장음표시 사용
251쪽
I. 95. Aetas Uogeae. et Peraeam amisit ; denique sub rege Hos ea regnum ip
pheta iacet; unde concludimus. ante annum 722 ante Chr. , et 255 post schisma, librum scripsisse, cons. I Reg. 14, 23 - 18, 12. 2 Paral. 26, - 29 , 2.
g. 94. Argumentum libri Hos eae.
Hos eas quidem, sicut Amos, praesertim regno Ig-raelitico vaticinatur, nihil autem de sorte gentium Vicinarum interponit, de regno tamen Iuda saepius, quam Amos, mentionem facit, ut I. I. 4. 13. 5, 5. 10, 12.13. 34. 6, 4. l. 8, 14. 1Ο, II. I 2, 2. Unde colligimus. IIO' eam non . ut fimo sum, in regno Israel. 8ed in regno Iuda Vaticinatum esse. - Capite primo quatuor exhibet symbola. quae capite secundo explicat de graggantibus sceleribus et evergione regni Israel, de deportatione et reditu civium, et de selici quondam aevo, quo Israelitue fideles Dei cultores erunt. - Αlio symbolo e. 3. portendit exilium satis longum, quo decem tribus, etsi ab idololatria abhorrente A. Deum tamen sibi nequaquam experientur benevolum, tandem autem Deum, et regem Davi d seu Messiam quaerent. - Beliqua II capita. in s dividenda suissent; nam c. 5 tum cum dio, et c. Atium cum I 4to cohaeret. Leguntur in his reprehensiones idololatriae, seditionum et scelerum regni Israel, quae in civitate, tumultibus perturbata, grassari solent, ut mendacia et periuria, quibus reges. identidem creati, sallebantur, et in perniciem trahebantur; porro homicidia, surta et spoliationes, adulteria
et fornicationes. Inter geruntur passim monita ad mOrum emendationem, et Populus se ad eam comparare
incipit, sed instabilis, in peiora relabitur, 6, 1 - , Q. Reprobantur laedera, quae pugnantes inter se, iam cum Aegyptiis, jam cum Assyriis pangebant. Sors, quae Praedicitur, est eadem, quam propheta c. I et 2 Valicinatus est: I. eversio regni et Vastatio Tegi ο-
252쪽
s46 9 . Argumentum libri IIogeae.
8ymbola o. et S. . orallone pro Ra describuntur, reliqua omnia poetica sunt, in quibus parallelismus membrorum non ubique accurate observatur. Stilus, P Rudis Iocis exceptis, parum est vehementior et sublimior quam in libro Amos; sed Ilogeas , ut iam Hieronymus obgervavit, commaticu8 est, et quasi per sentent, as loquitur. Accedunt tropi, simi-1itudines et imagines frequentiores, quae paucis deseribuntur; quare nonnunquam perspicuitas desideratur. Dictiones et Verba non sunt longe petita , Occurrunt nihilominu g quaepiam rariora, ut FV, 7, I 6. 13, T. no lione eminentiae, cons. I e s. 50, 18.63, et. In nonnullis locis forta; se mendum gubest, ut IO. O. N V,
quod, ut 10, 3. legendum esse Videtur.
l. 06. Michas et setas ejus. Μicham seu Michaeam, m. inscriptio prodit Μorasthiten . ut a Micha. filio Iimiae, qui 1 geg. 22, 8 - 28. 897 ante Christ., 78 post schisma proohe
lavit, distinguatur. Cognomen nequaquam egi gentilitium, sed descendit a loco nativitatis Μores cheth Gath, IV rret ' Mich. 1. 14. . Vel potius Μaregeba, vel m n Μ i o h. i.15. I o s. I 5. 44. 2 P ct a I. 13,
8. 14 . 0 - lo., urbe tribus Iudae in valle Zephala. - Inscriptio, quae cum initio libri arcte cohaeret, testatur. Micham vaticinatum esse sub Iothamo, Achago et
Ilialcia, qui ab anno et os usque 699 ante Chr. , et ab
253쪽
anno H6 usque 2 6 post. 8ehisma, regnarunt. Itaque sere SD annis serius surrexit, quam Hos eas, eidem tamen deinceps coaevus suit. quocum etiam ante stum
Ηigkiae annum saeta ante Chr. . 253 post schisma), quo
respublica Israelitica everga est, librum suum edidisse videtur; nam de luctuosa hac calamitate ubique ut sutura loquitur. - Γνησι orης Vaticiniorum de plena Ierosolymorum et templi evergione, suffulcitur testimonio Ierem. 26, 18 - I9.
g. 9 T. Argumentum libri Michae.
