장음표시 사용
271쪽
bitum corporis protrudere, quod non nisi sensim, & lentis passibus perficitur. Quoties autem prae ingenti materiae morbidae copia, totam colluviem per pustulas eliminare non potis est Natura ; licet, etiam incumbit medico laboranti opem ferre, &corruptum humorem arte educere, quem
ejicere non valet Natura. Casta sin vero, utpote evacuationem huic indicationi apprime accomodatam, ipsa Natura, tanquam
digito, monstrat. Siquidem in Visulis Consuenti δ, quoniam putridi humoris ejectio non aeque feliciter procedit per humiles ac depressiores hujus speciei pustulas, ac in alteris disiresi generis majoribus ; ideo providens Natura Ptγalismum substituit, qui excretionis per pustulas desectum compenset. In teneris autem infantibus squiexpuere nesciunt arrhaea Pt Hismi vi cem sapplet, quae hunc morbum jugiter comitatur, ac in his ad vitam conservandam aeque necessaria est, ac Salivatio, aut pustularum elevatio in adultis. Ideoque qui hasice dejectiones A ingentibus perperam eX-hibitis cohibet, aegrum infantem certo eX-
tinguit. Cum itaque in infantibus hoc
272쪽
morbo affectis partem materiae morbidae, quam ex toto per pustulas ejicere non valet, Natura ipsa per alvum ex instituto dejicit ; haud mehercule incongruum quid aggreditur medicus, qui, Naturae Vestigiis in sistens, etiam in adultis humorem peccantem, quem per corporis habitum nequit, medicamento cithartico per interiora de
Ex praedictis ideo liquet, quod in Varioli, Coinuentibus, post Crisin imperfectam, Phlebotomia & Catharss ad aegrotantis salutem ut plurimum requiruntur. Horum sane usum ratio stadet, cui staffragatur experientia : plures etenim hac methodo orci faucibus ereptoS noVi. Habes, Vir eruditissime, meam de quaesitis sententiam, licet minus ornate, fideliter tamen enarratam S & Praxim per plures annos huic opinioni sedulo accommodavi, neque aliquid ex eventu hucusque observavi, quod animum aut praxis rationem me mutare inducat. ' Sum tibi
Dabam sexto Iduum eptemb. I 16.
273쪽
Tridem tandem libero, Amicissime Vir, a & Rationem, quam in Variolis C randis teneo, una cum Exemplis aliquot quae hanc illustrant simul & confirmant, quae a me petiisti ut Chartis mandarem, ea
nunc ad Te mitto. Sermo noster erat, uti memini, de Morbo, ubi adsimmum incrementum pervenit,& quo modo eo tempore continendus sit
AEger; dixi me jam ab aliquot Annis usi comperisse, Commodissimum esse, pleris' saltem in Casibus, Alvum Ducere ; nunc, quo Consilio, & qua cum Cautione id primum fecerim, de1cribam breviter. Medicos nostros ita plerunque sellicitos habet Pustularum Consideratio, ut ab om-t ni
274쪽
ni sere Vacuatione Periculum esse putent, nimirum ne ab hac Materiae Corruptae Concoctio turbetur, aut in Partes Propulsio prohibeatur. In Facie, re Manuum Intumescentia spem omnem ponit 3 denhamus ; cum tamen mori videamus quotidie, quibus Cutis etiam ad summum intumuit, &, ipso fatente, plurimis in Casibus nulla Arte promoveri pos sit salutaris ille Tumor. Mortouus, dum in Committendis cum
Veneno M Dbiri Dirit HI Animal in totus est, ita estes mis Alexi pharmacis, copiis, si diis placet, contra Deleterium Hostem uxiliaribus, assi disse pugnat, ut novas itis anguine Turbas cieat, Ad actendat quam
reprimere dinult' brem - Κtne illa im, quas adducit, insto ira palam faciunt, He
rosque, quorum Curam habuit, AEgrotos aut excalefactos interiisse, aut saltem Q M ' rum
linei Mihi R es hare se se listere videtur ι in OB Pni bus Regula abus 1 deg, hamo dictis, cum jam inclinato Morbo, detumuit pacies, accedit, ex corrupt3 Materia, aut in Pus nondum versa, aut ex pustulis in sanguinem
275쪽
guinem rejecta, Putrida Febris, quae Calore, inquietudine, similibusque indiciis se prodit, &, nisi succurratur, intra biduum triduumve plerumque AEgrum e medio tollit, interdum Vero ad plures dies protra
Utcunque vero varia jam instent & succedant ΛΘmplomata, illud tamen omnibus commune est, ut Exinanitionem aliquam desiderent. Plerumque fit, ut AEger nono aut decimo, a prima Pustularum Eruptione, die, cum Lingua arida, Pulsu Arteriarum vehementiori, & spiritu difficiliori, incalescat; ubi haec adsunt, immisso sub vesperam ad ventrem solvendum Chliere, postero die leni Potione Cathartica Alvum duco, vesperi Haustum Narcos cum, si opus fuerit, sumendum do. In hoc Morbi genere Manus & Pedes
intumesiunt: adeo vero non cohibet aut reprimit hunc Tumorem Purgatio, ut illum post hanc felicius procedere semper obser
Evenit autem non raro, maxime in pes simae notae morbo, ut cum Pulsu Arteri
rum exiguo & languido, sine ulla insigni Manuum
276쪽
Manuum intum sentia, febricitet AEgrotus,& imminutis admodum viribus torpeat magis, quam Calore uratur.
