Commentarius in utramque epistolam Pauli ad Thessalonicenses scriptus a Nicolao Hemmingio.

181쪽

palis esse debet omnium operum piorum: Tamen minus principales plures possunt esse fines, ut ordinati ad ultimum Piua pater suos liberos instituit, castigat, in os ficio retinet, ut sint modesti, tractabilesct honestum nomen tueantur.Verum haec omnia scopum habent gloriam Dei pius dat Eleemosynam, ut subleuetur penuria laborans. Sed gloriam Dei, cuius manduro obtemperat ex fide, respicit principat, ter. Atque in hunc modum pri plures subrum actionum fines habere possunt, qui omnes destinantur gloriae Dei ut fini ultimo. Haec summa sententiae Ecclesiae Christi est, de uero cultu Dei, c eius par tibus. Iam uideamus quomodo his se op-Ponat Romanus Pontifex Primian in hoc errat Papa, quod iusticiam Christianam cum cultu Dei confundat, hoc est, causam cum suo effectu . Est enim iusticia fidei causa cultus, hoc est, obedientiae erga De rim, quem Paulus uocat fructum iusticiae fidei, e Baptista fructus poenitentiae, hoc

est,conuersionis. Haec confusio horrendo errores inuexit in Ecclesiam. Nam indis actum est quod caussas iustificationis Se secta non potuerint discernere, Sed Geffectis

ta lociss

αἱ si atqui se p

182쪽

ti: itsi ij sim communi praeditus sit.

Deinde in partibus cultus diuini aberis arunt foede, quemadmodum nuncire toti iner declarabimus. I a suam cultus diuini non statueruntriti silicola illa Opera quae Deus nobis mandauit, o Tθt. priorem locum dederunt suis traditi viii ij. libus, ut olim Phariis fecerunt , quos j i)i onsentientia suffragia: Frustra inquisic hesivm N praecepti hominum. iocul Pt, Hinc enim est,quod inuocationem sanis: storum tanquam praecipuam cultus Dei Martem urgcnt,a puniunt eos qui suo imi , io decreto non obtemperant Scriptura i iicit,Dominum Deum tuum adorabis,&llum solum coles Papa autem contra, nuocabis sanctos, ut te protegant, tuean-

uerissime Christus reprehendit, addu ens in medium omnium prophetarum ur conseruent, ut sint tui aduocati &ibi suffragentur. Haec blasphemia non est ut parua praetereunda Nam ho 'inorem Christo debitum sacrilege ci detra-nit,d sanctis eum attribuit, contra mana: se datum Dei sine promissionibus diuinis

183쪽

in Ecclesia Dei extiterunt seducti Larfici bectris, partim alus illusionibus diabdasicis partim quoque exemplis Ethns rurum,qui infinitos Deos inuocarunt sim gulos suis quibusdam fisch praefecerunt. Hic ergo ne Christiani in hac parte uides rentur prophanis ethnicis inferiores, Papa sanct orum cultus instituit, erexit templa, altaria, statuas, ut sancti illic colerentur missis , suffraghs, genufleetione, thure lalijs modis, sicuti adhuc sit in Papani, a 'quaeda uestigia apud nos adhuc apparent.

Alterurn. sum incultu diuino apud Papistas uota obtinent,quae non sunt ussus generis. Nam apud eos sunt uota uir ginitatis,caelibatus,paupertatiS,monacha' tus, ieiuniorum, peregrinationum, cera numeri precularum, missarum cli quae omnia ideo stulta sunt, quia deuerbo Dd destituuntur, d commune uotum omni um Christianortim abolent, docuitu gra' tia nuncupantur. Anne maxima stulticia

est quod monachi suum uotum baptismo Praeferant ρ' est ne plusquam sacrilegu*, quod uotis suis dirimant coniugia,dequi'hus dietu est, quod Deus coniunxit hossi ne separet Cumisitur tanta sit impieta sa' stulis

iti h

atus faelli

inscul

184쪽

anglii, TAEI SALON. fultis uotis Papistarum,quis non uidet; hidiametro pugnare cudoctrina Christi ii proinde contenti sint uoto comuni ocἹaciant ed pietatis exercendae gratia o ouere cotingit, non cultus cauciant Ied pietatis Xercendae gratiqecse in perpetuum obligent,scd ad temtius tantum caueant'raeterea ne quid o leant,quod in ip rum manu minime estositum Et siquid aliquando uouertineemere,sapienter mutet, quod stulte decreui erunt iuXta regulam in malis promissis iescinde fidem, dein turpi voto muta d retum. Nam nullum est uinculum, tib i

