장음표시 사용
111쪽
1M I. 1ο3. Divisio librorum V. F. et 4. haglographa: Thali iudici vero, qui nynnerum li-hrorum udis extenderunt. quin quo libros ex secunda classe in seritam vejecerunt, quare Ii numerant hagi O-
grapha, et 8 prophetas, quod in nostris quoque bibliis Observatur, in quibus Porro prophetae quatuor Vo-ὶ cantur m M , primi vel priores, nempe libri Osuae, Judicum, Samuelis et Regum; reliqui quatuor vero diam η, posteriores dicuntur, nempe Iesaias, Ieremias, EZechiel, et liber i et prophetarum. In tertia Veroflasge sistuntur Psalmi, proverbia. Job, cauticum, Ruth, Threni, Ecclesiastes, Esther, Daniel, Εκras et Nehemias, atque Paralipomena. Alia classis librorum sub Domine quinque Voluminum, omo, Ruth, Esther, Canticum, Threni et Ecclesiaste g) recentior est, cujus
vero aetatis, ignoratur; occasionem singularis constiluendae classis praebuit lectio certis festis in synagoga: quare hi libelli separato volumine descripti sunt. Ad divisiones vero inter Christianos receptas, quod adtinet, apud Vetere8, nunc Plure'. nune sauciores cla fige g
Scripturarum V.F. Occurrunt. RecentioresΤheologi varias divisiones instituerunt, ex quibus satis egi eam Commemorare . iuxta quam hi libri distribuuntur in I 1egales 5 libri Mosis) II historicos iJos. Jud. Ruth Samuel 2, Reg. 2, Paralipom. 2. Esdrae, Nehemiae, TO-hiae, Iudith, Esther, Iob, Maccab. 2) ΙΙΙ Sapientia-Ies Proverb, Cant. Sapient. Ecclesiastic. IV. Propheticos Psalmi, Iesaias etc. . Aliqui tertiam classem appellant librorum Poeticorum, et doctrinalium, eisque adjungunt Iob, et Psalmos, quod vulgo fieri videmus in recentioribus editionibus Latinia.
112쪽
g. IO4. Textus a mendis nequoquAm immunis.
Quamquam textus Hebrai cus, ut 3. 12 et 13. ostendi- muri non. suit corruptus : ab omni tamen errore et mendo immunis conservari non potuit; nam librarii, etsi omnes suissent eruditi, curiosi et attenti, evitare tam eun n potuerunt errores, quorum saltem aliqui gensum landebant, et hinc Porro, quin e Orrigerentur, de Seri-behuntur, ut tandem codices passim dissiderent, quin lector m O X observare potuerit, quae lecti O sit genuina, Vel erronea, id est, ortae sunt
lectiones variantes, quae ex collatione antiqua- Tu in versionum, locorum ab antiquis allegatorum, manu scriptorum codicum, et editionum nostrarum collectae iam sunt quam plurimae. Pleraeque quidem sunt minutiae ; agi non desunt, quae sensain Ρrorsust mutant in locis quoque majoris momenti, ut etiam a theologo negligi non possint.
i Judaei. paucis qui codices contulerunt exceptis, Omnem Iectionis varietatem negant, atque his Protestantes, ut suum de clari late scripturae dogma luerentur, as sentiebant, donec circa dimidium seculi XVIIIvi, agente praesertim Ioh. Dav. Michaelis, inciperent, magno molimine codices con- Eulere, varietates colligere et dijudicare. Qui praecesseranι defensores lectionum variantium, parum profecerant: cele-herrimus est I .udovistus Capellus, cujus critica sacra, nulli bi locorum ad typum admissa est, et postquam a filio . qui in ecclesiam Catholicam reversus est, edita suisset, a pluribus , inprimis a Buxtorsis , patre si filio , accerrime impugnata fuit.
