Cornelii van Bynkershoek, jurisconsulti, Ad L. lecta XL. dig. de reb. cred. si cert. pet. liber singularis & Dissertatio de pactis juris stricti contractibus incontinenti adjectis

221쪽

DE PACTIs, e . . IV. strepastum sit, et I secundum s ferri sentcntiam postulat. Multum ultro citroque agit

ta est huius Rescripti interpretati, sed nihiles facilius , nihil clarius Petitur ibi ex stipulatione pactum secuta, non ex pacto stipulationem secuto, quod erat demonstrandum. Et quid si hoc nihil refert. Attende, quae fuerit stipulatiori placiti servandi causa secuta.

Quapropter recte iam ab aliis animadversum est, quod verba legis manifesto prae se ferunt, supplicantem agere ex pacto stipulationi firmato, seu potius cae stipulatione idcirco concepta, ut paci i placitum , per se fragile,

coctoboraret atque obsignaret, quem in sanem stipulationes induistas si e Paulus monet 1 et sentent T. in princ Itaque naturalis obligatio

in civilem de cinerat, simulac placitis stipulatio intercesserit, ut iidem imperatores in

L. seq. 28. C. depa Hermogenianus in I. s. m. Od. Idque est in causa , cur reptil-

sim non serat actor, si intendat ex pacto, iam in stipulationem transsus o. Atque hoc in tantum, ut perinde sit, seu antecesi pactum seu posistatim interpositumst. Haec verba vel parenthesi includenda, vel ita saltem intelligenda sunt, ut praecidatur difficultas in cis secuta dices alioquin , qui peti potest ex stipulatione placiti servandi causa secuta, siquidem ipsa stipulatio praecedat Haloatide legit, sera

222쪽

o DissERTATIONI spost pactum raram interpos ita tu ut in omnem eventum stipulatio sequatur. Sed ita erigun- Ab Abiit misera admodum se frustra di stinctionis oratiori acco fidem Codicum Basilicorum i XI. Tit. I. Hotomanus ad h. l. et . ne Imperatorcs sibi contra- dixisse vidcantur, securi critica caedit, secuta, de reponat s a. Alii virtutem. intellccium stipulationis, licet verba antecedant, pacta tamen subsequi volunt, ut Cui acius a Obser: et . in n. Verum nec Haloandri Echio , nec Hotomanni vis major, nec aliorum quaesita nimis explicatio placebit, dummodo parenthesin eo, quo dixi, modo appo 'Las. In eo itae cris facilior, si minineris, stipulationem in casu d. l. et T. revera se liliatam stiisse conventionis placitum, quemadmodum diserte ibi scribitur , sed Imperatores , Ut Chresimum , a quo erant adit ita de justitia causa eius,cddercnt securum plane vi pes ta addidisse , in tantum eum recte petere , Ut, etiamsi non sequuta esset stipulatio, sed praeces

sissct quo de plus dubii esse poterat tamen justa foret petitio. Et haec quidem, si pacti servandi ergo stipulationis robur intercesserit: tunc enim quid interest, ante an post serius cytisia confirmatio Plerumque tamen pacta praecedebant,

quippe cum aggressiones hujusmodi solemnes,

223쪽

DE PACTIs, c. C. V. tanquam male ominatae , laomines terrerent. Exordiebantur igitur verbis promiscuis jopularibus mordinabant negotia nudis placiti sinibus, Vita, ne subitis verborum involucris caperentur , Ore libero animi sensa cxptim bant. Tandem, ubi ex diversis animi motibus in unam decuri erant sententiam , vagas pactorum conventiones colligebant, Vin stipulationem , velut mi 2 e TD quandam transsundebant, hoc sero modo : Ouae internos placuerunt, ea dare, facere pondes ' cujusmodi formulas describunt uiis consulti in I. Id O. pr. . e V. O. T. Ti. pr. D. pro soc. Et sic ea, qua in praefationibus condenisse concipiuntur etiam in stipulationibus repetita credi, Paulus ait in igo. s. i. O n. r. d. o. Idem juris esse rescribunt Impp. si non an

tecedat pactum, sed post post stipulationem

nempe statim interpositum it lio rursus servato, verba esse de stipulatione pacta sequutura sua vi confirmante, ne cum vulgo IIII. istaec trahas ad pacta cuivis stipulationi subdita. Usus auteni stipulationis pacta praeeuntis viditur fuisse , ut Contrahentes a molestia identidem repetendi sollicitas verborum ambages, per compendium libera entur. Poterant namque suo commodo ea ratione consulere: uuaecunque excontinenti pact uri sumus , ea dare, facere si oviso dico ea continenti, vel

