Pastor sive pastoris optimvs vivendi agendique modvs, per Nicolaum Hemmingium

81쪽

DE DASTORE. Tham instruet, si ipse praeterit exemplo, quod ab uxore requirat, ipse primus faciat. Sed unum fere praetermisistem, quod nequaquam omittendum fuit. Uxor pastoris Vbi conceperit, admoneatur a marito, Vt siue cubitum eat, siue surgat, Deo commendet, quod benedicente Deo concepit: Petat ut ipse sua potentiais bonitate asisit, tueatur, ac foueat quod conceptum est. Quomodo autem infans natus educari debeat, iam dicendum est.

O vini pastor videt benedictione Domini auctam familiam, non cessabit Deo gratias agere, pro tanta benedictione , trabit, ut Deus quod dedit clementer tueri velit. In educatione autem puerorum, sit primum fundamentum , inuocatio Dei pro pueris. Nisi enim Dominus custodierit ciuitatem, frustra laborat, qui aedificat eam. Frustra tam omnis cura educandae sobolis suscipitur , nisi Deus manum adhibeat, dederit pueris aduersus Satanam angelos custodeS. Deinde, hoc iacto fundamento de inuocatione Dei pro pueris, summa pastoris 3 cura

82쪽

cura esse debet, ut una cum lacte natus infans incipiat balbutire Iesu nomen Ilia enim dulcis appellatio, prima cum fuerit in infantis ore, spes cst ut in reliqua tota

vita illic maneat, non sine maximo fructu. Vbi autem puer fari coeperit, mox precandi formulam a Christo praescriptam discat, eamq; saepius recitet, iraecipue cumitur cubitum, cum surgitur mane, citi principio in fine prandii coenae. Hanc ubi aliquo tempore usu firmauerit puer, addatur symbolum mox decalo )strem doctrina de sacramentiS. Porro ubi aetas maior acces erit , hoc est, circa septimum annum , pater incipiat puerum docere, de creatione, de lapsu primorum parentum, de peccato propagato primis parentibus in totum genu hu-rnanum. Deinde proponat Christi beneficia, quomodo ipse propitiator peccati sit, cuius propitiationis testimonium S sigillum est ipse baptismus. Hic doceat pastor

Puerum accurate de baptismo ostendat baptismum, testimonium esse ablutionis Peccatorum, per fanguinem Christi ostendat baptismum, perpetuam concionem poenitentiae esses ostendat baptismum, signaculum esse beneficiorum Christi vitae aeterna: Admoneat puerum de candida ve

ste, quae

83쪽

i est illi trit

DE PASTOR

ste, quae ipsi imposita fuit in baptismo, quae ipsum in tota vita admonebit, quod sit vestitus ius icia Christi, 'uod debeat in

posterum candidam .sanctam vitam ditari. Haec omnia melius discunt pueri, si patris vitam videant doctrinae respondere. His iactis pietatis rudimentis , masculae proli proponat pater literas discendas, modo ad eas aptus videtur Demellae opera muliebria nisi forte placet, quod non improbo, eam institui in literis, ut possit aliquando fac ros libros, Vernaculo sermone scriptos, legere. Nam ut Latine discant puellae non suadeo. Praeterea habeat pastor singularem curam morum in liberis . Siquid quod non decet agant, puniat si officium faciant laudet moneat quam honeste domi erga parentem familiam se exhibeant quam modeste foris erga alios se gerant quareuerentia excipiant senes: quo candore

cum paribus conuersentur. Caeterum trem adnumeros reuocem,

quatuor potissimum in institutione puerorum spectanda sunt, quae Paulus, etsi in diuersiis locis , de puerorum ducatione tradit. P R I quid parentes debeant pueris, exponit.

84쪽

E quid caueant parentes inplierorum educatione, docet.

T V hi, quid in pueris sit culpandum,

admonet.

POSTREMO, quorum puerorum mores sint laudabiles, monstrat.

