Introductio in libros sacros veteris foederis. Usibus academicis accomodata a dr. Fourerio Ackermann, ..

261쪽

S. IO4. Omnia vaticinia sunt a Iesaia. a 5 5brum Ieremiae; nam Vir est, qui solus sibi constat. neque ullos imitatur; e contrβrio notum est, Ieremiam, Praesertim in Vaticiniis contra gentes eXteras, antiquiores prophetas Iegisse, et non raro ipsis eorum Verbis uti CL S a n c t i u g ad Ierem. e. 48, et 49 , 14. Observantur quaepiam in aliis quoque Prophetis, ex nostris controversis Iesaiae Vaticiniis depromta, ut Zephan. 2. 4 - b. ex Jeg. 15, 2I - a 2.; EZech. c. 34. eX Jes. 57,I0. 8eqq. , EZech. 26, 20. 51, 14- T. 32, 13 -35. ex Jes. 24, 8 - 28.; EZech. 26, 13. eX Ie8. 23, 25.; ΕΖ h. 58 - 39. ex Ieg. 66, 6 - u. 24. Habal ulium quaepiam ex Iesaia deprom sisse, jam dudum obserVatum est, es. Hab. 1, 6. cum Je8. 25, 13.

IV. Cyrus in literis publicis, Egr. I, 2. , ait:

Deum coeli sibi Omnia regna Conce8gisse, atquct man

dasse, ut Ei templum Ierosolymis eXstruat, quae Verba, uti et ipsa Cyri gesta, nempe dimissio Iudaeorum in patriam, assignatio sum tuum in structuram templi, et restitutio vasorum sacrorum non levis pretii, expli- eari nequeunt, nisi ei, prout Josephus refert, haec Iesaiae de ejus persona vaticinia exhibita suerint, quorum divinitate manifesta permotus sit, ut. Judaeis tanta praestaret. Nec Cyrus erat ille, qui sibi Vaticinia recentia et vix in lucem emissa pro antiquis obtrudi passus esset, ut tae eam, non defuisse viros, qui ipsi Daudem, si quaepiam hac in re intercessisset, detexissent; neque etiam Mehe stan Cyrus, qui Ormugdo nonnisi pyraea aedificabat, tam facile moveri poterat, ut magnificentissimum Deo Iudaeorum templum exstrueret.

Nirum quidem Videri possit, Prophetam tam multa dicere de reditu ex Babylone, quin de deportatione disertam mentionem fecisset ; ast quaepiam de hac re

omnino dicit, ut c. 39, 4 - T. e. 6, 11 - 15. e. 5, 5 s. c. II, 11 - 16. I atque Nichas, Iesaiae coaevus, clare de hac deportatione et de eversione Ierusalem Ioinquitur, ut et desulas Plura de illa dixisse videatur, quas

262쪽

a56 g. 1ο4. Omnia Vaticinia gunt a Iesaia.

nobis conservata non 8unt; num propheta, qui laetum reditum canit, deportationem quoque praedicendo non magis secum ip8e Pugnosset, quam Ieremias, qui utrumque praedixit. - Opponitur quidem analogia, juxta quam prophetae non tam remotos eventuq praecinere existi untur, qualeg sunt illi de Chaldaeiq, de Medis

et Persis, de Cyro et de reditu Hebrii eorum in patriam, a Iesaia praedicti; ast baec analogia, ut jam monuimus, nequaquam probari potest. Supponitur quoque, Chuldaeos, Medos Persasque aetate Jesu itie populos fuisse Obscuros, aut Prorsus ignotos, cum tamen Medi insfere annis ante Jesalom et Uighiam 826 ante Chr., i 49 post Schism. sub rege Arbace, foedere juncti cum Belesy, praesecto Babyloniae, eVerterint primam Assyriorum monarchiam; subgecuta quidem est Medorum narchia I9 annorum, Verum anno Ionio Iligkiae, 728 ante Chr., 257 Post 8chisin. regem elegerunt DejOcem, conditorem Ecbatanorum, cujus filius Phra ortes 665- 645 ante Christ. , 5 Io - 352 post schism.) nOVum regnum Assyriorum bello aggressus, in obsidione urbis Nineves interfectus est. Sub Cyaxare I. autem Zoroaster

