장음표시 사용
21쪽
certum conceptu excitet, ac rem ceriam obiiciat, manista si est, plures voces, in ptim cem tu dine asumptas, plutes conceptus vete excitare ac tes plutes obiice te. hoc enim no admisso, sequeretur, vocum multitudine vanam esse. I taeterea,toniunctio absque retum coniunctatum multitudine dati non potest. Itaque , n is hae voces diuersae diuersa obiicerent,nulla ex his patribus cmpulatio, copulationisue certitudo spera da esset. Patet e. tiam,priorem partem, qsiae Rei nomine proponitur, respectu illor si quae illi vete addunt ut, sundamenti seu subiecti munus ea eicere,ita tame, vi ex illotum adiectionemini sestetur, secunda Adiuncti seu praedic at i, Tertiam
vero assumi,neq; taqua sanda metum, neque tanqua ad
iunctum seu pledicats,sed ut demonstrante modos, uibus subiecti ae pridicati copulatio. adimpleri potest. Ideoque quatenus respiciatur, ut Res, quae veritatε, nec non affiniationem seu negationem admittit, eam Rerum ser tem pariet, quae a prima atque a secunda rerum serie sustineri potest, ita tamen ut ad utriusque mani. seli at ionem potineat. Primus igitur Rerum ordo ex illis rebus erit esstitu endus, qua vera, reali ac propria existentiae innituntur, ideoque ad alias omnes telatae, fundamenti pat-tes sustinere possunt , ac Retum, seu Primatum terum nomen sibi decentisime assumunt, persectiori tam n aci persectiori ratione, prout pei sectius seu minus per. secte subsistunt suppostaenun harum remotione, reliqua omnia auferri necesse est. Huiusmodi sunt Deus Opt. Nax. Angeli, Homo, . sumalementa,Corpora mixta Arbores, Plantae, atque Animalia, necnon si sulae illotum partes, quatenus rei-
pia determinateque subsistulit. secundus ordo illas tes complectet ut, quae nulla propria subsistentia praeditae sunt , vel certe respectu propriae subsistentia contemplati non possunt, sed mentibus nostis sese intuendas obiiciunt, quatenus Rerum velὸ subsistentium occasione excitatae exercent propriam concipiendi vim. Hae igitur, quae diuersorum sunt raduum, atque in rebus vete subs stentibus assit. mari tela negati possunt, si proprioribus vocibus uten. dum se, non Prima res, sed Secundae, seu Realitates appes landae et unt: propria enim subsilenta a carent, aerebus subsistentibus innituntur. Talia sunt Esse, Essentia , vetitas, Bonitas, Pulchritudo , omnesque uniuersales conceptus, utputa, Homo . animal, de alia huius ordinis, quae vere propria subsilentia carent. neque enim Essentia aliqua actu repetiti potest . quae non sit vel
ipsus Dei, xel alicuius Angeli , vel alterius Rei vetὰ subsilent is, quem admoda neque communis homo per se subsistit, licet per se concipi possit. Tettius telum ordo ut ex eisdem colligi potest illi,
res continet,quae neque propria subsistentia suleiuntur, neque mentibus nomis, quatenus vete subsistentia te
spicit, sese obiiciunt, sed nihil aliud sunt, quam Nodi,
quibus ratio sese exercet citea vete subsistentia, ac ci ea ea, uet in vere subsilentibus relucent, di hoc rationis actus admittere solent. Quapropter neque Res a tollat E, seu Primae res appellandae erunt, neque res s candi, seu Realitates , sed res Tertiae, seu Rationalitates, vel Rationi x Entia. Huiusmodi sunt, asirmatio, negatio.subiectu in praedicatum, speeses, differentia,*l logismus,inductio, di reliqua smilia. P imo terum ordini proprium est, non tantum mente
.concipi posse, sed sensu etiam utcunque percipi, licet non eodem modo. aliqua enim per se ipsa sensummouent, iliqua vero per effectus. Et siem etiam eonue nit,posse pro iri non latum communibus, sed propriis etiam , ocibus, nominibus scilicet, illarum unicuique sugulariter. seu ex singulari relatione impositis. Hesdo terum ordini, ipsis scilicet Realitatibus, propriu est, sensu percipi non posse,sed rationis tantu modo vi attingi, ita tame ut nulla animi te flectione requirant. Eisdem etiam proprium erit,pro serti posse non tantum vocibus comunibus,sed propriis et i ,qus tanto telative tantamodo determinetur,ac ut Res subsule testes picist.
Tettio demum rerum ordini, ipsis scilicet Rationa
litatibus, propitum erit, a ratione concipi posse,quatrinus. aciem tuam circa ptoprios actus tellectit. Qua te Secundae etiam Intentiones appellari solent. Hae voci bus poterunt saniscati, sed omnino communibus non aurem seu absolute,seu relative propriis deficiunt enim non tantum a subsilentia absoluta, sed etiam a relativa. Nullum autem iterum ordinem praeter hos inueniti
pose, ge ratio de retum e perientia demonstrant. quem. admodum enim talio conuincit,fieri non posse ut tes aliqua inueniatur, quae neque propria virtute subsilat neque his quae piopria virtute substant, adhaereat,ne que ad harum conceptionem seu explicatione lationis vi constituatur: ata etiam ex rerum usu assentiri cogi-muixa omnia quae mentibus nostiis obiiciunt ut ac c5eipi possunt ,ad horum ordinem ver pertinete.
duplici eoru dem , at hamia adium currulon ferre,
de rae anus cunctis , ex qua humanap sectus de durenda eiulari las ac di Idypione. V A pertinent ad dispostionem horum ordinum , nec non partium, quae ab illorum uno quoque continent ut, sicilius ac tutius periscipientur , s duo prius innotuerint, quae e tum dein copulationem Natura consonam demonstrare
posunt. Primum est, idem respectu eiusdem subiecti de piadaeati partes sustinete non posse : idem enim
eodem arque eadem comparatione de notaus cillitia ignotius , indieat et de indicaretur, quod Primae certitudini repugnati Secundum est, Subiecto tum de
praedicatotum ordines certos habete fines , ex ita quos non exeant , alioquin infinite progrederentur. itaque ex rebus,quae vet E subfstunt, aliquae Subiectata tum modo partes agete potetunt, non autem praedicati, ex rebus secundis,seu ex Realitatibus,quadam resue tutetum subsilentium, Praedicati , quadam vero rei pectu Entium ratiotus, subiecti tantummodo paries admit. tent. Ex rebus tertiis . seu ea rationis Entibus quaedam Praedicati tantummodo, non autem subiecti, locum ob
tinebunt. Neque tamen suspicandum est, ex huiusmodi constitutionibus infirmati communissimae e et titudinis
veniatina,qui asserit,unam quamque rem vetitatem seu expressionem admittet e. nunc enim attendenda non est
praedicatotum postibilitas, qua ad Primae assertionis vetitatem tutandam suffcit,sed pis dicatotum utilitat, us 'ex noui alicuius perceptione tantum odo deduci potest. vi igitur non est negandum,aliquid addi posse Rei, cui in tet praedicata ultimus locus aptandus est, se diuersum aliquid vere addi posse a firmate non licet. Itaque dato, significabile huiusmodi esse Iicebit quidem dicere, si gni Mabile est fgnificabile, ,cu nihil externu aut ignois addatur, talis additio inutilis erit .s ustra enim tentatur illustrare id, quod no tantu ex seipso elatu es, sed caetera omnia clara reddit simili ratione,illa alio subiecto sule teda no iut quietieris omni b.c5parata subiecti partes exercet, na se ipsa sustinet. Licebit tame dicere excpli gratia, quavis sne ullo eo modo Socrates est Socrates. Qui hactenus dicta sunt,demolisitate possunt,prima
ae eommunissima certitudinί proponere non tantu se i-bilia omnia,& reliqua qua quacumque alia ratione cognosceda sunt, sed duplice etiam eotude dispostionem obiicere.altera scilicet qua ab his exordia tur,quae subiectitantia munus admittunt, alter hute opposta, cuius initi si ab hi, sumitur, quae tantumodo podicatui. Et hae quide seties respondent duplici rationis nostrae prospetiuid si enim Naturae tantu impulsus viget mens no straptius intuerat Res primi ordinis, quae caeteris retu ordinibus subiicium ut, harumq; perceptioni accedunt c prehesiones eois, quae his vere ac realiret annectutur, de postremo loco ani maduertutu quae magJs rationa lia sunt de tespectu alia tu tetu ac cereio id rationi, En i titi temper Pradi ali munia sustinet. Dii veto non Natura,sed aliis potius, atq; industriae exercetur vis, perse
ctaque contemplatio exordienda ac contexendii est, ordine omnino comanu; aro, pilano loco i seculanda fra
22쪽
