Introductio in libros sacros veteris foederis. Usibus academicis accomodata a dr. Fourerio Ackermann, ..

321쪽

f. 182. Dispositio et elocutio. 3135. 182. Dispositio et elocutio.

Dispositio et elocutio hujus libri subtile artificium prodit. - Prologus Iectori aenigma, de quo deinceps disputatur, explicat. Duo nempe Dei judicia in coelo

sistuntur , in quibus quaeque locum aptum tenent. Deus, ut rector universi benignus, et judex iustus, inducitur: inter ministros, qui adstant, aliquis acutior, qui, latens ubique malum deprehendere se POgge glo-xiabatur , et hinc persetuo accusationes ad iudicem Deum deserebat, ideoque nomen aecu8alori g, adeptus, suae indoli convenienter loquitur. Calamitales Iobi celeriter se insequuntur, ut quasi continuis repetitis ictibus quassetur animug Viri. Lepra nigra, mor-hus exsecrabilis, qui pro singulari Dei poena habebatur, opportune electus est, ut controversia excitaretur, et Iob quidem miserrimus, nihilominus rationis compos

sisteretur. qui eum amicis de eaugga guae miseriae disputaret. - Prologus et est logus pro gaicus est; disputatio autem, uti et oratio Dei, gublimi resertur poesi, cui in ceteris libris Hebraicis nihil simi- Ie occurrit, nisi fortasse cantica Nosis. Neque tamen omnes eodem modo loquuntur. Sermones Jobi reliquis antecellunt; amicorum quilibet oratione discrepai; revelationes et cantica antiquiora, quae allegantur, gub- Iimiori stilo concepta sunt, Iob 5, 17 - 2I. 8, II I9. E., 15 25. 15, 2O - 55.; germones denique Dei reliquos omnes post se relinquunt. In germonibus Eli-hu observatur quaepiam assectatio, quae singularem artem prodit. - NOtiones quoque multarum re

rum in exiguae molis libellum singulari arte intextae sunt , praesertim de Deo , de religione, de morum disciplina, ex historia naturali, inprimis de animalibus quibusdam, uti de equo bellico, hippopotam O et crOcodilo 38, 39 - 4 I, 26., Ρorro de sodinis c. 28. , et de stellis 9, 9. 20. 26, IJ. 57, 9. 38, 31 - 12.

322쪽

516 g. I g. Dispositio et elocutio.

Indoles personae cujuslibet per totum librum

eadem observatur. Job, ubique sibi similis. Diu 8, 8uae sibi probitatis conscius, sed miseria dejectu8 . et mor-BO OPPressus, atque reclamatione amicorum irritatu gad praecisitatas quasdam assertiones abripitur, suae innocentiae innixus audacior interdum provocator Dei, et asperior cavillator amicorum, Ubique autem in querelas desinit, et audaciam magnitudine calamitatig eXCUSat. - Α mi ei, Omnes Sinceri cultores veri Dei. et acres probitatis defensores, conveniunt de justitia Dei, qua peccatores nunquam relinquat impunes , probis autem beatam concedat Vitam; ut id comprobent, ΡrO- vocant ad antiquiores revelationes, ad doctrinam Velerum, et ad eXPerientiam, timentes, ne per contrariam

Jobi assertionem probitas et religio evertatur; de Bngelis quoque omnes mentionem faciunt; nihilominus in pluribus discrepant. - Elipha A perspicacia et politura reliquos superat, IObo primum parcit, et nonnisi contradictione Iobi demum irritatus, eum improbis accenses. - Bildad, minus perspicax et minus Poli-luq, mox in Principio Iobum accusat, vehementior deinceps, tandem Vix habet, quod dicat. - ZOΡharct perspicacia et politura reliquis cedit, mox initio rustice agit; in secundo colloquio Pauca, et in tertio Prorsus nihil habet, quod reponat. - Elthu veneratur JO-

buin et amicos ejus; sed juvenis, loquitur, prout juvenes inflati solent, qui modesti videri volunt. - Deus cum omni majestate ex nube tempestatis loquens indu citur, cujus dignitati non convenit, rationem gubernalionis suae reddere, et agitatam quaestionem dirimere, cui intelligendae homines pares non sunt; quare dis Putantes duntaxat ad silentium redigit. - Denique asse elus progressu contro Vergiae, ut sieri solet, incalescunt. et quilibet loquentium in sequenti colloquio m igaestuans in scenam Prodit.

