Chronographia regum Francorum

41쪽

ouibus auditis, rex Anglie multum iratus Si dicens se irrationabiliter fecisse honiugium Philippo de Vale-Sio, qui taliter eum gravabat et regnum Franci sibi salsierat, cum ibimet, propinquitate Sanguinea, di

tum Franci regnum Ompeteret.

Porro dominus Johannes de Bailleolo in Vimesiorum, qui, ut dictum est Supra transfretans in Scotiam filiam unicam Alexandri, condam regis Scotie, duxerat in

uxorem, quique ratione ejuSdem Alexandro rege mortuo, in rege Scoti coronatus fuerat, de eadem regina uxore sua habuit unum filium, quem Edonardia S, rex

Anglie, de Sacro fonte levavit et in eodem baptismo

nomen suum dedit. Cumque dictus Johannes rex et regina uxor Sua Scotiam relinquiSSent ac navigio Pontivum plicassent et venissent ad Bailleolum, villam Suam ubi PoSt cursum vite sue tumulati sunt, filius eorum Edowardus perveniens ad annos discretionis',

informalus est qualiter jure hereditario sibi pertineret regnum Scotie; congregatis ergo in dicta villa de Bailleolo cunctis de cognatione sua et aliis quotquot potuit habere, receSSit inde ac perrexit ad regem Anglie, qui tunc Londonia erat eique suplicavit obnixe quod eum juvaret contra David filium Roberti de Brus, qui contra rationem tenebat regnum quod ibi competebat

Plen jure ex parte regine matri Sue, cui Secundum

42쪽

rectam lineam pertinebat et quod hoc sibi facere dignaretur instinctu pietati ac in favorem patris sui Edowardi regis, patrini Sutri insuper expreSSit ei qualiter regnum Scoti deberet teneri ab eo in feodo et quomodo Robertus de rus multa nocumenta fecerat Anglicis et David, filius ejus, nunquam sibi fecerat homogium de dicto regno, promitten ultra quod, irequestam ejus exaudire dignaretur, inde homogium sibi faceret et illud in feodo teneret Sub eo. iis auditis, rex Anglie, habito Super hoc consilio, recepit ab ipso juramentum et homogium dicti regni, promittens ipsum juvare ad jus Suum sustinendum,

non obstante quacumque amnitate existente inter se et David regem, qui Sororem Suam germanam acceperat in uxorem lac de causa factum est Londoni partamentum, in quo conclusum est quod iretur Super

Ideo rex Anglie, congregato magno exercitu abiit in Scotiam Scoti etiam ex alia parte venerunt contra eum rataque bellum inter eos committitur gravissimum ac in eo, gladio ceciderunt omnes de Scotia nobiliores, omnesque Scoti devicti sunt. Postea rex Anglie abiens obsedit Bervicensem villam, que statim sibi reddita est'.

43쪽

Interim venerunt nuncii ex parte regis Franci ad regem Anglie, videlicet Ruymondus acheti, episcopus Morinensis, ac dominus Pedericus de Piconio', miles, qui videntes se nichil negotiari, reversi Sunt'. Porro quidam baro de Scotia qui vocabatur dominus Marcuei Flamingi custodiebat unum castellum fortius totius colle, ubi servabat David, regem Scoti et reginam uxorem ejus Ilic videri destructionem regni per mortem baronum, navigio disposito et sibi neces- Sariis, aSSumpto eodem rege David et uxore ejus', transfretavit in Franciam per Normanniam et venit ad regem Francie ouo benignite Suscipiens, rex tradi

dit eis Castellum Galliarii Super Sequanam pro ui

e depuis se rendit a Sain Denis en France ave tous Se bienS, e et is en partoue de adite eglyse, dessous te resor, bien et honuestement. 3 Il est certain que oui co pasSage Strane additio duo a redacteu de Grandes ChroniqueS.