rationi, Entia, quae Trebus existentibus quam maxime distant,quae csteros rerum ordines illustrare,ac mani se uates: possunt re debent, ae de eisdem predicantur, div et E prsnoscenda sunt .nam,se ut absque illorum pereeptione caetera perseetheo enosci no possiant, ita his recte pereeptis ad caetera tui E descenditur. Et hae quidem serie, ea etiam disponent, quae continentur in unoquoqueretum ordine: sempet enim ex similiet Natura impulsu ea prius attenduntur, quibus tandamenti paries magis aptantur,ex industris vel 5 directionibus eontemplatio ab illis est exordienda. quae,s aliis comparentur, de illis p indicantur. Tune igitur scientificae peleeptiones decentissime consummabuntur, dum excit dio accepto ex his quae a rebus subsilentibus quam maximὰ distat, sia. sulae series absque ullo saltu pellustrabuntur. Silentio tamen de mandandum non est, Res omnes ter tu ac secundi ordinis pertinere ad ipsum seire. nam, cum illatsi unaquaeque immutabilis sit, scietificae perceptionis cet-titudinem ae inuatiabilitatem sustinere potest. Rerum vel b. quae ingrediuntur ptimum ordinem,plutinia,eor ruptioni obnoxiae sunt ideoque non scientia, sed sensu tantummodo percipiuntur. Aternis etiam quadam pratui essentialiter Se necessat ib.ideoque scientiam decentissme patiuntur, quaedam no necessario, sed voluntatim quotum nullum scientiscam perceptionem ad mittit sed ex diuina reuelatione cognosceda sunt. Itaq; humanae cognitionis tres seu ordines seu gradus admittendi sunt, videlieet .scibilium, Eorum quae ex libeto e. lectionis actu circa aeterna contingunt, de sensibilium, quatenus teipsa subsistunt, ac sensu tantummodo perci. piuntur Siqui autem hos ordines ad inuicem conserat, facile intueti poterit, Scientifieam perceptaone'lurimum excellere eam, quae sensibus exercetur, sed summe deficere ab illius dignitate . quae obiicit aeternorum mutationes volutatis vim coplectentes, quaeque neque sensuu, neque rationis vi, sed diuina teuelatione tantu
modo attingi possunt. Igitur non dissimili ratione hora pereeptio etit desserabator qua uis se letifica petceptio ne,quam tamen esse summE expetibilem ex propria natura , ex superioribus patet. Corruptibilium pereeptio ex propria natura homini neque bona, neque expetibilis erit omnis si quidem illius bonitas in eo tantum. modo constituitur, quod seu scientiis adipiscendis, seucosiliis ineundis atque propositos diligedis, caeterisquei agendis deseruite possit. Ipsa vel δ scientisca perceptio,
quae hominum naturae quam maximὸ propria est, ea ta- tione inter praestatiliorem ac minus perfectam constituit ut media, ut de costii, umanisque omnibus piast, simulque sensibis iti ae corruptibilium omnium cognitionem exerceat ac moderetur, & praestantiorem intelligentiam assiduὸ exoptandam seduloque prosequenda demonstret. Horum autem ultumque eo simius praestare potetit, qud plenius ac firmius ea omnia pere uitet quae sub illa eadunt quorumque unumquodque propria ruadam latione ad scientiae consummationem eo ducit. ecens squidem Entium lationalium pereeptio ded cit ipsum Scire ad decentem disposition ae distinctionem inimiatque mentem nostram paratissimam reddit ad proprios actus tecte tutεque exercendos ob id saeui. tarem logicam parit. Comprehensio eorum . quae secuniadum Entium ordinem eonstituunt,nec non Aternorum
omnium, quatenus scienti fieἡ percipi possunt, s pleriopei lustrentur nostium scire primo pimantiori resolutione illustrabit, primamque scientia constituet sinesque rationem priciat istam is vetitatibus ornabit, eidemque suauissimo, sapientiae si uetus delibandos obi ieiet. Se- eundo seientis vim ad pleniorem resolutionem perduiacet, ex qua oriuntur Naturalis hilosophaa Ae icietis Na. theimticae mentemque nostia admirabili rerum omnia dispostione proportionόque decorabit ae nutriet. Post temo Scire nostrum ad summa plenitudinem ac consummatione diriget patietque Motu direetrice Philo. sophiam, Si Medica facultatem, ex quibus oritur decens Scientiatu extenso ad inseriores animi vires,& ad eorruptibilium perceptionem, smulque recta ratio consu tendi propositi, intentionisque firmandat ae dirietas, vi
ad Motu virtutes altu adipi leendas, tu ad eas actu exet cendas. Hae aut e Seretia persectione costituta se uti istionis humanae vis his omnibus decorabitur, ex quibus dedueenda est homin5 pet sectio. quatenus ab indi, stili pendet, ita sperandum est, illi defuturas no .sse illustia tiones eotia que diuinitus reuelada sunt,est eisque do.
na praestant rota obtemperantes igitur praecepti, huius Conte plationis,qus coplectitur c terarum semina, has omnes Seientiae partes, eodemq; seruato ordine,pto viaribus prosequemur,iis tamen praetermissὶ qui pertinet ad Mathematicas, atque ad Medicinam: nam hominum persectioni infirmius deseruile videlitur.
Z ME CIRCA RATIONIS ENTIA VERSATUR, ETLegicam facultatem constituit.
Pars Prima: IN QV A SIMPLICES ANIMI CONCEPTIO-nes, illarumque multiplices differentiae explicantur. C A p V T I.
De hvim Conum arronis sulielm,pa risi, ac d flos mone. R et i o M t s Entia , vi ex superioribus patet, nihil aliud sunt quam modi quibustum humana ratio aspicere potest Res, rerumque vetitates omnes : tum res ipsis . ac veritates Rationis vim recipere ponsunt. Rationis veto,du tes veritatemque putἡ respicit,
tres sunt piscipuaex nerationes. Prima aliquid simpliciter eonei pit secunda, quod simpliciter cocipit simpli citer copul at Tertia,quod simplicitet copulauit, ad nouam te nolimque veritat ε eliciendam coniungit. Id au tem est dis itere seu ratiocinari. Catera lationis opera ex hors tepetitione varia exoriutur. Ex hoc aut g manifestu est, horum trium usuu vim non parum immutati posse smutoue ad l5gὰ praestatiorem ordinem perdueti, dum latio stii ipsi , seu discurrenti, seu proponenti, seu simpliciter concipienti , singulari quadam ratione ass-stit de praeest Quapropter ex huiusmodi us, s 145 quar
ta rationis operatio, quartus eet te operandi modus de ducendus erit, qui, ut caeter tum actuum unusquisque, propriam contemplationem videtur exposcere. Eti his
vero quatuor, quae piaesentem pertractationem in qua tuor partes secant,illud primo loco eontgplandum erit, quod magis ab ips, Rebus distat, ide ue reflexum rationas intuitum postremo loco exercet. Reliqua etiam eadξ lege disponenda erunt. Primo igitur sinpliciter eoncipiendi, secundo proponendi, tertio discurrendi, quarto
23쪽
qtratio moderandi seu dἰtigendi aetus cotemplabimur. ratio enim, dum ex Naturae ordine te sexum intuitum exorditur, primo athngit propriam in propriis actibus diligendi, vit tutem. secundo diseimendi. ertio proponendi,quarto simplicitet eoncipiendi. Eidem autem di spositioni illae quo li lationes favet,quae docent, In spe. culandi actu simpliciora praeserenda et se mag)1 eompo
setis, 1 eommuniora minus eommunibus. constat enim,
simplices animi perceptiones. tamquam caeteris simpliciores ingredi, proponen di, discurrendique actus, nee non horum actuum dilectionem, non autem econtra. Paret etiam, horum posterior si aetuum vnuinquem ue
plicitet concipi posse. Propostiones siquidem, di cursui, re directiones singularibus vocibus, quatenus
sagulas aptant ut, interne obiiciuntur Ipsae vero simpli ces perceptiones vi communiores, neque proponendi, neque discutiendi, neque modetandi acius admittent. Hatum autem partiti tres pilotes, quae sibi explieandos assiimunt tres rationis aetus, necns dii post iones omnes eorundem, rerum ue ae vetitarum hos attenua tespicientium sustinentiumque, quatenim decenter percurrent ut , patient rationalis huriis contemplationis, quae
Logi ea appellati solet theotiam seu ipsam docente Lo sicam. Quarta velli, a qua demonstrandae sum dilectio. nes,moderam in 1que decentii lima eorundem actuu iam apprime perce protum, costituet praxini eiusdem ratio natis cotemplationis seu l opter finemque huic nostrae
contemplationi imponet recte enim conceptis singulis rationis aetibus, eo tundemquedrae itioniblis, nihil pis terea expetendum etsi, quod ad veritatem seu indagari. dam, seu diiudicandam conducat. In ipsa ium aut e sim plicium perceptionum pei tractatione, quae primo loco contemplationem nostram exercere debet, ima potiis
nium praestam a iunt. I limosi gulatuiti ordines ac disserentiae proponendae sunt, ut absolute atoue in seipsis
elis , rationis vilia a mittunt. Mox variae e tundem telatio
nes perquirendae. quatum unaquaeque simplicem eon cap.r ceptionem admittit. Postrem 5 timandae atque enarran.
da erunt sei es ae dispos ciones omnes , quibus sinplices cone eptiones Rationis vim admitte te atque attingere solent. vlva autem haec simplicium conceptio num doeti ina extendi non potest si gula enim ex com muni dispositione ae ordine Ae pellicitatur de eonquiescunt Ad uniuscuiusque velli conceptionis consummationem ttia paestet sint necessaria. videlic et Res seu ve ritas concipienda , Cettus aliquis concipiendi modus,M Cetra aliqua eone piendarum expresso: quae, lacet ei sui natura externam violationem aspiciat, ad internam tamen conceptionem consummandam atque illusitan dam plurimum eo nai t. Igitur eum holum Duquod que simplicem rationis nostrae conceptionem admittat,
manifestum e st. colunt,qua absolut at w in seipsis sim .pliciter concipi sol sunt, res ordines dari.
cir 1. Primus telum expiessibilitatem omnem una cum e
primendi rationibus complectitur. γ i. Secundus continet simplicitet concipiendi rationes, de rerum ea dem tecipientium aptitudines. Car. a. Tettius dolet latione quibus ies fimplicuer eonee
ptibilei dia inguendae ae dii ponendae sunt.