rursus Ieserit regnum Medorum florens. - Elam jam antiquissimis temporibus erat celebre regnum, Gen. c. I 4., neque in Ie 8aia, ut Dan. 6, 28. et EZr. I, 1. 2. 4, 5. 2 Paral. 56, 22-25. , unquam occurrit nomen recentius t B sed se inser antiquum e n. IO, 22.14, 1. Elamitae sunt in exercitu Assyriorum Ieg. 22. 6., quod vaticinium, Ut ex V. 8- I1. coli. 2 Paral. 32, --5. Patet, dubio Procul Iesaionum est. Asparrhadon, EZr. 4, 9. IO., inter ceteros eolon Os etiam Elamitas misit in Samariam. Becentiori aevo Ieremias e. 25, 25.

49, 54. 55. , flam regnis potenti Oribus accenset, quae a Chaldaeis expugnanda essent, et Ezechiel c. 32, 24.

regnum Elam conspicit eversum. - Gentes non nisi diuturno tempore successive icinos populos Vincunt,

et latius se diffundunt, donec tantum nominis celebri-

263쪽

6. Io4. Omnia vaticinia sunt a Iesaia. talem assequantur, ut eminentem in historia Iocum obtineant. Quare Chaldaei. Ne di et Elamitae seu Persae. non brevissimo temporis spatio ex obscuritate in tantam lucem emerserunt, ut paulo ante prorsus ignoti, nune mox omnibus notissimi fierent. Si itaque Iesaias vaticinatur eversionem regni Chaldaeorum per Medos et Elamitas, id ea aetate non magis obseurum et Clarum erat, quam si Zacharias 9, II. de bellis Iudaeorum contra Graecos in Syria, loquitur.

g. IO5. Vaticinia Iesaiae adiudicata.

Quae contra nonnulla Vaticinia Iesaiae Opponun-iur, Paucis expediri possunt. I. Fragmentum Jes. 2, 2- 4., ab illo. qui . ad finem exilii Babylonici vaticinia diversa in nostrum volumen collegi 88 e Putatur, Per er Torem aggumlum esse dicitur; ast iam alii viderunt, a Iesaia ex Nicha c. 4, 1 3. , Vel a Micha eX Je8. 2, 2- 4., Vel ab utroque ex antiquiori vaticinio depromi Potuisse. II. Duo capita 11 et 12. Iesaiae abjudicata fuerunt, quod D. II, II - 16. remotissimus Israelitarum et Iudaeorum reditus ex Assyria et Aegypto alii gque regionibus praediuitur. Ast hic reditus etiam a coaeVO Nicha, ab Ilogea et ab Amos praedictus suit. lΙΙ. Vaticinium O. 15 - 16., tribus annis ante Vastalionem Moabitidis per Ne huc ad negarem P. 16, 13 - 34. , scriptum putatur, quia Zephantas 2, 8. seqq. , et Jere mi as C. 48. eandem Moabitidi calamitatem praedicunt. Verum quis Ostendat, Iesaiam non de calamitate alia, quae ab Assyrii g instabat, loqui' aut quis cogitet Assyrios Μoabitidi pepercissei Vastata itaque suit ab Assyriis, ut Iesaias praedicit, et demum rursus a Chaldaeis, de quibus Zephanias et Ieremias loquuntur. Vaticinium autem hoc Iesaiae, multo esse Ieremia antiquius, dubio eares; nam Ieremias c. 48. plura eX eo des rom Sit, ut cuivis conferonii salebit. Esse vero ab ipso Iesaia, arguit Vel temporis definitio. quae Iesaiae aliaῖ, ut

264쪽

et 58 S. 1o5. Vaticinia Iesaiae adjudicata. 8, 4 - 5. . consueta est, IV. Eloquium I s. 18 - 25. .