Ad Ephesios sexto, quid parente debe

ant pueris his indicat verbi. Patres educate liberos vestros, in disciplina. correptione Domini. Breve quidem praeceptum est, sed multa continet Vult enim Vt a cunis liberi sancta institutione formentur, ac sanis admonitionibus corrigantur subm- de vult eos enutriri in disciplina correptione, non qua uis, sed Domini: vult ut discant praecepta pietatis , ciuilia morum instituta vult eos proficere in timore Dei: vult eos iii formariis veritate, iusticia, temperantia, pudore.

Proinde pastor , cui prolem donauit Dominus, in his sit sedulus senutriat suam sobolem in disciplina, monitis Domini: simul addat domesticum exemplum , ne quid turpe dictu a se audiant, ne quid turpe factu in se rideant imo potius det op ram, ut se vitium exemplar omnis pietatis S probitatis habeant. Quid parentes in puerorum educatione cauere debeant, apostolus in eodem capite

85쪽

ostendit, cum inquit Vos patres ne ad iram prouocetis filios vestros Vult Paulus ne immodica saeuitia parentes filios exasperent. Hinc enim nascitia odium Lex quo fit demum, iugum prorsus excutiant. Ideo ad Colossi additur me despondeant animum. Ingenua enim tractatio, & moderata, magis liberos retinet in parentum timore , atq; etiam obsequendi studium calacritatem illis auget contra durities illiberalis austeritas, eos ad contumaciam inflammat, itos affectus extinguit Studeat ergo pastor, ut disciplina puerorum suorum comitate sit temperata, ne nimia seueritate usus, pueros perdat.

Quid in pueris culpandum sit , idem Paulus in Epistola ad Titum, ubi agit de eligendo Episcopo hoc est, pastore, ostendit Liberos habens non obnoxios crimini

luxus, aut contumaces. Duo vicia grauissima notat, ασωτιανδε inobedientiam. τια omnem intemperantiam significat, ut luxuriam, lasciuiam, prodigalitatem,lieluationem, c. Clemens in secundo Paedagogi, dicit ασωτιαν dici quasi σωπαν, ut significetur finis eorum, qui luxuriae, lasciuiae, heluationi dediti sunt. Illis enim nulla salus reliqua est, seipsos sua intemperantia extreme perdunt. Aliud victum ouod culpat

86쪽

culpat in pueris, est inobedientia, ex qua prius illud nascitur. Cum igitur Paulus non vult eligi ullum pastorem , cuius liberi sunt luxuriosi contumaces, et operam pastor, ut prudenti moderatione, pullulantia in liberis vicia corrigat. Si enim tempestiua Sprudens disciplina adhibetur, nemo tam distorta est natura, quin lecti possit. Verum si inueteratum fuerit malum, frustra corrigere studebis. Principiis ergo obsta Laudabiles mores puerorum qui sint, indicat Paulus I. Timoth. . ubi loqui

tur de eligendo pastore. Qui cinquit fi

lios habet, cum omni subiectione, reuerentia seu honestate, aut castitate. Omnia

tur. Vult ergo in summa, liberos pastoris moribus esse ad omnem obedientiam, reuerentiam castitatem, modestiam, grauitatem compositis, ita ut patris quasi ingenium referant.

GENERALI regula , iuxta quam oportet Christianos dominos agere cum suis seruis Mancillis, traditur Ephes 6 hisce verbis : Et vos domini eadem facite erga

seruosata

87쪽

, et, et a

fetos ar iis e leuer, 'ASTORE. 63 seruos, remittentes minas, seu laxantes iracundiam, scientes quod, vester ipsorum dominus es in coelis, personarum acceptio apud Deum non est. Huic generali regulae subesse debet pastor. Praeterea etiam cogitabit, quod non sit tantum dominus in sua familia, veru metiam propheta episcopus, qui debet curam animarum suae familia habere Curet igitur ante omnia, ut sua familia sit pia, sit honesta, sit fidelis. Neq; ferat seruum ancillam, qui disciplinae domesticae , etiam quantum ad religionen attinet, subesse recusant. Solent utilii rimum serui accommodare se moribus dominorum suorumci quanto Ogis par est, viiij pastoris mores exprimat pia familia

Haec sit ergo Pinum cregula, ut pastor curet ut habeat piam familiam, eamq; aiasuefaciat ad humanitatem, temperantiam, castitatem, Malias virtuteS. D EI O , iuxta Pauli regulam pastor placide&amante foueat seruos ancillas suas, tanquam conseruos Dei. Habent enim dominii serui communem Dominum, quem suspicere debent utriq3.T CR TIM, iuxta praeceptum Pauli re sdat pastor suis seruis Manciliis Ebτὰ, hoc est τα in γαι, iuxta distributivam iusticiam.