323쪽

a II 6. I 83. Consilium auctor Is librI Iob. S. 185. Consilium auctoris libri Job.

Consilium auctoris suit, docere, caussas, e X qui hus probi non raro, etiam usque ad mortem adversis conflictentur, et improbi usque ad vitae finem rebus Prosperi g utantur, esse inscrutabileg, adeoque re8 ad-Versas non esse argumentum improbitatis, nee res se eundas argumentum probitalis; Deum non semper pro ratione probitatis aut improbitatis, sed aliis justissimis doenus sis. quae ab hominibus perspici non possunt, sortem in hac vita mortalium decernere. Id auctor illustrat exemplo Jobi, qui, ut sinceritas probitatis elucesceres, tot aerumnis afflictus suis, quod nullus amicorum as Secutus est. Sententia Iohi, quem Deus, rectius ceteris pro nunei ag se. ait, erat sententia auctoris, probos etiam usque ad Vitae sinem miseros esse posse, Deumque id ex inscrutabilibus, justis lamen caussis, statui fige.

Sunt qui contendunt, consilium auc1oris esse illud, quod ab Elibu pro sertur, Deum probis, qui sorte arrogantia exorbitant, immittere calamitates, ut his moniti, in viam reclam redeant, et demum rursus Prosperam sortem recuperent. Ast Deus in sermone suo nullam de Elihu mentionem tacitaed Iobum ceteris rectius loculum suisse testatur; atque auctor, si sententiam suam sermonibus Elihu intexuisset, huno virum, non ut juvenem inflatum, qui modestiam affectati sed potius ut virum gravem induxisset. Denique hae e sententia pugnat quoque cum prologo, in quo scopus calamitatum Jobi exponitur, ut sinceritas probitatis Probaretur. .

g. 134. Locus commorationis Iohi. Begio, in qua Iob commoratus suit, nominatur L. 3. Ug Ηus), quam alii pro Idumaea aut Parte. Idumaeae, quae ab Ug nepote Seiri, Gen. 56. 23. , denominata sit; alii Vero pro amoenissima et Deleberrima Valle Dama ei habent, cujus incolae Semitae, Gen. IO, 22. 23. 6ub nomine Ug commemorantur . et a Ptolemaeo Geogr. L. 5. , Ogit de Vel Ugitae nuncu-Plintur. - Haec vallis dubio procul intelligenda, ubi-

324쪽

318 g. 184. Locus commorationis Iobi.

cunque Uz'sine adjuncto nominatur, inprimis Vero, ubi reliqua adjuncta consonant, uti in Iobo , qui non modo, ut vir plus et Probu8, sed eliam ex omni parte beatus, inducitur, ad quod amoenus quoque loeus commorationis multum confert, ut taceam, Iobum potuisse hic loci magnam illam agri culturam exercere, in ad jacente Arabia deserta ingentes suos greges alere, et more nomadum interdum, quod se egisse dicit, intrare urbem, nempe, Damascum. Suni hic quoque in Aura- nitide amplae specus, quae adhuc aevo Iosephi serostroglodytas habebant, quales Iob commemorat. - Αliunde, partem Idumaeae a viro Uz Gen. 36, 28. , denominatam fuisse Ug, nullo idoneo testimonio comprobatur. Nam Ieremias 25, 2o-gi. distinguit regem UE a rege Idumaeae, . et Lament. 4, 2I. filia Edomi, quae habitat in regione Ug, colonia est Edomitarum, quae in Vastatam per Assyrios Vallem Ug commigravit. Nec amici Iob, excepto Eliphago, erant Edomitae; si vero suissent, nihilominus Iuctuosos viri celeberrimi in valle Damascena casus audire potuerunt; et denique nomades erant, qui nulli loco affixi sunt.

S. 185. Aetas Johi.

Aetas, qua Iobus vixit, ex amicis ejus erui potest; nam tribus Schuach, ex qua oriundus est Bildad, eposteris Abrahaml, Gen. 25, I-2.; atque tribus Theman, e qua est Eliphagus, ex posteris Esavi orta est. Gen. 36, 15.; quare aetas Jobi incidit in tempora, non

modo Abrahamo, sed etiam Epavo multo Posteriora , quae tamen nimis recentia glatui non possunt, quia nubia de celeberrimo exitu Hebraeorum ex Aegypto, sit mentio, et Iotius aetatem stoo annorum attingit, quum aetas, Paulo Post exitum ex Aegypto. raro aliquantum ultra annos Io et 80. extenderetur. Jobus itaque in ultimum seculum ante egressum Israelitarum ex Aegypto

ponendus. Id per alia quaePiam indicia confirmatur.

