desinit, ibi nec haec operosa erit. Videlicet facultas dispensandi est sequela potesatis legislatoriaea deoque frustra potentiae suae limbies transgreditur in lepibus dispensandis qui eos agnoscere cingitur in legibus serendis. Interea, ut ex una parte limites tet minosque dispensationum aduertere necesse est: ita econtrario ex altera etiam earum amplitudinem obseruare licet, idque ex eodem rursus iundamento, siquidem potestas dispen uidicum potestate legislatoria,ut dixi, Ommensuratur.3 VL Lu Ientius manifestiusque hoc patebit, si ad ipsam disipensationum diuisionem propioremque earum considerationem accedamus. Variae autem dispensationum diuisiones prostant. aliis hanc, aliis aliam Considerandi viam ingredientibus. Nobis illa quam maxime arri sit, qua intuitu obiector et generalissime sumtorum dispensationes ita scuntur, ut aliae curales iue seculares, aliae Ozie seu eccles, eae dicantur. Vti enim potestas legislatoria in genere spectata vel circa ipsam effitatem resque eo pertinentes, vel in cla
Ceps eirca ius naturae dispeniare valeat. Distinguit enim inter regL. las iusti & regulas decori dc de his a principe dispensari posse, docet indisserti de stasuum imperii potestate legis lat. contrar ius commum
6υ Elegantissime 27 EGLinvs l. c. ID, inquit, ynico verbo Uiniam, quid principi in Espo G licear, sciendum est, aque latebant potest,etem'. rere cum potestate legislatoria. In quibuscimque ergo deficit νοαοθariat, in ιllis deficit Hiam π locum non habet ἀθω ιιo, obsolida c. ratis. nem,quia dissensativartem constitui otestinis legislatoriae. Diqitirco by Go le
64쪽
cupata est: ita & potestas dispensandi satis commode distin. sui potest, ceu alia in negotiis ciuilibus, ct alia in negotiis α- iasticis.' g. VII. Quantum igitur ad causas& negotia ciuilia, qui- Auantum bus breuiter perlustrandis praesens caput est dicatum, spectat; adciviles i- Princeps dispensare potest circa ius vel CONSTITVTVM, spen prin- vel VIOLATUM seu quod eodem redit, ius dispensandi sese eeps circa ius exerit vel in ACTIBUS LICITIS vel in DELICTIS. Vtrovis sel eonstitu-
modo consideratum illud iterum in plusculos sese diffundit ra- tum, vel νω- Incis. De singulis vero dispensationum speciebus hic tractare, latum. 'eo temPoris, cuius angustia nos urget, nec praesentis instituti ritio permittit. Itaque nobiliores sthim attingendae&cum nec has prolixius diducere institutum serat, quantum ad rem struere videbiur, desiingulis aliquid decerpendum erit.. I. VIII. IVS CONSTITUTUM, in cuius sinu o- Dι renstitumnes actus liciti continenturi iterum concernit vel STAT UM tum concer- hominum, vel bo)na eorum & NEGOTIA. Ad salum si re- nis vel sa- fpiciamus, dispensat Princeps L NATALES RESTITUEN- tum homi- . Peculiari no nine haec dispensantionis species LEGI- num, νesbo-TIMATIO vocari solet. Vti vero iure civ. Romano tres i. naeorum sint mandi modi occurrunt, unus per oblationem Curiae s. vlt. negotia. insit. demst. IJ.C Gnat. lib. alter per matrimonium subsequens Adflatum sid. F. ult. I. st. l. to. Ceodem tertiu per rescriptum principi S noU. respiciamus, . c. a.& uoυ. D. c.st. ita & sacile patet, aintimo tantum modo dispensat nobis hic sermonem esse, Circa hunc sum vero, cum multa princeps miri disceptationem venire soleant, nos sententiam nostram ita natales resti
g. IX. i In se spectata legirimatio est regale imperanti, qua tauid legiritali, competens&proinde etiam in quavis republica a quouis matio stanne imperante secure eκercendum, id quod etiam de omnibus se- etiam sati, euris dispensationum speciebus probe tenendum est.Sed quae- biu imperii ritur I. doeimperio Romano γn GM STATIBUS IMPERII legiti- eompetate mandi potestas vindicat ipsi ιῆ siquidem illam inter reseruata
caesaris, a quo utplurimum per comites palatinos exercetur, vulgo numerari, constaz Nos cu m s. TiTIO in I. R Rom. germ.
