Opuscula in quibus commentationes varias tam medicas quam ad rem naturalem spectantes retractavit emendavit auxit

171쪽

INFLAMMATIONE ORIGINE. I sguos tridui cancellos, coercet. Hanc Vero originem in abscessibus AoΕRΗΑΑvΙVM Vbi uis accusasse, eX

capite de inflammatione, de abscessit, de febre, de peripneumonia et pleuritide, de phthisi, in primis apparet. Vnde non mirum, quod tot alii, et inter

dem sententiam ampleXi sint.

Tum vero ex inflammatione pus generari vulgo dicunt f), quando materia Vascula obserans adeo 1mpacta haereat, Vt per convergentes canales liquidi posterius irruentis evicacia non possit in venas ina pelli, sed quouis cordis ictu arctius firmetur; unde vascula tenerrima ista sensim diuellantur, adeo ut effusio liquidi fiat, quod dein una cum Vassis, quibus

a Lyon p. , ubi dicit praemissis momentis, u olerioroin venae sectionem suadent: il faut fans flam-bara ser du Iour, faire tine Dignee, fui ce te disieme. solum in Chirurgia sua, sed etiam in L iu. de noxis ex cohibita suppuratione copulo I osa6.) se pro ista stare ostendit. o de generatione puris praemio condecorata cu. Ab suppuratio. inquit, est consequens vel exitus inflammationis, posterior necessario requiritur, vι sat prior In medie. Observations and Inquiries, Vol. a. p. ex. ubi f) BORRH. Aphor. 387.

172쪽

bus comprehensum fuerit, loci calore in liquidum

album hon1ogeiaeum res luatur g). Ast aberrare ab ista norma haud raro naturam Obseruamus, quineousque, Ut ipsa suppuratio, inuersa rei conditione, inflammationem nonnUnquam gignat, prout in phthisicis obseruamus, quorum pus ad latera Vlceris nouam saepe inflammationem accendit., et pulsum antea suppressum et mollem attollit durumque reddit, et veram febrem acutam suscitat, nonnisi sanguinis missione , temperantibusque commodis compescendam. Nec minus Communi sententiae aduersum est, quod scirrhosa glandularum durities saepe in Verum pus Vertatur, quod eXemplo tu herculorum s sciri horum in pulmonibus repertorum, in quorum meditullio pus natum fuit, satis patet. Hinc etiam, qui iniquius de Cicutae visentiunt, ili. sTORCKIO Obiecerunt, infausto euenti1

eandem suppurationem in glandulis internis facile posse contingere, de qua in eXternis sciri liis practicorum nonnulli gloriantur; cuius vero effectus noXii immimem omnino itirpem pronunciat ii l. ille Vindobonensis medicus h).

173쪽

INFLAMMATIONE ORIGINE.

multis aliis argumentis , quae non ratiocinii sed fidae obseruationis et eXperientiae fuloro nituntur, ex veterum monimentis fruges colligi posse praestantistinias, quo tota inprimis de crisibus doctrina pertinet. Ne vero qUae de abscessitum, f

terpretemur, notare oportet, Variam istis veteres tribuisse significationem. Sic HIPPOCRATES transit illin maius morbi in alium hoc nomisi e insignivit, docente illo loco , quo ex aliis febribus et morbis ali se tris αττος αγιεcb tu quartanas hieri refert iFrequentius vero per apostasin intelligit secessum materiae cuiusdam ad aliquem locum per Varia CO ctionum molimina, siue verum pus lita fuerit siue liquamen quoddam isto crudius minusque elabo-1atum. Hanc speciem ita veteres distinXerunt, ut alios abscessus fieri per emuXum i κατ-si e. in per alui deiectiones vel mictu crastoris lolii, inflammatorius quidam morbus solueretur, alios per decubitum κατ dicerent, cuius loci sunt parotides, abscessus ad inguina, COXas, aliasque partes. In denominandis abscessibus internis

rit, quod saepe idem praecise vitium, quod Latini vomicam dicunt, denotati , licet hae C VOX QUO-

174쪽

que ad effusionem puris intra pulmones et thoracem m) eXtendatur. Ratio quoque abscelsus ad neruos, visus audituSque VaritS Vitiis, apopleXia, paralyssi, spasmis etc. sese manifestantis, sedulo ab istis habita est. Generatisn igitur ad Veterum mentem abscessus in duas classes dispesci possunt, quarum altera liquido quodam Vel in loco primum laeso, vel in remotiori, collecto absoluitur; altera in neruis per consensum plerumque modo affectis sese exserit. Paucis ipse HIPPOCRATES rem eXpedit, dum, absceisus, inquit, feri aut per cutem, alit ad ossa , aut ad spinalem medullam, aut siecundum alias Gluxiones ἐκροας . Os, pudendum, aurey, nares, ex utero menses n). Ego Vero abscessus significatum ad Verum pus conceptum restringo, siue istud aliquo loco decumbat, siue, in quo praeeuntem GALENUM habemus, per patulas corporiS Vias effundatur, et quid de huius praecise origine statuendum sit, disputo. g. s. In uniuersum criteos genus abscessus esse scimus, quibus natura in praesidium sanitatis utitur, ut quidquid vitii in humoribus nostris contractum sit, subigatur, subactum denique eX corporis sinu eliminetur. Quum vero eaedem causae aduersam valetudinem gignant, quae secundam sustentant, nec inter sanitatem et morbum aliud quam gradu