113쪽
106 I. 105. Fata textus usque ad Vergion. Alexandri n. S. 105. Fata textus usque adver8ionem Alexandrinam. De mendis, quae usque ad seculum tertium ante Christum, in textum Hebraicum irrepserunt vix quidquam constat ', Verendum tamen non est, ne numeru' et
gravitas fuerit tanta, ut substantialia textus mutarentur ;num si longiori temporis spatio, a seculo ante Chri tum terito usque ad inventam typographiam, tale periculum non suit: multo minus breviori illo temporis intervallo
quod ab auctoribus usque ad seculum tertium ante Christum elapsum est , imminere potuit, quum antiquiori illa aetate libri rarius describerentur, et menda atque errores, a librariis commissi, in lingua tum vernacula, facilius Oh servarentur, et tutiug corrigerentur, atque correctio codicum eo majori cautione fieret, quo Curiosiuq quaerebantur optime exacti codices: Haec cura corrigendi codices recenter de heriptos, confirmatur Consuetudine, quae nostro adhu o aevo in regioni-hus orientis viget, prout ab Alex. Busset vota dem gustande der Wis gens chasten gu Alleppo
S. Ta. resertur, et ab Aryda confirmatur, nstin polibrarium Ρraelegere descriptum exemplar collegio eruditorum, quorum quilibet suum ejusdem libri exemplar inspiciens attendit, an praelecta cum eo consentiant; quam primum observatur dissensus, sistit lector et oritur de Iectione acris et non raro Prolixa di ηceptatio.
- Ηino apparet, cur numeru8 Variantium graViorum lectionum non in immensum exore verit. - Quae de Variationibus textus antiquioribus nota sunt, fere redeunt ad loca bis occurentia, quorum tamen dissensiones nequaquam Omnes in censum Variantium lectionum resecis
ri possunt; nam plures a secunda, magis limata, editione Ρroficisci potuerunt, uti in Ρs. 22. et 2 Sam. 22. , vel fortasse auctor, qui locum ex alio libro mutuatus est; quaedam mutavit, ut sorte Ies. 2, 2-4. coli. Mich.
114쪽
S. I 6 Fata ι extus usque ad version. Alexandri n. IOI
L. I. c. 3. P. 3l - 45. In Psalmis alphabethiciq desunt
quaedam membra. .uae in nullo codie e. et parti in in nulla Versione reperiuntur, ut ante Versionem Alexandrinum depordita fuerint, es. Ps. 25, 5-6. Iet --I8. Ps. 32. 20. 28. 145, 15 - 4.
g. 1o6. Textus Hebraicus ab aevo versionis Alexandrinae usque ad annum 2 OO post Chr. A seculo tertio ante Christum usque ad finem se inculi secundi post Christum, in versione Alexandrinuet Syriaca Pheschilo, in fragmentis Aquilae, Theodot. Symmachi, Viae. VI tae et VIImue versioni g, in paraphrasi Onhelosi, in locis, quae in Novo Foedere allegantur. in Josepho Flavio, et in Iocis, quae in
Nischna Thalmudis a eruntur , varietates Observantur quam Plurimae, quarum quidem multae erroribus . Ιieentiae et negligentiae interpretum debentur, non sau- eae tamen in nostri S quoque manu scriptis Hebraei fi reo Pertae sunt: unde Patet, in Hebraeis antiquis codicibus. quibus interpretes usi fuerunt, lectas fuisse. C a- pelli Criti c. saer. T. I. L. I. e. I - 1. g. 2- 69. T. II. L. Iv. c. 2 - 14. et Re n i c o it i D i s s. super ratione t e x t. II e hr. p. 5 I9 - 32 I. Iuverit autem Observasse , interpretes Alexandrinos frequentius, quam interpretes secundi Post Christum seculi, a 'textu nostro dissentire, partim quia textus tertio ante Christum seculo Paucioribus, quam seculo II. Ρost Chr., mendis laborabal; partim quia interpretes Alexandrini grammatica Hebraica minus instructi, saepius errabant; Partim etiam quia maiore interpretandi licentia utebantur quam interpretes It di post Chr. seculi, qui Judaeos vel Christianos, invicem dimicantes. diligentius edocere Volebant. quid lextus Hebraeus exhibeat. S. 1Or. 'Textus Hebraeus ob anno 20 λ usque od
Textum Hebraeum ab anno 2oo usque ad annum
115쪽
I03 5. 1Or. Text. Hebr. ab anno 200 usq. ad ann. 5Oλ5oo, sistunt Origenes in Hexaptis, Hieronymus. in Versione Latina et tu commentariis, Ionathan in paraphrasi Prophetarum, atque praeceptores Iudaeorum in ab legatis Gemarae. Varietates vix sunt plures aut graviores quam in versionibus secundi seculi. Digcxepantias autem codicum Hebraicorum seculo secundo aut sal-
tum tertio , attentionem Iudae serum excitaverunt; qua- Te codices conferre, et Varietates colligere coeperunt, quae in genera diversa dispertitae , reseruntur in Thalmia de Ierosolymitano, circa annum 280. Sunt autem Ι., ablatio scribarum, in 5 locis, in quitius praecipitur abjiciendum esse Uau praefixum, ut Gen. 18, 5. 'ine, Pro II. d'o correctio scribarum, in asi vel 18. Iocis, in quibus e duabus lectionibus electa est, quae visa suit vera, ut et Sara.