Horum autem ordinum unusquisque complectitui quidem ex n cessitate eadem ilia, Coceptibile scilicet Conceptionem at he Expressionem , ea tamen rario. ne ut ordo postiemus aptetur rebus coceptibilibus 1 o. iiis quam Conceptioni seu Expielsoni,secundus con ex ionem praecipue respiciat, Tettius demum ei ca pressonem expressibilitatemque quam maxime det ineatur. Quaproptet, sicuti hic tertius a tebus rerumque veritatibus plurimum dictat, ita primus tecipiet tepetitum arque omnino rationalem rationis in uitum, inci.
stiaque huic contemplationi preno loco subiicietur N que vero latere nos debet, admirabili telum omnis dispositione saltum esse, ut rerum signtificabilium e et iisque signi, eipiesibiliu do itina, nos re tia quasi tra mite dueere possit mo ad multipliees concipiedi ta
tione , nox ver horum doctona accedente, ad conce .ptibilium omnium deceatissimas dispostione, attin
gendas. quemadmodum enim certa fgna certos animi
conceptus excitant, certi conceptus certam aliquam
iem seu rei veritatem obi ieiunt, ita signotum doctrina communis ad conceptuum doctrinam communem nos dirigit. Et hae coceptuum doctrina nos manu ducet ad res teste comprehendendas, quatenus conceptabiles sunt quod easdem ob causas circa caetera omnia,qus d .eenes 1 et te horum contemplationi accedunt, euenire credendum est. C i II
De conturiatim ac rertim concepi litium, qua emti re
ris o propraetis ritis. I c N ο κ v M, quabim animi coceptus, resque ipsae ac rerum veritates proferri possunt, qui dam vis bilia sunt, quadam veto auditu per . cipiuntur. Quemadmodum autem inter visi Vilia, charactetes, chara rerumque copulationes diuo sae, ita inter ea,quae ad Auditum pertinent,atticulata hominum voces, praecipuas sibi vindieant partes. Hi pret-cipue signorum ordines, se ipsos mutuo signare possunt.
chara ieres enim,qui certas reserunt voces,certis vocibu, siquati solem Manitissum tam gest, characteresco stitui ad cerias voces vocsque dearticulationes signandas, voces vero ad certos animi conceptus excitandos, certasque res, seu rerum vetitates intei ne obitetendas.
Chat aeterum igitur vis ex solo signantiu ipsosque con-il i tuentium arbitrio pendet a rebus enim telumque veritatibus est omnino seiuncta , simulque his legibus so
luta quibus deuinciunt ut tes telumque vetitates, ex ea aptitudine qua naturaliter exprimi possunt. pandem e. tiam ob causam ipsi charactetes subterfugiunt contem. platiotiem omnem , qua res teriamque velitates intueri solent voces vel li de atticulatae, atque ad significandum assi nnae, licet a rebus rerumque veritatibus non parudissent, ab illis tamen omnino non seiunguntur: ex na-iuiali enim dispositione ad illatum internas obiectio -ol nes essent taliter peti nent. Quare arbitrium illotum, qui rebus singulis nomina vocesque imponunt. seu iam
impositatum usum recipiunt non perdueitur ad ea, quae enuunt ex rerum expies si ilium natura ac di intentiis, sed ad certatum vocum delectum tantummodo extenditur. Quapropter, licet res eadem pluribus vocibus si gnati soleat, neque tatam ex idiomarum diuerstate, sed in eodem etiam idiomate, ex quo tynon ima constitui solent, tignificandi ta ne modi neque augeri,neque minui,neque immutati pollunt. adeoque ipsi voces ad s-gnificandum assumptae, utcumque pertinent ad contemplationem terum ac vetitation, expressionem admittε tium . in illatum veto speculatione, illa retum expressi labilitates tantummodo attendendae erunt, quae simplici tet ae primo coceptibiles atque explicabiles sunt. quaeque nullam preterea concipienda rationem complectu-tur,neque in alias priores ae notiores voces pollunt resolui seu ullam interpretationem recipere, illa xcepta, quae seu exiet ipsus obiectione, seu per synon ima exertacem solet. Huiusmodi sunt, homo, albedo, scribere, ea nempe, qui his vocibus exprimuntur, vere primo aesimpliciter explestibilia sunt: neque enim illatum voce, ullam seu resolutionem seu interpretationem sustinent. quod aliis pluribus vocibus euenire cῆssat, ut puta, humanum,album,scribens,& huiusmodi ,& aliae quae illi, Rebus aptantur,quae primo expleta biles non sunt. quod ex eo manifeste deducitur,quoniam illatum unaqusque resolutionem atque interpretationem admittit die inius enim huimanum ese id, quod homini conuertit , id esse album quod albe dinem continet , S: etini esse scriben od te. ut scribendi a tum exercet. Horuatit evnum iu dq; sicut cetis alique moda c5tinet eoru , qu primo ac siit pliciter e pressibilia ac conceo tibilia sunt, ita ex celto hoe eone is tedi modo expressibile redditur,ae proptet ea ad posteriore sniplicium conceptu si ordinem de dia
cendus et ii, qui tanitia ex hoc reflexo rationis intuitupri m. obiicitui. Ipsa autem primo ae simpliciter ex.
24쪽
pressibilia, necessarib communi i leu in et et mi a sunt licet enim particul alia primo sensibus nostri sub
liciantur, nihilominus, ut alibi clarius demonstrabitur, horum nullii exprestione admittit, absque illius virtutis adiectione cui in determinata de eomunia at ingere datu est quaeque eorunde exprestibilitatem vere concipit. His aut ein prim3 ac simpliciter explestibilibus com mune est, solitariam tantummodo perceptionem atque conceptionem admittere:cuius illud certistimum signuest, quoniam vocul a significantium vim exprimere tentantes, voces singulas seiunctim perpendere cogimur,
neque nobis illarum copulationes , nis fore E exempli alicuius gratia intueri permittitur. Eadem etiam ab-
inuicem differunt , quoniam quxdam non solitariὶ tantum concipi possunt, sed ea etiam latione, ut nullum aliud fgnificabile innuant seu connotent . quaedam alteri u significabilis con notationem necessarid complectunt ut Ptiora, quae nihil praeterea innuunt, numine tantummodo prosecti possunt. E contra etiam, quaecumque nomine proserunt ut , ii primis expressibilia sint singularit et possunt prosetti de nihil prxterea con .
notare. nuiusmoai sunt homo albedo paternitasPosteriora, lux aliud p terea con notant, non tantum nomine, sed alia quoque orationis parte proferri possunt. quatenus enim unum tantum praeter i d , quod significant, innuunt, seu verbo, te apto nomine , seu ad .
uerbio proserenda erunt. id siquidem, q-rd innuitur, qua loque nihil aliud est quam Duratio quaedam , tuncque verbi usus requiritue, ut puta, amare, amat i, elle, quorum v numquodque rem S rei datationem explicat. quandoque nominis expressionem requirit , tuncque id totum,quod expli insitur, pronomine erit pro rendu n: pro nomini enim pro pirum est . alicuius, quod nomine proserti potest , contractioncm determination mite in tuendam obiicere , ut puta ego, tu, ille.quandoque ver balem prolationem admittit, tuaeque Adueib:; vox
requiritur,ut puta, dum dieitur, Velocite . Aduei blai ratur pronomini proportione quadam respondent. v tenim pronomen, illius, quod nomine signandum est, contractionem determinationemque proponit, illudque ob id ex necissitate innuit, ita adverbium , illius, quod verbalem stolationem admittit, eontractionem proponit. leu respectit tἴporis, seu loci eu modi seu alia telluc circussatiae: adeoq; illud id e contio et necesie es. Dum autem ea qu. significantur , non unum tan. tan eon notant, sed plura , illis proprium et ii, i eu coniunctione , seu praepostione quarum distet entias i psa Grammatio docet explicati polle nam , qum pila. tium copulationem si ii duiunctionem proponunt, C iunctione 1 quae veto pluilini ordinem scia relationem obiiciunt , Diaepos: tori est loranda sunt. Pixter has con
ceptibilium ae expressibilium differentia, , nulla aliaptitet ea dari potest. nam quacumque primi, expies sibilia ae eoneeptibia a sunt , seu nomine, seu verbo, seu pi omine , seu adverbio , seu coniunctione , seu propositione, optime proserti ac exprimi possunt Par ticipium verbi atque interie a, qui his orationis
partibus adiuuat solent, alterius ordinis vident ut esse. Parti et pium squidem concipiendi inodum essentiali ter continet, neque ea obiicit quae primo conceptibilia sunt. interiectio veto animi potiti, affectionem quam conceptionem obiicit. Cani autem constitutum sit Ea,quibus expleti bilitas primo ac simpliciter conuenit, soli: acie tantummodo ex rimi ac coeipi posse,inani essu est horum telationes nullas dati. quaecuque enim lolitatie concipiuntur,qua tenus ita coci piutur,ab omni relatione subtrahi neces se est, Neque vero his aduersantur,qus de eo lude innui tionibus aeccinotationabus ditia suete huiusmodi enim
innuitiones ac cotinotationes ex centur non ex vita i
que parte , seu mutuo, sed lingulariter talam l. oo; telationu quidem semina ac exordia continent, sed telat nes perficere nullo modo possunt.
N ea, quae prim5 ac simplicii et signis ea-bilia atque conceptibilia sunt de quibus superius diximus:) quae Coni initio inbui ae
Praepositionibus proserunt ut, unica tantiam
ratione concipi possunt. Idem iis euenire videtur.quae seu Aduel bio, seu Pronomine pro serti solent. lixe tamealiquando ex Nominii seu Verborum, quibus adiung5tur,virtute,seeundati ἡ multiplicg conception ε admit. tunt. Ea velli, quae seu nomine seu verbo fgniscuotur, prim5 ex propria natura multiplici ratione, animi edceptiong exercere solent. Quapropter fio tu unu quodque scuti ex propriae natuis vi ab aliis,quae eiusdem ordinisi ut, diueti si est, ita ex cocipi i ratione a seipso differte potem Reliqua veto essetialitellat si inter se diu gusiiuris a quae seu nomine seu umbo proferti solet, ti ibus exeatis, multiplicem conceptionem admittunt. Prima ex eo sumit ut . quoniam horum v numquodque humanaetat onis iniuitum multiplicii et exulcere potest. Se-eutida,quoniam linguli illarum conceptus pluribus ta- C r. tionibus ad vium deduci solent. Tettia, quoniam non Cap.