65쪽
L. VI. c.Xm. . . hanc potestatem etiam statibus Imperii, inpri- primis maioribus,sine ulla haesitatione tribuimus,ea tamen apposita cautela, quod eiusmodi legitimatio a statu impetrata, ubtra territorium lem timantis haud valeat. Et sane absurdum foret iis legitimandi potestatem abiudicare quibus leges serendi facultatem oppido vindicant omnes iuris publici doctores.
vid. B. io. SAM. STRYCΚl vs in dissert. de legitimat. liberorum nat. ret. priscip. c. IVp. II. Consultius tamen fieri concedimus,' sim securitatem legitimatorum, etiam extra Patriam pro talibus agnoscendorum legitimationi principum iESAREA quoque adiungatur, aut haec saltem si fieri possit, prae illa imploretur.
θ- q. X. Quaeritur II. quousque Mee legitimandi polestas imtuitu illorum, quibus natales re tuendis extendat Z Iure Romano legitimantur tantum liberi naturales i. e. ex Concubina suis scepti. S.a. Ins. de haereaequae ab intes. sed hodie omnes illegitime nati, etiam adulterini oc incestuosi, quod frustra ex rationibus civilibus a nonnullis impugnari ostendit laudatus TiTius in obis seruati. Lautrebach. observ. u. 6M Subest etiam manifesta aequitas, nam liberi, ex turpissima licet coniunctione oriundi, nihil peccarunt, atque hinc fortuna eorum magis iniseranda, quam miserior reddenda, ne melioris conditionis desperatio ad paternorum scelerum imitamen fiat irritatio, cons c. V X. qui
Inter dissentientes eminet sTRAvcHius exercit. IV. g. I. ybi is ononis i omnem clementiam liberis illis negari . . c. νυ. a legitimationem
ex fictione matrimonii procedere, cum adultera autem matrimonium
fingi non posse, iure divino polygamiam prohibente. Verum ilIasaltim ostendunt, in quantum & quo modo imperantibus Romanis imperium heic exercere placuerit, aliorum vero imperantium imperio ae libertati obicem nec ponunt, nee pynere possunt. Quod autem de fictione affertur, illud prorsus fictilium est, siquidem omnis illa fictionum Romanarum, quae iactari solet, praestantia sutile δc inane' figmentum est i9dicio s. T II I. P. Rom. Grem. L. I. c. IX. des tionibus γλ a
66쪽
Flii uni legit. ubi ostenditur, cum quibusdam minuι lenitim geni-ris,non naturalibus tantum Ged adulterinis etiam fuisse H ensitim. g. XI. Quaeritur III. an reges intrincipes imisitios suos naturales legitimare possint Z Et de iis qui clem psincipibus, qui extra impcrium Romanum vivunt,ut& de CAESARE ipso superiorem se neminem agnoscente, res plana est atque expedita. Ita enim a regibus exoticis,Galliae,Hispaniae,Portugalliae,Angliae, Scottae, Daniae, Norwegiae, Sueciae & ab imperatori bris haud paucis, filios naturales, spurios vel Bastardos alias vocatos, pu . Diice legitimatos, eosque non ad summa modo honorum se stigia, sed& ad ipsius succetanis culmen persaepe admissos esse, infinitae sere historiae clamant. v. sTRYCHus isseri est. III. At de statibus &principibus imperii Romani videtur quaestio esse paulo implicatior. Sunt tamen, inter quos STRYCΚlUS TITI 'usque II eitt. eminent,qui hanc legitimandi facultatem statibus haud abiudicandam Mnsent,interim satius esse,rati,si principes ad praecauendas lites atque disputationes, num eiusmodi legitimati etiam extra territoria parentum pro talibus habendi sin ipliberos suos naturales IMPERATORI legitimandos offerant.