44쪽

mansione, ipsisque amministrari Sie in sumptibus

regiis, quecumque ibi neceSSaria, precepiti. Comes autem Ilanonie', quia nundum erat mitigatus versu regem Francie, quamvis filia ejusdem regis mortua esset atque juvenis dux Brahancte requisisset

filiam ejus habere in uxorem, tractavit apud multos principes Allemanni ut essent in Valencianas in quindena post Pasca'. Assuerunt autem ibi ex parte regis Anglie episcopus Lincolniensis et domini Guillelmus de Monteacuto, Guillelmus de Clitone Guillelmus Trous- selli, Guillelmus de Cobelian atqueianonista Galteriis de Magni, milites'. Ex parte ducis Brabancie fuit comes de Montibus ex parte imperatoris Ludovici de Bavaria, comes Juliocencis Aderat eciam comes IIanonieet cum eo Guillelmus filius ejus et dominus JohanneS, frater ejus Ex parte episcopi Coloniensis venerunt duo milites Assuerunt insuper comes Cleven Si S comeSd'Alos, dominus de Falcomonte et alter mile pro comite amurcii. ii omnes pactum firmissimum fide et juramento pepigerunt tactis Sacrosancti Enangelii Senecnon memori reduxerunt quod nisi sortiter invicem alligarent. FroisSari sed Luce, t. I, p. 8 a 35 donne u long recit de arrive du roi 'Ecosse en Franco i parat que e princen debarqua pace Normandio, mais a Calais, et qu'il traversala Picardi enlin, te chatea de Nemour tui ut assigne our

45쪽

i8J J IIRONOGRAPIIIA REGUM FRANGORUM. 33tur, rex Franci ipsos Seduceret seu attraheret unum

post alium muneribus et promissi : ideo ut hoc pactum solidius teneretur et firmius, fide previa poponderunt quod neuter eorum ab alio divideretur . Porro comitissa araonie hiis cognitis, requisivit eis quatinus ipsa loqueretur regi Francie, fratri suo, cum quibuSdam ipsorum, ad Sciendum si concordiam

inter eos posset apponere. ou ab omnibu conceSSo, annuerunt ei dominum Johannem de Ilanonia. Qui venientes Parisius ad curiam regi Francie, neminem invenerunt, qui curaret de eis Dymo omnes domini vultus divertebant ab eis 2. Deinde tantum laboraverunt quod rex concesSit ei venire Coram e cumque a Starent coram eo, humilite ei stiplicaverunt ut mitteret aliquos de uis cauSa tractandi cum gentibus

regis Anglie ovibus rex dixit me Vos, Johannes deeruanonia, et frater vester comes IIunonie, creditis mee expellere de regno meo. Deus hoc avertat a mel Nundum posse susticiens habetis , Cui Johannes de Ilunonia Se excuSavit melius quam potuit. Rex vero sinaliter respondit quod nullam concordiam cum ei Sfaceret'. ova responsione habita et valefacto rege A,

2. Froissari prete a Philippo de Valois es paroles vivantes a Mon here dolainnata marceaude de avoir Son pals delainuauu ar et coturui. Ed Luce, t. I, p. dii. 3. Tout ceci concorde ave la relation de Froissar sed Luce, t. I, p. 8 3j I paraitaque lecto reflechi trois our avant de dou-

comtesse erualuaut interceda e saxeu de Robert 'Artois; te 2 mairid Tole ro de France accorda, a lactequet de cette princeSse, un au conduit a Rober ah de lui permetire de pro-

