장음표시 사용
61쪽
tum Pathologia nimis occupati, et in commenta hemicorum et Mathematicorum de morbis cum fluidarum tum solidarum partium plus aequo intenti, actione et vitia generis nervos tam male neglexerant. Igitur primus fere hanc medicinae partem, ea quam magnitudo ejus postulasset diligentia et attentione excoluit neque frustra laboravit plurima enim nova, et ingeniosa, et gravi momenti, observaVit, excogitavit,
protulit, qualia non modo ipsi laudi, sed
multis aliorum auctorum opinionibus principio et fundamento fuerint. Veruntamen vitae summa brevis no vetat, egregii auctoris, et de re medica optime meriti, scripta longa, et verbosa, et fere innumera, et Plerumque male ordinata, ea qua par esset accuratione et diligentia evolvere. Dahlius, celeberrimus audior, Hos anni aequalis et emolus, qui scientiae medicae,m Germania saltem, divisum cum eo imperium habuit. doctrinam protulit Pene
62쪽
novam, scilicet quam alii et antiquiorea auctores leviter omnino tetigissent. Docuit hic vir, non modo omnia sani corpori munera ab imperio et essicacia animi, quod bonum aut utile esset judicanti et imperantis, pendere, Verum etiam
pleraque adversi valetudinis signa et indicia morbosque igitur, quales saltem nostris se sensibus flerunt, variosque qui
in hoc statu excitantur motuS, eandem Originem habere, et revera nihil aliud esse quam ejusdem animi conatuS, nunc ProsperOS, nunc inaneS, semper vero sapiente consilio institutos, ut a causa morbosa, seu viribus nocentibus quibuscum luctaretur, semet liberaret. Porro, Persuadebat sibi Dahlius, frequentissimam et
gravissimam fere morborum causam esse nimiam sanguinis abundantiam, seuptithoriani, et quae inde penderet, sanguinis spisii tatem seu lentorem, quibuS Natura variis modis et viis semper semet liberare conaretur Hinc variorum sanguinis profluvio
63쪽
rum quae sponte fiunt rationem deducere tentabat, et credebat insuper multos alios morbos ab eodem fonte derivari nimirum cum Naturae conatu non bene cedebant, sive temere et de industria a medico repressi fuerant, sive ipsi propter causas internaS, corpori proprias inanes evaserant, Hinc sequebatur, lithoram, tanquam vitium bonae valetudini infestissimum, omni cura et solertia summovendam esse; medicique ossicium hoc praecipue cardine versiri, ut vestigia Naturae in morbis regendis et discutiendis quam ProXime Pre meret, ejusque conatus saepe tentaret imitari, excitare, gubernare, interdum moderari, scilicet si nimis vehementes visi esse
sent, ViX unquam Vero reprimere aut Pe-nitu compescere.
Talem doctrinam, ingenio certe et doctrina haud mediocri celebris hic Auctor suis discipulis et lectoribus explicuit et commendavit Minime vero in crasso
64쪽
Sinhlii libro, qui inscribitur Theoria Mediis
c Vera, tantam concinnitatem tantamque
elegantiam et perspicuitatem reperimus, quantae tam pulchre in scriptis Boerhaaυii enitent. Nihilominus tamen non defuerunt Stablis in variis Europae regionibus, sed praesertim in Germania, assectatores multi quorum nonnulli. Junc erus imprimis et Cari, praeeeptoris dominam et clarius et elegantius quam ipse illustrarunt.
Stahlius vero ejusque discipuli, dum vitium scriptorum vitabant qui fictis humorum
aut solidarum partium morbis, qualeS scientia hemica vel mathematica detegere et explanare posset, nimis credidissent, in aliud et fere pejus vitium cucurrerunt, et opinione docuerunt quarum aliae sensui communi, aliae quotidianae experientiae ad-Versarentur, cunet que, si fides iis data esset, ad medendi rationem perduxissent saepe pessimam, semperque fere debilem,
inertem, languidam, omnino imparem ad repellendos aut debellandos hostes strenuos et actuosos quibuscum nobis res est. Verun
65쪽
Verum enimvero, ut suas cuique laudestribuamuS, celare non oportet, Stastianos, constante et perpetua attentione quam dabant historiis morborum, et conatibus Naturae cum iis conflictantis, scientiam nostram plurimis et utilissimis observationibus auxisse, et medicorum animos vertisse ad vires istas Natura salutares observandas et investigandas, quarum notitia certe in
morbis tractandis utilissima fuerit. Rejectis tandem multis ex opinionibus quas Boerhaavius docebat, scilicet quae falsaevisse sint, vel saltem incertae, neque ad usum medicum accommodatae receptis nonnullis
ex opinionibus Host anni et rcthlii quae satis valido fundamento niti creditae sint; adjectis interim multis novis et utilissimis
inventis in variis medicinae partibus auctaque scientia nostra plurimis novis observationibus de ea parte Athologiae quam Loerhaavius minus excoluerat medici num Per conati sunt, atque adhuc conantur. artem salutiferam promovere Quantum
66쪽