224쪽

statim, ut est in hac ipsa L et capti l

videatur stipulatio possent caeteroqui aliquot dies, quinimo post ann m pacisci, alter in alterius fraudem agere ex stipulatione, aquasi vero placiti servandi causa praecessisset. sSin vero constet liquido de animo Contrahen litum, nil vctat, quominus stipulatio etiam a s habere possit rata, quae non inconi in niti, sed i vel in futurum agenda sunt, uti si mo a ratur in uit pactum praecedat, si vescetuati di isti spulatu agi dicimus, modo iutitaque casu stipia slatio, velut munimentum pacti, intervenerit. dAtque hoc picia sensu continget, quum Par stes ita caveantra Ea supra vel infra scripta re dictade, scribenda uicen et esurum: dare acere spondesquitur nihil st in quod nostris i luminibus os iciat, sed conir aliquid, quod a

sententiem, quam tuemlar, promoveat. Narn lsi audiatur is demum , qui petit c stipulati ne placiti servandi ergo adiribita, e convcrso

repellendiis vidctur, qui intendit ex UacUn i que alia ad a, quae pacto non confrinato con a tinentur. Quale argumentum fortissimum esse ii ait L i pr. D. d. o sic esus cui Adde l. ia pr. . dae judic. I. 18. TI . . est de ad ea Commen atatores. Elcrum non morabimur mille casus ii inteli eius, quos Ultra- Citramontani, a

225쪽

DE PACTI sedec. C. IV. sveteres novique, prolixe fingunt ad illustrandam, si credere dignum est , hanc l. V C. a. pact iiidquid enim in ea obscuri esse pos sit peperit loquendi ratio nonnihil concisa, quam si attentione imperaveris, lex non est in difficili. Sic ut merito de illa praedicari queat, quod Fulgosius dixit ad I de transa t.

esse scilicet propter brevitatem obscuram,

propter ios graphos obscuriorem , si propter

DD. commentaria obscuri Tmam.

Plus prima fronte dissicultatis esse videtur in o. s. ult. D. de pae t. Ex facito etiam consultus, inquit Paulus, cum convenisset , UT

DONEC USURAE SOLVERENTUR , SORS

cepta fuisset , conditionem in se stipulationi, atque si hoc expressum Disset. Ad integritatem huius loci respondendi vox aliave similis deesse videbatur , alioquin serisum laborare facile quis dicat. Hoc enim Haloandrum, tantiquiorum editionum auctores movisse probabile est , ut posteriora commatis praecedentis verba prioribus nostri paragraphi iungentes, ita legerint Idem Iuliano placet ex acto etiam consultori pro constatus. Sed motum illum contra auctoritatem Codicis Florentini lex n(cessitatis non postulat stim in Pandectarum Libris non sit insolens, solemne urisconsultorum respondit subaudiri. Ita apud Scaevolam

o in

226쪽

inu. 6. r. . d. donat inter U. post quaestionem , an proposita donatio rata sit pscriptum estu attinuisse tempus, supple respondit , uixit , aliudve simile quid Neque

cnim necesse est , ut cum Hotomanno, aliis quo supra vulgum eruditis viris d. l. 66 emendemus, vel voculam elegantiae causa omissam denuo in trudamus namque adeo rara non est liae locutio, quin ab eodem Scaevola usurpata legaturins iris de V. O. Gallus d. b. S. 1. . de lib. Er post cluam vi, tiarnaliter. Jam debellemus ea , quae in . . . D. nobis obstare videri possent. Si pecuniam creditam, jusque usuras pure fuerim stipulatus, dein convenisset, ut donec usurae, c. hanc conventionem, seu potius conditionem conventioni implicitam, stipulationi inesse, Paulus ex facto consultus respondit. Oportet igitur illa pactio incontinenti sit facta, ut volunt Adversari , ex intervallo quippe aiunt, esse non poterat. Atque hoc si verum sit , quid aliud inde resultat , quam sententia nostrae manifesto contraria Veterum Schola communis licci non usque adeo decantaverit h. s. attamen .eos iuvat,3 quidem, ut videtur videri, valide. Non possumus defungi iis, quae Cui acius ad i. Lecta , .Lib. IV au ad Edict inera su us s. aliique cum eo notant, pactum

227쪽

et a s , c. C. N. sciit litionale in specie . . a parte rei sive de- Litoris inesse, cum nec talia pacta, quae in- sint, agnoscamus. Quid ergo tuta respondendi via, quam occursius ad . . nobis praeuvit, esse poterit, si dicamus conventionem in

facto ibidem proposito stipulationi non fuisse subjectam, sed praecessisse , meto expressum

cum eodem interpretemur repetitum, Ut sensus sit Si in praefatione stipulationis Contraher te pacti sint , sortem non petitum iri, doneci si resolvantur, Mein subsecuta fuerit stipulatio, quantumvis pura, tamen repetitam intellio conditioncm , secundum ea quae idem

Paulus docuit in I. ia . s. i. D. de V . Per consequens ipsa stipulatio erit conditionat s , seu, ut suris consultus ait , conditio illi inerit: secus si post stipulationem , licet incontinenti maxime, placuerit , ut vidimus ad ejusdem Pauli l. l. s. r. m. de . M. Hanc dicti si expositionem eo lubentius accipimus,

quod Duarcni auctoritate nitatur, motio- manni , hujus in Schol illius in Comment. ad nostr s. cum tamen uterque de orto-

manno quamvis dubitari posse diximus una cum Glossa stridi is contractibus pacta inesse

contendat, contra quam nos disputamus.