325쪽

S. I 85. Aetas Iobi.

ult quod antiqua carmina allegantur, quibus antiquissimo aevo doctrina congerVabatur, 3, 3 - 18. Ia. II

26. i5, I7-35.; quod certa quantitas argenti vocatur Begit B, e. 42, M., uti Gen. 55, 15.; et quod alia non memoratur idololatria, nisi cultus solis et lu-nste, 3I, 26 - 28.

g. 186. Conditio Jobi.

Quum 19 , 9. non diadema et Vestitus regius, sed luctus solummodo indicetur, nulla est ratio, Iohum et amicos ejus regibus accensendi, quod et aliis adjuncti grepugnat. Nam Job I. non amittit regnum; II. eXeretissum non habet, quo Ρraedones persequatur; III. ab amicis criminum, duritiei in domesticos, at non ty- Tannidis in subditos arguitur; IV. IOb narrat rationem suam agendi cum domesticis, et silet de ratione tractandi subdi log; V. Iob regum meminit 3, 14. 49, 25., quibus se minime comparat. - Neque lamen subjectus regi comparet Iobus; nam nec ipse, neque amici memminerunt, qua ratione Iob se erga regem gesserit; econtrario Iob veniens in portam urbis, ubi consessus magistratus et tempus fallentium erat, primum locum tenet, et sententiam rogatur. - Nagat greges et ampla agricultura Iobi, innuunt, suisse principem nomadum, qui simul agri culturam exercebat. perquam quidem Poten8, nequaquam tamen Abrahamo aequalis.

g. I 8 et . Liber Iobi opus unius Buctoris.

Partes libri Iob lam arcte cohaerens, ut sine VIO- lentia divelli non possint. Exordium necessarios de Iobo et amicis noli lias suppeditat, consilium auctoris sperit. et finem calamitatum Jobi, qui in epilogo narratur, eminus conspiciendum praebet. Epilogus rursus respdicit exordium. Sermones Vero Omnes recto Ordine Pro eedunt. - Qui exordium, vel epilogum, Vel sermones

Elthu, alteri alicui scriptori tribuunt, stili diseres 'n-

326쪽

liam urgent. A si oratio prosa in prologo, ex consillo auctoris descendit, qui non suos, sed aliorum sermo nes metro ligare voluit. Nomen I eh o v a in prologo et epilogo, quod in ipso tractatu nunquam Oecurrit, solum probati in illis duabus partibus scriptorem Hebraeinum loqui, in tractatu autem loquentes induci Arabes, quibus nomen Jellova exoticum erat. Singulare autem quod in sermone Elihu observatur, ab arte auctoris repetendum est, qui juVenem hunc colore quoque Oraistionis distinguere novit. - Accedit, sublatis his partibus, opus elegantissimum fore mancum. Sine prolO-go lector ignorat, quis Iob, quinam amici ejus sint, et cur Iob tot tantisque malis amigatur. Absque sermone Elihu desideratur transitus ab ultimis germonibus Jobi ad sermonem Dei, ad quem sermo Elihu lectorem praeparat. Sine epilogo denique nescitur, quid Iobosactum fuerit. - ,Αst cur nec in Ρrologo, neque in germone Dei, neque in epilogo de Elihu sit mentio L - Quia Elihu non venit cum celeris amicis : memorari in prologo non potuit, in quo

adventus amicorum resertur. Quia Butem nec, antequam Omne 8 conticuissent, locutus est, neque deinceps ab ullo responsum tulit: in sermone Dei et in epilogo praetermissus e8t Orator, qui multis opero genihil dixit, quod dictum ab aliis nondum suisset; id enim unum addidit, peccatores a Deo per somnia, Perlegatos vel angelos, et per casu 8 adversos moneri, ut in se redeant, ge Probent, et resipiscant, quod a ceteris quoque Verbis aliis dictum fuerat.188. Textus Ilehraeus non est versio.

