장음표시 사용
241쪽
LIBER III. a squorum quadam cum uenustate describere,fidiaculum inprimis, iocosum est. Verba uero tam multis modis iocum er risum excitant,ut disjicile dis incredibile dictust. nunc enim transferanatur,nunc invertuntκ nunc mutatur,nunc transmutantur,nunc aliam in partem, nunc in alium significationem accipiuntur: nunc uocalibus tantum mutatis, eaedem consonantes seruatae,in alia am, quae a praeposito non discedat , ententiari trans irantur:atque omnia aut fallunt, aut alluistant,aut derident, aut mordent, aut contemnut, aut in alium siensium detorquentur. Sed quoniam haec natura,non arte perficiuntur,superuacuum
de his praecipere quicquanr uidetur. nam si quis ineptus natura sit, ais ex urte iocari uolet, non magis id prospere ac decenter faciet, quam usi lusis qu/ est apud Aesopum: qui quidem blandis ri domino quum uellet, eum prioribus pedibus Cr ruditu immensio atque intempestiuo inuasilaocari itas unum quens natura er consuetudo doceat, necesse est. Materiam inter amicos pro cuisiusque natura res, quae quotidie accidunt atu dabundes praebebunt. Nodus ex amici natura, ernostra consuetudine ac familiaritate statuetur. illud non inscribendo modo ed in omni quos oratione ex sermone cauendum,ne aut scurrilia,aut obscoena proferamus: ne, dum urbanι ese cupis
242쪽
DE RATIONE S RIB. mus curriles, impudicis babeamur. Ae de iocis quidem hactenus.
De Letitia reprimenda. Cap. IX.
Si autem reprimere gestientem illum,ais inrinodicam latitiam moderari tentabimus , quunt ratione nostri confiiij atq; admonitionis nostrae in principis aperuerimus,omncis inuidis fusticiones a nobi ijs quassiupra ostendimuε,rationiabus mouerimus, de immodica utitia in uniuerasum distulabimus:ostendemusque prinirem, quani multorum malorum ea hausa radris sit. quipope quae insolentiani uperbiam, iactation fati se gloris,cupiditatem,impatientiam, leuitatem, luxuriam egnitiem, nauium,inertium, ais tu numerabilia uitia ex best pariat Deinde quam ea res inanis, breuis, caducas sit, aperiemus: Crquam sepe in contrarium uertifolea ex quacunque re prostrusit,multis ac uariis exemplis conrprobabimus:idems in omni Ietitiae ac prosteriatatis genere dccidere, singillatim per omnes uita status ac stecies discurrentes , ostendemas. Inde ad causam pedetentis accedetes,eam rem de qua ille gestiat, maxime fluxum atq; inanem esse raratione aliqud demonis rabimus: er quid eum ad iris,lentiam superbiams 4strat, quae contra in ea re pericula uis aduersa metuenda sint, ex alio arum,quotu idem acciderit xemplo perscrutabi
243쪽
mur: timendus omnia quae accidere posset, illi esse dicenim: quae si accidant, quid facturus sito quam turpiter de summo gradu in infimumst cucturus interrogando inue tigabimus. Quuiri autem quid in ea re malisit,atq; esse posit, ostenderisius,quid in moderatione boni sit, quae inde quies,quae alus quae autorita quae gloria,qui denis juctus proueniunt, explicabimus, ad eosq- percipiendos uis amplectendos illum,σ eius, et nostr er ipsim rei causa cohortabimur.
De moerore, si ue aegritudine se. danda. Cap. X.
Moeror autem uae aegritudo,quae una ex otiinium allectuum ratione reliqua est,quum animupraesentu mali opinione conficia no, excitanda stimulis, sed consolatione aut tollenda omnino: aut, quantum feri potestsedanda, comprimen istas est. Quoniam aute aegritudo multiplex est, multiplex quoque consiolatio adhiberi solet. qua quidem res quum erad philosophos tota pertia acer ita late patea ut defugulis eius generiobussingula tum a Graecis, tum a nostris uolumiana er olim sicripta sint, ut ego compertunt habeo nunc quos scribantur, tractat id nobis pluribus uerbis nec debet,nec potest. Sed ne relia
quisse pulcherrimam operis partem intactum uitiamur, cupitu tantκm quaedam in Angulis gene
244쪽
aos DB RATIONE SCRIB.ribusfiuminatim attingenim,ut ex ijs unicuis caditus ad caetera praebeatur.In omni autem conforalatione tria illa potifimum , quae cicero docet,
quasi fundamenta quaedam nobis sequenda etiam
censeo prim m,ut in re boni plurimum,aut nutulum milum,aut quam minimum malum essedoaceamin: Deinde ut de communi uitae conditione,
aut de eici ipsius ad quem scribimus, propria dissi utemus: Tertio,ut summum stultitiam 4be doceamus, frustra coβci moerore, quum intelligamus ea ratione profici nihilposse. quae quidem quum omni aegritudini communia sint,qua ratione possint singulis generibus accommodari,nunc breuiter ubi ciemus. De consolatione paupertatis.
