장음표시 사용
181쪽
nemus:eumque tum ignominis, tum supplici' dea terrebimios: quantas eum incommoda , quanta pericula,quanta a Deo dis hominibus supplicia
maneant,aperiemu Postremὁ eum tum a rebus,
tum ab hominibus, quibus maxime fretus uiuat, tum etiam a nobis ipsis destitutu iri ostendemus, stems illi omnem rerum atq; hominum, quanα tum feri poterit, adimemus. Sed haec materia rarim cadit in epistolam,msi a patre in liberos prosciscatur. tamen quod erat cognitu non inutilis, relinquenda non uisa. Nunc ad defindendi genus transtamus.
De excusandi, siue defendendi genere. Cap. XXI.
Defindendi atq; excusandi eadem, quae dcc sandi ratio est. Partes easdem habe causam,pera sonam,actione: quae quoniam interstitaeoniunctae sunt,ut separari nequeati coniunctim quoq
a nobis trullabuntur.Omng igitur causa aut exis satur,ut non facta aut tanquam acta destudiis turisi culpa omnino curabimus, rems excusare, ut non fuctum,apud amicum uoluerimus, ab adomisatione eius, qui ita de nobis credat, dat cris. bat,incipiemus: nostram in eum beneuolentiam, obstruantium, fidem commemorabimus : ante ctum ei uitam in memoriam redigemu3: nunquid finite aut de maioribus nostris, aut de nobis ipsis K unquam
182쪽
t4s DE RATIONE Sc RIP. unquam audierit, interrogabimus. rem deinde a coniecturae partibus,quiasiupra docuimus,ab ilis iisq; praesertim quas ipsie ad probandu attulit, in Armabimus:omnis ex parte incredibilem, inutilam,incommodam,indignum,difficilem nobis,σs poterimus,etii imposibilam reddemus: quaesus fima contra nos argumeta collocaverit, ceapolii imu aut di boluemus,aut insimabimus, aut erudemus: indes poterimus, quis autor eratus rei fuerit,uel aperte ostendemus, uel coniecturis signfcabimus.Idsi non poterimus, alios in ustucionem adducemus. Rogabimuη postremo, ut
omnem de nobis ulicionem ab ciat: nostrumq; amicitiam in posterum optima ste, multi spalicitationibus confirmabimu3rrogabimu3s eum, ut animi atque amara nostri quodus periculum faciat. Si rem non factum apud superiorem excusabimus,se principio,quantum poterimusnos in eius beneuolentium insinuabimus,uereris nos dicemus ei quoquo modo aduersari: Ad fretos eius
humanitate,prudentia, beneuolentia, aequitate, sterare plus apud illum uel nostrum innocentia am,uel ipsum per se veritatem,quam invidorum criminationem aut perfidium,tumsidet,tum allatoritatis habitura:cui nostra in primis uita, conra . suetudo,σin eum obstruantia nota sit . quarum
rerum utilis comemoratio erit. culpam omne in
delatores, invidos, calumniatores,muledicos trus premis :
183쪽
LIBER II. 14τ remus: ab ebs hanc in nos fabulam ueIex siua natura,ves ex odio nostri,uel ex aliquo commos O, qκod sie consecuturos sterent, uel eius ipsius fallendi gratia confictam esse dicemus: illis eum nullo modo credere oportere. Tum nostram inanocentiam probabimus, er ea quae in siilperiore excusatione praecepta sunt omnia ed summisius Cr cιrcumstectim exequemuriquaeq; superius de amicitia diximusta in obseruantium, sidem et urnerationem commutabimuK:eademq; cIussula eo pistolam concludemus. Si facta res apud amicum defendenda erit, aut per se recte facta ostendetur,aut accersita extranea causa coprobabitur. Si per se recte factam defendemus, aut iura, aut leges,aut instituta, aut consiuetudines, aut ratioαnes,quibus id feri liceat,asteremus ostendemussnihil a nobis contra officium, contra amicitiam, contra aequitatem, aut contra elim uel alute, uel
dignitatem esse factum.quid aute factum si post
breve exordium cum rei extenuatione narrabis min. Exordium aut tum admirationem eius qui
recte factum uel ignore uel accubet, tu proposi tionem causae iustum dis honesta continebit.Probata autem bis,quas modo discrutionibus causa, nihil de nostra amicitia propter id minui debere ostendemus:quanti , nos eum semper'cerimus, atq; in posterumfacturi simus, demonsti abimus: Dbimims exin, ut amicitiam, beneuolentiam,
184쪽
