장음표시 사용
191쪽
Gemmarum Occesta vi plurima superstitio. nam si quis radicem Paeoniae cola lis, '' lo appendens ab Epilepsia liberetur, curationem scilicet in radicis potentiam protinus refert. si quisquam lapsus ex arduo loco virentem Iaspidem gestet, nec sese offendat;seruatum mox se a lapide praedicabit. si nucis putamini inclusam araneam pectori alligarit, atque a quartana liberetur; erit quartanae Medicus foedissimum hoc vermis genus aranea : Eleganter quidem ut caetera. Interim experimentis eiusmodi iactant se hodie Ambubaiarum collegia, Pharmacopolae, Mimi, Mendici, Balathrones : Arcanis talibus parantur Opes atque pecuniae, complentur magna volumina, & abortivi Doctores palam vaeneunt, quillus si togam, barbam & titulum demas, restabit D mi miseris praeter inane nihil. Quid autem de rebus magicis dicam ; deque
ιγ e ... Mathematicorum superstitiosa praedictione, & mere sophistica, pro ut candem hodie in pluribus admirantur ξ Liceat mihi pro illustranda hac M thodo nostra in partibus singulis atque praeceptis rerum uniuersitatem vel uno passim ferire digito is quandoquidem nec ipse pepercerim mihi,quin prudem in fronte mearum Ephemeridum illud professum omnes sciant:
Militibus Medicis ortori occidere ludo est. Mentiri Astrologu,Pi loribus atque Poetis. Verum de Mathematicis, accipe nunc horum insidias, S crimine ab uno Εριων-. disce omnes. Quidam in suo Prognostico,ante annos octo,sorte sub novilunium scripserat exacte futurum novilunij tempus sub ipsam meridiem , s re autem Vt exorto subito vento clades vehemens inferretur; hanc ille praedictionem per totum illius quadrae curriculum paulo indefinitius extendebat, uti illorum mos est. sed fuit in praedicendo felicior quam sperarat. Nam vulgus credulum quia connexim scripta videbantur de novilunio & tempestate ι cum sorte novilunium tempestas e vestigio sequeretur, mox omnes infandis encomij s& diem S horam tempestatis praedixisse volebant: Tanta deinceps est habita fides, ut etiam si astra de caelo casura dixisset, crederent: ut ipso nunc etiam a multis hinc annis vita defuncto nomen tamen praedictiones annuae seruent,& sub eiusdem authoris titulo Venundentur. quibus adeo inter mille aperta medacia adhibetur subinde vel a doctioribus fides sue vulgus sileam) ut nisi tanquam oraculo Delphico credas, piaculum sis meriturus. cum illa sit in praedictione sophistica totius artis praecipuum caput, remita ἀμφυβολογικῶς posse praedicere, ut quicquid eueniat , praedictum esse videatur . Adeo apud imperitos mentitur nunquam , quisquis potuit semel Exemplis aliud non mentiri. Est huius farinae apud nos Mutomedicus quispiam, dignus in 2 pubino qui molam vertat, sitque ubi homines nequam panes pinsitent,&vivos homines mortui incutient boves s ut verbis Plautinis utar.) sit unus hic sophistarum omnium in arte medica exemplaris loco. hic aduentantibus Una cum lotio mulierculis tanquam diuinaturus ex tripode, vas urinarium in
plano collocat, in quo descripti clitaracteres, & circuli plures vitale robur M
192쪽
magnitudinem morbi una velut balance suspensam metiuntur: ille interim plane phanaticus & capulasis senex, promista barba,toruum intuens,lum digitis pectinatim insertis,& sese in Variam figuram corporis vertens, ac si cano velit deducere lunam, tandem &e pectore fatigato vocem rumpens,
Horren canit ambages, antro lie remugit,
Oscurissalsa inuoluens,eas nasurenti Concutit, stimulis sub pediore vertit Apollo. Credo equidem quod neque astantes illum , nec ille semet intelligat, ita expedite conceptum semel sermonem longis inuoluit anabagibus,atque unise uersim omnibus ut ex multorum narratione collegi) praedicit eadem, &prorsus similia remedia profert,quae non minoris quam Daleri unius aut Phulippaei poene fustis dixeram) sint faciunda. sed paruo emitur poenitere. N scio quid autem iste terribilis Charonide ventis duobus inuicem luctantibus vel sursiim deorsum fluctuantibus refert qui nolit credere sinat se medium aperiri) de obstri ctione iterum,SI corruptela pulmonis vel haepatis, de incan- tamentis magicis & maleficiis,deque appensa lieni vesicula referta humore
maligno Sc venenato,quae si rumpatur,in morbos comitiales, in lepram incidant, insaniam, atque paralysim,in pestem,in apoplexiam, in malam crucem.
cum interim hi sint ipsi effectus illius medicaminis quod cunctis porrigit.
