장음표시 사용
41쪽
interim haec contagia consistant, hoc a nobis
ignorari fatentes f. 92. ) , fatemur simul ,
nos circa impetiginum , quas contagiosas dicimus, causam pro X imam non minus caecutire.
Nee magis dubiis hinc inde caret ipsa his inaffectibus contagiorum praesen Iia ; ac mutua inter cives morborum propagatio , sicut fomiti ex uno istorum in alterum transeunti deberi , in causae eiusdem , in omnes simul agentis, effectus esse potest. Hinc non paucaede morborum contagiis actae sunt inter Medi eos lites : quas insitionis nequidem tam valido , ut credunt multi , argumento satis direptas dolemus. Quod si enim , culaneorum saltem morborum , quod rationi non adeo re- puga at, respectu, ex υ υἰς seminibus, ac visum fugientibus animalculis, agritudinum penderet communicatio: haec vitalis morborum , ac saepe mortis humanae causa, cum liquore, quem sanis inserimus, non minus, quarta con 'tagia, a nobis posset inocti lari , atque si cum adulta iam atque exsiccata prorsus , quod de variolis notum est , hoc opus aeque ac cum recenti pure absolvi concedatur materia , animalculoruni tamen ; usor orum , ut vocant , historia, et continuata, post exsiccationem corpusculi , vitalis istius potentia , huic quoque
42쪽
non impar foret solvendo aenigmati. Fatemur interim, nos morborum , contagio celebrium , qui interna non minus, quam superficiem, affigunt , qui ex ista , recentes licet, repercussi , difficiles ac diuturnos viscerum affectus relinquunt, qui , post longas demum moras, ad cutem iterum cum emolumento expelli , ac is rorum sic crisin constituere queunt , non facile vivas intelligere causas ,' atque ipsa , quae febribus non paucis praesunt , quae veneream luemi, jam sanato cutis ulcere, sine novo fomite per annos continuant , quae biennorrho eam, quae, post mustoς amorsu canis rabiosi menses, hydrophobiam inducunt, contagia, insectorum in his necessitatem ac verisimilitudinem omnino excludunt . Alia vero contagia in solam modo pellem, alia in caeteras quoque partes , ac in corpo ris compagem univerSam , operari cernUntur . Greges ovium integras a scabie infectas , sed alias perfecte valentes , et quarum carnes hominum saluti nec minimum obsint , in provinciis haud paucis observamus; ac ipsa, quae hominem infestant, psora, pluresque species impetiginum aliae , nisi in longum protractae , praeter cutem , nil offendere videntur. Ad impetiginum causas et plethoram tam
43쪽
universalem, quam potissimum culaneam , referre nequidquam haesitamus. Q aa scilicet ae late major humoribus in cute molliori vasorum patet numerus , - qua corporis amoenius
foret undique superficies , qua magis grato haec et aqualiori calore lavetur, qua candida magis facies vel a sola verecundia rapi dissimo velut ab igne accenditur: hac etiam promptior ad pellem cruoris affluxus, uberior perspirabilis ex eodem humoris secretio, atque maior ad plethoram culaneam dispositio, quam vestimentis calidioribus, longo mollioris lecti tepore, sudoriferis, spirituosis, volatilibuς re mediis, ac balneorum tepidorum abusu, non raro augemus, concurrunt. Vel a Solo venii sectionis, aut haemorrhagiae, quibus adsuevimus, defectu, universalem in cute pruritum
persentimus; ac hic ipse, quo lecti calore so- Vetur corpus, tempore, in succi plenis hominibus, ac in quavis impetiginum specie, plus minus augetur. Frequentissime hanc artificialem impetiginem , qua tam vane gloriantur thermarum non pauci Medici, in illis Marchionatus Ladensis observavimus i novimusque favum ae plethoricum juvenem, qui, fervidiores has aquas per brevissimum licet Hempus incaute ingressus, mox quatuordecim, aut plu-
44쪽