ordinaria super una, pluribus, vel omnibus literis vocis alicujus, tu locis i 5. , ut Num. 21, 3. , Pro quo Samari tunus et Vergio Alexandrina habet et Ps. 27, 13. in. Puncta haec, saltem pleraque videntur inde orta, quod librarius ii teram vel vocem male scriptam, delere noluit, et his punctis damnavit; alii autem sequentes librarii sorro una cum punctis descripse- fiunt; ast Judaei Ρunctum super Uau in Gen. 19, 33. 1 a. ut supra laudatus Hieronymus refert, stia ratione explicarunt. IV. I m V, legendum etsi non
feri P tum, ubi vox omissa, quae in aliis documentis, reserta suit, suppleta est, neque tamen illata in textum, ubi sola Vocis Ρuncta exhibentur, et vox ipsa in margine scribitur; in locis 6. 1 o. vel 13.; ut 2 Sam. 8, 3. in textu Q, , in margine vero trid, i. e. . mp' V.
ΥΠῖ scriptMm et non legendum, in b. 1Ocis, in quibus, quod in tektu sine punctis vocalibus geri plum est, o minutendum praecipitur, quia in aliis codicibus inventum non suit, ut et Reg. 5, 18. VI. V Ie g e seriptum, nempe Dro eo, quod scriΡ-
116쪽
tum est in textu, aliud legendum praecipitur in margine scriptum, ad quod Puncta, V Dei textus subjecta, referenda sunt. Loca, hac nota in8ignia, nunc quidem numerantur 793 - 1299.; quae Omnia ipsas literas seu eonSOnantes Concernunt, et pleraque exhibent lectionem Variam, ut Ecel. 9, 4. IPro atque in mul
iis locis , pro 'D, et vicissim; aliqua tamen exhibent explanationes verborum difficilium, ut 1 Sani. 5, 6 s. 6, 4. 5. II. 12. et Deus. 28, 27. Prose, aut etiam paraphrages Verborum, quae Putabuntur obscoena, ut 2 Reg. 18, II. Je8. 56, 12. aquas Pedum suorum, pro drnr e u r i ii a m suam; quae-
piam complectuntur alias minutias. Cape ΙΤ. Crit. Sa or. T. I. p. 176 - 422. W a It oni Pr ol eg. VIII. S. ΣΟ - 25. Kennio Otti Dis g. II. super ratione text. Hebr. P. 2 o seqq, VII. rpdn aut nunc, spatium in medio Ver8u Vacuum , Plerumque circello insignitum, indicat, aliquid deesse, vel, ut alii Opinantur, sensum hic finiri; primum convenit loco Gen. 4, 8.; alterum autem quibusdam aliis locis, quae Omnia sunt numero 18, a Si ante Masoram, quae recentior egi Cognita non fuerunt. Caseli. Crit. Sacr. T. I. p. 46O. III. In Mus Ora annotatae quoque sunt conjecturae eruditorum, quae dicuntur, ut Exod. 2, 19. In SP, Proq. Io 3. Mias Orct.