unaquaeque eodem paelo potest signiscat i Quod ad primam attinet, manifestum est, pes hu-nii odi non ianiam in te piis ae ptimo conceptibilia esse seti substantiu sed etiam, quatenus aliis copulantur seu denominatiue, quatenus ad alia non te tuntur, seu absolutu,quatenus ad alia reseruntur, seu relat ue,quatenus a nullo eliciuntur,seu conciete , de quatenus ab aliis eliciuntur, seu absita δεῖ Sciendum autem,Denominatiuam & Relativam eo ceptionem temper concretam eue: simulque con notare aliquid, cui oppositae conceptiones conueniant, sub stant tua scilicet at absoluta , conceptionem abstraciam semper esse absolutam ac substam tuam,ipsam veto lis stant tuam conceptionem tam concretae quam abstractae associari: euenireque ob ad , ut eorum quae Nominis viptim 5 proselenda sunt, quatenus primis concipiuntur, quidam substantivam,ablblinam, P eoneretam conceptionem exere eant, utputa Homo,quadam substant tua, absolutam N abstractam , ut puta Humanitas , albedo,& paternitas Horum vel 5,ut altis copulant ut . quaedam De nominatiuam 5e concreta conceptione inducunt, ut puta Albedo , ex qua oritur album . quaedam telativa de
concretani, ut puta Paternitas, ex qua oririli Pater:quae
dampatiunt eone eptione simpliciter substant tua de eo cretam,ut Humanitas,qua ipse homo constituitur. Ea, quibus verbalis prolatio pta moti essentialiter couenit, substantivam , absolutam atque concietam conceptionem non iustinent namque huiusmodi res, Rela tion in semina essentialiter continent. Relatio vero scut Absolutioni ait uersatur, ita absque concreta ac subitan titia conceptione non datur
Pilitia i itur illota ceptio, lux proferti solet eae modo infinito Nomin si natura reserete atque aemulate, eatenus substat ilia atq; Absoluta appcllari potest, quaten coe epito sit abstracia: vi puta audi cim amare,cutiete. Motum velli abstractio, s idem infinitus modus ad
Nominis natura propius accedat, atque ad verbalia Nomina perducatur, clarius admodu arparebit: , t puta dadicitur, Amor, cursus, de reliqua huiusmodi,quae omniaciliti abstracia sint,Substativa etia atqw' Abibiuta sunt. Eade, quae Veibis proserri solet, Denomio at tua quoque aeterativa conceptione admittunt, quarum una usque semper cocteta est. It ptior quide,quonia magis absoluata est,Participiis quae Denominatione essentialiter eon. tinent,etit proserenda vi puta ds dicimus, Amas Deut-ie .Polaetior veto verbalem prolation E exercet. ut putadu dicimus,Ego amo, vel Ille amat: tune siquid E phlatiovete elucescet, elatius tamen , seu obscurius, quaterustes prolata magis ae minus ad Relation E si prona horuenim signi se ab ilium naturae non palum inter se distant. Ideoque, quida quibusdam vel bis proferenda sunt,qui si aliis eo paretur verbis, pioptrori quadam ratione Re
latiua appellati possunt: ut puta Potest, Debet, ali que
25쪽
nonnulla. si quis autem enumerat as conceptionum rationes ad inuicena conserat, facile animaduertet, duas
extremas, Subs titiuam videlicet, simulque Absolua
tam atque concretam, nec non abstractam , simulque
substantivam atque absolutam duabus mediis longe
clatiores ac tutiores esse. Nam certa conceptibilia . t. que ei certi oti quadam latione intuentur, medias ve-t5, Denominatiuam videlicet ae telativam , se mutuo
arctisti me,s p. etiam indissolubiliter complecti: si eut
enim Denominario absque inhaerentis & recipientis te latione non datur, ita telatio ceriam De nominationem inducit, atque etiam ex certa aliqua vi, quae denomina. truam conceptionem non indecentet exercet, nec hina tio deducenda est. Ideoque tecte nonnunquam ambigi et virum conceptio denominatiua an telativa sti nulla tamen ratione dubitandum est , quin denominatiuae e lio, quate ius ex Nomine pendet, his proximi orst,quae ex propria natura substant tuam, absolutam , Arconcretam eon reptionem admittunt: horum namque rationes, e cxtera omnia , quae illis virtualiter inhaeret. licet relativa voce pro tantur, denominative tamen
sunt concipienda, ut puta, Rationale in quo hominis ratio inest & Risibile, et, in rationali virtualiter cotinetur. Relativa veto conceptio vi a substantivi, absolutisae eoneretis longe distat, ita his quam maxime adhaeret
quae ex propria natura abstrae alunt, quaeque Conce. ptionum omnium ordinem claudete videntur: neque
enim te, ad infinitum deduci pollant. Huiusmodi aute identur esse ea quorum abstractio non a nomine sed a
verbo colligenda est, ut puta Intellectio. visio, allocia. tio seu sciet et as,. reliqua eius leni ordinis horum ii qui dem, numquodque ex plurium Relati uotum eo puta. tione atque concursu constituatur ne eesse est: nam In.
lectio citit uter eoncursu intelligibilis de intellectius
virtutis, e viso pendet ex coniunctione vis bilis de vi dentis sicuti societas perseitui ex societatis recipiend saptitudine de eiusdem inducendae virtute. Ex hoe autem demonstratur,seeundam denominat onem quae Par icipii vi pio tenda est, i ute concipiendi
rationi esseti taliter eo putati data enim visione, viden.tem ae,ilum non dati impostabile est. Animaduertendi ver , est, dati etiam nonnullas denominationes,quatum iundamenta sumi solent ex relationibus telum non δε- msino cohaerentium, sed potius disiunciarum, vi puta in platea esse,seu certo aliquo tempore,nec non certum uni eotii lituere,& aliquid habere. Ad horum autem conceptibilium unumquodque clarias dignos elidum, Abiliaciae eoncepti is usus quam a me prod se putest. Hie enim caeteris omni b. simplicior ac pu otiatiis omnibus quodam modo assistere atque praeesse videtur Quapropter, quemadmodum Coceri bilibus omnibus aptati potes' ita, quatenus ad cocietam conceptionem deducitur, singulorum naturam optime indicat ex eo squidem percipimus, Hominem ei propria natura substantivam,absolutam de coctetam
eo Meptionem exercete quoniam ex humanitatis adie
ctione nullam denominationem, nullἱmque relatione, sed proprium tantummodo Esse proponit: similique ratione intueri licet, Patiis coeeptionem esse relativam, Albi autem denominatiuam. quoniam Patet, ex Patet . nitatis additione, ei cui additur, relationem obiicit, bus veri ex a 'edinis additione, eiusdem rei denomi nationem demonst/at, horumque nullum proprium rei
x x, ii e 1 MV a diuersos smplicium conce . prionum usus, ex quibus secundam multiplit citer eonei piendi tationem pendete diximus Voee, ad senis eandum assumptae. aliquando solita me proselendae sunt, aliquando non solitarie, sed eum additione alietius vocis, quae plicitis vim seu con. trahat , seu dirigat,seu detetminer. Horum vero vstrum vnus tu sque propriam quandam
Huiusmodi tame usus ae additione , aliter ab his qua Nomine proseruntur admitti solent,& aliter ab hix quae verbalem prolationem exposcunt. Igitur,ut singula tecte pereipiantur,urtumque Con. e tibilium ordinem percurremus. Nomina dum solitariὰ proserunt ut, Rei prolatae natu tam abiblut δ atque in se ipsi eo ne is tetidam ut plurimum proponunt, ut puta si dieatur, Homo seu Animal tune enim ipsam hominis seu animalis natura in t ipsa tespieimus,& propte ea hi conceptus vete atque absolute uniuersales appelland et unt. Aliquando tamen eadem hie nomina, ab Aque additione prolata Rei quidem naturam propon sit, non tamen absolute atque in seipsa acceptam, sed quatenus indistincte at ius indeterminatὸ, seu communieabilis es , seu iam a eiu eommunicata, ut puta bum diei.
inus Homines tune enim naturam humanam iam ipsos
homines constituentem tespicimus. Ideoque ex talibus vocibus uniuersales quidem conceptus colligendiciunt, non tamen simplieiter tales, sed qui uniuersales,
vagi, seu eo munes recte denominentur illorum siquidem vas dum rerum conceptatum natura id patitur. ita ex certotum ii notum additionibus immutati solet, vi inducat conceptus tum communes, tum medios,isi particulares aeu vagos, seu pluribus rationibus dete minatos. Coceptus reddunt ut communes, dum adduntur si
gna, Omnis,vel Nullus: ut puta si dicatur , Omnes homines, seu,Nullus homo.Conceptus ted utitur Medij. dum adducit ut signa Qua plurimi plures perpauci, paucisinu ut puta, si dieatur, tu utimi hominum. Plures ho mines, pars hominum, Dauci. ae 1 aucissimi hominea. Conceptus redduntur particulates, re vagi, tum addunt ut signa, Vnus,Aliquis ves Aliqui. Conceptus reddun- tui patriculares,ae determinati, dum addunt ut signa Illi vel ille,isti, vel iste vi puta, si dicatur,liij homines Velliti homines, ille homo, vel ille homo. Animaduertendum veto est,talia signa decentiis me adiungi posse comunibus Nominibus, quae concrete concipiuntur, seu absolute,seu substantiue,sue denominatiue, siue telati. uὸ concipiamur ab ill , velli,quae abstra id coneis iuntur, non sustinet t. ideoque, quamuis tecte dicatur,patia pars maior, vel Parium plurimi de, Homines pluilini: non tamen dicere licet, Plurimae paternitates vel Plu tima humanitates, quod a libendum est Absita eis co .eeptionis suminae puritati ac sinplicitati. Hie enim O remino absolute Rei concipiendae natura attinxit,atque ob id inflexibili quadam ratione. Quae autem ex propria
natura substantiva, ab si luta, ac concreta sunt,plures co
ei piendi rationes admittunt non tantam ex supra dieio tum signorum additionibus, sed etiam ex propriorum Nominum additione 1 quod nulli aliorum conceditur, ne quatenus ad haee te seiuntur. Et haec quidemptopti, nomina, puta Socrates 5: Plato,quorum virum quodque certuna hominem signat, minus determinant, quam signa Ise, Vel Iiti. Nomina enim propria,rem tanquam supraditior uiri s notum vico tuta tibilem, iden
tur proponere , sena aurem mod4 enumerata item, ut iam contractam, otia iciunt.