Loquentes in hoc libro esse Arabes, non arguit, librum Arabice scriptum, et in Hebraicum idioma tran8- Ialum suisse. Occurrunt quidem permulta, ex dialecto Arabica explananda et ast in sublimi poemate mirandum non est, Plures rariores voces et notiones esse ObFias,

327쪽

g. I 88. Τextus Hebraeus non est versio. 32I

quae in lenui rerum Hebraicarum supellectili non gu- persunt, et a diiissima sorore Arabica conservatae fuerirunt. Orthographia Arabica, saepius recurren8, non indicium versionis, sed argumentum est, auctorem longiori tempore inter Arabes commoratum fuisse. Omisne autem dubium tollit stili indoles, qualis in versione exspectanda non e8t.

3. 189. Auctor libri Iob suit Hobraeus.

Si liber Iobi non fuit geri plus Arabice. sed Hebraice, auctor profecto Hebraeus suit; alius quippo. lingua Hebraica non ita flexibili uti potuisset. Neque in alia antiqua gente talem de Deo et morum disciplina doctrinam reperies, qualis in Jobo legitur. Denique auctor in prologo et epilogo usu nominis nur Hebraeum se prodit. Falluntur itaque, qui censent, esse OPus alicujus Edomitas vel Arabis, a quo Hebraei alioquin librum non recepissent. Si plura occurrunt Arabica, id unum colligi potest, auctorem longiori tempore in gra-hia commoratum fuisse; in Palaestina pro laeto non Vixit, nam de rebus hujus regionig alium Ohgervat gi lentium, quale Palaestinensis non Observasset. '

S. 19 O. Liber Iobi ex aevo exilii Babrionici gΑrtificiosa libri Job dispositio, elegantia et gublimitas stili, desinita cujuslibet personae indoles per to

tum tractatum observata, asse tuum Per decur8um Ser . .

monis progregsus, et puritas linguae, affatim docet, non egge laetum aevi, quo Hebraei victi, excisi, patria extorres, elegantiores literas colere non poterant. Quaestio quoque, in libro agitata, et jam Ps. 37. 59. et 73. tractata, moveri non poterat tempore Babylonii exilii, quo Hebraei. nequaquam innocentes, ut Iob, sed idololatrae et omni vitiorum genere corrupti. justas perversitatis suae poenas luebant. Satan autem, seu Be-eusator hujus libri, nequaquam est Mehestanorum Ah-ΩΙ

328쪽

geta g. I9o. Liber Iobi ex aevo exilii Babylonici

ximamus. sed aliquis ministrorum Dei, qui a reliquia per id distinguitur, quod , singularem sibi perspi- earlum in mula occulta arrogans, ubique 'mali qui dissism subolebat, explorahat et de nunciabat. Neque filii Dei sunt recentiores ideae Nehestanorum; quippe ministri hujus generis jam Gen. 28, 2. 32. EX Od. 33. I

6. I Beg. 22, 19. Je8. 6. Oecurrunt. - Qucte autem ag- ser antur. formae Vocum Chaldaicae, sunt quoque Ara-

hicae.

g. I9 I. Liber Job ex aevo Salomonis p

Salomonis atque etiam Davidiη aevo tantum literais rum erat studium, ut liber Ibb scribi potuisset ab aliquo, qui non celeri itinere Arabiam et Aegyptum comspexisfiet, sed longiori tempore in his regionibus comis moratu g , Omnia objecta sibi adeo familiaria reddidi g- .set , ut illis prompte in omnem Partem uteretur. Ast non quaeritur, an hac aetate scribi potuerit, sed an verisimile sit, scriptum suisse librum, cui nihil simile inter plura hujus aetatis scripta deprehenditur. Salomonis scriptis 1 Beg. 12, 13. non ae- censetur. Quae pro hac sententia adseruntur, exigui sunt momenti; gravissimum est, Ρlura verba occurrere libro Proverbiorum usitata; verum id non amplius probat, quam antiquiorem librum Job ab auctore Proverbiorum diligenter lectum, et Voces ex sublimi poegi in acutas gententius suis ηe translatas. Ε contrario autem . plures Occurrunt in Iobo dictiones quae in Pentateucho, alibi autem raro aut nunquam offenduntur, ut ry et m Job 18. I9. Gen. 21, a5. et alias duntaxatae S. ta. 22. , uν, tantum Job 16, II. et Num. 22.23 IIob Z9, 2υ. et LeV. I , 16. Deut. i. , 15.; num Iob. 42, II. Uen. 53. I9, et JO8. 4. 32. . Job 51, II. . Exod. 21, 22. De ut. 32, 3 I.; 'am Job 53. IO. Num.14 s 34. , rursus dictiones in Pentateucho non obviae la