Nam morbi si sint extrinseci, ungueta vel cataplasmata parat ex hyarargyro siue argento vivo,unde adactis intro malis humoribus repente curati, licet nomsint,videantur tameni interim ille pro fuco mercedem tulit.Si morbi interius vigeant vires constent nec ne, non refert) infundit per os vel praecipitatum puluere uti vocant, quod vitam forte cum morbo saepe praecipitet, Vel Para' iis pri,M , celsistarum comune secretum ex antimonio praeparato,cuius compositio steste Mathiolo ex antimonio & chrysocolla est, quibus propter adustione ve- η'tim 'i ρ - hemetem acquiritur mordax penitus & venenata qualitas ut in metallicis fri. I. '' ' gidis perpetuo solet, etsi in fame calidis per ulteriorem adustionem haec ipsa sepius emendetur,quod plane demonstrat Praecipitati fabrica ex sublimato, intercedente digestione per aquam causticam a Iohanne Vigone praescripta.Testatur & venenatas vires inter coquendum usque ad eb pestilens nidor, ut qui per nares ex improuiso attraxerit, ad epilepsiam ilicet atque paralysim pronior fiat,nisi validius obstet natiuum cerebri robur, & firmum tempera mentum. Adde quod vel in minima quantitate sumptum , utpote granorum
duum,trium, vim tantam in corpus exerceat, ut sutium deorsum concutiat
omnia,conuulsis etiam disruptisq; sepissime vasis,amicum naturae sanguinem Cum visceribus atque anima ipsa eripere videatur. Sunt mihi,quos nominatim scriptos asseruo domi,quos alis eiusmodi profectos ad Orcu aut campos Elysos sciam plures octuaginta numero,tum viri, tum foeminae. Verum istuc est sapere ut pulchre comicus) periculum ex aliis facere, tibi quod ex V su siet. Vt autem ad axioma proprius historiam referamus, propter interlabentis te poriS moraia caussa ad offectus ante memoratos,non tribuit vulgus euentum
193쪽
caussae cui debeat, quin quod praedixerit extollunt potius, praeterque naturae leges S consuetudinum omnem, ut postea grassentur liberius; quale si debeat j virtutibus nolint , iubenter id homicidio praemium ferunt. Fit vero interdum , ut libro sim p. s. si recte memini, Galenus, resert, asse
sumpta venena vel toto genere deleteria ut minime noceant, natura scilicet expultrice forti, quae cum assumpta substantia & prauos quandoque humores exturbat ; ut plurimum tamen tenuior illorum portio per rariores particulas altius penetrans instar fulminum in ossa , neruos , ligamenta discurrit :& solidarum partium poros inuadens ex purgatione quidem ante acta curam fucatam seu palliatam ad tempus exhibet q. verum interea serpit haec venenata qualitas obuia quςque corrumpens, CXedens, inflammans atque exulcerans : hinc velut atra lues udo sublapsa veneno paulatim aut morbos comitiales, aut dissenterias, tabes cum hem op thoi, aut diuturnas paralyses creat, aut eius generis sexcenta alia, prout cuique pars una corporis vel altera casu, naturaue sit imbecillior. Similiter in argento vivo cum ex natura duplici constet, extreme ignea scilicet & interculanea obsepta particulis sum me terrenis ac frigidis, quae primis sint compedum aut vestimenti loco, propterea inunctis primum sae- ita fit repercussio prauorum humorum a circumferentia ad corporis centrum propter superficiarium frigus. Et belle quidem hac ratione se multi a calumnia vindicant, quod ex in unctione tali non fiat nuda repercusseso, ut verbis illorum utar; sed cum purgatione per aluum & vomitum copiosa. Di talem terris auertite pestem. Ego eiusmodi purgationes non de-sydero,quae tantum quod tenue sit ac pingue invenis eliquent magno natiui humidicalorisque detrimento: quod autem crassius, quodque naturae infestius, affigant ossibus, neruis & ligamentis; ubi cum in locum inciderint peregrinum , corrumpi ulterius debeant, mox a putredine qualitatem asci scere maxime venenatam : Vnde paulo post marcessentes solidae partes, & turpem saniem, & immedicabilem viscum instar glutinis creant , cuiusmodi Medicorum & Chvrurgorum vulgus in lue Gallica a quadam similitudine gummata vocat. haec ita sub musculorum si nubus haerent, ut nullis fere praesidijs s niti calamitate altera urendo , secandoque institeris)delere penitus,vel prouocare ad superficiem commode possis. Accedit istis
