Chronographia regum Francorum

81쪽

constitutus, quodque veniebat in villam suam et quod parati essent sibi tanquam vicario imperatoris in omnibus, ut tenebantur, Ptemperare. Episcopus vero, Guillelmus de Ausona, audito hujusmodi mandato, communicato cum Suis consilio, respondit quod non auderet obedire Ludovico de Bavaria, quouSque ab excommunicatione in qua erat, Papa eum abSolveret, et quod Papa non coronaverat eum nec ipsum tenebat pro imperatore, et consequenter ipse nec alius christianus debebat eum pro imperatore tenere. Quapropter pro eo aut pro ejus vicario aut alio per ipsum commisso, ipse Suique homines et subjecti de ammeraco nichil facerent omnino, Sed dicerent prefato regi Anglie, domino Suo quod ex quo gravare volebat Francos, quibus civitas Caninieracierat vicina, et movere guerram contra regem Francie, non curabant de eo nec de ejus passagio et quod contra eum et omnem potestatem ejus toto posse resistenciam facerent atque audacter Se depfenderent.

Audita vero ab episcopo hujuSmodi reSponSione, nuncii corde turbati, ilico Sio a Cammeraco recesserunt et ad BPuxellam, ad regem suum, qui ibidem

de ovanio cum exercitu Suo advenerat accedentes, Petulerunt ei Cameracensis episcopi et Suorum res-POnSum et Unde ex male contentuS, quod eius destrueret eorum urbem et perderet, interminatu est. Et quia juvenis comes unonie, Guillelmus eidem regi Sorori Suo, transitum Per comitatum Suummanoni annuerat, solvendo et nemini injuriam faciendo, de Bruxella cum omni exercitu suo idem rex IIanoniam intravit et marescallo suo, scilicet Johanne de anonia preeunte, caStrametatus est apud villam de

82쪽

Montibus i in monasterio vero monialium ordinis Cisterciensis, nuncupatum Spiri leurum, juxta prenominatam villam de Montibus, corpus suum locatum St. Episcopus autem incolniensis et quidam barones Anglie, cum altero de Magni, in maxima multitudine pugnatorum ab exercitu recedentes, ad Valencianas venerunt. Ab ipsis vero dictus alterus recedenS, cum quinquaginta hominibus armorum ad Condetum

super Scaldum et abhinc ad Boulon pergens, de sui voti complemento solicitus sie), ibidem illa nocte

stetita et dum dilucesceret, circa Solis ortum inde cum suis recedens, venit ad portam Mortante super Scaldum, quam apertam inveniens, villam intravit et breviter ipsam predavit'. Cum autem habitatores qui adhuc in cubilibus erant, tanquam nichil horum timenteS, Perceperunt EOS Sse Anglicos, maximo tumultu facto, clamare, et Anglici ex alia parte eos gladiis occidere ac totum igne cremare ceperunt. Fertu enim

quod idem alterus de Magni, ut votum quod dudum

in Londonia voverat percompleret, primu omnium

l. Edouard III ontra te id septembre a Mous. 2. Spinliseu ou pinlieu, qui e latin se disait Spinosus hociis. otait en esset, monastere de femines a dioces de Cambrai Golli christiorist, . III, p. st j.

Saint-Amand-les-Eaux Commotio a dii plus haut les Ineiennese ironiques de Flori re istore et cronique de Flandres t. I, p. 8 si et sit 3jotout en donnant a peia res la me me version, Tabregentdo tollo laeon que te recit devient presque mecounais Sabie. 5. 2 septembre 38 s. f. Froissari sed Luce, t. I, p. 5 ad 56etra dout la relatio ne concorde pas, dans te delatis, ave cello de uot re chronique.

83쪽

ibidem, Sua propria manu, ignem immisit, et Sic primus Anglicorum ipse in regno Francorum villam

firmatam flammis succendit. Festinante vero, propter metum hominum armorum qui in castello erant et preparabant se ad veniendum contra EOS, Cum reda capta recedens, venit Condetum et dehinc ad Valenciana cum Sui remean S, episcopo et aliis quod factum erat narravit.