g. XII. Restat IV. vltima eaque nobilissima quaestio deessecta legitimationis O maxime de eiusmodi legitimatorum iure sucredendi ritum in seuda. Vexatum enim praeclarumque i n-ter iuris Feuualis interpretes argumentum est, quo inquiritur, num liberoraturales, natalibus restit et i, per hanc ipsam legitimationem etiam capaces fiant successionum in seudis 8 Regulariter quidem naturales atque spurios omnesque illegitimos liberos tam communia seudorum placita in M. Rud. v. f. naturales, quam sanctio Carolina in A. B. c. I. g. a. ibi: Ter etiarettsi he stud ist, & mores patrii ab imperialium seu dorum successione excludunt; dissicilior autem impeditiorque quaesto euadit, cum de eo, quod extra ordinem fit, fierique potest,disceptatur. Tangit autem quaestio seu da imperii i maiora et minora. Et circa haec quidem communis doctrina est, etiam ab eorum successione naturales regulariter arceri, nisi
tamen nominatim & specifice in instrumento legitimationis abri reges principesque
titimationiss maxime de eiusmodi
succedendi, etiam in f da. Tangit qua-flio tum seu dis imperii
67쪽
ε4 SECT. II. CAp. I. DE IvRE DISPENSANDI IN NEGOTIIs
ab ipso seu di domino, aut certe eo & agnatis consentientibus a Principe ad laudum legitimentur, vid. LAUTERBACH. coli. standL I. tu. VI. 3ι.&sCHWEDERI cit. id quod ipsum etiam de laudis mere harreditariis in uniuersum admittendum. Imo in haec a filiis naturalibus, etiam non legitimatis, succedi posse, non abs ratione iudicatsTRYcxius di eνου. cis. c. III. f. Ia7. Potissi in aedis ficultates circa seu da imperii maiora v.gr. Ducatus & Comitatus titulatos emergunt. Et quantum ad eos attinet, qui per subsequens matrimonium legitimantur, hos non obstante II. nuda Liscit. ex more & obteruantia imperii etiam in seudis rega libus atque titulatis, siue sint soli, siue cum aliis filiis concu rant, tuto succedere, confidenter asserit, MI LERus ab ERRENA BACH in molog. c. a . &cum eo plures alii ab l T T E R oseudis imp. e. XIV. f. a. recensiti. Videas tamen, qui contradicant apud iTTERvΜ ibidem. Vt iam controuersiam intrica
tam , an per subsequens matrimonium lagiti mali aliis legitime natis, feci aetate sequioribus,praeserri queant, taceamus. E quid vero de illis, qui per Principis RESCRIPTUM natalium restitutionem obtinent, erit pronunciandum 8 Sunt, qui nec expresso CAESARIS legitimatione illos successionis in selidis maioribus capaces reddi posse asseuerant. Sunc vero etiam, qui licet concedant, qualicunque C A ES ARIS, etiam NB. ad REGALEM DIGNITATEM, e legitimatione, ius succedendi 'n seu da illustria non conserri. eum tamen casum, quo de ex preM CAESARIS , non ad regalem modo dignitatem, sed ad ipsam quoque in seudis illusiribus successsonem legitima ntis, voluntate Constat, exceptum volunt. Et huc pertinet ITTERvs I. c. f. . Nec sane rationes ab ipso allatae de nihilo videntur.