non esse desaiae, nulla alia allata fuit ratio. nisi quod1 - 15. Praecessit vaticinium de calamitate Aegypti. et V. 18-25. de Prosperitate sermo est, quod tamen' nihil aliud est quum quod prophetis est familiare, ut post calami tutes meliorem sortem Promittant, quoa antiquiores interpretes , iam observarunt. Si V. 25. Aegyptii dicuntur Ρopulus Iehu Vae . et Assyrii opus manuum deho Vae, id Prosecto a quopiam Hebraeo dictum suisse, nece: -a est, et vero longe similius est. id a Iesaia. quam ab alio quopiam recentiori dictume Sse. X. 1 - 22, I - I4. Ob mentionem Elamitarum V. 6,, Iesaiae abjudicatur; Verum ex pollatione v. 81 I. cum 2 Ρurat. 52. 2 - 5. et Je8. I., Patet, sermonem esse de Sancheribi irruptione, et hinc haec Elamitarunt mentio ex aetate saltem Iesaiae de schndit; sine ratione igitur alius Buctor quaeritur, quam Iesaias, qui in inscriptione praesertur. VI. Qui contendunt, Jesu iam non facito tot vaticinia de una Sancheribi irruptione editurum fuisse, non advertunt, eventum huno fuisse maximum et gravissimum, et ad Hebraeos in re-1Iglon coulirmandos quam plurimum contulisse, ut plura vaticinia optime meruerit, et haec a Iesaia profecta eg se, elocutio et stilus confirmat, qui non mox gis Variat, quam in diversis Hariri consessibus, et in diversis Davidis psalmis. VI l. Vaticinium Jes. c. 24 2 7., in recentiora tempora conjectum est ob paronomasias frequentiores, quae tamen in Oratione orientallum singularia sunt lumina, quibus coaevum Nicham nouminus frequenter uti vidimus, ut in argumentum re eentioris aetatis eo minus trahi. possint quia etiam Ie- saias,alibi paronomasiis saepe utitur, ut des. 1, . . 25. 3, 1. 5. T, T. 8. 22 - 23. 29, 2. 1O, 16 , cons. HOS.I, 4-5. S. I. et Mich. I, 14- 5. 3, 12. 4. VIII, Ca-Put 34tum Iesaiae, quo vastatio Idumaeae praedicitur. recentius existimatur, quia eadem Vastatio a deremiae. 49, I., et LZechiele c. 25, 12 praedicta, her

265쪽

hucadnegarem demum completa sit, quae ab aevo I/saiae nimium distat. Verum haec ratio, ut gaesiug mo- nuimus. nihil probat, et insuper argumentis comΡrohatum non fuit, Ieg. o. 34. non loqui, de alia calamitate, per Assyrios Idumaeae inserenda, de qua Am Og I, 11 - 15.

ante Iesaiam locutus suit. IX. Iesaiae caput 35 tum prorsus nullum aliquatenus speciosum recentiorig aetatis indicium exhibet, et aetasem IIighiae Vergus 8. cou. ΚReg. 12, 25. manifestat. .

S. 106. Vaticinium contra Tyrum, Ie . 23. Vaticinium de eversione Tyri per Chaldaeos, Iec

25., aetatem guam V. 23. innuit, ubi dicitur Chaldaeos

esse PoΡulum recentem, qui ab Assyriis citaque id temporis praevalentibus) assignatas ad Euphratem sedes obtinuerit; nam cum Hahahulius, qui sub Manasse Vixit, Chaldaeos quoque nOVum e88e Populum, asserat, qui sedes alienas sibi vindicare studeat: liquet, vaticinium Ieg. 23. ab aetate Haballulii non posse valde distare. Incertum quidem est, an Iesaias usque in aetatem Manassis vixerit; agi quum Chaldaei longiori proinsecto temporis spatio ex suis, ad orientales et septemtrionales Armeniae Partes sitis sedibus, saeΡius in meaidionales si agas irruperint, dubio procul iam ultimisHigkiae annis has incursiones inchoarunt, quum Teg- num Assyriorum clade Sancheribi et internis tumultibus, qui subsecuti Runt, debilitatum esset, quo ad hujusmodi expeditiones alliciebantur. - Sitie sufficiente

ratione quoque asseritur, commemoratos Ieg. 23, IO. annos Io esse numerum PTOPheticum, eX Ierem. Eb, 1 - 12. c. 29, IO. desromtum , adeoque Vaticinium Ieremia recentius esse; nam si alteruter ab altero hunc

annorum numerum mutuatus suisset; potius dicen-

dum esset, Ieremiam, quem con8lat quaepiam ex antiquioribus prophetis delibasse, ex hoc Vaticinio Iesaiae, quam auctorem hujus vaticinii, qui sibi solus constat,