Quid sit, ita d. s. interpretemur mconvenisset . . stipulatione fuisset cautum seonventionis enim vocabulum generale est

228쪽

6 DissERTATIO Nisui, donec uiu resolverentur. c. inest stipuistioni conditio, licet illa pure concepta sit, vel ita saltem videatur Tacita, quae inerit 'conditio haec sic Si Curae non praestentur

sortem peti posse. Nihil cst simplicius, Uni

hi sorte verius. Agit Paulus in . L . de hujusmodi conventionibus sive conditionibus, quae in uni hoc est , tacite contractibus continentur, quomodo verbum inesse occurrit saepius ederat exemplum de invecti Willatis an princ de stipulatione dotis causa in s. r. addit tertium de stipulatione, quae , donec usura penderentur, soricia non exigi volebat. Quid hic inest taciti ut sortem petere liceat, ni pareatur usurarum solutioni perinde tenim est, atques hoc expressum fuisset. Sed demus, Verba fieri de paelo, eoque incontinenti adiecto, non erit, cur adhuc vadimonium deseramus. Plaec verba, conditionem inesse stipulationi , nihil prohibet eodem modo explicare, ac ines Lee tata dictum ejus dem Pauli, pacta ines stipulationi inspecto

videlicci rei eventu. Nam per oppositam exceptioncm paciti, ut donec usurae 3 c. esse stuidem consequetur debitor, atque si ipsa conditio stipulationi fuisset inserta hoc est, quod Paulus in ne ait. Ad haec vide, si vis,

Cap. a. in I. XL de R. C. Secundum eam interpretationem nihil intererit, utrum conventio

229쪽

ventio in . s. praecesserit, an secuta sit, idque statim, an ex intervallo quia igitur incertitudinem tollit omnem , placet eo magis. Si cui nondum sit factum satis, is moribus utatur suis. Denique Sententia communis non parum

sibi prodesse credit Log; Seja . m. deo dum eam , velut oraculum praesentis controversiae extollit Uerum aut omnia me

saliunt , aut in . f. ne hilum reperitur ad communis D. Scholae praesidium. Quare non lubet verba partar exhibete, multo minus singula inductione contrarii persequi Rem omnem absolvere possunt ea, quae Cujacius ad expositionem . , ha, dixit in Comment. de Verb. Obligat occasione l. 8 ad Lib. III. in I. Leita Late itidem, pro more, Donellus in Comment ad a. s. eandemque L. In eo vertitur ibi quaestionis cardo an, si Titius reliquum pretii modico intervallo post tempus solutioni condictum Seja osserat, moram purgare possit Scaevola secundum ea, quae ipsi proponebantur , morae pil gationem Titio indulgendam esse respondet: adeoque eum recte agere ex stipulatu verba sunt urisconsulti ex cautione nimirum, quam in princ. s. repraesentaverat. Igitur ex pacto non fuit data acti, quin nec dari poterata parte Titii Verba pacti haec erant ut

O et intra

230쪽

i DissERTATIONI sintra alendas April. primas viversm summam mandator Titius nempe numeraretus hortos acciperet Non numeravit sc inmam, crso propietatem hortorum transferendam experiri non potuit ex conventione quia tamen Vertim erat, cum pretii partem solvisse intra Calendas Apr. reliquum obtulisse non mi illo post agit ex stipulatu Quid interim Seia' excipat audin omne pretium cum usuris intra alendas fuissentinitiatum, hanc exceptioncm suggerit conventio. ubi hic est ex pacto actio 'an non comm(moravit eam Scaevola sinistro itaque haec interpretantur Fortassean idco, quia reos incontinenti suisse pactos proponitur; at illud est ex facto , vide quae diximus de T incontinenti Legis Leecta.

ta stipulationi inesse , evinci posse videbatus . Plura quidem in hanc sententiam adseruntur, sed, quae nominentur . fere indigna satianto strepitu movent l. i pr. D. comm . radior. l. i. s. 3 si cum adjic. l. s. pr. l. 32. r.

. 18 . s. i. . de V. O. aliasque longius adhuc petitas harum nulla est, quae de pactis agit , nulla , quae inesse meminit ergo

passe omneS.

Quod ad pacta mutuo adiecta , non diximus adhuc, quid auctoritatis habeant Sententiae