Praei et iam constituta signa,quae uniuersalibus vagis
tantummodo adiungi atque utplurimum praeponi consueueiunt, alia etiarn recipienda sunt, quae non tantum his apponuntur, quae uniuersaliter concipi solent, sed iis quoque , quae ex propriorum Nominum prolatione obiiciuntur. Hic duorum ordinum videntur esse : quaedam enim eonditionem seu ei presionem aliquam cor
tinent , vipula dum dieimus Homo philosophua, Deusitatus, socrates sinu, I smilia. Et haec quidem quemadmodum participalibus addi
ta,ea Vriumque contrahunt, ita uniuersali vago adiun-
m illud ad palliculare . quin deduc sit, atque ea ratio
ne, ut ex talibus additionibus magis contrabatur, quam
ex signorum qua particulate vagum constituunt e dui, enim dicimus Homo philosophus, Conceptus hominis uniuersalis magis conit ahittit, quam s dicatur v. nus homo, seu Aliquis homo. Quaedam non con
26쪽
ditionem . sed potuis limitationem , seu certam quandam vim videntur afferre. Haec autem signa duo sunt, videlicet signum Quatenus,& signum tritia, leu alia,quae
eandem vim continent. Horum unumquodque ita postponitur. ut alterius etiam vocis additionem requirat. Piimum vocibus communibus decentius additur :decentissime enim dicitur Homo, quatenus homo , &Homo , quatenus ciuilis : quorum vis obtundi videtur, si dicat ut Homo,quia homo,de Homo, quia ciuilis. Se euadum propriis nominibus rectius adiungitur: rectissime enim dieitur, ' , quia bonus, de , Socrates,
quia philosophus. Dii iunt etiam inter se huiusmodi signa , quoniam
fgnum Quia, vim causa manifestae explicat, licet non sempet pro rijssimam causam obiiciat: signum veto Quatenus, aliquando vim causae non exprimit, sed rem tantummodo contrahit, ut puta dum dicimus, Homo. quatenus libertate praeditus, dum autem causam expli-mit,propriissimam causam exprimit. Sed iam deueniendum est ad enumerationem sigii tum immutantium Conceptionem rerum verbis proserendarum. Horum praecipua atque ipsis vobis quam maxime consona signa illa videntur esse,quae temporis dis. serentias ac partes obiiciunt 1 se ideo singulariter enuia metasse sufficiet,quoniam extera, quae locorum modo rum ac teliquatum circumstantia ium distin tionem os set te solent, his tecte perceptis, saei te admodum coli i lentur. Signa,quae Verbis adiuncta , temporistationes, is etentias ac partes ,roponunt, sunt,semper unqua, vetis tempore, illo tempore, se noc tempore. Horum autem propoitionem ad illa quae communibus nomini . bus adiutas i solent numerumque respiciunt, unusquisque facileqntueri potest. Constat enim id ,quod respeetu numeri est Omnis, seu Nullus , respectu temporis esse semper, seu Nunquam, sinitique tatione id ,quod in numero est Plurimi, i lutes , de teliqua huiuimodi, respeeiu temporis esse Saeptissime,saepe, atis, Rat issimῖ,& eiusdem ordinis teliqua r quod in nummo est Aliquis vel Vnus, in tempore esse 'liquando, vel uno tempore: quod in numero est Homo philosophus, in tem pore este veris tempore:quod in numero est ille, vel Illi, iste vel alii, in tempore esse illo tempore, di H
De implo im Conceptuum Et beremus. 7ue ex
T tertia ratio, ex qua sitiplices Concei tu, multiplieitet exerceri solent, clarius estingi
posit, animaduertendum esse existimamus. Vis Comum bus omnibus proprium esse, ex com muni eorum,quibus aptari pollunt, latione constitui aedenominati, huiusmodique rationem aliquando eadem omnino esse, ut puta Animalis conceptio, quae eadem penitus ratione Homini, Equo, Leoni, ac reliquis omnibus conuenit. Hotu enim unumquodque ideo animal appellatur, quoniam lingulis aequaliter conuenit sentiendi virtute pixditum esse. Et hi quidem communes conceptus univoci v csque easdem te serentes V. ni uocae appellari solent. Aliquando veris communis
Denominationis latio neque omnino est eadem, neque omnino diuersa,ita tamen, ut res communiter accepta, te alem,simulque absolutum eo ne tum admittant ex communi ipsarum rerum conceptatum intuitu atque
obiectione, ut puta L iis conceptio , quam huiusmodi ivere esse supponimus , idque suo loco clarius demon serandum erit. Ipsius leti tui Entis vox neque eadem rinino , neque diuersa omnino ratione praedicabi tui de Deo , de de rebus quae a Deo sunt . Qua Propter libus conceptus, caeterique huiusmodi con-
ceptus, ac voces ex Analogia denominationem accipient. voces vero, quae rebus pluribus lationeto.
mnino diuersa aptati possunt, a qui uocae di euntur, ut puta Canis vox, quae animali ac stellis duabus, quae in
Leone sunt, conuenit. Hae nullum certum animi conceptum reserunt, ideoque eliminandae erunt no tantam
a persectis scientiis, sed etiam a quocumque discursu,
ii vetitatis solius conceptio atque expressio attendatur. Si quis autem Vniuoca, Analoga, de aequivoca antet se conserat, cile intueri poterit, Analoga mediu in locum decentissime obtinete, ideoque eo magis ae miniis certe ac tute animi intuitum atque conceptionem diri
gere, qub magis ac minus accedunt seu ad uni uoca. iis omnino perfecte sagirificant, seu ad A qui uoca , quae uammaximc decipere possunt. Inter Analoga ea , i. entiat uni uocis proximiora, quae substantivam , absolutam atque concretam conceptionem exe: cete ponsunt: ut puta Ens, quod vere huiusmodi esse demon strabitur, dum de rebus agetur. huius nim denominationis ratio quamuis ex certa aliqua re omnibus Enti bus eo inmuni elici non posit, elicitur ta inen ex quodale ali quod a nullo Ente seiungitur, de vere eandem conceptionem admittit. Analoga vel , quae de denomina
tiua sunt, de denominatiuam conceptionem requirunt,
ut puta, vox sani, quae aptari solet corpori te ipsa sano, Medicinae cor oris sanitatem indue ii inae eandem indicanti, licet vere non snt Aqui uoca , ab illorumtamen desectu non omnino tecedunt. Hoc autem nia. ni seste percipimus, animaduertentes harum vocum co-eeptionumque rationes ita inter se distare,ut coeeptio nem omnino diuersam requitant. corpus enim concipit ut sanum ex denominatiua conceptione, teliqua..eth dicunt ut sana ex conceptione relativa, quae etianiplo multiplicibus relationibus, multiplieibus talioni bus egentialiter ais uti iis innititur. Supradieti tamen
sanitatis vox rae rei qui eiusdem ordinis . a qui uoci appellandae non sunt , quoniam , ut petius conuitutum est, De nominatiuae atque Relatius conceptiones ea
intuent ut , usitit etiam ut udor licti me, ape etiam indissolubiliter eo putantur. Ideoque licet diuersa pro ponant , ea tamen , non ut diuersa , sed ut se mutilo patientia atque ad idem tendentia obiiciunt. Ad aequi uocationem autem facilius deprehendendam, sin ut a. ad Analogorum virtutes tutius dignoscendas . non parum conducere posse existimamus, si singula ad abstractam conceptionem deducantur: ipsa enim abs racta
conceptici, tamquam esteris omnibus purior atque simplicior, ut animi intuitum non d uertit, ita eundema quacumque hallucinatione quam maximὰ tutum reddit.