Michas Israeli et Iudae vaticinatur, prout inscrip-lio edicit. Primis duobus capitibus praedicit eversionem regni Israel et deportationem civium, et eXΡrO-hat crimina, quae grassabantur. Addit 3, 12. , etiam Ierosolymis impendere excidium. et vix rudera fore conspicua; agi remotioribus quondam tempori hus femplum fore celeberrimum , et etiam a gentihus invisendum; nam Babylonem deportatos in Iudaeam reVersu-rog , theocratium restituros, et Sionem rursus lare sedem regiam , 4, 1 - 8. 4, 9 - 2. . ubi addit, hostibus Chaldaeis) quoque imminere castigatione g. Dein prospectui prophetae objiciuntur gloriosa bella Maccabaeois
Tum . et strages hostium Syro - Macedonum). Conspieit demum c. g. . regem Bethlehemo ex famiΙia Davidis oriundum, i. e. Μ e g 8 i a m qui nonnisi post magnas calamitates Venturus sit, in quibus tamen 5, 4 - 8. tempore Maccabaeorum , non deerunt duces contra Aggyrios, prout Syri etiam a Zacharia Io, II. nominantur. Ast S. 9 - 15. Videt aevum Monarchiae Persicae, Bi V. 14. altingit rursus strages Macedonum in Syria. - Altera pars libri c. 6 - z. eleganti theo dica ea exorditur; dein scelera arguuntur, in quorum Poenam Iudaea Vastabitur. Pergit ProΡheta 7, I - 6. morum
eorruptionem eXprobrare, et V. I - IO. civitalem Iudaicam tanquam matronam inducit, quae animum ma
254쪽
248 f. 98. Argumentum libri Michae.
Iorum patiensem confesta fur, et susuram liberationem et hostium cladem speras. Responde fur, ur hem Ierosolymorum aliquando restauratum iri . et Hebraeo' in Patriam reversuros eg qe. Propheta demum Drat, ut hae e Promissio opere compleatur, et Deus V. Ig - T. Promissionem confirmat, quare propheta in gratiarum actionem erumpit. Praedicit itaque propheta I. eversionem non tantum reipublicae Isra e t i ii ca e, quae proxime instabat, sed etiam reipublicae Iudaicae et excidium I e r o ς o i y m o r u m. 3 , 12. . I S.; Il. de ΡΟ lationem Iudaeorum in Babyloniam. 4, lo I. I, 7-8. II. Hi eventus diqfabant a Micha sere Igm annis, et hoste q. nempe Chaldaei, qui haec mala illa turl eqsont . aetate prophetae inter gentess nondum eminebant. Uuticinatur porro III. reditum e X exilio, restaurationem Ierosoly morum et templi. eiusque celebritatem, constantiam in cultu Ieho vae, et tempora quieta sub monarchia Persica et Graeca, qUste Om- . ni' a propheta stos, imo et 5 o annis dissita erant, 4. -8. T. I l. 14 - IT. Praedicit IV. adhuc remotiora Bella Μaccabaeorum 4, 1 3.; V. sedem re giam in Sione 4. 8., et VI. regem Bethlehemo, e sam illa Davidis oriundum, go. Messiam 5, 1.
Oratio Michae sublimior et vehementior est quam Amosi et Uoqeae. Tropi sunt elegantes, et pro Varie
late materiae variant. Enarratio ubique accurata et cla-rs . et reprehensiones acerrimae. Paron mayiae Oe urrunt frequentiores. I, 14-- 16. 2, 6. 4. 4., uitae in linguis orientalibus singularia sunt orationiq lumina , ut Vel ex conqes ibus Hariri patet. Familiares Michae sunt
dialogi , in quibus personae loquentes, prout mos est
255쪽
' orientallum . gine admonitione lecto Us Variant, quod minus alien is hinc inde tenebras offundit . ubi omnia Elura sunt , ut Nich. 2, 6 - 12. 7 , T - 17.