IIae modo enumeratae , aliaeque in Thalinu de occurrentes anno taliones de literis minusculis, majus culis, inversis et suspensis, basim constituunt Magorae, quae volumini separato inscibebatur, et progressu tem- Poris augebatur. HOC OPUS non coepit ante seculum sextum, et auctores praecipuos habuit praeceptores Tiberia denses, qui sequentibus quoque seculis collegerunt Observationes de numero literarum, Verborum et versuum cujusvis libri; de media cujusvis libri lite-
117쪽
I1og. 108. MaSOra. ra, voce et versu; de locis, in quibus idem verbum cum vel sine matre lectionis scribituro de versibus, qui omnes alphabethi literas, vel certum liter arismianum e Tum complectuntur; de verbis, in quorum fine litera mediana, et in quorum medio litera finaJis scriptu est; de numero literarum finalium in omnibus libris, etc.
Baec omnia in unum Volumen conseripta, quae eontiis henter augebantur, dicuntur vel . et auctores inde audiunt Mas Orethae, qui huc mici Ologia textum contra mutationes munire conabuntur. Waru
Progrossu temporis hoc opus, sine ullo Ordine congestum, primitus multis 8cripturae compendiis, et tandem integrum. ad marginem codicum literis minusculis De scriptum fuit, et illa, quae margo non capieb t, in finem cujusque libri conjecta sunt; unde ortum est discrimen Nasorae parvae, magnae et, finalig. Waltoni Prole g. VI l. f. 9 et 11. Confusio hujus saraginis,
Impedimento fuit, ne omnes aliae lectiones, quarumbrosecto non paucae genuinae sunt, e codicibus elimi- harentur; nam cum librarii integram Magoram neque memoria tenere, neque etiam, deficiente ordine, evolvere possent: si deliter scripserunt, quae in codicibus snveniebant, atque non nisi quae ex Mas Ora memoria tenebant . in codices intulerunt; unde liquet, Naso ram integritati textus plus nocuisse quam Profuisse, etsi multas lectiones, et inter has etiam qua pium genuinas, quae alias periissent, conservavit. Walton P, o L
Quum a seculo sexto usque ad decimum. quo ae- o Masora condita est, celebres essent Judaeorum scho-
118쪽
S. Ios. Lectiones orientales et occidentale g. 111
Iae Babylone seu Seleuciae In oriente, et T l-b eri adae in Occidente, in quibus sacri libri frequentius describebantur: ortae sunt in his diversis plagis duae codicum familiae, quae demum seculo VlII.
vel IX. collatae sunt. Discrepantiae, quae Observatae lunt. VOeantur Varietates 1ectionis, et nobis veniunt nomine lectionum orientalium et occidentalium. Numerantur jam 2IO , jam 216, jam stas, Omnes in consonantibus, eXcepto puncto MaΡ-
vhili in RVP Λ m o g. 3 . 6. . et in e r em. 6, 6. Bostrae editiones a lectionibus orientalibus in 55 locis discedunt. Walton Prol. VIII. g. 2I-28. Capellus Crit. S. T. I. L. IlΙ. c, 17. - Textu g. ut Videtur. orientalis, hujus aevi sistitur quoque in versione Saadiae Haggaon, et ex aliqua parte etiam in Thargum imve centioribu g. in quibuq aliunde quidem non magni aestim undis, plure' tamen bonae lectiones conservatae .gunt, quae ho maioris sunt momenti, si cum a1 iis tintiquioribus Vergionibus contra Magoram et nOh trum textum magor et hic u οἰ faciunt. τ
. Primo seculi XImi dimidio Aharon hen Ascher T i b eri a de et Jae ob hen Νaphtali Babylone
seu Seleuciae, codices contulerunt. Dig sensionegobservatae ultra 86έ, concernunt puncta Vocalia et ac- Centu R, Unico excepto loco Cant. 8, 6., in quo Iacob ben Naphtali praecipit, legendum esse, pro quo Ahuron hen Α-cher habet Hae varietate gnon magni quidem sunt momenti, uocent tamen, hoo aevo systema punctation Iq jum fuisse persectum, et hos duumviro g huic operi coronidem imposuisqe. Quunt Vero eo dices, ad hanc normam punctuli, facilius legerentuT: Vestustiores prorsus non punctati, Vel non ad
119쪽
xl et S. 110. Becens Aharon. hen Ascher et Ia o. ere.