De rerum conceptib jum AIA 13 - , ac seriesus. his, quae de variis concipiendi rationibus hactenus dicta sunt, quam tutissime colligere licet, plures rerum eonceptibilium serie, admittendas , easque ex quatuor praeipuis sontibus deducendas esse , videlice Ex his quae ubiasant tuam, absolutam atque concretam concepto In mexposeunt. At ex triplici abstractotum ordine, quorum prior deduci solet ex Denominatiuis puro nomine pro fetendis , Secundus ex Relativis, Tettius ex Deiroini natiuis , quae participio sunt exprimenda, atque etiam ex alii, Denominatiuis, de quibus superius dieium est. Quae substantivam , absolutam simulque concretam eone eptionem exposcunt , eam Rerum seriem obiiciunt,quae caeterarum omnium est praecipua Hoc autem
ex eo demonstrari potest, quoniam ex his Concretis ea Abstraeta eliciunt ut, qua nullam verum seriem conia stituere
27쪽
stirii et e possunt: ea enim ratione Concietis adiiciun
tur,ut neque relativam .neque denominatiuam conceptionem indueant, sed ad eiusdem Concreti essentiam
vera pertineant. Hatum exemplum Homo praebere potest ex homine enim humanitas abstrahit ut , quae, iteranori sit homo, seut neque homo est humanitas, nullam tamen ei rea hominem denomitiatiuam seu relativam. conceptionem inducit, ad hominis enim Esse atque eonstitutionem essentialitet pertinet. Ideoque cum homo absque humanitate dati non possi, neque econtra. ma nifestum est horum v numquodque ad eandem seriem vel E deducendum esse: hoe autem Abstractotum nulli conuenit .horum enim nullum Rei,cui adiungitur . es tram eomplectitur. Quapropter neque ab eadem mctum destrisit illius esse seu costitutionem. Ex quo
demon sit itur, horum Abstractatum v numquodque cetram Retum seriem constituere. Sicut igitur illotum.quae substantiue, absolute-concretε concipiuntur, unica tantummodo series est admittenda cui etiam, tanquam praecipuae decentissime aptanda erit substantiae vox, ita caeterorum series plutes erunt quae etiam quoniam substantiis innitunt ut .Acci. dentium voce prosciti solent. Ad harum autem setierum numerum ac dispostionem recte concipiendam , animaduertendum esse existimamus, De nomin
tiuam concipiendi rationem seu Nomini seu Pal. iicipio innitatur ) inniti posse pluribus, quae essentialiter distinguuntur. Ideoque obiicere plures etiam seste, Absit actorum simplicit eique conceptabilium. Eorum enim, quae a De nominavim puto nomine pro . se tendis eliciuntur, quaedain ipsam substantiam quotam reddunt , ut Numerus , seu Discreta quantitas, quae diuisioni, iam consummata vim continete vide tui. Quaedam quantam, ut quantitas Continua , quae
pitulam rerum diuisibilitatem obiicit. Quaedam illam quandam De ominationem illi addunt ex multiplici
seu sorma de figura , seu pasione de passibili qualitate,
seu naturali potentia vel impotentia, seu habitu ae dispositione ille tamen eommuni Qualitatis nomine si gnati solent. se uti Numerus ae Continua quantitas communem Quantitatis vocem admittunt. Animadueriendum vero est, non tantam sub tantiam vi quantitatis denominati inaniam , sed etiam Tempus, Loeum , Orationem quoque, ac caeteras actiones de passiones, quorum tamen nullum Quanta talis vocem abstractὸ admittit. Neque enim pii md di uisibili, sunt, ut ipsa quantitas. Supra dictatum autem
De minationum unaquaeque ex his elicitur ovae vetὰ
permanentia sunt, de omnino imi inseca ipsi ubstantii
eui adhaetenti o Relatio voli omnis, quae ex Relativorum abstracta conceptione deducitu e , atque vilicam conceptibilium seriem patit, licet permanens sit, substantiae tamen cui adhaeret non est omnino intrinseca , sed par tim intrinseca, partim extrinseca. Quare tanquam me dia constituit ut inter Abstracta eo tum quae puro Nomine explicatulit, tum quae verbali nomine sunt Proserenda, ac reliquotum. Ea quae a verbis eliciuntur eum Relatione conueniunt, quoniam substantiae eui inhaerent partim intrinseca partim extrinseca sunt. Disserunt autem ab eadem, quoniam Permanentia eatent, sed inquiu quodam constituuntiir, seu certὰ Du
x nem utcune ..e connotant. Caetera veto pet manen
tia 'idem tu . .e sed substantiae cui inhaerent omnino' exii inseca. Quae ex Verbis eliciuntur ad duas praeci puri series diducenda videntur, ad Actionem scilicetti Passionem. Reliqua Substantiae omnino erit ins aquatuor series patient. Eam videlicet quae dieitur Vbi quaque elicitur ex Re, quatenus es in loco , ut puta Domi, seu in Platea. Eam , quae Quando appellatur, qua ue eolligitur ex Re quatenus est in tempore, vi
puta Hoc teli pote. Hane autem te tum seriem , sicut de
solem LM i. de duas posteriores , ideo pet manentia continete diximus, quoniam temporis fluxum tessi.
cit, non quatenus est huiusmod; . sed quatenus defini
tur ae pet manentium naturam exeicet.
Tertia Retum series, omnino extrinseca substantiae, eui aptatur, oritur ex Rei, Quantitatis, de fi urae relatione , quatenus aliorum quantitatem figuramve an Delat, seu aliter respicit, D situs denominatur, ut puta Erectus, Pionus. Quarta econtra, or; tui ex telatione alienae quantitatis & fg ut et , proptiam quantitatem de figuram a s eiantis, Lu alitet respicientis, de dicitur Habete, ut puta. armatus, vestitus. His autem sex postremis Rerum conceptibilium seriebus commune est otiti ex Re lati uotum cone ulla. Nam ipsa relatiua , dum actu concutiunt , exuunt relativam sua usque denominatiuam naturam, atque, pio ut unicuique conuenit.
deducuntur ad ceriam Absolutorum seriem. idque ex eo coniicete licet, quod, hae copulatione remo.ta , concurrentes partes ad Relationis seriem reuel tuntur. Lieci enim Actio& Pasio ingrediantur Act,
nis 5e Passionis series, Agens tamen S: Patiens telativa sunt.
Idem etiam Aelle demonstrara potest circa Locum,
ut non adhuc continet, sed ut contentauus est, nec non
circa Tempus, ut non adhuc desilitum, sed Vt definibile est, eire a ligulam , ut non adhuc collo ta, sed ut collocabilis , de cirea vestem , vi non adhuc induta, sed ut induenda. Horum enim via quodque ut sic acceptum , non pertinebit ad seriem seu Loci , seu Temporis, seu Situs, seu Habete, sed tantilin ad Re lationis setiem. Hatum serietum unaquaeque complectitur uniuersalia. Zenon uniuersalia. limenim ea, quae in friguli, setiebus continentur, neque idem penitus, neque diuersa esse possint, necessatium est, ut in aliquibus conueniant ex quo Communia re una uersalia cotisti tuunt ut 'in aliquibus differant quod tandem ad non uniuersalia perducit. v niuei latium autem quadam itasse dicenda e unt Analoga , quadam Vni uoca. Quod tamen ei te a Relationis seriem loeum habete
non videtur. Relativa eram omnia ex eadem peni
Di si DLrin Praedicamentorum proprietari Luas et Metia , ut substantia es , proprium videt ut esse, eontiriere vim primam seu agendi , seu reeipiendi. Quin etiam illi
fortasse conuenit , nulla ratione reeipere
Magi, seu Minus, nisi sorte respectu illotum . per quaepe secti due seu impe sectias propria munia exercete potest, quae maiorem minoremque persectionem admit
tunt . Quod tamen aseribendum est potius Accidentibus, substantia ministrantibus, quam ipsi substantiae. Et lixe quidem conueniunt tant diti substantiis
singulatibus, ae particularibus , non autem uniuet. alibus. Numetus ecinuenit cum communi substantia, quoniam nulla ratione tecivit Magis seu Minus. ab eadem v et quam maxime differt, quoniam illi nulla agendi patiendive vis decenter aptati potest. Quantitas scuti ex diuisone Aficit ut minor, ita ex alterius quantitatis adiectione es citui maior. Inter Qualitatis series, sotmati figula circa quantitatem continuam piaeci uὸ vetiantur, atque Absol totum naturam perfecte tetinent. Reliquae ueth ad Rolationem qu4m maximἡ piopensae sunt. i rotis icitur atque figurae conueniunt cum Qua
28쪽
titate, quoniam te spectu extensonis adaugeri ac dimi nui pomini: ab eadem tamen Quantitate diisetunt,quoniam tametsi nullam agendi seu patiendi vim afferant substantii cui adhaerent, utcumque tamen deseruiunt Actioni ta quam instrumentum, Passioni veto tanquam
dispositio. Passio & passibilis qualitat substantiae, cui inhaerent,
agendi vim seu patiendi aptitudinem videntur asset te, vel certe actionem Passonhmve consequuntur. Illis etiam proprii simum est , respectu intentionis admittere Magis ae Minus: quod tamen de mediis illarum gradibus est intelligendum e nam , quae summe intensa sunt, vitet ius intendi non possunt. Naturalis potentia vel impotentia, quae videtur otiti
ex concursa duarum qualitatis specierum iam constitutatum, tecipit Magis ac Minus, respectu virtutis quae
firmior seu insimior esse potest. Huic proprisi est. Substantiae cui inest afferre agendi vel patiendi vim, seu illius priuationem. Habitu, Ze Disposito praecipue inseruire videntur Naturali potentiae vel impotentiae seu firmandi seu de bilitandae : quare hae etiam ratione respicient Aetione seu Pastionem. illis proprium est admittere Magis ac Minus, Idque respectu tum persectioris vel impet sectiotis madus tum firmioris inhaerentiae vel minus perfectae. Relatio iis vis admirabilis omnino est: nam pluribus rationibus extenditur ad unam quamque Rerum seriem 5e adfligulas uniuscuiusque parto seu communes, seu propriae,seu analogae,seu viri uocae sntiatque, vi ad actu
deducit ut, unumquodque coniungit seu separat. Illius partes enumetate neque Logici munus est. neque e tres leuiui Scientiae, sed unaquaeque speculatio atq; scientia pro subiectorum suorum latitudine atque limitibus,
demonstrat certas quasdam relationes. Manifestumia. men est, eas, quae a nostra hae facultate te spiciuntur,e se extetarum omnium communissimas, Se teliquarum omnium rationem utcumque eomplecti.Hoc autem elatius admodum intuebimur, cam de totius huius Doctrinae usu agendum erit.
Actioni, ge Passion Is seriebus proprium videtur, t
ei pete Magis ac Minus, non tantum tes pectu Extensonis de intenti cinis,sed Velocitatis etia ae Perseuerantis. Quatuor postremi Accidentium ordines,qtii sunt mnino exteriores Substantii cui conueniunt , nullum Accidens recipiunt, neque enim Res ad infinitum deduci possunt. Ideoque etiam Maeis ae Minus penitus sub terfugiunt. Omnis autem illorum diuersias accidenta. lis ortum ducit ex diuersis cateiorum Aceldentium concursibus atque telationibus.
pulae vero admittent expressionem, tactummodo vivetborum, ut vel balem naturam tetinent, & indic tiue proferuntur. Dum autem verba, eerti alicuius
Termini partes sustinent, semper te solui pollunt in Participium, atque in aliud Verbum, sententia nullatenus immutata, utputa dum dicitur, Homo eurrit. sententia, verbo ad participium resoluto, si iliter ploscitur,dum dicitur Homo est currens. Hoe tamen semel tant sim euenire potest : Voboetiim semel resoluto verbum, Est quod Participio annoctitur , verbalem naturam ea ratione tetinet, vivit riorem resolutionem non patiatur. Ideoque pulaetantummodo munia sustinet.