tacitis

Isaal: Quod homo confirmat, Deus abrogat. adtatil, ita 'raeterea nullum uotum obligat,quod inta di αἱ Ioto communi, ut in genere non includ Is. aepta ur. Id quod e superioribus satis liquet, H quid opus est Ionga refutatione in tam Euangelr luce. lusui cui Contulimus hactenus doctrinam EO G lesiae Christi de lege d Euangelio, Sc dei j v ri cultu Dei cum doctrina Papae, stendimus Papam se manifeste Christo simnere, in omnibus doctrinae partibus.

inde cocludimus quod proposuimus Pa

ti iam aduersari Deo, euere antichristu est Nunc aut accedemus ad secunda Partem,pi, .mi licet de sacramentis diuinis quae sunt Ara Muc

185쪽

EPIST. II AD quaedam aspectabiles conciones Euanostri,ac primum summam sententiae ueraetc. clesiae proponemus. Deinde etiam quas

tum in hac re peccet Papa hostis Dei apb

riemus.

Ecclesia Christi nullum agnoscit sacramentum quod diuinitus in nouo testa. mento institutum non sit. Nam deuet uaribus sacramentis in politia Mosaica, da opus est ut hic aliquid dicamus. Quoniam igitur Baptismusis caena

Domini,d non plura in nouo testamento diuinitus nobis sacramenta sunt commea. data, Ecclesia Christi Baptismum Scedi nam sacramenta agnoscit solais non plura. Definit enim Ecclesia ex uerbo Ddavo cramentum eremoniam cliuinitus ipsi,

tutam per res eXternas, continentem pro

missionem gratiae δὲ requirentem promissionis fidem, sine qua sacramenta inania sunt, ut uerbum sine fide auditum duco . . quiruntur proinde quatuor ad integram ration Esacramenti, uidelicet, institutio diuina, res externa uerbum promissioni , cwndes in uerbum promissionis relpicies ira in uaatistri est institutio diuina Fan hλnnes ex mandato Dei baptizan

186쪽

i prict Christus amandans discipulos in

hiis ' niuersum mundum, iussit ut doctrinae baptismum adiungerent. Deinde in ba

tismo est res externa aqua, cum immersio

ne hominis, S pronunciatione Verborum. eterea est promissio , nam baptizatis φ romittitur uita 8 salus propter Chri- m. Postremo quia omnis diuina Pro' missio requirit fidem, necesse est etiam, ut i zaae fides promissioni respondeat. Ideo lari lictum est: qui crediderit iaptizatus in laniata fuerit saluus erit. Qui uero non crediderit si IIIa condemnabitur Absente igitur fidem erilla diternum baptisma non est efficax Deiu a polos ris hic non loquimur qui habent promisisionem, quae est in eis efficax,tametsi de falilia stet ipsorum fide quomodo in eis existat, nihiln otia 4 certi statuere postlimus.Sed fide illis quo ribuit Christus, Matth. 18. Cum inquit: i Qui scandalizauerit unum de pusillis istis,

mcis iam iri coena Domini est uerbum . mandati Vnde Paulus quod accepi a. Domino,hoc SP uobis tradidi dvc.cu Chri- stus, hoc facite in mei commemorationem. Deinde res externa, est panis Scuiuir 'l' num praeterea totum spectaculum est pro missionis quaedam significatio, quae etiam