175쪽

INFLAMMATIONE ORIGINE.

gradu discrimen obtineat: in fano alioquin homine nec praegresso alio morbo labefactato aliquando oriuntur; Vt eX furunculis, varis, scabie, capitis tinea aliisque eXemplis, constat. Crebrius tamen post acutum morbum pullulare solent, nisi iste sub declinatione febris sudore largiori, vel urina, Vel deiectionibus aluinis, solutus fuerit, nec rariuS intermittentes febres vel chronicos morbos eXcipiunt; licet pro temporis ratione haud exiguum discrimen sit. Lentius obrepunt, quibus febres longae sol-Vuntur, nec continuo sed partito molimine et febriculis acutioribus haud raro interrupto isti perf-ciuntur. Quas ipsas latentes insidias occultas istas phthises experiri satis certum est Interdum istud molimen modo in viscus aliquod internum vel e ternam quandam corporis partem Vim suam exserit, aliquando autem totam massam sanguinis inquinat et in consensum trahit. Saepe quoque fit, Vt purulenta materies, quam primum Occupauit sedem, relinquat, aliorsum confugiendo. uod vero huius

in primis loci est, differre in eo abscessus videmuS, quod quidam inflammationis effectus sint, alii autem sine isto symptomatum satellitio, quod phleg-mone sibi vindicat, procedant; de quibus omnibus iam dispiciendum est sollertius.

g. 6.

uisque nouit inflammatione istam partem dici affectam, quam doloris sensus grauat, in qua Calor percipitur, rubor quidam apparet, et quae Vltra superficiem reliqui corporis prominet, quibu8 fe-

176쪽

hrem tanquam aliud idque in diuulium symptomanonnulli addunt 0 quam Vero SUI ETENIVS haud

sine limitatione admittit, ita ut vel in toto scit corpore) vel in parte tantummodo , quod nihil aliud quam consueta ista pullatio est) sese manifestet

respiciente nempe illustri viro ad doloris connu-hium, quem veram febris Causam habet, et quo mitius amigente, febrem saepe deesse affirmat p). Cui s ΙΕΤΕN11 effato equidem non omnino subscria herem, quum in dirissimo dolore colico inflamma tionem comitante pulsus debilis, nec ita ut alia ς fit, acceleratus sentiatur. Et licet largiores inflammationes febris plerumque comitetur: in cadaueri bus tamen haud raro turgida Conspiciuntur vasa praeserti111 ventriculi et intestinorum imo gangraena correpta , absque Vllo Vel febris Vel doloris .indicio Contingunt inflammationes hae Occultae praecipue in biliosis putridis. Νeminem autem latet, quaenam eX dictis signis ab inflammatione interna ubiuis excludenda sint f. 7. Quod vero veteres ad puris prouentum iani perspeXerint prodroma haecce signa non absolute

o) PLATNERI sunt: omnes, qui insammatione laborant, febricitant. Chirurg. .a7. p Conament. T. I. p. 649.

Dis. 35. Art. 19. sqq.

177쪽

INFLAMMATIONE ORIGINE.

requiri, ita tamen ut appareat iis hoc non omnino vulgare visum futile, non uno indicio palam est. Docuit quidem Π1ΡΡOCRATEs circa puri S generationes dolores et febres magis accedere, quant ipso facto q). Interim ipse id non semper contingere aperte testatur r), sed nonnunquam in morbis abscessiis sine fiebre et bacile ferri. In cuius loci interpretatione etsi MARTIANVs s) et vALLEsius t) inter sesedissentitant, dum ille istum de suppuratis, hic vero de iis qui suppurantur, intellectum cupit: ipse

tamen Cous eXemplo Leambii cuiusdam in progressu mentem suam eXplicat, de quo quum intest-mina litterosum esse putaretur in obenteria pharmatis gurata, Immerum et liedem vicet ata bui se in misi a parte citra febrem, refert. GALEN Vs vero abscessuum duo genera manifeste constituit, his nimirum verbis: transnutantur autem in abscelum insanimationes quaedam, atque ex inflammationibus er pelatis participantiabus et ex eryletatibus insanimationis participantibus Mou patiga. Sine his vero etiam abscessuum disposito con sit ex multitudine quorundam humorum aut spirituum vaporosorum, siue in ipss partibus in medio generentur , siue ex aliis confluant u). Memorabilis quo que locus est, quo, non solum, inquit, ex insum-

