장음표시 사용
231쪽
Sequutur spes ac deleratio, quae contulictanthum cupiditate tractationem habent usdem enim pene rationibus spes Cy cupidistas Cr augetur, et diminuitur. Quemadmodu autem contemptioone cupiditas,ita les desperatione: item ut cupiditate contemptio, ita spe deleratio tollitur. Sed
ne omnino praeterq*e hos aflictus uideamur, de his quos pauca dicamus. Igitursi quem ex deleratione rerum suarum in spem adducere atq; erigere conabimur,primum quidem eius infortunioum extenuabimus, Cr accidisse alijs sepenumeroplaru er grauiora ostendemus. Deinde magno unimo quamcunq; fortunam,quaecunq; ea fit, tolerandum esse docebimusineque forti uiro unquaaut desperandum,aut cedendum Tum esse illi mala remedium ostendemus: er quo pacto id inue. iniri posit,aperiemus. deinde hominem paulatini quasi ad certamen reuocabimus,eπ in syem uictoriaepaulatim erigemus. A deam rem commoda; fucultates, occasiones, iusti umenta, adminicula omnia qualifaces quasdam, cr aditus patefacieismus eamq; ad incoeptum capessendum certo rei eventu proposito, magnis ostensis praemiis, coohortabimur. Si quid discultatis aut incommodi inesse uidebitur,aut conlutundo diluemcs, alit extenuando minuerim, aut disimulando reticebiu
232쪽
ιys DE RATIONE ScRIB. mus.omnia leuia dcilia,eT certa reddemus. Sinihil ei reciderit mali , quem erigere in stem sumamum statuerimus,omisis prioribws locis,lubilo.
minus siquentibus utemur. Si autem minuere ac
labefactare stem cuius quum,ut fabam nanenis
velimus ,superiores locos in contrariu ducemus: atq; omni ex parte rem duram,difficilem,incre,dibilem dubiam,impyssibilemq; reddemus: ostendemusq; pro nostisa in eum beneuolentia nolle erium in re incertastem certum collocare. utque ita nobis esse usum dicemus. Atq; hic optimus quidein principio locua erit. Exemplis praeterea ut mur eorum,qui exste magna, Cr pene certa deociderunt neq; credendum aut principibus,aut ompibus,aut coniecturiS,aut meriti ,aut ullis denis
adminiculis esse dicemus. Contentum sua queris fortuna esse oportere: imponendum autem stet
cupiditati modum:atob hoc in prinis esses pientis. Hoc loco tum de fortunae leuitate, tum de continentia Cr moderatione disseremM,Cr quantum in mediocritate boni, quantum contra mali in luxuria et cupiditatibus sit, pluribus argumentis ostendemus. Atq; haec ad syem minuenda peratinent,si quae praeterea sunt,quae ad leuandum desperationem pertineant, ea a nobis in consolandi
233쪽
Proximi sunt his audacia ex metus , quorμ' alter magis excitandus,alter magis reprimendMest: uters tamen pendet ex altero. Igitur si mς tum repellere, atq; audaciam accendere constitueriings, primum quidem dabimus operam, umetus causam diligenter indagatam, quantu possumus,extenuemus:eamq; velfalsam,vel matrem, uel ineptam,uel paruam esse ostendemus:nes debere ullum his rebus aliquo pacto commoueri dicerim: cr quam turpis sit in homine,tum formiado,tum ignauia,utriusq; e etctibus dis exemplis demonstrabimus. Deinde homine ad id quod uoα Linus,audendu, proposita rerum gerendarum, siue uirtutum mercede ea, quam ille dignit imam π cumulat ima putet,incitabimu3.Tum de animi magnitudine Cr audacia in rebus gerendis diis stulabimus, eis re pulcherrima dis honest iama rationibus er ex siue maxime illustris. faciemus. Labores et pericula omnia,tu extenuati,tu contemnenda est dicemus:nes deterreri fortent uirum agi laborum, periculorumue magnitudiane, aut uinculorum tormentorum s , atq; ipsius denis mortis metu oportere. Hoc loco exemplis
aequalium, aut etiam si poterimus, minorum, qia uel eadem,uelssimilia gesserint, hominem inflanimabimus:atque ad eos aemulandos,aut etiam supe-N a randos
234쪽
De RATIONE sc RIB.randos instigabimus. Quod si is claris maioribus
ortussit, ut uel illos uirtute superet, ueI ab illisserte non degenere admonebimus stremὁ euad clarisimi cuiuscuns aemulatio; se prouocabiurnus. Si uero temeritate cuiusquam ais audacia reprimemus, his locis in cotrarium uersis,omnia aspera AEc disticilia facimus.Dicemus enim,neque
pericula temere fuscipita aut labores frustra su 'mendos esse: nes fortunam coeptis nostris semo