Quanquam enim ita aliquid in praeiudicium agnatorum fieri.
s 9 Praesumitur enim CAESAR nihil facile praeter consuetum ordinem&hactenus obseruatam consuetudinem moliri. Iam cum principis comitisue dignatione censeri possit, qui tamen principatu destituatur, nee in eodem ad successionem admittatur,non opus est,ut qualite reumque ad regalem dignitatem legitimatis etiam successio in seuda regalia adiudicetur. Disiti rod by le
68쪽
eorumque ius quaesitum laedi dicas, vera tamen laesiti non est, ubi saltim in praeiudicium iuris minus pleni atque imperfecti quid statuitur, cum regula illa. quod nihil contra ius quaesi-- Tum tertii agendum. sit, saltim ius subditorum plenum & per-lfectum, quale in agnatis non occurrit, respiciat. Deni: que si expressa CAEsARis ad successionem legitimatio ideo nono Glet, quod per eam agnatis praeiudicium adcrescit, ex eadem ratione neci iis quoque liberis, qui per subsequens matrimoni-isum legitimantur successio deserenda foret. Sane etiam. vi Io-nquitur TTERus I. c. matrimonium absolute & in se i pectatum mec liberos hactenus naturales legiti mare nec seu istaria in P - cessionem iis tribuere, nec quemcunque alium ciuilem esse-
.ictum producere potest, sed potius, quicquid agit, quicquid hic operatur, virtuti legis ciuilis, qui hanc sanciuit. nrano. Principi imputandum eu. Quod si ergo i ex se ab matrimoisiis legitimatos ad omnem successionis seudalis effectu in ido me reddere Potest .agnatis strastra redi amantibus. sibi praeiu-n dicium fieri; cur non idem etiam princeps, ex viva,& fons iuris rescriptositosseciali, quod & ipsum vim legis obtinet, manda e possit', s. XIII. Longiores haec in ius laudate digressio moras D uima.
1 tranAE Unicam adhuc ex innumeris aliis quaestionem circa tione spario-fummι pontiscis in legitimando potesatem attingemus. Certe, rum ita illis si ulla dispensationis 1 pecies, haec prae aliis abusibus Papalibus um, an pa-w,valde contaminata fuit. Nihil iam dicemus de uniuersalii iti, D pisi δε- 1 quam pontifex praetendit, canon istae ipsi Vendicant, circa beiae
-. ἐσ2 Scilicet horum ius multis adhue casibus fortuitis obnoxium,adeoque imperfectum est. Quid si enim sorte liberos ex legitimo matrimonio nasci contingati Tum certe agnatis, omnis ad successionem seudalem: aditus absque omni controuersia adhuc praecluderetur. Imo nec ii . berorum legitimorum ius quaesitum adeo plenum & persectum est, . --, quin princeps ex plenitudine potestatis,etiam in ipsorum praeiudicium. . modo pater in libello supplici horum mentionem faciat calias dispensatio subreptilia censetur naturales Iegitimare possit, ita sentientcs.
69쪽
66 SECT. II. CAp. I. DE IURE DISPENSANDI IN NEGOTIIs
spiritualia v. gr. beneficiorum &ordinum capacit item Hispei sandi adeoque & legitimandi, sacultate . quod quidem Commentum, ex episcopatu oecumenico & dominatu Hildebrandino ortum. a nostris dudum proscriptum fuit atque conculcatum. Etiam illud quaeri coepit, an legitimatio isturiorum, praesertim illustrium, a papa peti debeat 8 Sed quam inique papa in iura temporalia, Raeciatim studalia, sub quocunque
praetextu involet, egregie exposuerunt tam PETRus de vapoin con ora. S. O I. L. II. c.3. quam STEPII. AALvZivs in notis inibi subiunctis. Notabilis corum commentatio in tum ad sed imi INNocENTii III. filios naturales PNlLIPPI AvGusTi Francorum Regis, ipso ita petente, legitimantis, tum ad eiusdem l-ωCENI ii constitutionem, rei ponsionis loco Wilhelmo comiti