-a DE RATIONE SCRIB.fdem,diligentiums nostrum omnibus fui, in reabus experiatur. Si de fio perbe infirma erit,atque adiuncta extraneae causae uidebitur indigere, primum non id factum, quod ille opinetur, dico muridis esse eum uel ab alijs, uel ab ipsa rei strarie deceptum ostendemus: inde quid nos feceriamus, quidsuctum esse dicatur, alterum extenuarado,alterum augendo, exaggerandos, narrabiamu factas utriuis comparatione, quid hoc ab illo disterat, ostendemus. Si factistecies mutari
non poterit,mutabitur magnitudo, moduε, tema pus,locus, aut aliquid ex his quae negotium poso sunt extensura. Sin horum quoque nihil mutari poterit,finissaltem mutabitur:ostendemusq; nos
id non eius ostendendi gratia si cepisse, nes fi thse unquam suscepturos, si qua ex parte illum offudi posse ubiculi essemus .ium de nostra innoracentia,natura, consuetudine, pro lorici de noustra item amicitia pluribus tum rationibus, tum exemplis agemus: nullanis eius ostradendi caua sum fuisse dicemus. Hoc loco assumptiuae iuridiacialis partib. utemur: culpams, ut*pra docuismus,uel in homine, uel in rem quampiam transastremus. Postremo rogabimus,ut nobis ignoscat:
omnias in posterum, quae de amicosterare fas est,de nostra fis,diligentia,beneuolentius pollicebimur. Si crimen, de quo aliquod iudicium futurum sit,apud puperiores destne militemur ea l
185쪽
dem,quam modo docuimus,lum distribuendi, tu defendendi rationesta omnia er circumflectim propter personae dignitate,σ uehementim propter rei periculum tractanda sunt.Primum qui dem ea dicenda,quae beneuolentia omni ex parte contrahunt: deinde,quae causam nostrum omnisbws modis probent:postremo, quae ad uenium σmsericordiam impetranda Ant accommodata:
quae quo num modo facienda sint, quoniam superius satis abundes dictum est, hoc loco non commmemoro. Si uero no irae cause maxime distideo muriad deprecationem fugiendum est: euies adque scribemus,aequituS,mansuetudo, clementias laudanda. Peccatum si extenuari non post plane constendum,atq; omnis nostrastes in eius clementia , misericordias reponenda. quam sepe, er quam muttis uel ulij,uel ine mili,dutinuisoride causa ignouerit, exponendum: quantam bei apud Deum,qui etiam hostibus ignosci uoluit, uel apud homines ea clementia sit laudem ut tutuo ru.Proderit etiam per locum communem de burumanae naturae imbecillitate oe fragilitate diserere.Nisericordispostrem),per eos quos supra docui,communes locos,quoad feri poterit, est conr. mouenda:omnisq; Mes,integritu3,probitas,uiritasque inpostem promittenda. Atq; inexcusandi. quidem, er demdendigenere,haec fribentiberonandabunt.. N K 3. De certis
186쪽
so DE RATIONE SCRIB. De certis& incertis rebus.
Et praeteriti quide temporis in hunc modu ratiost habet.Futura tum in rebus certis, tu inceratis uersiri diximus. certus res uoco,quMautfaciendusaut no facietis esse, certa quada animi siententia iudicamus:ut ea que uelprincipia aliquod habent,uel cursu aliquo natarae, aut consuetudionis,certo quos temporis statio redeunt,et quasi reserunturriuisi apparatum belli uideamus, bellu futurum esse tanqua certa rem dicimu3.Item quu emem atq; aestate ex ipso naurae cursu recurrareresingulιε annis uideamus, de his quasi de ceratu rebus loquimur.Item quu annuos Romae creari magistratus longa iam eo uetudine compertu habeamin utura comitia tanqua rem certa expectamus: magistratins ante tempus quasi certos statosque petimus. Incertus uero res appello, qua neque principiu,nes tempus quo gerantur, certio habentsed inste,aut opinione,aut coiectura,aut rem uoluntatums mutatione uniuersae fiunt positae. Et quonia in utraris partesine ullo discrimine possunt euenire, iudicia nobis libera no reli
quuti huius generis exempla fiunt. Utra ego anno proximo Romaesim comoraturus,utra Uenetius, an alia Italiae ciuitate petiturus: Utrum hoc anno
Potira moriturus'. et quae fiunt generis eiusde, qui possunt in virums partem euenire, ut dixis
187쪽
LIBER II. Istram . nos igitur a certis rebus incipientes, steries,nguis,quanta necesse uidebitur,percurremus. .