Huic primae Conceptibilium relationi illa adiungitur, qua Termini propriori quadam ratione ad se inui. De
tantu inc5stituunt distinctionem Cone tus smplicium Reiumque simplieit et concepti a bilium: sed eosdem etiam Conceptus, smutq;
Res se conceptas idoneas atque aptas reddunt ad e t-cendas mutuas relationes , prout uniuscuiusque natura conuenit. Hatum telationum unaquaeque certas deno.
minatione, exposcit,cetiasque proprietates inducit. Illa veto videtur ptior atque simplicior, quae pendet ex certa Cone tibilium aptitudine mutuae copulationis admittendae, de ex certa eiusdem eo putationis conm- mandae virtute ' Exhae igitur telatione, Con iungendi virtus, Copulae : ipsa vero coniungibilia.Tet minorum denominationem consecuta sunt. Tominis proprium erit, Nomine tantum proferti posse, seu alia orationis
pari quae Nominis vim seue, plieit E seu implieith complectatur, quatenus huiusmodi vim complectitur. Cineem reseruntur. Nam ill rerum aliquis necessatia Copulationem ingredit ut tanquam manifestabilis simill-que su st i nens , aliquis vero tanquam manifestans atque sustinenti adiunctus. Ex huiusmodi autem telatione, Terminus sustiuens , Subiecti vocem sortitus est: Adiunctus vero praedicati. subiecto , ut subiectum est, proptium videtur esse Nominis vi, explicite prolati, tantummodo proferri, ita tamen ut Verborum Nodus infinitus non repellatur, quem diximus Nomi num naturam aemulati. Eidem etiam subiecto substantiva atque Absoluta conceptio ea rationes conueniunt,
ut si denominatiuum seu telatiuum aliquod assumat ad subiecti locum, ais imitantummodo possi ex substantiva atque Absoluta coneeptione. idesque dum exempli gratia 'dicitur, Album est coloratum , vox Albi praecipue subiicit rem substantivam atque absolutam, cui albedo inest. Simili etiam ratione dum dicitur, Patet est philosophus, illum praecipue subiicimus , cui accidit Patrem esse, quique vere substantinuam atque absolutam conceptionem exercet. Haec autem vibilantiua & absoluta conceptio, quae Subiecto quam maxime conuenit, indistincte eopulati potest conceptioni tam Concretae quam Abstractae. Homo namque concretὸ aceeptus, &'Albedo abstracte, reteliqua eorundem ordinum, Subiecti partes deeentissme sustinent. Purdicatum, ut praedicatum, seu explieitῖ seu implicitὸ Nominis vim complectatur, non incongruὸ de Subiecto pradicati potetit. Quatenus enim Nomen implicite continet, puta etiam virtutem complecti tur : vi puta dum dicitur, Homo euttit, quae illi x uia pollet qua dieitur, Homo est currens. Eidem praedic to est proprium omnes concipiendi rationes ad miti rei ideoque illius ui singula adiungi possunt, prout v-niuscuiusque natura patitur. Quemadmodum autem Praedicatum Omnes concipiendi ratione, decentis ima sustinet, ita omnem Signotum additionem repellittenam ad Subiecti manifestationem pertinet. Itaque si euii ab ipsus Stibiecti uniuersitate deficere non potest , ita neque propriae uniuerstatis vim vitta illius
limites extendere atque exercete . Subiecti autem ma-hises ratio, adimplenda Predi eati virtute, consumma ti solet aliquando ex certae alicuius rei adiunctione, a liquando ex certae alicuius rei temotione. Quapropter
ex Praedieati adiectione semper quidem certa animi concutio Subiecto adiungit ut e at ex huiusmodi adiectione non semper denotat ut pei conceptae adiectio, sed saepe seiunctio. Dum rei concei de tes issa
subiecio adiungitur , Praedicatum ama nati .Pa - .pellati dum erit : illius enim copulatio assimationemerinstituit. Dum conceptio tantum annectitur, res v to eoncepta reiicitur, Negatio constituetur, ipsumque Predicatum Negativum dicetur.
Et hae quidem denominationes aptanda etiam erunt ps Copulae,cuius vi tam Asfirmatio,quam Negatio censummanda est. Quatenus autem ipsa Copula si amomatiua , proseret ut absque ulla additione , ut puta, dum diei mus,Homo est animal. Quatenus si negativa,
i sinum, Non, illi praeponendum erit, ut puta dum diciti
29쪽
: litini mutuis copulationibus tuina sit malivis, tum negati uis, Natulae dispost icini congiuis. Nas autem quatuor ordinum esse manifestum est , qu dam enim constituunt ut ex plurium conceptibilium terrebus, uatenus propriam concipiendi rationem retinentes le mutuo iespicium. Quaedam pendent ex mutuo intuitu eorum quae eandem Conceptibilium seriem ingrediuntur. Quaedam oriri solent ex associatione plurium serietum, quatenus ex concreta simulque denomi nariua conceptione seu inter se copulantur seu ab inui. cem dis unguntur. Quaedam demum exurgunt ex plurium tum eiusdem tum non eiusdem seriei attaciatio. ne , quatenus ex concreta simulque relativa eonceptio. ne concurrunt ad certum aliquod seu constituendum
seu destiuendum. Si distinctae telum Conceptibilium serie, ad inuicem reserantur, re singulae propi iam concipiendi rationem tetineant, ita scilicet, ut quae ad
Subitantiam pertinent , concrete concipiant ut, quae
veto ad Aecidentium series, abstrae h) illatum una quaque una cum his, quae a sangulis continentur,ab v naquaque alueisa erit: nam seu ti substantia distinguitur anum et O , a quantitate cominua , a quacum a qua litatea telatione atque a citetis rerum conceptibilium
setiebus ita illarum unaquaeque ab unaquaque seiunsitur. Hae igitur series se conceptae, negative tantummo. do inter se anne tentiat, non autem a istinative. illa,qus
eandem conceptibilium seriem ingrediuntur, neque
inter se o innino conuen iunt, neque orianino discrepant, pluresque uniuersalitatis gradus complectu tur, duabus rationibus ad inuicem te terti poterunt, quatenus scilicet in eodem gradu uniuet Alrtatis non conueniunt, requatenus in eodem conueniunt. Ex ea relatione,quae oritur ex diuerso vnritit salitatis gladia, semper asirma liue inter se eopulari poterunt , it a tamen ut id quod est uniuersalius pia licet ut de eo quod est minus uniuersale, di non e contra. Et ex hac quidem praedicationis exercendae virtute singulae coaceptibilium series certi alicuius P diea meri nomen obtinuete,se ut etiam id quod est magis uniuersale. 3e praedicatur de alio uniuersali, e. et is denominationem est consequutum, Uniuei leveto quod illi subiicitur. species appellatur. Haec autem cum vnium sali, sit praedicari poterat de particulatibus ab ea comprehensis, iplaque particulatia ex huiusmodii elatione, indiuidua dici coniueugre. Harum praedieationum unaquaeque in Quid exercenda erit .vi scilicet pertineat ad responsonem illius in tetrogationis, qua Rei natura inquiritur: Piadieatum enim uniuei saltu spectat ad essentiam subiecti minus uniuersalis, de ex eadem serie accepti Sicut igitur Genus p:adicat ut de
Specie in Quid,vt tuta dum dicitur, Homo est animas: tiari; Gies de '. diuiduis in Quid praedicabitur, vi pu.
. H dum uicitur, Socrates est homo. Quoniam vero in unaquaque rerum conceptibi lium ierie magis ac minus uniuersalia ea ratione admittenda sunt ut neutra ex parte Res possint deduci ad iti si itum in unaquaque conceptibilium serie . seu in v.
noquoque orae dicamento, ad inittenda e tum A: Genus co a munissimum S: Species, quae de nullo alio uniuersali pridieati possint. Et ipsum quidem eommuniis. inum genus,Genus generali stimum a pellatum est.Species vero ultimum locum obtinens in tet uniuersalia,
speciei specialissimae denominationem accepit. Media vero decentiaimὰ dici solent Se Geneta subalterna de species subali cina quatenus enim de minus uniuersali
bus praedicantur Generis munia sust nent, specie, vero quatenus de magis uniuersalibus,subiiciuntur. Uniuet
salia, quibus conuellit astit mali de multis, quatenus respectu Pirdicabilium uniuersaliorum tetinent partes subiecti, ad mutunt additionem signorum tam communium quam particularium , Mediolum autem omnino
iesugiunt: sicut en in decenti sitie dicitur, Omnis homo est animal,& Hic homo est animal, ira nullo pacto dicendum est,Hominum pars maior est animal. Copula quoque,dum Praedicatum est huiusmodi, proselenda e
tit absque ulla additione : neq; enim dicendum es, Homo verri tempore seudioc tempore est animat: nam ea
quae uniuersalitra insunt,scuri singulis insunt, ita seni per de bique itisunt. Utrum autem Analoga concept Io aptat; seu ns aptati posit singulis heiu ordinibu ,ut ab aliis seiungsit olostra si e contes latio nihil cotinere videt ut quod ad id
seu a serendu leu negandu nos dirigat. ldeόq; id ex Rotum ipsarum speculationibus eliciendum erit. Illud tamen compertum est, admittendam esse Communiis mam conceptionem quae de unaquaque Retsi serie praedicari possit, haneque Analogiee necessat id praedicari.