dontispessulani, simile quid a papa flagitanti, datam. Exin de enim perspicitur, etiam i Euam i oci iura ingenue sa9 sum fuisse, sedi apostolicae nullam prorsus inuitis principibus
circa temporalia com tere iurisductionem. Et certe incretur dicta constitutio ivNocENrii inter epistolas decretales ine. per venerabilem b. X. quismis vi Qit. relata, integra euolui. Caeterum agnoscimus, pontificem vi Maiestatis, quam,iurem iniuria 3 hic non disputamus, in multis Italiae ditionibus hodie obtinet, valide viis uo etiam circa remporalia diseentaredipe: p consequens legi cimare posse, ita tamen, ut extra Prouincias Ipsi subiectas haec potestas non protendatur. Tandemti id notandum, eundem pontificem Romanum, dum spurios versiepe episcopatuum capaces dispensando reddit hoc pacto simul in directe. & quasi per consequentiam hodienum etiam circa lauda imperii maim a dispensare, eo nempe in Casu.quo spurii a papa legitimati adepticopatus, i quibus regalis digni
in Eiusmodi vero callis non adeo insolentes esse, ex historia eo non- strat etiam post funera colendus sTRYcmes m d. N. vi mre merori muri Rest. Onnos. Vt cx multis quae ibi adducunxur, exemplis. Tel
70쪽
I XIV. Dispensat princeps II. AETAT VENIAM DU' ὐι
CONCEDENDO. Noua haec, nec ignobilis dispensationis princeps a.
species est,quae in aetatis venia vcrsitur. Per hanc enim Prin - aetatis νeceps minori tribuit ius legitiinae aetatis,ut ipsemet rebus suis Prae- . mam coκα- esse&absque curatore horia sua administrare possit Et sic suod Hadri lege communi negabatur, mi nor ex gratia principis consequitur. In imperio Romano CRsARhOCIUS, praesertim quoad C - cessonem veniae, quae fit principibus & Comitibus ad capessenis. Q. I . dum ducatuum S comitatuum tuorum regimen sibi soli asserit, ct hactenus quoque, notante sCH EDERo, sine controuersia λ-
Ius exercuit. Aliis autem inferioribus subiectis quin electores caeterique imperii principes & status, imo & nobiles immedia- , ti, veniam aetatis vi luperioritatis territorialis largiri queant eo cum effectu, ut intra territoriorum fines pro maioribus agnoscantur, non dubitare snit quotidiana praxis v. SCHwEDEnvs L. eit Nec dubium quoque remanet, quin iidem principes ex plenitudine potestatis territorialis eiusmodi veniam etiam iis indusere queant, qui visu simum aetatis annum, si inares, dcclecimum octauum,si Meminae finia ondum egressae sunt; con- tra quam statutum est in I. a. in princ. Θ f. l. c. de his, Iur ven Hodie in permultis locis etiam magistratus veniam aetatis indulgere lOiciat. Verum sit illud non ex iurisdictione ordinaria, lud ex delegatione Ipeciali. v. ZiEGLER. alleg. c. XI. &LAU- , TERBACH. coli. vae L. IV. tit. ψ. S. 6 7.
si. XV. Dispensat princeps III. TUTELAM MATRI D Tu elam AD VOTA SECUNDA TRANSEUNTI PERMITTEN- miret ad
DO. In matre tutelam liberorum susceptura requiritur ha- rota fecundabilitas nov. DI. cf. Inprimis vero illi secundae nuptiae ob- transeuntistant per non Ly . La. sed hoc legis obstaculum, uti cuncta permittende. I 1 alia,
vel unicum tangamus, constat, Matthaeum LANGIMM Uelleburgium, Maximiliani I. ex I. ANGA, Patritia Augustana,filium naturalem, Archi- .Episeopali mitra Salisburgi ornatum fuisse. Quin nec saerum purpu ratorum Collegium,tandemque etiam ipse summul pontificum Romanorum Ordo, a spuriis, identidem ad purpuram quin θ: ad ipsum Ioli - .um papale euectis, plane immunis suit, ceu exemplo Clementis. VII. pluriumque cardinalium idem comprobat ibidem. Disiligod by Cooste