A quibus quidem iterum inditate recedens, de Valencianas sic cum suis et ducentis agitariis ad quodam 3ie castellum episcopi Cameracensis, dictum Thun Episcopi venit'. Ad castellanum vero qui cum

soldariis suis supra muro erat, SSUltum ex Pecta IIS,

signum fecit quod volebat loqui illi colloquio cum

eodem castellano, qui natione Flamingus erat, ad ba Periam habito, minis et pecuniis tantum fecit quod idem castellanus, epi Scopo Cammeracensi, qui castellum suum ad custodiendum sibi tradiderat, inscio, eidem traditori reddidit, et cum soldarii et omnibus bonis suis discessit.

Walterus' autem castellum intrans, ilicoisio Anglicis suis munivit et inde ad aliud castellum, dictum Belenphe pergens, ipsum Similiter Anglicis suis replevit.

Porro rex Anglie cum omni exercitu suo de Montibus ad Valencianas, et dehinc perlappram', vexillis

l. La placo de hun-ΓEveque Nord, arrondissement et cantondo Cambrai se rondit te 2 soptembro 38s. Froissari, tot d adopter la meme vergio que Dotre chronique, preten quo te chatelain de Thun I Eveque ut surpris dans o lit.2. Gaulier Manny laissa son here Gillos dit Grignari a lactetu

84쪽

expansis, venit ante Cameracum et obsedit eam anno Domini M'ccc 'xxxvm J. Cum eo quidem tunc erat Guillelmus, comesianoniensis, qui Sibi ad nocendum

trum de Belenphe supradictum. Cum autem epiScopus Cam meracensi et principes qui cum eo, ex parte regi Franci in garnisionem erant, et cives illius civitati viderent se ab exercitu tanto et tam forti obsessos, et qualiter munitiones in circuitu, scilicet Thyn, LelenpheS EScstudoeviare et Bovehain essent plene Antii cis et IIanoniensibuS, quam- plurimum stupefacti, inierunt consilium pro villa Sua custodienda et fecerunt ordinationes ad vigilandum de nocte, miseruntque Parisius ad regem Franci totum statum suum, et quod eis Succurreret festinante humi liter supplicaverunt'. Dicebatur enim tunc quod rex Franci putabat pro firmo quod prefatus rex Anglie adhuc esset in Anverpia, et quod non deberet contra

85쪽

ip Sum mandatum suum facere usque ad festum Sancti

Remigii nunc quidem tota patria Cameracesi depo

pulata St. Interim vero Fauvellus de Walaincurte', guerrarum thesaurarius, qui de obsidione hujus penitus ignorabat, veniebat Cameracum et conducebat Super equos magna summa denariorum ad Solvendum regis sol dariis et cum apropinquaret Cameracum, repente incidit in manus Anglicorum qui ceperunt eum et totum

argentum cum Omnibu qui Secum erant, excepto

Sol clerico ejus qui per celerem fugam Anglicos

evaden S, non ceSsavit donec venit Parisius et narravit regi eventum suum et qualiter magister suus the Saurarius esset captus et omnes alii Societatis ejus, et denarii perditi et quod rex Anglie cum exercitu Suo cammeracum obsidebat.