266쪽

aso f. 105. Vaticinium contra Tyrum, Ieg. 25. ex Ieremia hausisse. Accedit, temporis definitiones Iesaiae peculiares esse. Nec di incultatem creat longinquilas eventus praedicti; nam et Amosus. ante Iesaiam. Tyro exeidium denunciavit. - Chaldai qmi Jeg. 23. II. v 'In radeto, disparent, si punctetur ad Perdendos debilitatos vel in ex Duis Os ejus. ab

d ebilitavit, et exsulit. 1Or. Vaticinia contra Babylonem.

vaticinia de eversione regni Chaldaeo - Babyloniciet de reditu Hebraeorum ex captivitate, Ieg. 13. I - 14. 23. e. 2 l. et c. 40 - 66. conjiciuntur in tempora

exilii, et argumenta gunt: I. Diversitas elocutionis; nam in ultimis 27 capitibus dis linguitur potior pars populi lanquam gervus Vel cultor Iehovae, e . 4I, 8- 0. c. 42, 1. seqq. c. 44, 1. c. 48 12. 2 O. e. 49, . e. 52 , 15. , quod in prima libri parte non Observatur. - Idololatria Iudibrio et risui exponitur, e . 40, 39 - 20. c. 44, 9 - 17. e. 46, 5-7. . quod in illis quoque primae partis locis, in quibus idololatria, ut

o. a. 19, arguitur, frustra quaesi Veris. - Saepius annotatur, Vaticinia antiquiora eVentu suisse comprobata, ut c. 41 , 21 - 24. 26 - 29. e. 44, 6- T. c. 45, 2 . e. 48, 5. , quod arguit auctorem recentiorem, nec rederitur in priori libri parte, in qua etiam voces et die . tiones gaesiu8 recurrunt, quae in s unda parte desiderantur. II. Accuratio Vaticiniorum, et distantia eventuum. Aetate Je8aiae nulla erat monarchia Chaldaica, nec celebres erant Medi et Elamita seu Persae, qui Chaldaicam monarchiam eversuri praedicuntur. Α I4to Iligkiae anno elapsi sunt so anni, doneo conderetur monarchia Chaldaica: et os anni, doneo nasceretur Cyrus, qui anno post Iligkium 155to dux exercitus Medorum designatus est, et 76to tandem anno monarhhiam Chaldaeorum evertit. Propheta autem

noster jum Videt audaeam et Ierosolyma per Chaldaeos

267쪽

S. I 07. Vaticinia contra Babylonem. 26 r

Vastata, c. 45, 26-28.; cernit monarchiam Chaldaico Babulonicam, quae strages has Iudaeae intulit, ad inisteritum vergentem, et hostes ejus jamjam ex septemtrione irruentes, c. 42, 14. 4l, 2. 25. I imo iP8um qUO-que Cyrum bis expresso nomine compellat liberatorem Hebraeorum, e . 44, 28. et e. 45. I. III. Vaticinia usque in aetatem Cyri perspicua sunt; quae Vero ulteriora respiciunt, sunt Obscuriora; unde concluditur, aue-iorem aevo Cyri vixisse; nam si Deo placuisset, haec clarissima vaticinia in tempora tam remota Iargiri, et ipsum quoque Cyri nomen revelare: cur C. 45, t 4. dicuntur Hebraei post reditum in patriam, commerciis Cuschaeorum et Sabaeorum participes lare , quod . ut ex Egra , Nehemia et Malachia liquet, eventu comprobatum non fuit' Nec grandes illae Promissiones e. 6O,6-IO, essectum habuerunt. Coaevi Iesaiae pro laeto discernere non potuissent, illa de Cyro Verbo tenus, haec autem non nisi ex parte complenda, vel tropice intellIgenda e S ge.

q. IO8. Vaticinia contra Babylonem sunt a Iesaia.