vero in his rebus aut profecerimus aut erraverimus, non pene nos, sed nostros ne
potes, judicium fuerit. Longa demum experientia medici didi-eerunt, magna nomina non nimi venerari,
et opinionum auctoritatem, verse scientiae semper inimicam, spernere nec quisquam in posterum, utcunque ingenio felix, et laboribus indefessus, et omni do strina omnatus, tantam famam tantosque honores adipiscetur unquam, quanta magni auctoribus quos secula praeterita tulerint, tu benter ab omnibus data fuerunt. Fama enim rebu novis, praeclariS, et miriS, dari solet rarissime utilibus, nisi aliquid
praeter meram utilitatem habuerint ad capiendos hominum animos. Quo magiS vero pervulgata fuerit vera scientia, eo dissicilius in posterum quisquam prae aliis sola scientia distinguetur quo magi quoque aucta fuerit, eo minor cuiquam spes erit tantae moli multum adjiciendi Praeterea, omnibus Jam scientiae cultoribus
67쪽
probe persuasum est, perfectionem ejus non tantum ab unius ingenio, utcunque acri, aut unius laboribus, utcunque felicibus, esse expectandam, quantum a conatibu Somnium philosophorum per multa secula continuatis. Longe enim aliter res se habet in Naturae scientia, aut in arte medica, cum ista scientia adeo conjuncta, quam in artibus elegantioribus in quibus singulare ingenium rarum illud Naturae donum, tantum valet, ut in multi Prorsus necessarium sit, et saepe, quamVi Parum cultum,
fere sussiciat, et felice illos quibus conceditur, ad miram Xcellentiam, ammoseque in arte sua honores, perducat. Ut sileam Homerum, qui solo forsitan ingenio, nunquam alii dato, summam in poesi perfectionem summosque honore attigit, liceat Raphaelis exemplum proferre, qui felicissimo a Natura ingenio donatuS, quod multo studio et indefesso labore colere et
eXercere curavit, picturam, si quis alius, ad summam perfectionem perduXit. Tantam vero in illa arte excellentiam, aeposteri
68쪽
posteri aemulari potuerunt, neque ipse a tPraecepti docere, aut proprio exemplo discipulis suis impertiri potuit. Unusquisque vero scientiae cupidus, seculorum praeteritorum PraeceptiS, et inventis, et doctrina, nunquam PerituriS, exiguo labore potiri et frui potest, eademque nihil imminuta aut corrupta, et saepe multis
novis adjectis inventis locupletiora, posteris tradere ita ut quisque discipulus magistros suos, et quodque seculum nisi res
adverta ceciderint superiora omnia, Vera scientia superare debeat. Sacrum scientia flumen, quod nunc mirum et pene immensum contemplamur et Veneramur, ex
parvo et ignoto fonte derivatum, labitur atque labetur per omne aevum : primo exiguus rivus, incrementi quae plurima quamvis lenta accipit, crescit paulatim in amplissimum amnem, confluentibus nimirum undique innumeri rivulis, quorum singuli cum tanta mole comparati, nihil fere ad ejus magnitudinem conferre videntur omne Vero, omnibus congestis aquis, flumen
69쪽
sumen tandem mciunt, qualecit spee tamUS, Vastum, amoenum, felicia quae praeterfluit arva irrigan atque foecundans. Et profecto, si hominibus unquam liceret gloriari, certe de hoc maXime gloriandum esset, tantum scilicet profectis genus suum, et tam praeclarum tam Ue Perenne existere ingenii humani monumentUm. Tantam vero scientis humanae magnitudinem quicunque rite contemplatus fuerit, is certe et ad magna natam esse mentem humanam agnoscet, et plura et majora adhuc ab ea expectanda esse fatebitur; et simul tali notitia imbutus, neque propria scientia, quam Xiguam esse sentiet, nimis elatu erit, neque aut Veterum Ut magnorum auctorum opinionibus ulti modum addictus, neque novarum rerum nimi ScupiduS, neque novi opinionibus nimis credulusa scilicet qui bene noverit, longe alia ratione, quam aut Veterum auctori tate, aut OVorum scriptorum opinionibu et conjecturis, promovendam esse
scientiam. antiquitate autem inm
70쪽
quit praeclarus auctor a citatus opi- ni quam homines de ipsa fovent, ne P gligens omnino est, et vix verbo ipsi congrua Mundi enim senium et grandaevitas pro antiquitate vere habenda sunt quae temporibus nostris tribui debent, non junior aetati mundi, qua lis apud antiquos fuit. Illa enim aetas respectu nostri, antiqua et major re- spectu mundi ipsius, noVa et minor fuit.
Atque revera, quemadmodum majorem rerum humanarum notitiam, et matu-
rius judicium, ab homine sene expecta-
mus quam a juvene, Propter Xperien- tiam, et rerum qua Vidit, et audivit, et cogitavit, arietatem et Opiam eo
dem modo et a nostra aetate si vires suas nosset, et experiri et intendere vellet majora multo quam a priscis temporibus expectari par est utpote aetate mundi grandiore, et infinitis ex- perimentis et observationibus aucta et cumulata Authore vero quod attinet,