omnis igitur aegritudo, ut breuiter comple,ctamur,aut ex opum,aut ex bonorum, aut ex patris,aut exsuorum, aut ex uaiatudinis amisione suscipitur. Si quem aut ex opum amfione, aut etiam inopia moerentem consolabimur, primum qgidem ostendemus, quam multa ac magna ex diuit s mula nasicuntur:ut ignavis,luxuria, librudo,duaricis,odia,contentiones, caedes,bella, urbium euersiones,et quae sunt generis eiusdem quaneas etiam hominibus curas ollicitudines, molesti quantos labores opum tum comparatio, tum
245쪽
eo eruatio distrat. Perpauca uero Huctus uita necessaria sunt, ut nihilo plus diues, quam pauo per uel uiuens consiuina uel moriens ecum dum rat:qsanto uero cum dolore opes a moritatibu relinquantur,er quibus saepe relinquantur. Deo inde paupertate omnibus his mulis carere nolutati,n Hudemus, eiusq; innumerabilia bona superioribus malis contraria explicabimus Que uorὐ in ea uel nisu, uel incomoda esse existimaturi ea nos partim negando, partim confutando,partim extenuando,partim bonora magnitudine co' pensando,aut omnino dissolvemus,aut quam maxime leuia et tolerabilia faciemus. Deinde ad coru- munem uitae conditionem couersi,iubebimus considerare, urti pauci diuites, quam multi pauperes sint. quo loco plurimos in edde, qua illi quos
consolamur, uti fortuna plurimos etiam in deateriore constitutos omnis generis uiros obtendeamus. neq- uero diuitias, ut praemium uirtutis,
tundas esse, quom pe 'mus qui', maxime affluat:neqs paupertatem, ut crimen aliquo aut tu,
piturinem refugienda,quam optimus quin sim
per uiolauerit,esse dicemus. Atq; hoc exemplutum sanctii morum uirora, tuin doctissimorunt hominum demonstrabinius: qui opes non modo, quu abessent,no quaesivere: si quum adsent, uani aliis ach alijs rationis.abiecere. E c quoscuo ut
246쪽
rto DE RATIONE SCRIB. ut opes,si noti contigerint, no sint appetendae: βdmisse sint,n ii bini requirendae Dciude eum ad quem scribimus,suorum bonorum enumeratione consolabimur: atq; ad eorum contemplationem, fruitionemq; cohortabimur. Postremo dicemus, facultates illi ad uiuendum necessarias nes pro sua uirtute deesse posse:nes, ct de in magno es.se labore conquirendas.
De consolatione amissorum hon rum,S patriae. Cap. XII.
Eadem inhonorum, dignitatum, ac poterati quae in opum amisione,consolandi ratio erit. Primum enim ostendemus,quantis illa laboribus, curis,molest sis periculis comparentur,quunmtus struentur: qγum uero fluxu, inania atq; ina tubilia fui, in quorum potestate constituta. Quae contra fit priuati hominis uita, quae quies, quaesiecuritas,quae tranquillitas,quae denis beatitudo. deinde nihil esse mali in earum rerum amissione, contendemuη:quae neque uirtutibus coparentur, neque viiijs amittuntur. culpam omnem tum in fortunae varietati m,leuitatems, tum in ipse, 'rum rerum naturum constremus. Eι rei constansnam,patientiam rudentium,ex caeteras uirtua 'tes opponemu3, quarum exercendarum genera haec accidere diuinitus permittantur. His excinriplis laustriam uirorum,quibus idem in omni genere
247쪽
stere a citerit,mustis ut tr. Hominem deinde tu ad inferioris jrtunae mettemplatione, tum H priuatae uitae conimoda,tum ad eorum quae eripition posuit,bonorum, si non habeat, adeptione: si habeat, ructum ex construationem, omni alia sublatu cogitatisne,revocabimus. Si quem autea patriae amfrone moerentem consolabimur, prismis de populorum leuitate,stiιltitia,Cr iniqui. tute in uniuersium disputabimus: Ostendemusq; quivi multi sint a suis ciuibus immerito eiecti, qui paulo post aut frustra desiderati sunt, quum 'in patriam reuerti nollent, aut cum magna sua gloria reuocati. Hic optimu etiam exilium esse, eum a malis Cr factiosis ciuibus disceditur: ita, ut ultro etiam sit ex tam iniqua aut ingrata patria migrandum emonstrabimus:exemptus eorunt utemur,qui ciuium suorum aut uitiis,dulfuctisonibxs,aut ingratitudine o Pusi,patriam ultro reliquere. Deinde si quid proprium de eius ipsius patria, ciuibivis habebimus, in medium allere, mus. Nominis autem ignominia, praestrum si iniuste damnatus sit, non esse timendam. illlic enim exilium esse, ubi uirtuti lacus non sit. Exemplis eorum utemur, qui multo clariores exilio , illis strioress silere,quam si in patria perpetuo mansissent. Quo loco uirtutem eius collaudabimus, ins multo clariorem acceptiorem, apud om