Harim annua contendit in V i ch a neu tib er g e t et t8. 11 - l2. . Micham demum sub Manaqqe floruisqe, et Iibrum. ip qius nomine inscriptum , in exilio Babyloni- eo ex diversis vatio in iis compilatum esse , quorum duntaxat aliqua . a Mi ha scripta fuerint. Verum hypotheqeg hypotheqihuq superstruit, loca, quae hypothesi repugnant, ex conjectura dogmatica impugnat. et ipsum quoque testimonium Ier. 26. IO. reiicit, denique nec structuram orationis ubique perspexit. Li-her integer temporibus Iothami, Achagi et Iligkiae exacte regΡondet, quo solo argumenta pro recentio ei aeis late . a depravatione morum de qumta. repelluntur. Nam Iothamua altaria illegitima tolerabat, 2 B e g. Is , Ss.ll Paral. 27, 2.; Achagus erat idololatra, qui etiam templum clausit . 2 B eg. 16 , I - 4. a P ara I. 28 , a - 4. 22 - 25.: Hi glitas idololatriam quidem Vetuit, atque, cultum Dei in templo restituit, a Reg. I 8, 3. 5.2 P a ra l. 29. Σ - 3I. 2 .; ast quis Credas, Omnes subditos et magistratuq se mox ad mandatum regiq consormasse ' In regno Israelitico, quod Michas simul respicit. Pheliach . qui Gali Iaeam et Gile ad cedere Assyriis, Coaeluq est, Io annos regnabat, et secuti sunt 9 anni tumultuum . quibus crimina impune patrabantur; duntque Hos eas rex ultimug II anno' sceptrum tenuit, qui-hu' nondum elapsis, noster librum edidit. Hinc patetm steriam reprehensionibus minime defuisse, ut non sit
necesse, aetatem Manas gig ar essere.
IOO. Iesaias et Betas ejus. Iesaias , filius Amog, yχη la um'. vir inter DrI- mores Ierosolymitanorum , I e s. c. 7 et c. 16 - 2
256쪽
ego I. Ion. Iegalas et stelag eius. Reg. c. I 8 - 20., Vocatu g est, 6, I., ante Micham, nem se anno, quo mortuus est UZgias 59 ante Chr. , sti6Pο8t schisma, et munere fungebatur sub Iothamo et Aeli ago, atque ultra tum annum Ηighiae seu ΚZechiae. Vaticinatus est igitur saltem 48 annos sed probabilius multo longiori tempore, nempe usque ad tempora re gis Manassis, sub quo eum sera dissectum fuisse, Thal-mudici tradunt. Hanc Manassis aetatem innuunt etiam illae redargutiones scelerum, inprimis idololatriae, ut
8uperstitionis omnium stultissimae, sacrificiorum humanorum, et malorum saκlorum Reu regum; J e S. 56, IO 12. 5et, - El. 59, 1 - 19. Ceterum Iesaias Ρηrtim coaevus fuit Hos eae et Michae, quod c*nsentiens cum
his prophetis argum ontum libri confirmat. g. 101. Argumentum libri Iesaiae.
Prima . libri Iesaia o pars c. - 39. , exhibet di-Versa Vaticinia contra Iudam. Israelem, et alias gen tes, in quorum coordinatione vix alia apparet raelio, quam quod Vaticinia a c. I. usque ad e, I a. Judam et Israelem; a c. I 3. gentes alias; a c. 24 us que ad e. 55. maxima ex Parte regnum Iuda concer nunt; denique a c. 36. usque ad C. 39. singularia eX historia Uighiae reseruntur, quibus intexta sunt Vatici nia Iesaiae. - Secunda pars, a D. 4o usque ad c. 66., Unum est Vaticinium, quo eversio regni Chaldaeorum, reditus Hebraeorum exulum . in Iudaeam, et tempora Se quentia usque ad Messiam adumbrantur. Praecipua ,
quae Praedicuntur, sunt: I. Ε Vergio regni Israel, quae 6to anno Uighiae contigit, a Iesaia autem, uti a Nicha, Hos ea et Amos, diu ante indubitanter praedicta fuit. II. Sanc herlbi Sennacheribi) expeditio com tra Aegyptum, Vastatio Iudaeae, provocatio Ierosolymorum ad deditionem, singularis strages exercitus ejus, redituq ejus in civitatem Nineven. et mors, cons. Mich. 1, 9. 12 - 15. ProPheta passim mala ymnia, quae re
257쪽
num Iuda a Thiglathphil egere. Salmanassare et Saneheribo guqtinuit, simul prostpicit et adumbrat. III. CaΡ-tivitas Babylonia et omnimoda vastatio Iudaeae, cons. Nies . S. I 2. 4. 9 - M. et , et. 8. 3. et A m O s 2 . S. IV. Sors Philistaeae, Μ Oahitidos, Tyri, Damasci, Idumaea B et AegyΡti, et praesertim e Versio regni Chaldaeorum et Babylonis. V. Reditus Hebraeorum
ex captivitate, restauratio Ierosolymorum et templi, amica consociatio Israelis cum Iuda, conglans demum Dei cultus, Propagatio religionis, et tempora Ma ecthaeorum. cons. Mich. 4; 1 - I 2. 5. 4 - 8. 7, 12. 14.1 ., Hos . st, I - 5. 5. 9. 16-25. II , 9 -II. c. 14,9. ei Amo η 9, 34. VI. M e g s i a s. et, 14. 52, 15 - 53. 2. G. I - O 55, I - s. etc. Servug Dei, de quo Propheta in secunda parte saepius Verba facis, non Ubique est Messias, sed saepe etiam populus Hebraeus, et ipse nonnunquam ProΡheta.