46쪽

dum reverterentur ad hoSpicia Sua rex misit domino Johanni unum falconem pulcrum valde. Cum vero reversi essent Valericiana et narrassent responsionem regi Francie, perfecta est dicta consederatio et conclusa Comes autem IIunonie, qui jacen Smultum infirmabatur, vocavit ad se Guille linum filium suum et fecit eum jurare juramento fidelitatis quod dictam sederationem usque in finem inviolabiliter Servaret et filius sic promisit ei. Nec multum post, nuncii regis Anglie abierunt ad Ludovicum de avaria ad confirmandum dictam confederationem. Et comes IIunoni Sua infirmitate aggravatus, obiit corpus cujus more nobilium dispositum, apud Montem inruanonia delatum est et inhumatum .dic de uxore sua, sopore regi Philippi, prenominatum filium et iiij filias reliquit Prima fuit data con-jux Ludovico de avaria regi Alemannorum; Secunda Edomordo, regi Anglorum terciam come Juliocensis duxit uxorem quartam vero nomine Sabellam, desponsavit filius ducis Brabarici qui antequam Oti- venirent, decessit, et illa innupta permansit ac in monasterio monialium de Fontenella prope Valencianas, ordinis cisterciensis, cursum vite Peregit'. Interea Johannes deianonia dominus Bellimontis,

47쪽

frater comitis Guillelmi, cum quibusdam militibus et pluribus aliis in Angliam transfretans, divit Londoniam visum reginam Anglie, neptem Silam, UXOrem

regis Edowardi, filiam videlicet comitis Guillelmi et de sorore neptem regi Philippi oue quidem cum

Edon ardo, marito Suo, magnum vultum et honorificum fecit sibi; et post plura verba, Robertus de Arthesio illuc assistens, interrogavit eum de uxore Sua et filiis et qualiter rex Franci eos tractabat oui respondit quod rex Franci eos reclusos tenebat in quodam Castro et quod pro vero tenebat eos pro nunc in Baro Super Sequanam et de post aliquandiu ac etiam alibi';quod cum audisset Robertus, multis suspiriis corde contritus es ultra modum attediatus est. Rex quoque Anglie, ad honorandum Johannem de anonia fecit fieri magnum festum apud Londoniam,

ubi affuerunt principes, relati, milites et militisse in

. e continuato ur de Guillaum de angis t. II, p. ditque la lamma de Robortad'Artois fiat enforme a Chinon et que

se eulant furent conduit a Nemours. f., moires our seruet a histoire de Roberti Irtois Demoires e litterature tire ces restistres de Ieademi robule des inscriptioris et belles-letires, anne e T 86, t. X, p. 63 et 8s ou Langelo protonil que eug-ci furent transferes a Chaleau-Galli ardi 'est aussi a version quo donno lachronique des quutre premier talois p. 2). Volci empriante auxjournau duorosor de Philippe VI, doni M. Viar prepare a publication, eucrenset gnomonis qui concornent les ensant de Robert 'Artois la dato dia 2Laout 3 ct u Petrus Anglici, examinator Casto et Parisiensis ... et plures alii servientes equites dicti Castolleti, deputati per prepositum Parisiensem de precepto Regis ad custodiendum liberos Attrebatonsos in e manario beati Martini de Campis juxta Parisius exiStentoS... ol la dato duri Mars 3 s n. t. a Galterus de Rixo, armiger, custos et gubernator liberorum defuncti domini oborti do

c Arthesio, militiS... n

48쪽

magno numero. Die vero feSti de mane, Robertus de Arthosio exiit de civitate ad capiendum ave de falconibus suis; capta igitur ave, que ardea dicitur, regressus est Londoniis et eamdem avem regi donardo, in Sua mensa sedenti detulit, dicens quod timidiorem avem inter specie avium, minu audaci regi de mundo offerebat e Nam, , inquit, e ut Omni audacia carens, e non esti auSu requirere regnum Francie quod recta linea vobis pertinet. Nuibus verbi a Singulis presentibus auditis, rex, poSt aliquantulam cogitationem, cum risu respondit ei De Si minime audacem me repue tatis, hoc ratione et causa patente comprobatur; e quoniam maliciose deceptus fui, cum apud Ambianis

feci homugium Philippo de Valesio, tanquam regi

Francie. Nunc autem voveo Deo et huic avi que naturalite timida est ac uxori mee quod eam in e reginam Franci elevabo antequam annus ab hac die

labatur: et si Philippus de Volesi michi obviaverit, ipsum viriliter impugnabo, licet non haberem nisic unum Anglicum contra ex GallicoS.