329쪽

Ioho raro aut nunquam occurrunt, ut , , quod in Prov. duodecies, et in alii' libris ultra quinquagesies occurrit, in Jobo duntaxat 4I, I 4., tantum Iob 5,17.; DRaS mim ac praefixum, et alia satis trita. Praeterea observantur quaepiam antiquiora alibi non occurrentia, cs. I, 22. 42, 8. etd MI, II. 2, 5.5, 8.11, 5. 2, 2. 33, 3. 4. 14, 18. l . 10.32, 1. Vero quoque dissimiIe est, aevo Davidis Vel Salomonis nomen auctoris non suisse posteris Con8erVatum.

S. 192. An Iob ante egressum ex Aegypto Scriptus.

In libro Job nihil occurrit, quod ante egressum Hebraeorum e3 Aegypto scribi non potuisset: Verisimile autem non est , auctorem recentiorem tanta arte Polluisse, ut, rerum sui aeVi Prorsus Oblitus, se totum in tam geram antiquitatem transferret, et scriberet, ae gi ante hunc egressum vixisset. Neo lacile Ρercipitur. Hebraeum Palaestinensem sibi comparaggetam profundam Aegypti et Arabiae notitiam qualem auctor libri prodit. Μagna quidem ars in dispositione, elocutione atque personarum indole latet, sed quae eam aetatem non superat, ex qua adsunt Poemata EXOd. 15. Deut. 32. et Ρε. 9Ο., Num. 2I, 27 - 3O. Num. 24, 3- 9. 15 - I9., quae, ut earmina Iohi 27, 1. 29, 1., drmo vocantur, qua voce Salomo non sublimia Poemata, sed sententias designat.

S. 193. Auctor libri Iob.

Moses, ut gesta, libri, et cantica ejus testantur, vir erat praeclaris animi dotibus Ρraeditus, 4o annos in Aegypto, et 4o in Arabia Vergatus, has regiones quam optime novit, atque in Pentateucho VaStam quoque notitiam artium, et historiae naturalis prodit, traditam a majoribus religionem unius Veri Dei, et morum Pro-vitatem perpetuo et graviter inculcat, quae Omnia inai

330쪽

libro Jobi rocurrunt, ubi et de Palaestina, et de rebus hujus regionis, in quam Moses non Venit, altum est si lentium. Hic concentus libri Job cum adjunctis Mosis, verisimillimam pro seclo reddit sententiam Thalinudi corum et plurium Ρatrum Graecorum et Syrorum, qui Mosen Jobi auctorem esse statuunt. S. 104. Argumenta contra auctorem Mosen. ,1 s t in libris Mosis perpetuo Conne Metitur probitas cum felicitate, et impro is itas cum infelicitate, quod auctor librisIob negat, adeoque Μο8e 8 eg se ne qui t.κ Si id revera ita se haberet, Hebraei librum Jobi Mosi repugnantem, sacris libris nunquBm accensuissent. Verum I. Job nihilominus tandem restituitur, ei selicior est, quam ante morbum suerat, quod geminum est historiae, quam Moses resert de Iosepho, Gene8. 3T, 1 - 50. 26. II. Job exaggerat quidem sententiam suam, Probos e8sse infelices, et improbos selices, neque tamen ulli bi negat. Probitatem homini prodesse, et ordinariam esse Viam ad felicitatem ; improbitatem vero homini esse noxiam , et viam ordinariam ad infelicitatem etiam in hac vita; id solum contendit, hune rerum nexum non esse Persetuum et constantem, cujus ratio homines latet. Id ipsum vero Nos en, exemplum Hebraeorum in Aegypto oppressorum

docuit, quorum Permulti probi, calamitatibus obruti, vita decedebant, quum eorum oppressores felices diem obirent supremum. Moses itaque optime novit, illum probitatis cum felicitate, et improbitatis cum infelici- late nexum, non esse Perpetuum; ast id in Ρentaleucho vel attingere. cum scopo libri pugnasset, ubi praecipere, et observantium Praeceptorum Per rationes congruas urgere oportebat; hic sacere mentionem, probitati non semper respondere felicitatem , fuisset infringere animum et conatum obserVandi mandata. Ceterum ex historia elucet, populos constanter probitate eluc-