g. 102. Elocutio Iesaiae. Iesaias elegantia et sublimitate omnibuq aliis prophetis facile palmam praeripit, et pro Xime, Praeser tim in aliquibus Iocis, ut I 3, I - 4, 23. , ad cantica
Nogis accedit. Dispositio non minus apta est ac concinna elocutio. Imagines juste delineatae, et . si sae-Ρiuη reeurrunt. ut e. g. aetas aurea, diversis coloribugdepinguntur. Lingua puritate nitet. Stilus est vehemens atquct pro diversitate materiae Variat, quaepiam quoque singularis linguae euphonia . et hinc inde in similiterea dentibus aliquis rithmus observatur.' Notabilis quoque est quaedam convenientia cum coaevo Micha.
S. 103. An Iesaiae vaticinia sint in legra ΤNon omnia Iegatae vaticinia congerVata esse, liquet.
I. quia nullibi legitur, qua occasione Iesaias filio pri-
258쪽
258 I. 103. An Iesaiae vaticinia sint integra
Gogenito, qui I, 3. 8, 18. Io, 21 - 22. memoratur, Nomen propheticum ara' reliquiae reve
lentur, indiderit, quum ratio denominalionis filii se- eundi rdi in b,π mn, festina direptio, accelera depraedatio, 8, 3 - 4. disertiq verbis indicetur. II. Plura loca principio, vel sine carent, et non gunt nisi
manca fragmenta. ut 34, 24 - 27. 14. 28 - 52. 21, 11 - 12.21, 3 - 17.; in fine quoque capitis 5ti, et 8, 1 - 2. quaepiam desiderari videntur. III. Desunt quOuue Vaticinia, quae sub Iothamo edidit: nam illa c. 25. non gub Iothamo, sed sub Achago edita 8unt. prout
cuilibet historiae gnaro lectori patebit; nec Bosen mul
Ierus in nova Scholiorum editione aliud evicit. IV. Si Iesaias est auctor secundae partis libri, quod deinceps ostendemus, Videntur etiam deesse aliqua magis per spicua vaticinia de eversione reipublicae Iudaicae, et de deportatione civium. Initium c. 4O. Videtur esgemancum; non equidem ignoro, quid sit, in mediam rem rapi; agi id in hunc locum non satis commode consertur, Praesertim quum propheta hic, sicut e. 41, 7. sit . utatur singulari illa sormula: prim ' κ', dicet Ieho Va, quae Praeces8isse arguit, quando dicturus sit. g. 104. Omnia vaticinia sunt a Iesaia.
A pluribus abhinc annis non pauca Iesaiae Vaticinia a permultis impugnantur, et Omnia contra gentes effata, inprimis Vero ultima stet capita huic prophetae abjudicantur, ac argumentis non levibus in tempora exilii Babylonici rejiciuntur; tamen offerunt se argumenta gravia, quae has partes Iesaiae vindicant, et jam
exponenda veniunt. I. Elocutio in diversis his vaticiniis vix discrepat; ubique eaedem recurrunt rerum gingularium enarrationes et imagines ab arboribus , Praesertim cedris, abietibus et quercubus, a doloribus partus, ex historia. et ab aetate aurea depromptae.