In hujusmodi 2Egritudine, imponenda sunt Brachiis & Cruribus Emplastra Vesicatoras; neque tamen ab omni Purgutione abstinendum est, sed ea esse debet lenissima &Viribus 2Egrotantis accommodata, & per intervalla repetita eo enim magis necessaria est, 'ubi non intumescunt Partes, Ventris
Solutio, quoniam in plerisque his Casibus, etiam ipsa, quae in Pustulis est, sanies magnam partem in Pus non conVertitur. Illud in universam hic tenendum est, majorem jam habendam esse Virium AEgri, quam Pustularum rationem : Peracta jam est omnis quae per Cutem fieri potest morbidae materiae propulsio ; per alias igitur Vias ducendus est, qui periculum minatur noxius humor. Cessant ab Ossicio nunc Salisae Canales, quique a primis fere morbi diebus magna copia per hos fluxit, viscidus jam haeret, & vix exspuitur Liquor. Urinae Excretio, si forte fuit per aliquot dies larga & benigna, saepius tamen illa hoc tempore cum dissicultate &'solito parcius
277쪽
redditur. Restant igitur expurgandae Bite smorum Glandulae, quae eo sint Corruptis
humoribus e sanguine derivandis accommodatiores, quo natura crassiorem Lentorem expellunt.
Id vero Monuisse debueram, non hoc tantum tempore, sed & nullo non morbi die, I gro protinus a tiendum esse Sangui nem, si Respirandi Disseultas urgeat, si si pervenerit Phrenitis, aut alia quaevis nimii Fervoris Febrilis se prodant Indicia. Ex innumeris Exemplis quae mihi quotidiana experientia suppeditat, Pauca tantum seligam, ut quomodo haec medicina ad UDrios & difficillimos casus accommodetur, ostendam. Adolescenti annorum fere sedecim, nono Egritudinis die Intumuerunt admodum caput & manus y accessit vero febris, cum
magno Praecordiorum 2Estu, spiritu dissicili 3c delirio. Misso quamprimum e Vena
Brachii ad Jxvj. sanguine, dedi Pio Rug3ss. & elapsis horis decem, cum nondum responderet alvus, Elect. Lenitio. I. largiter Purgatus Haustum sumpsit Anodynum i hinc adeo sς remisit Febris, & levata sunt . a symptomata,
278쪽
symptomata, ut, praeter spem, brevi convaluerit, licet in Misellum adeo saevierit
Morbus, ut, vitiata a Pustulis in utroque o culo Tunica Cornea, visu privatus Vitae Dul cedinem amiserit. In uno atque altero adolescente eodem sere modo laborante seliciter expertus sum, minime ab hac medicina abstinendum esse,
etiam si squod non raro sit) crebra in Pu
stularum Intervallis Exanthemata erumpant,& Malignitatis nomine adstantes terreant; haec enim non Febrem solvunt, sed Mate-xiae Morbidae copiam & Lentorem indicant , quo magis necessarium est, interposito tempore, Alvum saepius Ducere. In Puella quinque annos nata, apparebant inter Pustulas a primis Decubitus diebus hic illic Maculae Purpureae & Lividae; manus vero nono die Intumuerunt; die decimo, assumpto Electuario Lenitivo mota esst alvus ; postero die, Frons, quam alba quasi vesica obduxerat, Livore decolorata
est: hanc Spiritu Vini tepido Foveri jussi;
singulis noctibus medicamento Narcotico conciliatus est somnus decimo quarto die,
nunc primum. imminuto manuum Tumore, iterumὶ
279쪽
iterum Purgata est , ut & die decimo saetos jamque quae Faciem exasperaverat Crusta nigra dehiscere coepit, & tarde licet dirupta certam tamen spem salutis ostendere.
Accidit interdum, sed raro, ut seb finem AEgritudinis Repullulet quasi morbus, &succedentibus sub Crustis, quibus obducta est Cutis, novis Pustulis, Renascatur; unde pro humoris abundantia etiam ultra moesmum diem porrigitur malum ; illud nuper vidi in nobili Faemina annorum quadraginta, quae opimo Coporis habitu, etiam tertium succrescentibus Variolis materiam sustecit ; facta hinc est per omnia membra continuata Exulceratio, ad diem usque voce um octavum se excipientibus Crustulis, ita ut ex longo decubitu Ulcera in Lumbis Gangraenae metum attulerint. Die duodecimo, leni Potione Purgata est; deo,
mo quinto, subsidente qui ad hunc diem
duraVerat, manuum Tumore, iterum alvum
subducere necesse habui ; &, interjectis tribus vel quatuor diebus, Purgationem repetiit ad usque morbi exitum p restituto tandem in integrum, post longam valetudinem,
280쪽
Omnem de Purgatione dubitationem tollit nonnunquam in gravissimis Casibus ipsa Natura, dum in inferiora noxiam materiam depellit, continuato per plures dies AD, Fluxu ; hoc cum fit, ita nunc Comprimi nunc solet , debit venter, ut ne nimiae dejectiones vires prosternant. Incolumis hoc modo evasit nuper admodum Nobilissimus adolescens, annorum I 8. Huic Facies ferito He, sine ullo Tumore, Chartae Pergamenae speciem reserebat ; Suppurationis signa nulla erant ; quapropter imposita sunt membris Emplastra Vesuratoria, quae solito plus humoris educere observavi. Die nono, manibus nihil prorsus intumescentibus, supervenit Diarrhaea; hanc sumptum Opilis cum Confectione Fracastorii Rhabarbarum
ita compescuit, ut ter tamen quaterve quo tidie minimum dejiceret AEger ; decimo quarto die, rupta in Facie Membrana tenui sanie erosa subtus apparebat cutis, non an
te V oesimum diem decidentibus penitus squamulis , alvus Vero, per omne id tempus, eo quo dixi modo, fluebat. Et sane, ut Finem tandem seqiam, vix quenquam graviter hoc morbo correptum 3 salvum