장음표시 사용
51쪽
sso . Poetices CAPUT XI. De causa esciente Foseos. D. Vae est Causa Essiciens Poeseos λM. Mens Poetae certis imbuta praeceptis G arte instructa omnem essicit Poesin. D. Igitur Poetica appellanda est Ars p μ. Sane appellanda est. I. sic Vocant omnes qui de Poetica scripsereAuthores. a. Tam Poetica in Artibus reponenda est, quam ipsa Rhetorica: eum sinitimussit Oratori Poeta, ut hahet Tullius numeris agrictior paulo , υerborum autem licentia i berior , mulsis ornandi generibus socius ac pene par. 3. Quia Poetica est facultas ansemi , quae certis quibusdam, & non errantibus praeceptis ad finem suum tendit, opusque perficit, quae est Artis notio. Num Furor aliquis poeticus, quod aiunt, requiritur ad essiciendam poesin JM. Requiritur utique , si modo bene intelligatur, quid veniat furoris illius nomine.
M. Est quidam impetus vehementior,quo eum impellitur animus, furere dicitur oriturque ille impetus a variis animi perturbationibus, quae undecim numerantur,
Amor, Desiderium . Gaudium, Odium,
52쪽
Fuga , Dolor, Ira, Spes, Desperatio,
Audacia, Timor. Neque existimandum est assiari divinitus, ut fabulantur poeta hujusmodi Furorem ; Verum cum Vehementius solito his agitur , quos appellavi, motibus, qui poetice scribit, dein rei cujuspiam maxima contentione fertur contemplationem : calorem concipit, vi cujus sic loquitur, ut a sensibus
D. Quandonam opus est illo Furore ξω. Nihil opus est illo Furore,cum Poeta Fabulam instruit suis partibus , nihil, cum aliquid sedate ac considerate imprimis canendum est; sed in aliquibus orationibus , narrationibus, descriptionibus, obiurgationibus, querelis , &c. commodCaliquando accidit ille Furor. D. Utra plus confert ad Poesn Ars an
Natura 3 M. Parum certe sine Arte Natura, parum Ars sne Natura conserat. Ars enim sne Natura tristis est & exsucca, Natura sine Arte vasta est & inculta- Ita lentit Horatius cum ait. 'Natura fieret laudabile carmen, an Artetistum est. Ego nec studium sine divite vena Nec rude quid prosit video ingenium' alteriusso Altera poscit opem res, O conjurat amicὸ.Sui studet optatam cursu cavliriere metam
53쪽
6 Poetices D. Pi uere poeseos Inventores λ oc certi nihil afferri potest. Ompheus certe, Linus , Musariis , aut Homerus InVentores Poeseos dicendi non sunt, sed Illustratores, ante quos constat fioruisse PoetaS. Quare quod vulgo dici solet nasci poetas, sic intelligendum est:ut multae dotes a natura requirantur ad poesin,q uae tamen arte debent perfici. CAPUT XII. De sine Poeseos. D. Vis est sinis Poeseos 'A M Esti iucunda morum Institutio. Nam eo tendit Poeta, ut doceat delectando , juxta illud Horatii. ἡ Aut prodesse volumi, aut delectare poetae, Arte O jucunda,ct idonea dicere vitae, Et paucis interjectis versibus Omne tulit punctum , qui miscuit utile dulci,
rectorem delectando, pariterque monendo.
D. Explica quaes ingulas responsionis
. v. i. Cum Finis sit id, cuius gratia alia quid fit a sitque alius Arti, alius Artifici propositus: non agitur hic de fine Artificis, qui est multiplex: ctim possit
Poeta scribere vel ut famam aucupetur, vel ut aliquem demereatur , vel ut gra-
54쪽
tiam alteri reponat, Vel ut opes comparet. Verum agitur de fine Artis, propter quem est illa instituta, ac pro1nde ad quem suapte natura collineat. Σ. Dicitur ille Finis esse morum institutio : qyia Civilis Facultas clim i ad perfectum Civitatis statum, Civiumque felicitatem tota collimet ; & Ars poetica ad Civilem illam Facultatem , ut pars illius eximia, pertineat : planulequitur poesin omnem ad ejusmodi felicitatem referri. Cum autem ejusmodi felicitas per optimam morum informationem comparetur: ad eum finem instituta est poesis , ut hoc modo mores informet;atque etiam cum id commode obtineatur Actiones humanas celebrando, in quibus sita est feli citas, ut superius tradidimus t hinc factum est, ut Actiones celebrando mores institulit. 3. Iucunda appellatur morum insor
matio, propter naturam poeseOS, cujus, ornatus omnis miras habet delitias.