deterior hydrargyrij portio interna nimirum Murens maxime, quae ab inna to calido paulatim sol uitur , ut destillatoriis vasculis per ascensum solet, quod Sublimatum Mercurium vocant, eius potentiae certe, Vt Ossa ad tabem aut sphacelon ducens corpus mox uniuetium ulceribus compleat, qualia nimirum chyronia sunt, & fistulosa, & cacoethe veteribus dicta, quae tamen nonnullis sese vix produnt inunctis ante annos decem, aut plus eo, prout nimirum calor illius qui resoluit pigrior aut feruentios in subicctam materiem explicatur. Errores eiusmodi dc sbphismata nolui praeterire, Vs
cuncti eiusmodi Thessalos ubi cognorint, imposturis hisce setiscris non facilc
194쪽
acile capiantur, Utque abundς pateat quantum non modo ad veram scientiam caussarum cognitio Conferat; sed & ut Syrtes & Sophistarum laquςi, ut quibus illudunt sipe Vel optumos viros, insidiosi adulatorum scopuli
promptius cui tentur, nisi Vitam Vaenalem quis habeat,cui prius reipsis,quam ratione cuncta experiri sit animus. Sed nequis ex assectu potius quam rei illustrandae studio haec a me scripta existumet, faciam exemplorum finem, illud ex ante dictis statuens, erroris occasionem omnem in actione, in praedictione, in scientia, &arte qualibet potissinuam ex ignorantia caussae vel effectus,vel eius quae inter utrumque est analogiae proficisci. circa materiem quidem sophisticen in rebus , circa formam in compositione magis N consequentiae specie, quam διανοητικὴ, appellaui. Aristoteles omnes Para-logismorum species ad unam Elenchi ignorationem reduxisse visus est. 'ι' Sed & huius ratio prior in hoc axiomate nono , in caussa, effectu vel eo tundem habitudine mutua est collocanda. Similiter&argumentandiser s.=bi maia is mulie , quae multis reflexae dicuntur vel in dissolubiles, ceratinae, cocodril. σlitae, ut illud de Cretensis Epimenidis somno de Corace Rhetore: quae cum ita soluantur,ut verba dicamus accommodanda rebus aliis a se,non sibimetipsis, uti nec sibi scindendo repertus est culter, nec sibi tundendo malleus; quid aliud dicimus, quam eam non esse rebus finalem caussam quam arbitrentur Z Ita profecto in illa sorite captiosissima, cum male coherent sMiωι-ιὰμ. ad demonstrationis necessitudinem intermediae propositiones , vel una hac ratione dissolues , quod causse prioris per medias ad effectum Vltimum d . non sit apta proportio. Solent autem qui capere volunt, idcirco conclu- . i. z. sionem sibi primo proponere respondentis animo siue sententiae ex diametro aduersariam , mox ordine resolutorio, respiciunt quidem ad probationes proxumas, siue immediata principia, deinde ad priora vel antecedentia, quae illis demonstrandis inserviant , donec ad remotissima cogistatione ferantur: sed inter obiiciendum, id quod probare contendunt, non
protinus dicunt; verum ut melius ludant, axiomata communissima pros runt prius, inde & sequentes conclusiones ordine, donec eo perueniant, ut ad conclusionis a respondente propositae sententiam contradictoriam trahant : vel conuersim propositio& concesso, ut impossibili quiddam assumant, conclusionem primo assumunt,quam respondens ut veram statuit loco prii cipi j primi: hinc inserunt iterum propositiones varias atque intermedias plures, donec perducant ad impossibile,quod esse eiusmodi respondens concesserit prius. Hic cui vel aures, vel pectus non acti aceto totum prospiciat satis in longitudinem, eo necesse est compellatur, ut quod admiserit,admissum nolit, vel in contextu principiorum aberrasse demonstret. Proindo si vulpem invitet grus in eo securitas magna est,ut cum remotiora princi pi/ Vel axiomata proferuntur, statim respon dens exigat, quorsiam illa perti' ςant ue aliena a proposito clamet, instet, atque urgeat acriter, dum Opponen
195쪽