per arridere, aut audaciam nostisam prosterum semper euentum sortimnes nostris uiribus, aut nostro ingenio usque adeo considendum esse,ut noplurimum etiam in aliorum consilio er prudenatia reponamus. Quo loco quantausessit consit et prudenti digeremus: hominems ad consilium ex rationem reuocare conabimur. nes enim Iortitudinem eam esse, quae consilio er ratione curebat.Et in hanc bententium plura dicemus, ostem demuss ita maiores eius, ita clarifimum quens posse,ita illum quoq, facere oportere: quantacre eum uitae laus,er uitae tranquillitas,si ita fecerit, quanta contra ignominia,quanta incommoda ac pericula consequantur, contra 'eri ostendem mus: metunis illi tum infamiae, tum periculam,
tum tormentorum, tum etiam mortι , qllantum poterimus Diemus.Si vero aut caeterarum roram, qui mortis metum sedare et repellere demi creueris
235쪽
LIBER III. 19screuerimus,oihil esse in illis mali, ut etia aliquid inese boni contendemus:locus communibus, atque exemplis constantiae id comprobabim xs: ontula uirtuti σ gloriae tribuemus: pro ea nevexi Eum,nes uincula,nes tormenta, neq; ullum geranus mortis timendum esse:ias multis atq; illustribus exemplis eorum,qui haec pro patria,ast βde, aut pro uirtute pertulerunt, abunde docebimus: quanta eos gloria atque immortalitas coli ecutast,quanta nos quos apud posteros manea aperiemus. Mortem uero naturae finem esse:qui quuer certus,π communis omnibus,cr necessarius si timeri no debeat.Ita enim aut nihil mali,si onania dissoluantur.aut plurima boni, si animae manean existere necesse est. tum hominem ad conastientiam bene actae uitae, π ad nostrae religionuueritatem ac iusticium reuocabimus: eum, cerat imam dis amplifimam uitaesuae mercedens sperare dis expeAare iubebimus. Atq; de metu
sedando in praesentia haec satis sint. si qua deesse
uidebuntur, in doloris σ mortis consolatione
Audaciae finitima ira est, quam diximus afactu carere contrario,propterea quod stupida truu,σomni iniuriarumsensu carens nutura non ceperiatur ed eias loco uirtutes habet, transium
236쪽
oo DE RATIONE SCRIB.dinem Cr clementiam.Irae autem duo genera pleris fecere: alterum, quod ad punienda errantiι delιctu:alterum, quod ad ulciscendas iniurinsicant pertinere.Superius illud genus humano gerineri utile admodum er necessarium putant, itant Deo quoq concedere id nostri non dubitent: posterius noxium omnino dc perniciosum est. ILIud itas nobis excitandum, hoc reprimendum atq; extinguendum est. Si quem igitur ad punimia delicta,poentis de reis fumendis incitare deo creuerimus, o potifimum considerabimus,causam Crpe otiam. In causa de criminis lecte crmagnitudine dilutabimus :ias a tempor loco, modo ocijs, facultatibus ,instrumentis,et ceteris partibus, quae augere aliquid possuκt, maiorem
in modum augebimus. Quod si plura crimina fuerin ea cum accumulatione Cr atrocitate enumerabimus: sin unum fuerit, id plures in partes amplis cando diuidemus,m ex uno plura faciemus. Persona duplex est,rei et iudicis: hoc e eius qui puniendus est,cr eius qui puniturus est,ad quem 'si scribimus. In reo considerabimus siexum alia enim maribus, alia seminis foediora fiunt. aetate: non enim omnia omni aetati concessu fiunt, at salia alij aetati turpiora. conditionem: nam feruorum cr subditorum iu sit periores crimina graπμiora uni. statum: ut liberorum criminu in parentes
237쪽
Yentes atrociora esse dicamus .frtunum:quanto antecellit, tanto eius criminu grauiora insigniοαrassiunt. Cossiderabimus praeterea voluntate,
atq; inde , si malo animo ficerit, causam augebimmus. consuetudinem,uis id crimen saepenumero commiserιt. audaciam: quo loco ex quantum facinus aggredi ausus si,s quid in posterum auasurus esse uideatur,crescente semper audacia, o*stendemus. Ab eius ad quem sicribemus,persona, ijsdem rationibus crime augebimus, indignum, esse dicemus eu,qui grandior natu, qui dominus,
qui pater,qui magistratus sit, qui denis punire
er pol it, er soleat, sceleruis impunitatem per mittere: quantum ex eorum supplicio uniuerasis commodum,quanta ciuitati quies,quantus int probis in posterum terror, quanta illi ipsi iust,cia ex severitatis fama accesbura sit: quam conutruria omnia sint sutura ex eorum impunitate, fugislatim explicabimus. Si autem posterius ita Iud irae genus,quod ad ulciscendas iniurias lectare diximus, compescere ac sedare statuerimus,
