Hippocratous Epidemiôn to prôton kai to triton / Hippocratis de Morbis popularibus, Liber primus et tertius

291쪽

Sed ut complectar, quod proposui, brevi satis mihi experimentis esse edoctus videor, ut pronuntiem in Capitis Er pelare, siquando cerebro tentato oboriatur Coma, delirium, nervorum distentio, aut nullam

subesse salutis spem, aut Purgantia maxime profectura: neque in his rerum angustiis expectandum esse, quod & in Variolis experimur, dum vel Febris lenita si, vel Tumor plane subsederit. Nam Caresam re siderantibusve remediis contra Febrem pugnare, Topica admovere, quid demum aliud est, quam nugas agere, donec in medio curationis cursu aeger intercidat 3 Quod si morbum jam ad extrema perductum sub movere possit purgatio, certe eadem temporius adhibita, ne is ita longe serpat, prae cavebit. Haec itaque ut exemplo illustriora fiant, quod recenti stimum est minimeq; vulgare, subjiciam. Virgini, generosa admodum stirpe ortae, facies Er gelate correpta intumuit : Ie- vis horror & febricula pro morbi more

praecesserant.

Proximo die non facies modo, sed circa

aures atque collum, cutis cum rubore tur-

s gescebat.

292쪽

gescebat. Febris invaluit. Aliquantulum per intervalla delirabat. Applicatum est

Mohae Vesicatorium. 3. Ita processit tumor, ut ingentem in molem accreverit. Qui cum & intensius rubesceret, videri poterat ex eo genere

Er pelas, quod Galenum secutus Phleg monodes appellat Fabricius ; purum quippe, sub illo Authore ν, in facie nunquam fere reperitur. Sub noctem penitus delira eva sit. D'ui. Burges Pharmacopaeus Hesicatoria brachiis admoverat, Ch ferasque ingesserat; qui quidem nullo cum fructu sunt rejecti.

. Exasperata sunt omnia. Cum eam primo, pomeridianis horis, inviserem, delirium erat cum febre vehemens: multa locuta est, sed omnia incondita. Nonnunquam quasi veternosa jacuit, nervorum distentionibus, circa manus praecipue & humeros, subinde obortis. Tumor fere idem, nisi quod per paululum de rubore decessorat. Pulsus non tam Validus, quam concitatus. Itaque statim utrique Cervicis lateri

a Pari 2. lib. I. 8.

293쪽

admovenda curavi Vescatoria ι de quibus sane apud Authores, quos supra posset, literam inveniri nullam vehementer adtriis

ror: praesertim cum id auxilii gessiri in hac, siqua in alia morborum specie pluri inum valeat ; sed quia, cum ita in propinquo videreturuexitium, neque sic profici posse conjectabam, nisi alia in subsidium veniret

materiae avertendae via, hujusinodi Purgutio, hora tertia Pomeridiana, instituta est. R. Deoom Sen. Gerbon. Jiil Tinctar. Sacr. cum Vm. σο. n. iij. S r. de Rhamno citharno. 5 . M. Unde alvus quidem minime descendit. Ita que circa mediam noctem Tincturae Sach

Sij. propinatae simi. 1. Omnia eadem, nisi quod quietior, seu poticis morbi gravi me obtusior, baceret. Alvus adhuc astricta. Quare ad me ridiem Cathurimum aliud exhibitum est, quod fuit hujusmodi. R. Tinofur. Scor; sq.

1 r. de Rhamno citis ει j. M. Sed ne nunc quidem venter destendit. vesperi adhibita sint I eubito utri te iure

torta.

294쪽

6. Idem omnium status; Calor tantuni mitescere visus est.. Mane primo repetitum

est Cathanicum, quod jam proXime praeceptum est. Unde alvi perpauca dejectio, sed quae parum auxilii tulit. Clyster acri itidem frustra injectus. Purgantia hoc oriadine ideo sumenda jussi, quia neque ab hac

medendi via, dum responderet, desistenta dum esse;. neque, si illa non responderit, alio modo succurri posse significavi. Ita que licet quater tentata frustra fuerit, in ea tamen ut pertenderem, mihi persuasissimum erat. Siquidem in hoc morbi statu res perinde se habet atque in Variolis I nam ne que per Tumorem dissipata est, neque alio, fere modo averti potest febrilis materia, nisi aperiatur per Glandulas tutes nates via.