Et sane debuit in hoc poesis, ut in multis aliis, a Philosophia quae ad mores pertinet, discrepare : ut austere & jejune Philosophia ue jucande Veroi ac plane magni fite moxes Poesis instituat. D. mniae Fines sibi propositos peculiare, ac diversos habent singula poestos genera quomodo igitur pi es, habere dicitur pro fine jucdndam mo
55쪽
-rum institutionem M. Habent utique suos diversos fines, ut dicetur inferius, sed huic primo Fini subiectos fic, ut singuli omnes ad
eum demum referantur : V. g. Epica
Poesis ex sine suo ad id instituta est, ut Viros Principes admirabili dictione ad
virtutes comparandas incitet , Tragica, ut quasdam animi perturbationes componat,ac perpurget sed isthaec ad jucundam quoque morum institutionem res runtur. Neque etiam alio tendunt Comoediae sales ac ioci, quam ut derisa palam vitia, ludibrioque in scenis habita evitentur diligentius t sicque suo modo ad hanc morum informationem alia Poeseos genera revocantur, ut patebit clarius ex dicendis inserius. CAPUT XIII. De Disistione Poestos. D. Uomodo dividitur Poesis 3. Cum Poesis omnis, ut initio diximus, aut fere omnis in Imitatione posita sit: opthna erit illa Poeseos divisio, quae a diverso genere imitationis petetur. D. Quotuplex est imitandi genus M. Triplex vulgo assignatur. Nam in poematis vel Poeta per se ipse narrat
56쪽
aliquid, & sermonem sterius resere sine ullis personarum inter se collo- . . quiis; vel non ipse narrat, sed alios yyy tantum loquentes, & quasi negotiantes
inducit , vel & i se narrat aliquid , realios inducit loquentes agentesve . Atque ex tribus his Imitationis generi- bus, totidem petuntur genera poeseos. D. Qui vocas primum genus y M' Narrativum, vel Enuntiativum' hoc j genere continentur v. g. tres primi libri' Georgicon, & prima pars quarti ; ubi ist semper ipse narrat Virgilius. dui Qui vocas secundum genus
ii , M. Dramaticum, sive Activum, quo ge- : aaere comprehenduntur Tragicae & Co-ρρο micae Fabulae ; item Ecclogae, ubi indu- all= cuntur agentes inter se Pastores. D. Qui vocas tertium pM. Mixtum appellatur, in quo Poeta ipse narrat, atque etiam personas inducit agentes. Ad hoc genus pertinent
Ilias & Odyssea Homeri, aeneis Virgi Iii, & alia id genus Poemata. Ad li cst tria genera facile reVocantur, ut patet,ai omnes elegiae, odae, satyrae, aliaque id ζ poemata. ueti D. Nonne alia est diviso poeseos ti se M. Alia est maxime Vulgaris in poemata multum alicunde inter se discrepantia. Celebrantur imprimis Epoparia,
i in Tragoedia, Comoedia, Satyra, Elegia,
57쪽
Ode, Epigramma, &c. Unde poetae Epici, Tragici, Comici, Satyrici, Ele- Lyrici, Epigrammatarii appeti quibus . singulis, aliisque mo- cujus poematis deinceps agen
58쪽
De Epopaeia. UM principem inter
Poemata locum obtineat Epopsia r de illa nobis modo agendum est. Illius naturam ac varias allectiones m exponamus, definitio primum illius proferenda est, deinde examinanda Materia, quam statuemus esse Actionem: cujus dotes singulas prosequemur; tum Forma explicanda , & apta partium tradenda Dispositio , ubi de propositione, Invocatione, Narratione,&Epilogo poematis Epici , quantum satis erit, disputabitur.
59쪽
D. Uae est vis & potestas hujus vocis, e Epopaeia p
. Ut locutio omnis oratio est : anto nomastice tamen Oratio appellatur ornatissima qua utuntur Eloquentes ; sic Epos,
uod generatim Verbum significat, ad- ictum est speciatim Poesi r atque ab illa
comuni significatione contractum est ad Poema, quod vocatur Heroicum. Itemet ειν graecὶ idem est ac lati ne facere vel fingere. Hinc sit, ut Epopaeia secundum vim vocis sit quasi fictio seu scriptio poematis Epici, quod Ileroicum dicitur. D. Quomodo definitur Epoparia - Desinitur Imitatio Actionis unius, totius verar, verisimilis, illustris, felicis,& a nobili persona prosectar, narratione dramatica, & versu hexametro, quae viros principes ad primarias Virtutes excitat atque adhortatur. D. Explica, quaeso, siηgulas voces. M. i. Dicitur Imitatio quia poesis omnis, aut quae saltem spectatissima est, ut Epica in imitatione posita est. Σ. Dicitur Actionis imitatio, quia Actiones humanae sunt materia poeseos ut supra docuimus.
60쪽
x Dicitur Actionis unius, totius, verae , verisimilis, illustris, felicis, & a nobili persona prosectae; quibus verbis designatur materia Poematis epici: ratione cujus partim convenit cum aliis poematis, partim ab iisdem discrepat,puta a Commoclia, cuius m teria est Actio vulgaris, de plerum'ue obscura. . Dicitur imitatio Actionis narratione dramatica insignis , eo sensu , ut ne foeta semper ipse narret : sed Personaso uentes, agentesve saepe etiam inducat; Iod jucundius multo vitae rite instituenae hoc pacto praecepta tradat. s. Dicitur haec imitatio versu hex metro exornata : quod necessario illud requiratur ad Epicum Carmen, juxta illud Horatii. Vbs te Regumque, Ducumque, tripia bella diuo scribi phlent numero monsravit Homerus Unde epicum quidem omne idem est
hexametrum : non tamen vice versa hexametrum omne carmen habendum est
epicum , atque heroicum; sed illud tantum quo Heroum actiones, laudesque celebrantur cum heroica quadam dignitate , ac maiestate. 6. Dicitur imitatio Actionis, quae viros principes ad pritharias virtutes inciatet ; quibus verbis attingitur Eponoeiae
finis. Ad id enim illa instituta est, ut smium animos, sod principum p aeser