De imperandi dc prohibendi genere. Cap. XXIII
In bis prima est imperandi ratis,quae superio ram,aut magistratuu, aut potestatem aliqua varentium est Sed quum illi per alios ut plurimum scribant,utrisq; praecepta tradenda sunt. Omniabus igitur,qui per literas aliquid imperaturi aut mandaturi sunt,siue suo, e alieno nomine id dagant,tria potifimu consideranda suntiquibus imperetur,quid imperet,quomodo imperent. Nam etsi omnibus benigne mansueteq; imperandu est,c omnes enim humanitati quam superbis libenti in obtemperant ingenus tame,σgenerosis animi mansuetius Cr confideratius imperanda est: stonte enim quae agenda sunt, agunt. Retinendatume estsemper maiestas imperantιε, ne cui praest, ubesse:aut quem cogere potest,rogare uideatur.In hoc genere ast nullo,aut quam breuisiimo exordio utendum est. Iris res postulabit, ad ea quae facienda fiunt ectorum animos praeparabit, rationenis, qua ipse ad imperandum ductus sit. aut utilitatem exponet. nonnunqua rei magnitudinem,difficultatem,nec statem,honestate,lauadem,praemiums proponet. Id si opus non erit,anarratione incipiet eius rei, de qua imperaturus
ostrem di tem, quam imperabit, primu possi-
188쪽
vi DE RAΤIONE SCRIB. n ostendat necesse est deinde etia facile,aut certe non discitem: honestam praeterea π utilem, non ei qui imperat solumfid ei quoq, qui imperium ustinet: σsi poterit,etiam necesariam. Mo- dum quoque rei gerendae, facultatem, praebeat. Postremo, quid ex ea re emolumeti uel laudi sit Aters consecurum, ostendat. Mandundi eadem pene qui imperandi ratio est nisi quod qui mandat, rogare potest :qui imperat, si modo impora non potest. Precum tame loco adhortationes atque incitationes succedunt: quae imperanti nuno quam inutiles, aepe etiam necessariasun P reo rea qui miau fumiliarius ac leniu3:qui imperat, graum ac seuerias agat. Prohibendi quoin ratio not sane ab imperando mustum distrepat. Quia sim enim rationibus imperamus, ijsdem quoque prohibeamus necesse est. Sed prohibemus aleri M'etp mij loco poena, ignominiam, proponimus. Plus tume in omni re humanitas Cr aequitas, quam ius ullum aut fleueritas ualet. Sed de hoc to o genere hactenus.
De suadendi dic dissuadendix nere. Cap. XXIIII.
Sequitur*ddendi er dissuadendi ue horto di cr dehortandi genus, quod in scribendo latifime pare ση; 4d res plurimas est accommodatu. Nulla enim stre epistola est, quae non aliquam
189쪽
esse debere aut a quibus locis petenda esset, fatis eli a nobis in deliberativo genere demonstratu. Quum igitur aliquid nobis per epistolas suadendum aut dissuadendum erit , exordiu a nostra in quem scribimus,perpetua uoluntate Cr beneuorulentia cupiemus: ostedemusq; quam in caeteris rebus nostrum studium perlectu, probatμms 9 ritier quam nos cupidisimus,ut ei fiat aliqua uel virtutis,uelgloriae, uel fortunae,uel dignitatis accestomosque ad id ummo studio dare opera, asinuigilare dicemus. deinde rem de qua agendum eri honorifice proponemus,edms omni ex parte, ut intelligemus opus esse, laudabimus: aut si dissuadendii erit, uituperabimus. Tu eius sudodebimus,utilitatem, ionestatem, gloriam, si dissuadebimus, detrimenta, turpitudinem, atq; tio: minium, er quae fiunt superioribus rebus contrariri prostremus.deinde exemplis in utrans paserem utemur multis:tum superiora omnia ad eum ad que scribimus,accomodabimus. ostendemussillum prae caeteris ea quae diximus,consecuturum: hominemque multis verbis ad eam rem cohortido incitandos inflammabimus, uel ab ea deterrens do ac dehortado duertemus.Postremos opus esse uidebimus,preces etiam nostras in utrans partem interponemus: er quam grata nobis ea rei futura sit, omni ex parte declarabimus. Haec erit
meo iudicio uadendi ex dissuadendi ratio inscri
190쪽
εy4 DE RATIONE sc RIB. bendo pleransferuanda. Mutabit ex bacfortas, se aliquid ratio aut personarum, apud quas non
semper eodem modo loqui licet: aut rerum, qua non semper eo ordine modo ue tractandae. Sed haec omnia, quia certis legibus includi non pos . sunt criptoris prudentia moderabitur:nos ad catera genera transitamus. De commendandi genere.
Proxima est huic commendandi ratis,quae quidem er epistolarum propria est ea enim in alio scribendi genere non utimur er ab omnibus qui quoquo modo scribat, frequentistae Uurpatur. Nemo enim fere est,quι uel se,uel alium aliquddo
non commendet. Itaque tum uari quam frequens est.Pro personarum enim rerumq; qualitate aliter ais aliter ab omnibus tractatur. Personae in hoc genere duaepotiyimum considerantur: euuqui commendatur,er eius cui commendatur. Aliter enim nos ipsos,aut liberos nostros,aliterfamiliares dis amicos, aliter holites er incognitos commendamu3.Magna praeterea doctrinae, virutulis,dignitatis,pro senis,nobilitatis, 'rtunae, caeterarums rerum in commendatione habenda ratio est: ut non eodem modo doctum et indoctu, sacrum ac profanum,magistratum,aut dignitate aliquam gerentem,ac priuatu: item diuitem disinopem,liberum de seruum,nobilem atq ignobiolam commendemus. Denda enim opera est, ut de