Et Robertus de Arthosio qui totis viribus conabatur tedium et gravamen Philippo regi procurare, audito

rege Edοwardo, idere cepit altiSsimaque voce Singulo principes astante persuadens ut votis consimilibus regi necterentur ad sui juvamen et Francorum nocumentum Seu gravamen, vocavitque unam domicellam in menS Sedentem, cui porrexit ardeam ut secum des ferret, dicens se rememorari votorum pavoni quecondam PoruS, Indorum rex voverat et qualiter avis portabatur a domicella De quibus quidem VotiS, quamquam historia Alexandri qui sie de Poro loquitur,

iacet, tamen gallice scripta habentur a multi proceri-

49쪽

bus. Cumqtie uduxisset domicellam coram regina Anglie et comitibus Saresberiensi, erbicensi Suffocique et pluribus aliis ac episcopis Dunei mensi et Lincolniensi, Johanne de Forti domino de Falcomonte, domino Waltero de Magniaco' omnes cum Superbia magna voverunt diversimode nocere regno Francie Peda, igne et cede et exhereditare Philippum regem atque sibi faventes deStPUEI E. inter quo Johannes deianonia Supradictu vovere coactus est; et reginamet vovit'. per licenciam sui mariti, Deo et avi quod, si contigeret suum dominum

et maritum transfretare in Franciam prout voverat, ipsamet Sequeretur eum et sibi societatem teneret quamquam noviter concepiSSet. Insuper episcopus DunelmenSi vovit quod, quocumque ex dominu Suu pergeret, pro sui voti complemento, intenderet et terram coli vicinum custodiret et contra regem Scoti eam depfenderet, ita ut si opus esset, ipSemet contra eum bellum commiseret nec de bello fugeret, sed potius cum suis hominibus ibidem moreretur, aut regem colle occideret aut vinctum Londoniis adduceret ac in palacio regali eidem regi, domino Suo traderet. Quod et ita fecit; nam rex Anglie detinuit eum postea decem anni in Carcere, prout infra patebit. Deinde vero instancia prenominati Roberti, episco

50쪽

pus incolniensis vovit De et avi quod si placeret

regi, domino Suo movere uerram contra regem Phi

lippum. pSemel litteras dissidencie dicto Philippo,

quocumque SSet portaret nomine domini sui et tali te legationem suam faceret quod amodo nullus propter hoc eum increpare POSSet. Et Robertus de Arthosio tantum suasit Johanni de anonia quod, poS Plure excusationes, vovit quod fieret soldarius illius a quo mujus lucrum haberet; cum aulem deficeret in conventione, dummodo alter largius sibi solveret, eidem fideliter Serviret dicens quod gallo rostrum vertenti contra ventum assimilaretur, eo quod cum illo e teneret a quo pecunias largius uociperet. Quibus dictis Anglici stantes ridere ceperunt, de hoc voto invicem confabulantes; cumque Surexissent a mensa et cameras ingressi essent, idem Johannes Petentus est a rege donardo, qui SSignans ei annuam Pensionem, Statuit eum mareScallum guerre propoSite. Postmodum vero littere dissidencie per consilium scripte Sunt et tradite episcopo Lincolniensi qui libente eas Suscipiens, pro sui voti complemento, venit Dos Pasi, ubi mare intravit; et inde navigans apud Sciugam, recto tramite venit Parisius, ubi locatus in quodam hospicio, induit se modo prelatorio et cum Suorum comitiva perrexit ad palacium, ubi rexerat, quem multum edebat causa impedimenti viugii tranSmarini, ex guerra incepta inter ipsum et regem Anglie .

2. Lo texto de Froissari, imprimo paruo baronioruyn de Let-tenhove placerae dei adresso a Philippo VI de Valois ab uno