eadem rerκm er persionorum diui ferie uterimur:ati in rebus quidem a quibus partibus cria men augendum elbe diximus, ab ijsdem iniuriam extenuabimus. Personarum quos eadem facien da distinctio erit:atque ab ij dem locis minuenda iniuria, omnias ad animi mansuetudinem, clem . N s mentiam,
238쪽
aor DE RATIONE SCRIB. mentiam, er animi magnitudinem referenda: oastendendumque,esse maiorem in condonanda iniuria clementiae, atq; animi magnitudinis uuiem. quam in persiequeda ultionis uoluptate. Ad hancillum etiam rationibus cir exemplis clementiunt uirorum,quoad fieri poterit,incitabimus: osten, demus,cum superioribus quidem,quibus paresse non posis, certare stultum esse: cum paribus, umbiguum:cum instrioribu3,uile,er indecorum. Illud praeterea esse ultionis genus, quum is e contemni, pro nihilo haberi uidet.quae quidem et alia eiusdςm generi quu dixerimus, exemplis sconfirmauerimus , eius animi met studinem Cr. clementia commendabimus, ad eiusq; lautim appetendam hominem summo studio atq omnibus orationis uiribus inflammabimus, π cum deprecatione misericordium a communibus locis coma
mouebimus. Atque haec de ira sati .nuc ad reliquos Myctim pergamus. Desaeucia oc iocis excitandis.
Restant ex omni dilictum ratione duo, quia praesentis boni er mali opinione proficis naturi Ietitia illa gestiens, quae ab alijs gaudium, ab alijs uoluptas appellatur:eν dolor, siue ut cicearo appellat, aegritudo. Horum uteri: reprii venadas est:laticia uero norinunqua etiari excitanda. i t
239쪽
LIBER III. 2 Igitur de ea primum dicamus. Excitatur cribens do laetitis,aut uniuersa re,aut partibus:uniuersa, quum aliquid amico per literas nuncium us,quod diri iucundum atque optatum esse scimus:ut opum, bonorum,dignitatunas acce, io,patriae, fortunarum,ornamentorumq; restitutio:liberorum,propinquorum atq; amicorum salus,ualetudo,dignita ,er quae sunt generis eiusdem: quae gratifima esse audienti solent, praefertim qui praeter sten
atq; opinionem acciderunt. Excitant etiam illa uoluptatem audienti, quae uoluptatem attulere
spectanti:ut quum triumphusconuiuia, nuptiae, ibit ectaculas omnis generis usu narrantur. in quibus tum res ipsae, tum narrandi modus delectationem asteri.nam si nudam Crsimplice ndro
rationem habeant, lictorem no sane multum mouent: sis in illis crebrae digresiones fiant, quaedaincredibilia, ubita,inopinata,ridicula restratur: si tota narratio Iepore quodam cr salibus restergaturi singulorum mores, sermones, actiones cum eorum imitatione narrenturis deniq, singula quasi oculis lectanda proponuntur, ea demunarratio voluptatem asteri. A partibus uoluptas excitatur, quum uel in uerbis, uel in rebus iocuamur. Iocandi in rebu3 Cicero duo genera libero homini digna Ue dici narratione uti; immataramnem. Narratio est, alicuius fassae uel fctae rei
240쪽
ao4 DE RATIONE ICRIB. cum lepore expositio ad id de quo loquimur, a commodata:ut apologus, mιle,exemplum, comparatio, res gesta, quae aliqua de causa ridicula, liocosas sit. Iocus autem et risim excitatur murullis modι s. ex ambiguo,quum aliud dicimus,σ aliud dicere uidemur,uel aliud intelligi uolumus: ut
si quis de feruo furuce dicat, hic est cui nihil domi occlusium, obsignatumq sit:quod etiam fe libervo conuenit. Ex imagine,quum eius rei de qua loquimur,imaginem a re quadam inopinata Cr diffiniti ductavi: ut si quem psime canentem ψαno rudenti, aut fpraepinguem hominem dolio comparemus.Ex errore, quum uel ipsi nos errasse fingimus:ut si duarum, quibe uenisse dicat, iura
terrogemus, quanti' quasi uenalem existimauerimus. uel alios in errorem ducimus: quale εstit Iud Martialis in codram: quum plurimum crem re,non quidpecuniosius esset ed quia caeco ammaret,affirmabat. Sed ex hu rebus iocus potisiamum existit, quae praeter stem atq; opinionemnes dicuntur, uel accidunt: cuius generis infinita penestecies reperiuntur. Imitatio est, quu alterius sermonem,mores,naturamq; effugimu3: ea
dicendo dis agendo magis quam scribendo utimmur.licet tamen scribendo quos apud familiarissimos quorundam fieri nes,qui nobis ridiculi ui