88쪽

Neq; enim sic habeat pastor obnoxios sibi seruos, quin sciat se vicissim illis obnoxium csse Seruis laborantib reddat iustam mercedem, eos foueat ac complectatur in Domino. QV T in postremo, curet pastor visui serui publicas ceremonias frequentiuSaccedant. Hac enim rationes seruis praestat paternum beneficium, Malios exemplo inuitat, ad similem humanitatem erga

CESSARIIS.

vi haec vita opus habeat necessariis adminiculis, ut conseruari possit, non debet pastor ea media contemnere, quae Deus ordinauit.

Qui in urbe habitat pastor, stipendium

suum certum nouit, quod ut recte dispenset, opus est singulari prudentia, ne vel sor didus videatur, vel prodigus. Vtrunque vicium indignum est pastore Pio DICALITATI medebitur, si perpendat computet exacte, quantum per annum requiratur ad honestam familiae sustentationem. AVARITIAE, si Deo fida , non creaturae, & statuat ex benedictione Domi

nil sata pol

89쪽

ni robur esse pani. Qui autem ruri habitat pastor, labet agrosa decimaS, O-test suis rebus studere, ut habeat quo suis alijs possit benefacere. Sed non discedata regula Christi, qui ait: Quaerite primum

regnum Dei meminerit primam curam praecipuam esse debere salutis. Q gia autem, ut dixi, haec vita opus habet adminiculis iuxta Dei ordinationem, quaerere potest pastor facultates, etsi, quae ad cultum victum v necessaria sunt, operam dare, modo intra limites sui officii maneat. Quod autem hoc liceat pastori, testatur promissio Dei, qui promittit benedictionem pie laborantibus. Proinde&lucrum , quod pastori ex suis agris iecimis accedit, potestis debet pastor ut prudens oeconomus conseruare, postea tres postulauerit prudenter dispensare. Quod si facultates creuerint, agat Deo gratias, ac simul Deum precetur, ne sibi in spinasin laqueos conuertantur quod sane usu venire solet iis, qui solidum fiduciae in Deum fundamentum non iecerunt. Qtii enim fiduciam cosso cant in diuitiarum incertitudinem , naufragium fidei fecerunt, vitia fiducia in Deum vacui sunt.

Consilio proinde Dauidis obtemperet pastor. Si affluent,inquit, diuitiae, noli cor apponere,

90쪽

6 6 DE PASTOR r.

Est ital PRAg CipvvM, ne diuitiarum lituitis seculi cupiditate ducatur pastor. D EI DI, ne sis animum aut fiduciam adiiciat. T vis, ut pro ijs gratias datori agat.

Pi AE a Ra A, ut eas nec auare cumulet

ac retineat, nec prodigaliter effundat sedeas dispenset, iuxta regulam fidei, iliari

Pis TR EΜo, ut sit paratus eas a se abdicare, quoties Deo libuerit.

NLIBERALITAS PAUPERES.

officio pastoris quantum ad curam eleemosynarum attinet in usus pauperum, suo loco dicetiit Hic tantum de eleemosyna ac liberalitate agam, quam ipse de suo faciet, & praestabit egenis. Nam de pastor communi praecepto subest , quo iubemur esse liberales erga paupereS- Praeceptum autem hoc est Frange esurienti panem tuum, egenos vagos' induc in domum tuam. Si videris nudum operi eum, carnem tuam ne despexeriS. Et peculiariter Paulus praecipit suo past ri ut sit hospitalis , seu ut in Graeco est, ψιλοξενος hoc est, amanta: complectensi regrinos, eos fouens, ac recreans suis facultatibus. Vt