178쪽

Isa III. DE PURIS ABS TE PRAEGRESSA

mationibus generatis abscesimu es, sed etiam satim ab initio nonnunquam propter aIium aliquem humorem spatio temporis excoriantem et abducentem a subiecit ea quae continent x, Et alibi eodem modo abscessus distinguit, duplex eorum genus esse perhibens: υnum quum phlegmone in pus versa pus ipsum tanqr am in sinis aliquo es coilectum, alterum quum nulla praecedente phleg-mone humor aliquis satim ab initio isque alias specie alius, ceterum omnino acris, in parte aliqua colligitur γ) Nec potuit effugere haec ipsa res perspicaciam Veterum, qui adeo analogiam intra sedimentum urinae, quod FERNELIVS materiam puri finitimam appellat, et ipsum pus cognouerunt. Hoc nempe instructam urinam iam dudum HIPPOCRATES PUTU- lentam libro prognosticorum vocavit, ubi ait: JOAbere etiam purulencam brinam assum et leue sedimentum habentem , eamque illi vim tribuit, quod abscessibus alias nascituris praeuertat. Pertinet huc elegantis

simus locus a l: quibus spes es abscessum fore ad articulos, eos absecessu liberat urina multa et crassa et alba reddita, qualis in febribus, in lassitudine, quarta die quibusdam s8ri incipit; et alius a): quibus febre ivdicatorie de sinente tumores ad aures in febribus cum doloribus suborti neque conquiescunt, neque s Murantu L. eos profluuium ut intesinorisna di cultas, aut quod inurinis crasis subfrit, liberat. Illustrat rem cl. A. L

χ) Aphor. Sect. η. 7 . V. et Epidem. Lib. 6. Sest. q. Q Epid. Stal. 3. Lib. I. GR. a.

179쪽

INFLAMMATIONE ORIGINE.

scΗΜΙΤΤ ad mentem praeceptoris sui, ili. BRENDELII, in dissertatione de coctione Mathologica, consilio suo, quo itubet praefocare abscessum ad aures in cunis adhuc latentem, repellere tempestiuis emollientibus materiam stagnantem, quibus factis fore viplurimum , ut albo sedimine Urina scateat, assirmat. Et FoYsius, in locum praenotionum coacar. LOC. CL.) HIpΡOCRATIS commentanS, Erasistratis quondam refert sedimentum urinae in febrientibus pro pure habuisse. Contrarium autem iudicium veteres ferebant, si urina tenuis et cruda mingeretur, praelucente eodem diuino Viro, cuius effatum est: qt

urinas tenues et crudas metunt multo tempore, sqise cetera salutaria signa sint, illis obscessum ad Iota infra

septiim transuersum ex Aectare oportet b). Quae de abscessuum in urinas purulentas commutatione dixi, satis docent eandem utrique criseos generi esse Originem, et eodem naturae molimine Utrumque perfici. Νec negare ideo licet, Verum pus emanasse cum lotio, quod istud in apostemate haerens crassius apparet magisque elaboratum, quod nimirum morae et quieti in loco calido et resbrptioni tenuiorum partium tribuendum esse censeo.

Mirandum igitur quam maxime est, quod in

tanta luce, quam Veteres circa abscessuum primordia accenderunt, posteriorum medicorum plerique de hoc suppurationis genere Vel omnino ta-Κ s ceant,

180쪽

ceant, vel in isto. refellendo moram nectant; unde pauci illi, qui illius meminerunt, refutare potius recentiorum placita, quam Veterum noui S argumentis colatirmare videntur. EX seculo 16. inter fautores huius sententiae FRANCISCUM VALLESIVM H, commentariis suis in Hippocratis libros de morbis popularibus, inconcinna licet dictione eXaratis, inprimis celebrem, repono, cuius Verba de hac re sunt, abscesus ad articulas sunt aliquan o citra artiaculorum dolores ac tumores , qui bolis e geni inutionibus seu luxatisnibus cogno crinitur; cui eX medio seculo 17. adiungendus eli ANTONIVS SANTO RELLVS, quem breuiter hanc rem attigisse refert MARCUS AVREL SEVERINVS d .

Commodissime autem abscessus isti sine inflammatione in 3 Species dispesci me iudice possunt

Species prima.

nima haec esto, in qua pus eodem, quo coiale sum reperi ur loco, originem sellam ce it, nec aliunde, nisi per latens et occultum sanguinis 3 itium, illuc delatum fuit; locum vero, quo emersit, sensim vi morbi exundante, eXulcerat. Haec saepe eX acuta quadam Dbre orta est, a qua tam longo nonnunquam interuallo distinguitur, ut vera eius Origo omnino sere delitescat. Nonnunquam vero sponte subnasci videtur in corpore ad eandem concipiendam