248쪽
- DE RATIONE sc RIP.nes nationes hoc exilio fore ostedemur. Exiiij quoque nomen in peregrinationem commutabimum ais eo modo leuius atque tolerabilio faciemus. Quod si is propterea doleat, se m serum arbiatretur,quod ibi extra patriam uiuendum fit,primum quidem ostendemim,si ita esset, plenus omnes prouincius miserorum futuras ribe, in quibus tam multi,ac tamdiu peregrinentur.hic ostendomusquam multi mercatur quam multi doctrian quam multi etiam uoluptatis gratia ex olim peregrinati sunt, Er hodieperegrinentur. nostri enim temporis exempla ad omnem consolati ' nem ualebunt plurimum.num ueterum facta taui quam incredibilia, er ascriptoribus Da laguno turitas itas potifimum commemorabimu3,qui noti austres sint: et aliqua de causa semel egresse,in eum postea nunquam reuerterint: illum Maro nullo modo patriam uini spe dicemus, sed in ea rerum gestarum gloria, ex multurum uirtutum memoria er nunc permanere,er perpetuo perimansurum.De habitatione modici temporis, aue sepultura corpori follicitum illum esse non debere.si bonorum amisionem doleat, er exigua rum opum gratia illam comoveri non oportere dicemus, qui maioribus ribus n3 commoueatur: Cr opes δι nullo loco A futurus. Asiuoram uel civium,uri propinquorum deforis teneatur, eos
249쪽
LIBER III. arrextra patriam uidere facile posse.Si patriae comoda aut uoluptates desideret, ubici illa eadem aut maiora commoda fore demonstrabimus. Quodsi extra patriam Cr melius er quietim ex commoradius posit uiuere , omnesolum uiro forti patria Istimanduim. exemplo Teucri,qui patrium illis
esse iliebat, ubicuus esset bene. denis stultu esse
dicemus e uanis girtutem moenibu3 unius ciuia
talis claudere, eisse addictum 4c deuinctum esse exilii nure, quum posit uniger um terrarum orbem=bi patriam ficere: ut Socrates,qui quum interrogaretur, utemst ese diceret, mμη ήομπαε
Sepuntur ea quae aduersus dolore ex alicuius morte susceptum dicisiolent: quae quidem,quoniares ipsa quotidie scidit, dis in omniu ore uersatur, partim tam multa fiunt, ut breui comprehendi no pUint: partim tam late patentia, ut facile ab omnibus excogitari queunt. nos tamen,ut aditum ad cetera inuenienda faciliorem omnibus,relatiorem p beamus, quaeda breuiter perstringemus. igitur si consolari quenqua morte Iugetem statuerimus, oportebit nos initio scribendi orau tionem nostra ad illius dolore parumper accomumodare, ita ut ur iure dolere,cr nos di eius dola, o a rem
250쪽
ron quari proxime accedere Uedamus. Ex φυμ ut ille facilius nostram consolationem admitta Cr nos idem apud eum Cr beneuolentium ad ea quae dicturi fumus, maiore comparemus. nam σ genu3 quoddam consolationia est, habere alia Devi nostris calamitatibus nobiscum pariter dolent Iidetur enim illis, qua ex eadem redolara rem capi nos aliqua ex parte nostro leuare σadbiberestatim acrem recenti atq; acerbo vulae ri medicinam,minime accommodatum est recru, defiunt enim uehementiori contactu recentia uul
nera: er non modo ferrum,sita manum quos medici in principio robrinidunt necessestas est,ue dolori paululum concedamus, e tum oratione, tum etiam ignificatione nostri doloris obfiequaumur,quod γαm aliquandiu sicerimus,er animuhominis beneuolum nobis uis obsequente reddis Zerimus,sta ut nos putet iam aeque acstinum dolere, nihil f pose nos quod ille refugiat, dicere, consolationem ipsum paulatim ingrediemur: erprimum quidem doloris causanr aut interrogando,aut indagando, aut conlutando inuestigabiamus. ea aut in morte ipsa, aut in eo qui mortuus est aut in eo qui luget, inueniatur nece e est. In morte quidem aut boni plurimum in esse ostendem Is,tum earum a quibus discedimus,iniuriarum explication tum eius quae diuinitus promittitur immoro