res, in pelle furunculos expertus est. Copiosas adolescentes succi pleni, aut qui liquoribus spirituosis indulgent , vel necessario corporis exercitio destituuntur, ad frontem pustulas , et, quibus menstrua aut dissicilius, aut parcius, quam par est, prorumpunt, puellae, e L florescentiam vel periodicam , vel constantem , in facie patiuntur . Insignes saepe , quibus narium haemorrhagia , aut quibus haemorrhoides instant, circa nares, ad ani confinia , pruritus accusant ; ac periculosa pulmonumplet hora , suturam haemoplysin , ac tussim excitante in bronchiis , trachea, titillatione a Lficiuntur: quae singula demonstrant, sensatior ingratam , calorem, ardorem , pruritum , sanguinis, humoris serosi, lymphatici sub epidermide stas in , non istorum ubique vitia , sed frequenter abundantiam aut Veram , aut Spuriam , vel dissicilem significare per vasa cutis
Ipse vero, qui in cutem potentius dirigitur, calor externus non exiguam impetiginum partem generare observatur. Quibus hiberno sub gelu vicinius assidemus, flammae, hae larga S, lividas, ac diuturnas in pelle maculas indu
cunt , et a suspecto carbonum accensorum igne, quem , ne flammis faciei nitorem inqui-
45쪽
l net , Sexus Sequior sub cruribus tunc nasconi dit , non foedas modo in istis maculas , sedi plura sibi ad uterum mala adsciscitN. Ipsa verro solis actio , non caloris modo , sed pro prios, nec satis intellectos, effectus producit . Quamvis enim atrum Aethiopum colorem ex peculiari reticuli mucosi constitutione magis
ac ab unico solis ardore , derivandum esse a di tremur: est tamen manifesta istius non modo in cute profundius tingenda vis et actio ,
sed in ipsis solis radiis, ac varia, qua in pel dem incidunt, directione, latet ignota, nec a ola locorum positione determinanda , pote- Atas. In genere quidem, quo calidiori sub co
o vivitur , eo major morborum culaneorum
est ratio ; sed illa siccitatis in atmosphaera majoris, minoris , - illa, qua solis radii a
vicinis corporibus reflectuntur , Ventorum flemum , habitationum, vitae generis , Vestimentorumque ratio, hos effectus frequenter immutat . Alia quoque incommoda , ex solius iversitate fabricae, cutem Aethiopis, alia no atram, tenere videntur: sed , donec fidelis aediuturna , quemvis apud populum instituta , observatio noctem , qua res istae involvun- ur , dissipaverit , impetiginum accuratior hi- 'toria a Mortalium nemine exspectabitur uis
46쪽
nempe , experientia destitutus , ex sola Insubriae positione, et causarum , quibus subjicimur , communium confluxu , ad morbi tot ruricularum strage infamis, seu Pellagr e , ut vocant , hac in parte felici terrarum praeSentiam concluderet ὶ Quis radiorum soss , Insubras longe minus ac alios meridionalis Italiae Populos urentium , in expositam sibi cutem
tam manifestam ac simul tam obscuram actionem, et producendi hac in parte, non in alia, erysipelatis periodice redeuntis , chronici atque maligni potentiam , ex physicae Geographiae rationibus praediceret i ... Atqui , licet interna nimis hoc in morbo urgeant symptomata, atque , dissipato iam erysipelate , haec
ipsa frequentius continuent , quam ut eundem ad impetiginum classem prudenter referre queamus y est tamen sat evidens radii solaris verni
in accendendo apud praedispositos Insubriae agricultores tam flebili morbo effectus , ut in illo solius ratio caloris nostrorum nemini Medicorum satisfaciat . Sed plura , quae aeris a
sole calefacti in corpus humanum effectus concernunt , non minus nos latent . Nec etenim
solus flante ab Africae littoribus vento atmosphaerae calor, sed nerois inimica , et sub alio vento a majori solis ardore non obser Van
47쪽
nec thermometro determinanda , illius conditio nostras vel media sub hieme vires inopinato prosternit , ac febris quasi malignae
Idventum praenunciat. Nec aestivorum morbo -
, tim, licet hi caloris intensitatem fere sequan-rur, sub eodem tamen' atmosphaerae aestu di- versorum , cauSas eS manifestis semper caloris in animalia vel haec, vel illa, effectibus ex-9licare valem US.