I. Lingua, stilus et eloculio profecto non 3 est ea, quae ex exilio repeti debeat, et a Iesaia proficisci non potuerit; e contrario linguae puritas, stili sublimitas , et elocutionis elegantia tali g est, qualis ex plumbea linguae Hebraicae aetate exspectari nequit, sed aetatem argenteam Ρrodit. Cons. supra dicta P. II. g. ao4. Differentia stili, quae intercedit, major non est,

quam quae Mich. c. i -5. et e. 6 - T. reperitur; imo minor, quam quae Ηο8. c. I. et e. 3. , atque e. 2. etc. 4-l4., Vel Amos e. 1 - 6. et C. et - 8., atque in diversis Davidis psalmis observatur. Dictiones quae-

Ρiam, in aliis aetatis Jegat an ad scriptis non occurrente gnihil evincunt; neque enim in tenui rerum Hebraicarum supellectili exspectari potest, omnes dictiones et Voces alicujus certae aetatis, saepius redire debere. Sunt

268쪽

262 g. 1o8. Vaticinia contra Babylonem sunt a Iesaia.

vero et hujusmodi Voces oppido Paucae. Observatur econtrario in his Vaticiniis consueta Iesaiae vehementia orationis, eadem dismembratio Objectorum, eadem antithesis Iacob et Israel. Omnis disserentia in eo est, quod propheta in priori parte vitia reprehendebat, in his ultimis capitibus magis docere et consolari studet, prout materia gubgtrata exigebat, nonnunquam tamen in his quoque invehitur in Vitia, ut c. 59, 9 -57., a. 58, 3 - . 59, 1 - 8. 65, 11 -I4. Si Iesaias haec Vaticinia ultimis vitae suae annis conscripsit, lacile percipitur, Prophetam jam senem, aetate Manassis, quae Ρassim notatur), in Ρrospectibus solatio plenis, docere maluisse quam reprehendere; doctorem autem quam maxime decebat, populum, tanquam servum Dei, alloqui, potiorem gentis partem diglinguere, atque insaniam idololatriae illustrare, quod autem in parte quo que Prima; non solum c. 2, 13 - 19. , sed etiam 2, 3. a. r 9 - 2I., etsi paucioribus praestat. Ad doctrinam quoque apprime laciebat anno talio, antiquiora Vaticiniae Ventu comprobata esse, sive propheta deportationem decem tribuum, sive liberationem Judaeorum ab Ag gyriis, sive ali ag antiquiores Prophetias respexerit; nequaquam igitur arguit recentiorem aetatem. Id in priori Voluminis,parte non occurrit, quia propheta in illa non docet, non consolatur, sed reprehendit. Quod quaepiam dictiones in alterutra parte desiderantur, evinceret alium auctorem, si Iesaiae esset jejunum et sterile ingenium. II. Accurata eventuum tam longe dis lanlium praedictio est quidem admirabilis; ast propheta id ipsum saepius, tanquam singulare, lectori commendat; unde apparet, jam ejus aevo id multis visum suiq- se incredibile. atque adeo ipsa haec temporis distantia, in vaticiniis his annotata, antiquiorem auctorem prodit. Dein supra jam ostendimus, Chaldaeos, Medos, et Persas seu Elamitas, tempore Iesaiae non suisse populos tam obscuros, ut propheta de illis loquens, neque ea.