Vix ille narrationem finierat et ecce Sohierus de

Gandavo', miles, Supervenit mi Ssus ad regem ex parte

l. 'est-a-diro terim octobre. 2. Mon confrere et auii M. Viard uout bien me laire remarquerqu'il aut corriger a nomaius Fauvellus do adencuria, o mattre des comptos en 838. Cf. Eaetratis cessurnutiae illi resor,n 32, Bibliotheque de Eeole des chartes, t. XLIX, anne l888. Jamai ce personnagem' et tresorie des guerreS maiS, en qualitu de altro des comptos il est tres nature qu'il ait et chargedo surveillo diu transporti'argent destine au treSOrier des guerreS. M. te colone Porrelli de Serras, ei de son cote obligeanc de me communique les nom des resorior des guerre qui operaiant

86쪽

episcopi et baronum qui in Camerae erant, qui nullum responSum de eodem rege receperant, dicens regi totum factum regi Anglie, quomodo ammera- censes plurie per nuncios suos sibi scripserant et nullum inde responsum habuerant, quare mirabantur valde ad quid cogitabat qui eis celerite non Su

currebat.

ouo audito, respondit rex quod inde nichil sciebat et quod nunquam litteras eorum viderat, Sed putabat quod idem rex Anglie moturus non esset ab Anverpia usque post festum Sancti Remigii, petens ab eodem milite qua transisset et ille dixit per anoniam

e comes, , inquit, e anonie, Depo VeSter, Si ine obsidione ante Cameracum cum rege Anglie et plus quam alii dampnificat patriam. Tunc rex, majore ira commotus, militem citius remittens Cameracum,

promisit quod in brevi regem Anglie faceret distocari

et quod fortiter se tenerent et in fidelitate sua permanerent Cameracumque veniens, retulit miles episcopo et aliis, que rex dixerat ei munde non sufficiebant

Et tamen, Secundum quod mandaverat eis, multum erga ipsum fideles extiterunt et plures ac diversos ingeniorum petrariarumque atque Sagittariorum asSultus ab obsidentibus sustinuerunt; et e diverso EuPPicus Theobaldi i et hires alii, a villa Xeunt ES, SOPiS-sime irruerunt in obsidentes eis, juxta POSSE, Omne dampnum quod poterant inferenteS; et sic retortis

87쪽

habenis, cum a multitudine perSequerentur, Velociter se retrahebant in villam.

Accidit autem quod in castello dicto de Selles quod

civitati inheret, erat quidam repoSituS, ConSobrinuSFlamingo castellano venditori domino altero Magni castelli de Thun Episcopi, qui re confusione quam habebat de resalo consobrino Suo, qui ita male se habuerat ut civitatem proderet Anglicis diabolica suggestione dictum castellum vendidit, pecunia mediante, domino de Falcomonte et aliter quod quadam nocte, quasi in primo galli cantu, ut promiserat, eidem domino ejusdem castelli levaticum pontem deposuit, portam aperuit et sic Anglos expectabat ad intromittendum eos, et inde per consequens in civitatem sed per miraculum beate Virginis, in cujus honore cathedras basilica est dedicata, eadem hora ejusdem Cam- Pane Per Se Ceperunt pulsare tam valide quod villa commota est et quilibet versus castellum fugiit et PotiSSi me epi Scopu qui ipsemet affuit, levaticum pontem levavit, repositum cepit et in carcerem fru- sita et Sic civitas eo tunc meritis beate Virginis sal

Itaque rex Anglie, sciens quod rex Francie facereti Essectivement Selles est dans la commune de Cambrai, dontiane des deux portes principales, forti fie par aUban sorte encore te nom de porto de pille ou de Sellos Cette porte defendue paruue Sorte de petite citadelle situe a 'oppos de a grande cita-delle bati par Charies-Quint, commando Escaut a ga sorti de Cambrai. 2. De no jour encore, ilis cun pulerinago a Cambra Cena honneu de Notro-Danae de Grace, patronne dia dioceSe et a protectrice de la cite. 38. Lera septembro 382 Philippo de Valois tali oncore a