Initium vaticinii ubique in mediam rem cadit, et ubique
259쪽
. S. 104. Omnia vaticinia sunt a Iesaia. 251
cantica inserta sunt; sicut 5, 1 - 6. 12. 1 - 6. I4,4 - 20. 25, 1 - 5.: . ita eodem Prorsus modo 42, 1O- 13. 6I, Io. 63, et. 64. II. Ubique etiam eadem observatur claritas et Ob8curitas, eaedem repetitiones, et eadem etiam linguae euphonia; visiones quoque e. 2I, et c. 4O., uti c. 6., imo et singulares dictiones saepissime eaedem, ut in prima Parte II., in secunda Ie loci 8 ; in Prima parte quater in secunda parte sexies, quod alias in Bibliis tantum novies occurrit; , quod non nisi in Iobo quater, hic Vero in prima parte bis, in secunda quinquies Oh-Vium est; 65, IO. , prout 33, 9, 35, 2.; i DP pN 40, I. 4I, 7. 2I. 66, 9., Pro ut 1, II. I 8. 35, IO., PPO quo alii prophetae dicunt nuΠ vel ' M. Proprium quoque nostro Prophetae est Sabae Og 18, 2. T. dicere ξηο ext Fnsos Seu Procero 8, et 45 , I 4. homines m e n gura e seu altos, et plura similia , quae locus hic non capit. - Stili quoque s u bl i m ita 8 per omnia Vaticinia non magi8 Variat, quam in Poematibus, quae ab eodem auctore diversis temporibus exarata sunt, uti in diversis Psalmis Davidis; et stilus
quidem per omnia talis est, qualem ex captivitate Babylonica minime exspectes. Esto, stilus non ab aetate solum , sed ab exculto quoque ingenio pendeat et inde tamen non efficitur, Vero esse simile, quem- 'piam aevo exilii Babylonici talia carmina sudisse, .ut id absque testimonio historico , et sine omni quo- que traditione asserere liceat; praesertim cum in Jeremia et Ezechiele . quibus nec solitura, nec ingenium defuit, nihil simile legamus. - Lingua etiam ipsa non est ea , quae in Ieremia et Ezechiele observatur ; quempiam in exilio linguam Hebraicam felicius
excoluisse, Versimile non est. neque in Zacharia, qui
proferri solet, haec linguae conditio deprehenditur. - Denique dispositio et ratio tractandi materias, in omnibus his vaticiniis eadem est. Sicut o. T. habetur
260쪽
I. 1o4. Omnia Vaticinia sunt a Iesaia.
vaticinium historiae intextum, quod c. 3 - g. Vaticinia absque inscriptionibus consequuntur: ita quoquec. 3s. historiae intextum est salicinium, quod sequuntur vaticinia sine inscriptione. Pro ut in Ρrima parte Plura occurrunt Vaticinia de Sancheribo: ita etiam in secunda Ρarte Plura sunt vaticinia de eversione monarinchiae Chaldaicae, atque de reditu Hebraeorum ex CaΡ-tivitate. Sicut in Visione c. 6. legitur, prophetam suis vaticiniis nihil effecturum; ita Vates 42, 16. 23. 45, 8. 45. 4., et inprimi8 49, 4. 59, 6. conqueritur, Cona
II. Ultimis exilii temporibus non congruit, quod 66 , 1 - 6. de temΡlo legitur, de quo Haggaeus et Zacharias prorsus alia dicunt. Multo minus quispiam in
exilio 48, 4 - 8 scribere potuit, ruinam et omnimO- dum interitum urbis Babylonis, quem Ieremias c. 5O- 51. Perspicue vaticinatus est, nondum fuisse praedictum, neque 52, 4. de solis potuit Aegyptiis et Ag- syriis Hebraeorum hostibus Io qui, et Chaldaeos praetermittere. - Severae rePrehensiones 56, 9 -- 59,2O. 65, I 1 - 16.; inprimis reΡrehensiones Ρastorum, i. e. regum 56, II - 12.; eXProbrationes non tantum idololatriae, sed etiam immolationis Prolium, fiet, 1 - 13. , et enormis corruptionis, 58, 6 - 9. 59, 1 8. , a temporibus exilii prorsus abhorrent, ex quibus expectes Potius mentionem Vaticiniorum Ieremiae, ut Dan. 9, 2., et plura de cultoribus Ormugdi, quam unicam illam allusionem ad duo rerum Principia, 45, T. , quae prosecto antiquiori etiam aevo a permultis credita fuerunt.
ΙΙI. Jeremias prodit, se Vaticinia haec legisse, atque id quidem I annis ante eversa Ierosolyma, I er e m.. 5I, 49-64; nam cognatio vaticinii Jeremiae e. 5o-5 I. in elocutione, cum ilIis vaticiniis Iesaiae, de quibus quaeritur, manifesta est; neque dici potest, auetorem contro e forum Jesstiae vaticiniorum sub sinem exilii, legisse lis