. Tandem, rebus in deterius ruentibus, sequenti medicamento usa est,

P. Pia ex Duobus gr. xv. in M. Theri caL h. lui. iue r. de Rhamno cithartis. Jss. M. Hinc alvo quinquies subducta, ad se rediit: sed nullam eorum, quae ab his Sex

diebus adta sunt, memoriam retinuit. Tu

mor subsedit, Febrisque ita decessit, ut eo

295쪽

dem Cathartico bis iterum exhibito, pristinae prorsus sanitati restitueretur. Id utique medicinae genus, cujuS non eX-igua pars constabat ex Scammoneo, quod plerique ut hoc in morbo plane perniciosum repudiant, aegrotam summo periculo liberavit. Ita Authorum vel maxime celebrium decreta Medica haud ita facile recipienda sunt, quae non multiplex usus fir

maVerit,

De Exoretioneilnismali. Quoniam 1 multus de purgationeisermo incidit, plurimumque momenti in ea situm esse diximus, opportunum erit purgandi rationem omnem paulo altius repetere. Quod eo minus hoc in loco alienum videbitur, cum alii hoc evacuandi genus nimis facile

contemnant, alii id quod per Urinae itinera sit, vel etiam quod O ere efficitur, huic

longe prae se ferant anteponere. Peγerus, qui intestinates glandulas primus detexit, hoc iis munus tribuit; ut hu-

296쪽

ivorem chylo diluendo elaborandoque idoneum suppeditent. Ab hoc fonte profi

cisci arbitratur, ut, cum exhibetur citharticum, tanta dejectionum copia descendat. Quam tamen humorum abundantiam, sive naturae lege, sive artis auxilio, ab his glandulis excerni posse negant nonnulli : qui de naturali quidem excretione hanc maxime ob causam dubitasse videntur, quod nequa quam intelligerent, quemadmodum ex hac fere una scaturigine adeo ingentem retrimentorum vim derivare queat Camdi

cum. Quae dubitatio facillime tolli potest,

si rem hanc ad calculum exigamuS. Sanctorii leges Staticae ostendunt evacuationem alvinam, si cum caliculari confera tur, esse ut)2Gadibro : ea itaque horarum

viginti quatum spatiU erit ut M. S6. η gr: 4. ad j 8 ; horae autem unius spatio, ur gr. 16. ad 9 8. In regionibus frigidis ob perspirationem parcius factam paulo altius sortasse assurgit hiam per alvum evacuatio rquam quidem ii, qui de his rebus disputant, cum ea, quae per Glandulas fit, excretione te mere confundunt: sed quiam longe hae a se invicem discrepent, satis erit diIigenter ata tendentem

297쪽

t 3 3 l

tendentem penitus videre. Cutis quippe

intestinorumque eandem fere constat esse fabricam, & glandulas alterutrinque scutere: quae quanquam nudo oculo minus pateant, Microscopii tamen ope in conspectum facile veniunt. Atque haec quidem quo melius fiat per intestina exeretio, pro

vide a natura Cautum est, cum vasa sanguinea

in eorum Tunicas ingenti multitudine diffuderit. Cutis, si media quadam via ratio nem conficimus, continet uncias quasi a 6 o quadratas : Intestina, cum eorum longitudo sit fere pedum triginta, ambitus autem mediocritate quadam aestimatus unciarum fere quatuor, Cylindrum constituunt in quo Unciae 14 o quadratae continentur. Ita ut superficies intestinatis, si cum cuticulari comparetur, plusquam dimidii rationem obtineat. Sed quia Glandulae non ita confertim in intestinis ac in cute reperiantur, se