88쪽

naandatum suum apud civitatem Noviomensem et quod civitatem Cameracensem non posset habere, movit exercitum Suum in quo erant LXm hominum arm rum, ut veniret ad monasterium de Vacellis ordinis Cistercien Si S. Tunc comes IIunoni venit coram eo et capiens ab eo licenciam dixit ei me Ex quo vultis intrare regnum Franci contra regem Philippum, avunculum meum, et homines ejus cedere et patriam vaStare considerato e quod dominus meus est, in quantum teneo sub ipso terram Auxti evanti, nunc recedo a vobis et amodo inimicus veste ero b Et quanquam rex Anglie de hoc multum doleret et dominus doliannes deiunonia, marescallus Sui exercitus, nichilominus tamen comes sine mora recessit et abiit ad uisnetum castrum

suum, ad congregando homine armorum. Tunc comes Saresberien Si ab exercitu recedens

cum mille hominibus armorum et quingentis agitariis, ut complerei votum suum, venit et obsedit castellum ville de Walaincuri, ac fortiter invasit Dominus autem ejusdem ville intus existens, dessendit castellum suum cum suis hominibuS, ita ut come confusus Sine lucro rediret ad castra regi Anglie . Die Sequenti, de mane, assultavit castellum Mansardide Auxona, qui taliter se destendit quod comes, ut

Maiabuisson. Bibl. Dat. Titros colles de lairambauit, vol. 6 , fol. 52 3. l. aucelleS, Nord, arrondissemen de Cambrai, cauto do

89쪽

s 88s CIIRONO GRAPIIIA REGUM FRANCORUM. et

PriUS, Ons USu regressus est deinde combussit Bellumrevisum . illam et castellum. Et rex Anglie, audiens quod nimium homines armorum ex omni parte confluerent ad regem Franci Novioni et etiam ad Sanctum ouintinum, proposuit ire Perronam ad finem habendi bellum contra eum'.

Eo tunc castrum de Balpamis' sic venditum est Anglicis sed antequam venirent Anglici preventa est

tradicio castellani, cujus caput abscisum et SuSpeia Sum est in summitate castelli Cum enim rex Anglie cum exercitu suo equitarent per Viam, dux Lincastrie reperit a casu comitem Guisnensem cum multis soldariis Secrete propter metum Anglicorum pergentes Cameracum, ad custodiendam seu dessendendam villam.

Illi videntes Anglicos, fugam aggressi sunt et citius

intraverunt villam IIunecuriis , que Sati prope erat, Anglicis cursu celeri ipsos insequentibus.

90쪽

Porro duce incastrie cum acie sua et aliis villam assultibus impugnante, magna resistericia sibi facta est, ut multi occiderentur; et adhuc plures occisi fuissent, niSi rex Anglie superveniens, inhibuisset eis assultum, ut magis uniti et validiore essent, si rex Franci eos debellaret. Deinde venit patriam deva

tando ad Moncellum Sancti Quintini rubi castra suametatus St.

Eodem tempore advenerat in Franciam Johannes, dux Atheniensis atque Brienne in Campania Francie, ortus ex stirpe Johannis, condam regis Jherosolimitani, comi- iis Briennensis, de quo suo loco Superius Si relatum. Ilio autem dux, de ducatu suo non gaudebat nam temporibus patris sui et matri sue que erat ex Progenie illorum de Castellione in Francia, duo Cathalani Pirate, unus vocatus Rogerus de Loria et alter Ermen-galdus in glomerosa multitudine Athenas applicantes, non solum Athenas aggressi sunt, Sed totum ducatum hostiliter invadentes, ipsum iandem patri suo eripienies eumdem decollaverunt. Quo facto, ducisSa, uxor Sua regnans cum Unica filia sua admodum parvula, per mare parvo navigio

fugiens, tandem ad quemdam portum sui comitatus Conversanensis' dictum Tore, applicuit, ubi statim post omnimodis doloribus stimulata filium peperit,

scilicet prenominatum Johannem, ducem Athenarum, predictorum comitatuum Comitem. io postmodum educatus et novus mile effectus, cum maxima milicia contra patris sui occisores de

s Mont-Salut-Quentin, Sonime, arrondissemen et canto de Peronne, commune d'Allaines. 2. Conversano, e Italie, dans la provinco de Bari delle Pugite.