M a diserte

187쪽

EPIST. II AD diserte exprimitur in cunae institutiore. De pane enim dicit, hoc est corpus meum, quod dabitur pro uobis, laevino, hic est sanguis noui testamenti qui Gn ditur pro uobis, Supro multis in Q issionem peccatorum Postremo haec proM missio requirit fidem Euangelij, hoc siprpmissionis additae in ipsa cena blanc fidem qui non adfert impuro suo rostro corpus cu sanguinem Domini contamissat mi in certum iudicium nisi resipiscat. Haec ita se habere facile intelligit,qui si

cramenta conciones Euangelii esse nouit. Nam ut Baptismus concionatur de ablu.tione nostri per sanguinem Christi, ita coena concionatur quod Christus sit crodentibus cibus S potus, quo cibo Squo potu anima alitur 6 recreatur ad uitam aeternam. Hoc pulcherrime symbolis Dynificatur. Habent enim signa sacramenta lia semper comparationem quandam ad res quae sacramentis exhibentur Augusi,nus enim dicit: Si Sacramenta quanta' similitudinem earum rerum quarum si cramenta sunt non haberent, omnino si Cramenta non essent. Hanc ob rem signa sacramentali symbola non inepte dicturtur, Est enim quaedam anadaei reis

rii iiii tata, a

188쪽

stinae seu signi ad rem signatam, propter

R etur quam analogiam Symboli nomen a

. ii clamentis attribuitur Symbolum

cramentalium ex Euangelio explicat. Si cut aqua foris adhibita abluit sordes comporis, Ita sanguis Christi intus abluit con scientiam peccatis mortuis,& sicut panis externum hominem pascit, Se uinum reficit S exhilarat Ita corpus bristi interioso alui e rem hominem alit, ta sanguis Christi eun Buscis dem reficit hilarat, modo fides ueretriastyli a sentiatur. Quod igitur in Ecclesiam reci- iter quo pimur per baptismum a Christo inserili odis, aemu V eoque regeneramur' a peccatista 24 ac Linus damur, non nisi corporis Christi be- tali ,1 Dζῆ i consequimur,quo induimur, o san

is seu qui abluimur. Quod uero per ba a

F iustentamur id denuo nullo consequimur

alio beneficio, quam corporis S aDguinis

ει c, diu ali&eta aiulia aliud est nox si retrusci l aliud an eodem sustentare

189쪽

&crescere. Praecedit enim nauuitas, sequbtur educatio, id quod pulcherrime sym-holis sacramentalibus significatur. Nihil proinde aliud docent sacramenta Euangelii, quam uerbum Euangelῆ, nisi quod modus diuersus sit in nostrum honum, ut utroque uerbo , hoc est Xterna uoce Euangetri eiusdem sacramento in schola Christi erudiamur, alamur Scre.

V De assent christi in utrociue sacra

cris . mento nullus piorum unquam dubitauit. Nam e Paulus dicit,quotquot baptizausunt Christum induerunt,& Christus porrigens panem dicit,hoc est corpus meum, porrigens calicem dicit,hic est sanguis meus.Quomodo autem utrobique sit corpus Christi non ignorat, qui desuerbis factis Christi credit. Qitia igitur uerbis Domini credit Ecclesia, statuit uere adesse corpus sanguinem Christi in coena , sic enim promisit qui mentiri nequit Praeterea quia lactis Christi credit Ecclesia, statuit Praesentiae modum non naturalem esse, sed supernaturalem, ut Lutherus Christi seruus loquitur. Naturaliter enim sede hat ad mensam, quando manibus porre'. xit discipulis corpus suum sanguinem suum

ens ital

190쪽

si mruerbis teritur A corcheinii pus sentiam comoris . languinis sui factis uero Draesentiae modum. Cum hac consessaone

congruit dictum Ambrosi Tom. q. pag. 367. in illo sacramento Christus est,qiua corpus est Christi. Non ergo corporalis est esca,sed spiritualis est. Cum hac senten tia congruit cydictum Bernhardi Cibus iste no est uentris,sed mentis, non est enim datus ad ruinas huius uitae, quae uapor est ad modicum parens, sed ad aeternam Uitam animae conserendam. Haec de praesentiae modo didia sint,quae cupio afratribus line sophistica accipi. Deum enim testor quod nihil la λονικε id agam,nihil in fauorem hominum laciam, sed simplicem uoritatem quaeram SP perpetuum consensum uerae Ecclesiae filh Dei anteferam a levolorum quorundam clamoribuS, qui mihi insidiantur. Hac conscientia contentus, seram uolente Deo quicquid uel occupati alia sententia, uot maligni aduersus me moliantur. Neritas tandem

uincet.

De cotis aione praesertim coenae Dominicae sic etiam ex uerbo Dei pr sentiunt Consecratio panis de uini non fit aliter, quam consecratio aquae aptismi. Nam

M 4 ut haec