Sed, quae cutem calidiori sub coelo affligunt, aegritudines , hae forte non solis adeo in il-
am actioni , quam secretionis cui eae a ca-
ore incitatae , mutationi morbosae debentur .finflammat ouis in pervertendis , qui sub eadem separantur , humoribus auctoritatem ex-oosuimus f. iar. , sed et sudor abundans, quo continuo inundatur, ac fere maceratur pel- ais, istius contextum aggreditur , tenorem in- tingit , sensibilitatem adauget . Vel famissimiaominis sudor ad pedes, axillas , sub aestivis aloribus, non ob humorum , ut putant ,
an sanis corporibus non admittendam , corru-otionem ; sed, vel ob auctam in folliculis cu. aneis , qui suum sudori liquorem commiscent ac proprium odorem conciliant, vel ob muta-am exhalantium vasorum in liquidum perspiabile potentiam, foetore majori infestatur.
48쪽
Quam scilicet morbosa sanorum , si hic vel oris foetor ex sanguine corrupto scaturiret , massae circulantis conditio , et quam infelix hominum illorum, optime licet valentium, status foret', qui vel hiberno sub frigore , ob peculiarem constitutionem , intolerabilem ex lautibus, axillis, aut pedibus, odorem spargunt i Quantum non, foetoris ex ulcere cutaneo a causa externa non ita pridem generato, continuo , et sine morbi interni suspicione , spirat, cujus in sanguine principium non haeret P In ipso hinc secretionis culaneae actu illud , quod ac redine, quod foetore obest , in multis generatur; ac major humorum in pellem sudoribus perpetuo madentem appulsus , facilisque illorum ab occlusis vel levi etiam frigore cutis ostiis stagnatio , aut in vicinum rete mucosum effusio , hanc pellis ad morbosas secretiones dispositionem , atque ipsas demum impetigines non paucas, aestati S tempore inducunt. Ipse jam sudor , licet parvus , morbus tamen est y ac vasa , quae , praeSente illius causa, hunc per extrema oscula eXpeli re non possunt, lateraliter ac per poros , ut vocant, inorganicos , vel inter cuticulam ac rete mucosum, vel inter istud et cutem, vel demum in arctam istius cellularem , eundem
49쪽
. aut purum, innocentem, aut , si major cutis stimulus accedat, excretionis legibus morbosae submissum, et acrem, irritantem, effundunt :atque nunc pruritum maiorem, nunc maculas, nunc vesiculas sero limpido , vel turbido li-iquore repletas, nunc pustulas , atque phymata, vel abscessulos , in corporis superficie , squa-
Inis saepe arescente, inducunt. Interdum ex causis allatis nulla subesse , Impet. congen.
Sed ex primario atque congesto , nec eXPll-zando , cutis vitio originem habere impetigi mes videntur . Saepius per haereditatem ex arentibus in proleg tam infelix scaturit di-ῖ positio : ac visae sunt familiae , aliae , quae , perfecta in caeteris valetudine instru- tae, excrescentias tamen in cute , aut maculas, in quavis prole easdem offerebant soliae , quae impetigines simul cum vita exsiis miserabili in filios, licet modo non udem Viventes, propagabant . Quas ex utero natris deformitates, huic ipsi non proprias , ferunt neonati , has facile praegnantis Ima, senationi , ac denegatae gravidis rei desidera- ae , cui forma similes esse interpretantur , mpressioni adscribunt; et cum in cute vitium ubsistit, naevi materni nomine salutantes: sed am hanc quidem rerum originem ob validas
50쪽
rationes admittere recusamus , verisimilem tamen aliam , quae parentum non modora maginem ac lineamenta, sed et certos partium desectus , in prolem transfundat, licet experientia de his testetur, proponere nequimus . Interim
solidorum magis compagi , ad parentum similitudinem lege nobis ignota in filios ex ute-
ro transvectae, quam fluidorum in isto cum prole commercio, congenitorum vitiorum originem , ac haeredi atem morbosam adscribere iubent copiosae prolium sanissimarum ex matre infecta genitarum historiae , ac tardissima in multis, et ad certam usque vitae periodum dilata, haereditariae aegritudinis manifestatio . Atque in hac certe tam obscura naturae lege , dispositionis illius culaneae, qua sine causis manifestis, ac sine humoris morbosi praevii in massa sanguinis contenti auxilio , stato fere tempore impetigines in una eademque familia eaedem in cute efflorescunt , latet im, penetrabile hominibus mysterium. f. 37 . Causarum , t quae impetigines producunt, diversitas, prompta illarum cognitio, ac temporis , quo cutis laborat , longitudo ,
aegrotantis aetas, coeli conditio, efflorescentiae in caeterum corpus ac in viscera effectus ,