269쪽

S. 103. Vaticinia contra Babylonem sunt a Iesaia. a 65 tenus, quatenuR oportuit, intelligi potuissol. Denique Propbetas de remotioribuq quoque eventibus locutos fuisse, jam supra exemplis, et quidem ex ipso etiam Iesaia depromtis, comprobavimus; addimus in ipsa hac secunda voluminis Ρsrte, Praedi Pi c. 52, 15 - 53. 12. Messiam Jesum , , ubi Omnes conatus, locum de alio quocunque interpretandi, frustranei sunt, os. 55, 1 5. Ιm O mox in Prima Vigione, e . 6., Prospicit Prophota omnimodam Vastationem Judaeae, et novam rerum restaurationem. Denique propagatio religionis, in ipsa adsit prophetia in longinqua demum Ρosteritate eVentueomΡrobata, in qua popuIus Hebraeus, et quidem PO- .etiam Cyrum. Ast Iesaiam, sub Iligkia vel Manasse ta- longiqua tempora transferre, ut, Praegentium oblitus, nonnisi sutura scriberet . non negabit qui Observa-Jesaias ipse monet lectorem c. 4O. I. 41, 7. 2I. 66, 9. per illud in m dio et Ieho Va, cons. qu ' que Ie g. 44, 5. IlI. Vaticinia usque in aetatem Cyri magis esse perspicua, illa autem de temporibus remotioribus obscuriora, mirandum non est; nam rem Oti Ora obiecta in visionibus , uti in prospectibus, min 1ecunda Ρarte Draedicta. a fine Uuotiue cantivitatis Bais hylonicae remotissima fuit, ut, transmissa paulispφr hy-

Pothesi de recentiori origine vaticiniorum, nihilominus

lior ejusdem Pars, perquam conplenda suit praedictio,

dera Ierosolymorum, eversionem monarchiae Chaldai-

eae, et nominat non modo Medos et flumitas, sed ipsum Ieg revelationes nactum, potuisse se totum ita in illa

vit, Micham, Ioelem Haballulium et Nahumum, totos

in Iongissime remotis temΡoribus versari. Atque de hoς accurate diῆcernuntur. - Cuschae Os et Sabae 98. magna olim commercia tractasse, et Hebraeis quoque post exi-

lium merces attulisse, dubitari nequit; neque Hebraei id temporis omnes, ut Praetenditur, Pauseres erant; .

270쪽

264-108. Vaticinia eontra Babylonem sunt a Iesaia.

nam II a g g. c. I. laquearia construebant, et sumtus pro structura templi, atque aetate Nehemiae etiam pro munimentis Ieroly In Orum suppeditabant. Denique in his locis non adeo de commerciis, quam de conVersione horum populorum ad cultum Veri Dei, germo est, ex quibus non Paucos Iudaismum amplexos esse, et templum Ierosolymitanum Visitasse, ut Ieg. 6O, 6-ID. praedicitur, vel ex Aet. ΑPO8 t. a , Io. II. 8, 2Τ-28. constat. S. 109. An Josaia auctor c. 56- 59.

Capita Ieg. 36 - 59. in plerIsque Verbo tenu g eoncinunt cum a Reg. 18, 13 - 2O, 19.; discrepant tamen in aliquibus: sic canticum Higiciae Ies. 38, 9 - 2O., in secundo regum libro deest; e contrario reconciliatio Highiae cum Sancheribo a Beg. 18, 14 -I6., deest in Je8aia. Quod a Beg. si O, 7-8. de massa ficuum, ulceri Iligkiae imponenda, legitur, in Jeg. 58, IOCO alieno V. ill - 22. Ροgitum est; nam post V. 6tum ponendum suisset. Sunt et quaepiam aliae, minoris momenti discre-Ρantiae, quas allegare Opug non est; ex quibus Omni-

is o

bus patet. textum horum locorum adeo differre. et ita convenire, ut uterque ex uno communi sonte haustus esse Videatur, nempe ex historia Uighiae, quam Iesaias scripsit, a Paral. 32, 32. Sermones legatorum Sancheribi, Iligkiae, et Iesaiae, et singularis circa minutias cura, innuunt, haec a teste coaeVo, qui, ut Iesaias, harum rerum ipse particeps fuit, gcripta esse. Vocesnno et . quae Occurrunt, non fiunt Iesaia recentiores, neque etiam, si uno Aramaeae Originis es get, aeVum recentius argueret; nam aetate Iesaiae jam exotica quaepiam in linguam Hebraeam illata erant, quae in Hos ea quoque et Amos observantur. UOX hoo loco non ea, qua po8t exilium, notione gaudet, sed

linguam designat Hebraicam, quae tum duntaxat in regno Iuda vigebat.