Analoga enim conceptio,quae neque te commune, neq communem rerum gradum Obiicit, sed eommune tantum conceptibilitarem,communior est univoca conceptione, quae semper rem communem seu rerum communem gradum attingit.siquis autem interroget,an cominum sima haee conceptio concreta vel abstracta si, responde udum so itaste et it,ut tamque harum conceptio num vel in determinate ab ea tecipi,vel utcumque in ea copulari superius enim constitutum est, neque concreta de abstrati ic, neque abstracta de concretis ita a mimati pose, ut concretum si abstractu, aut abstractum concretum. Quapropter,si communissima conceptio esset simplicitet cocteta recte quidem praedicaret ut de Substantiarum serie conereta sed de Accidentium se ebus, quae Abstracia tantummodo complo ctuntur , dici non posset. Eeoluta velo,s smplicitet iliacta esset apta te: ut tantummodo Accidenti si seiri bus, non aute su santiatum seriei. Praeterea, piastantissimarum rerum natura est huiusmodi ut concreta de abstracta illatum eonceptio nihil diuersum obiiciat, ut puta Deus de Deitas. Itaque mani festum est, Communissimum genus analogum vitoque
modo de his praedicari posse: sicut enim recie dicimus, Deus est En, , ita etiam qua ut ii sine dicere licet, Dei. tas est Ens. quod nullo patio sieeret, si communissima
Entis conceptio seu simplicitet concreta esset, seu siti pliciter abstracta. Animaduertendum tamen ex istima mus,s res ut teipsa mi attendantur,Communissimam hane conceptionem concretam potius esse , quam abstractam, quae ex talionis eo natu Elici solet: patet enim neq; quantitatem .neq. qualitate alia ratione dati posse,
nisi quia Quantum & Quale dat ut: idemque compertu
est euenire tum in caeretis rerum letiebus tum etiam in his iii quibus abstractum D concretia idem sunt. Quam is obtem tectissme asseruete dicetes, horum unum quod- que appellandum esse Ens,non quia Ens, sed quia Entis. Eandem ob causam etiam scientia exercenda etit primo circa Substantias, consequentet vero circa Acci,
Numerus tamen & Quantitas,quoniam magis adhaerent substantia propriori quadam ratione conleplationcm admittunt, licet non ex propria existendi vi,sed potius ex humanae rationis conatu.
At quoniam superius a nobis sanctis est pa,qus Pat-ticipio pios eruntur, Denominatiua potius qua substant tua in conceptionem exercere, animaduertenduin videtur,Genus analogum communis imum, licet prosetii soleat Entis voce suae Patricipia naturam tetinet, vetὸ tamen requirere substantivam concept ionisi, haud se
cus qua si Rei nomen pio seratur. Ide ὀq; deceni tu, i qui videntur proseientes no Ens,sed id quod est. Comunissimo igitur geneti, quod necessat id ea analogia, propitissimis et it iubilantiuare absoluta conceptione ea ratione tecipere, vi coctor de abstractae soce prionis xi
30쪽
eomplectatur. Ideoque de omnibus,quae seu eocretam seu abit actam conceptionem exercent, asstinative praedicari poterit. Spectetum autem analogatum,quaedam pridie abi-
tes exercere poterunt, ut puta Corpus cottuptibile: quaedam vero non erunt praedicabiles, ut rata Deus. Et
hae quidem ita speetes specialissimae appellandae erunt, ut dum propriae naturae vim indivisibiliter eomplectuntur, simul indiuidui susti ne ant paties: quae tamen India uidua dicenda erunt potius singularia quam patescularia,ciis ea quae speeiebus speetatissimus uniuoeis sub iiciuntur, particulatia potius quam singulatia appellari possint.
Notum autem tum singularium tum particulatium conceptio nullam signorum additionem patitur e neque enim dicendum est, Omnis Deus, Aliquis Deus, Hie Deus, siue, Omnis Soetates, Aliquis Soetates, Sehite Socrates, nisi soti E dum voeum aequi uocatio timenda est.
De iusserentiti ac pruri tatisvi A De sit ae
E , v M conceptibilium eandem set Iem in Medientium,atque ex vatio uniuet statis glai dudisunctatum Relationes ita explicati sint.
, Quantam autem ad ea tum relationes , quae
eandem similiter seriem ingrediuntur, simulque ean. dem uniuersilitate retinent, sciendum est,hatum qua dam suscipere assii malivam tantummodo copulationem,quasdam vero negatiuam tantummodo. Quae affirmative tantummodo eo putantur, ea ratione imi mutuo inhaerebunt,ut non tathm subiectum absque Praedicato dati no possit,sicut in genetis ae speciei copulationibus eueuit, sed neque Praedicatum extra Subiectum repetiatur, quod eisdem generis ae speciei copulationibus negatum est etenim genus, clim sit specie communius, ne eesse est etiam extra illam inueniti posse. In huiusmodi autem copulationibus, Praedicatum duorum alterum subiecto adiungit, videlieet vel ipsius subiecti eonstituentem, ae maximὸ essentialem viri
tem,vel xa quae eandem virtutem primo atque essentia
liter consequuntur: neque enim pii et haec aliquid in ueniri potest quod Subiecto astumatiuἡ addatur atque uniuersale aequaliter st. Dum Praedicatum proseti virtutem maxime essentialem te constituentem, a Iumit no
men Disseremiae constituentis, simulque adaequatae ac d nactis. Subiectum vero ex huiusmodi relatione Desnibile dicendum et it. Horum exemplum ex ipso homine ac lationali accipere lieet: tationale enim est hominis differentia adaequata atque eonstituens, homo vel d. ex rationalis adiectione delinit ut atq; explicatur. Dum Praedicatum ea proponit quae primo ac essentialiter eonsequuntur propriam Subiecti virtutem, praedicatum ex huiusmodi relatione Proprietatis vocem consequatur. Subiectum veto Subiectum proprium dicendum etit. Horum exemplum praebere pollunt Homo, atque tis bilis : tisibilis enim est hominis proprietas, homo autem huius propi ietatis subiectum proprium. Huiusnodi autem differentiae ae propi ietates eatenus Subiecti praedicamentum ingrediuntur. quatenus simpliciter reserunt internam illivi vim in qua virtualitet contine tur. Quatenus vero huiusmodi vi in qua continentur L nitia relationis, effluit,ad aliam Pradicamenti seriem deducenda erit, neque proponet amplius diffetentiam seu proprietatem, sed digerentii ac proptietatis v sum. Hae autem differentiae ae proprietates conueniunt tantummodo uniuersalibus atque singulatibus , quae spe ciei patres sustinere possunt, particulatibus vero non
aptant ut e neque enim Socrates, seu Plato ex certa
disserentia particulari constituitur , sed ex ema tan tummodo contractione communioris different .m proptet, certas similiter speciscatum propiterarum
contractiones recipient.Ipsae autem digerent irae rim,rietates propriori quadam praerogatiua conueniuntiis quae substantiae praedicamentum ingrediuntur. Dinserentiatum tamen ac proprietatum usus clarius reci, iunt ea praedicamenta, quae absoluta ac permanentia unt,ut ruta Numerus, Quantitas,& Qualitatum ordianes. Relationum veto dia et Eliae ac proprietates Omnes
videmur consequi tantummodo rerum relatatum nat
iam, idemque Actioni ae passioni fortasse euenit: harsi
enim unaquaeque otii sit ex relati uotum con eui sit. Reli-
uss remotioribus Rerum ordinibus nullae differentiae seu proprietates aptati possunt. nisi sorte ex interarum rerum annexionibus. Et haec quidem Rationi omnino consona sunt.nam, si unaquaeq; terum sities ex propriae differentis ae proprietatum vi posset remotiora recipere & noua parere, infinitae Rerum series exotirentur,
hariamque copulatio consummatione careret, quam tamen decenti si me adimpleti manifestum est, dum remotiora a prioribus pendent, Ae ptiora a remotioribus do
Vniuersalia autem, quibus differentiae constituentes& proprietates tectὰ aptari possunt, necessario sunt seu
species,seu genera, atque horum v numquodque non eadem ratione. Disserentiatum igitur ae proprietatum, quaedam Genetica erunt,quaedam speciscae. Eadem e tiam admittet denominationem tum Specialis matum, tum Sub alternarum,atque etiam Analogatum,& vniuocatum , quatenus scilicet proponunt virtutem primam
Genetis vel generalissimi, vel subalterni, di speciei vel speciali ismae, vel subalternae, & Analograrum.siue Vni
uocorum , atque ea, quae primam virtutem consequuntur. Easdem etiam ob causas,tam differentiatum, quam proprietatum,quaedam erunt magis communes, quaedavero minus communes, prout aptati possunt generibbus ae speciebus magis ae minus communibus. Et illae quidem, quae magis communes sunt, praedicati poterunt de minus eommunibus tum speciebus tum digetentiis ae proprietatibus, neque ideo instra abnuiveritas eorum quae superius constituta sunt circa genera ac species differentia enim ae proprietates,quatenus de minus communibus predicantur , suscipiunt atque exercent naturam generis: quatenus vero eisdem subiiciuntur,speciei. Quamuis autem propriissimum D in
tentiae opus sit constituete, illi tamen deeentissmὸ aptari potest etiam Diuisbilitas,ex qua colligenda est omnis te tu in diuersias neque enimGenus,speciebus v-
niuersalius, ad Species contractiores deduci posset,nisi differentia,ipsum constitues,diversmodὰ contrahi pose set,atque ex huiusmodi contractionibus cossiluere plures species sub eodem Genete. Hoc tamen non conuerinit Disserentiis, pecies speetatissimas constituentibus: hae enim indivisibiles sunt Propitum autem differt ab inpia Differentia, quonia constituendi vi eat et deessentialitet est consecutivum. Differt etiam ab eadem disserentia,quoniam ipsa respectu cuiuscunque generis vel speciei, cuiuscunque ordinis sint)vna tantummodo est. Proprietate, autem saepius sunt plures. quemadmodum enim Dosito aliquo genere,vel specie aliqua, atque uniuscuiuique differentia constituta, aliqua Dioprietas consequitur, ita etiam accidere potest, atque saepius a cidit,vt ptima proprietate posita ali. 'onsequatur quae
secundum teneat locum , Secundam c 'e ter
tia,Tertiam quarta, atque ad ampliorem etiam numeis deueniatur. ita tamen, ut insilitum omnino vitetur, sed in illis terminus constituatur,ex quibus apparete potest quonam pacto pes,cuius proprietates rimamur, c munem Retum omnium ordinem ingrediatur, in eoque proprium bonum seu aliis impertiatur seu ab aliis recipiat,seu etiam utrumque prasset.
Euenit etiam, dum id quod constituitur smplex non est sed compositum, ut duae proprietates seu duo quae
ad proprietatem pertinent. Rei constitutionem primo consequantur, quod rebus corruptibilibus quam maxime conuenit, ut ex scientia Naturae constate potetit.