heno normam exacti, parvi fiebant et exilio relicti sunt. Haec praecipua videtur esse ea u8Sa, cur nullus gu Per sit codex Hebraicus, qui argumeniis indubiis sΘculo undecimo antiquior statui posset. - Nostrae editiones, Paucis locis exceptis, sequuntur recensionem Aharonis hen Ascher. . f. III. Textus ab anno Io4o usque ad annum I 4ret. Iudaei eruditi, qui dimidian le seculo undecimo ex Oriente commigrarunt in Europam, attulerunt codi-eeg Punctatos, et eo dices sedulo XII. et IlII. majoricum cura describebant et corrigebant, quom seculis sequentibus lactum est. Verum I. Grammatica Hebraica, a Saadia Haggaon primo dimidio seculi decimi composita atque deinde magis exculta, facile inducere potuit librarios eiusdem. gnaros, ' ut onomatias textus corrigerent; id tamen serraro ausos fuisse, testantur tot anomaliae, quae restant. Quum vero Sussi. cio oriri non possit, lectionem. grammaticae Consonantem, mutatam suis se in anomalam, Valet regula, lectionem anomalam, ceteri 8 Paribu8, Vesea imiliorem esse ea, quae grammaticae Consonat. Haec regula sana quidem, nequaquam tamen nimium urgenda est; nam i Petio an Omala ex eris rore quoque calami oriri Potuit. Il. Praeceptores Judaeorum horum tem Porum non raro allegant lo- ea, tum aliter lecta, et memorant nonnunquam etiam Iectionis Varietates; unde constat, codices di, Sensisse. Provocant quoque ad codices, ad quos Blii. recen- . ter scripti , corrigebantur. II i quidem eo die es nor- malus in diversis regionibus erant divorsi; ubi omnes exhibebant quoque spurias qua suam lectiones, quae Percorreel Ores in OmneS ali Og elu, dein regionis codices Propagubantur. Quare omnes ejusdem regionis Odices unam eandem familiam constitu-
unt, et tanquam testes colludentes in crim
120쪽
S. 11 I. Textus ab anno 1040, usque ad antium laret. 1 latica non nisi unic o suffragio gaudent. Quum Porro ex una alterave regione multo plures codices supersint, quam ex aliis, non valet regula generalis, lectionem plurium codicum semper esse Verisimiliorem. . II l. Magora quidem his, seculis a non paucis Iudaeis . : ParVi pendebatur , multis tamen urat norma insallibi. Iis, neque dubitari potest, illos codices normales, ad quos celeri. corrigi solebant, ad Magoram, quantum seri poterat, suis se exactos, et librarios plerosque illis praeceptis Magorae, quae noVerant, obediVigsequare Μ agora cum codicibus consentienti-
I, u s uni o um c onstituit testem, et hinc Iec-
lio amas ore thica verisimilior est quam mas ore th i ca. IV. Lectiones, Christianig minus laventes, iam temporibus antiquioribus propagatae sunt, et quum nunc in codicibus illis normalibus existerent, in omnessere codices transierunt, ut n' 'π Gen. 49, Io ., guste Iectio ante seculum saltem octavum Prorsus ignorahatur. V, Judaeos hoc aevo textum hinc inde ex paraphrasibus quoque Chaldaicis, quibus assueti erant, eorrexisse, non egi verisimile; nam textum originalem Ρaraphragl-bus longe praeferebant ; videntur potius Paraphrases nonnunquam ad textum Hebraeum refinxisse ; quare testimonia paraphrasium si seri Posset, ex antiquis εἱ-mis codicibus depromenda forent. S. Ila. Praecipuae editiones textus Hebrael.
Tales erant codices, ex quibus primae editiones typis excussae sunt. Editores primi laudant quidem an liquitatem et bonitatem codicum, quibus usi sunt, sed vix intelligebant. quinam sint codices antiis
qui et boni, atque non modo Versiones antiquas . , sed omnes etiam alios codices negligebant. Quare non potuerunt non omnes errores unius codicis, quo ute-
hantur, in suam editionem transferre, ideoque Ρrimae editiones nequaquam quidem optimae , magni tamen