perficies, ex qua humoris aliquid egeritur, ea proportione aestimetur, quam habet 1 ad 4. Horae igitur spatio si cutis Θ 8. ejiciat, ex intestinis profluent 3xij. Neque hanc fa cile quispiam Lymphae eluentis copiam intestinis denegabit, qui secum reputet, quam

multo

298쪽

multo amplius in his, quam in Cute Vasorum excernentium ora dehiscant: atq; haec quidem ex glandulis ipsis, quae magnitudine valde exstiperant, perspicue liquet. Ita si hanc rationem sequamur, longe plus, quam quod naturali dejectione effun

ditur, ab his glandulis suffici & posse &

consuesse percipimus. Cum vero alimenti reliquiae magnam in dejectionibus partem, etiam maximam, cum hae selidae sint, sortiantur, ostendi facile potest, quod materia illa, ab intestinorum glandulis derivata, ita parum ex toto foras excluditur, ut una cum Chylo in uasa Lactea, inque sanguinis vias remigret: eodem plane modo, ac Lγmpha ex infimi ventris partibus redire consueverit. Igitur, uti experimentis constat, quandocunque haud sit etat qui in vasa Lactea derivetur Chylus, ea Lymphae hujusce ex glandulis expressae sunt plenissima. Haec cum minus animadversa suerit distinctio, eos in errorem induxit, qui, cum quae sit commodissima evacuandi via diffe

rant, h rationem secretionis circularis adNPn-.b Curat. Febr. per Evacuat. Ia

tralem

299쪽

Masem majorem ese statuunt, quam ratronem centum ad unum. Nam adhibito Cathartico, intestina jugi irritatione pervulsa, non modo alimenti reliquias, sed id omne, quod

si glandulis excernitur, demittunt. Ita ut hanc unam ob causam a medicina purgante quadruplo major ericiatur evacuatio, quam quae in naturali statu contingit. Purgantia duobus potissimum modis vires suas exerunt; vel ut stimulo quodam irritantia intestinorum tunicas, vel ut sanguinem velocius circumagentia: ea quae valentiora sunt, utrumque essiciunt. Stimulus

quidem, quo pollent purgantia, non modo Lymphae copiam majorem ex glandulis exprimit, sed & humores ita revellit, ut ad harum ora glandularum minus quam alibi uspiam impedimenti sit, exitusque facilior ;huc igitur ii uberius confluunt, sive quod idem est, sanguinis celeritas his in locis

incitatur: pari fere modo, ac Cutis, Vesicatorio erosa, serum effundit. Quae in sanguinem se insinuant Purgantia, ut velocius ille decurrat faciunt, quia & stimulum augent, & humorum cohaerentiam atten ant atque dissolvunt. Hoc satis patet ex Τ calore,

300쪽

calore, quem excitant Purgantia ; immo Pul us qui & valentior & plenior & concitatior fit, idem indicat. Quantum hinc, nempe ex sanguine Velocius acto, ad alvi fluxionem accedat, hujusmodi rotiocinium facile ostendet. ArteriarumMesenterkarum; quibus intestina irrigantur, amplitudo ad Aortae bassin eam habet rationem,quam 1 ad ro. Cum igitur experimentis constet

hori qualibet in Aortam derivari sanguinis' o oo, istae Arteriae eodem temporis spatio' oo in intestina deserent. Aliquid etiam

huc ex uno aut altero Cael aeae ramulo ad

vehitur. Naturalis, quae inde fit per gla dulas, excretio non nisi ad 9xij pertingit. Ratiocinandi gratia si ponamus sanguinem duplo citius ferri squem sane ita ferri, adia hibito valentiore Cathartico, pulsus demonstrat) Arteriae Mesenter cae singulis horis 88 oo apportabunt, iisdemque intervallis sere B et q. excernent Glandulae. Quippe exeretio quaecunque, si caetera sint paria, sola Celso satis regula metienda est. Sin triplo increscat velocitas, quod propter stimulum,

saltem ad ora glandularum, fieri haud absurde quis concesserit, eluent s3 6. Quod si

itidem Vasorum excernentium Diametri