tis animum more venatici canis exploret,& capiat prius. Quin malo nodo sta vulti ' βρ pe malus quaerendus est cuneus;& quod ditatui non potest, Vt nodus Gor- dius, discindi protinus debet. Itaque contra sophistam vel rem clamoribus trafigat,& moueri cepta sursum deorsumq; perturbet singula,quemadmodufieri in concertantium puluere solet,utis qui audiat, nec finis in disputationey propositi,nec principii meminisse possit. Huius illi sunt fere solutionum Antisophistici modi,vti vel regerant grauius quiddam cum instantia,& exceptio- ne,ut vocant,quales in libellis apologeticis passim sunt obui . Vel ut cum risu excipiant,& tanquam impertinenter obiecta reiiciant,extenuentque: ubi magnum est acrioris linguς,lapideae frontis, atque omnis impudentiς pondus. 3 Vel postremo uti digressus a quaestione praesenti,aliarum rerum commemor tione tenebras ingerat,quo vel instituti penitus obliviscatur, vel argumento caeteri satisfactum putent Plus itaque in disputando plectrum oris volubile, audacia pernix animus faciut,quam saepe vel omnis industria vel parta multis sudoribus eruditio;ptaesertim quando quaeratur ut hodie passim)non tam quid vere sit quisque,quam qualis appareat,& inter hominum ora versetur. cis Assis. Ostendimus demum uniuersiam demonstrationis speciem necessariam, Dialecticam, & Sophisticen, & earundem principia qualiacunque in una causi rum,effect uum,& proportiones mediς cognitione fundari .Est enim in singu-j lis sua quaedam peculiaris forma & sua materies. Nam in formarum specie,
ille Syllogismorum est perfectissimus,&ad demonstrationem imprimis h bilis qui in figura fit dialecticorum prima & modo primo: posteriores hac forma magisque ad demonstrationis probabilem speciem pertinet,qui in figuris
Cineris extruuntur, vel in modorum aliquo,qui ad illum sigurae primae principem modum recta vel oblique reducuntur. Ea demum Sophistica forma vel species est,cui propter inepta compositionem vel diuisionem aliquam vocum aut propositionum figurae & consequentiae vitium inest,ut tamen intue-
cibus obiter rationi consentanea videatur. In materiei genere necessaria maxime est caussa proxuma,seu nude proposita, seu sub nominibus entium rationis,unde a ratione maxime pendet & intellectu:cui ut postea latius dicam, scientiae habitus & intelligentiae correspondent. Probabilis illa materies diciatur, quae caussas quidem rei probandae vel effectus includit, sed quadam extrinseca rationem sub nominibus magis vel signi, vel signatae rei,cui proinde& opinionis habitus quadrat & virtus imaginatrix. Materies illa sophistica apparens & non existens ad sensus externos penitus relegetur : quando neque
scientiam, nec fidem probabilem pro scopo assectat,sed imposturam palliata,
vanitatem & errorem merum. Sunt itaque totius Aetiologismi carceres primi, misi,υ,-ἡά ves este triccs caussae intellectus, ratio, imaginatio,sensus. Sed cuiusque princisismi rati m. pia propria, quantum ex veteribus colligi datum est,in breuem tabellam ita digessimus. Omnis
196쪽
Scientiae. Huius principia sunt axiomata,&verissimam demonstratione absol .uunt .eamq; rursus vel omnis demostrationis principia aut sui theorica, aut practi-Ica:&rursus,vel co munia artibus singulis,vel ali
Propter quid grit eis Ais. Huius
generis sunt pronuntiata & axiomata prima,seu primo vera quae per alia probari non sit necesse isthae potissmum de bem in intelle ilici μ- castati.
Principia per se& protinus ma- tum maius esse sua parte. nifesta,ut sunt communes senta Contradictoria non potant simul esse vera. tentiae,seu con-lQuodlibet est aut non est. ceptus & appulsiones animoruprimae, Vt Si ab aequalibus aequalia demas,&e.s Definitiociis de subiecto.
vel exemplo Quia est graecis το mypoth eses, 'bis per necessaria, i quς res esse vel sed non prima: cu- l non esse statuut, iusmodi Theses&lquaeque quis sibi Lemmata recte apiconcedi potata
nem sepius exigat ' Postulata, &
i ditiis inferioris,l necessaria quideiaed per priora probanda
Theoremata, quae etiam a sen ii
su&natellectu es Generis de specie proxuma. sunt manifesta lsed accedete - l Disserentiae constituiticis de subiecto. nihil ratione,ut leum inductione VSpeciei de indiuiduo,& harum contradi
iis de specie. Differentiet remo tioris de specie constituta
Proprijde subiecto Proprij de proprio Proprij de dissereo
opinionis. eatur huius principia maxime Problemata .licet & alio sensu id nomen ac- ὼcipiant alij .hinc argumentatio 'dialectica per probabilia & cOti ngentia, quaeque disputantur in utranque partem Omnium,sententia probabile. Pluriu, opinione probabile. Paucorum, sed csapientum opi-θplurium
parentia, quae t L Multiplicis
talem inclu- i s Vocum plurium
Me ad Imaginatricem virtutem magis, Iunt refercnda.
Actionisdunti Ratione eon-- Rerum in orationec textus L comprehensam, ad sensum exteriorem pretius spectat.
Praeter autem sententias nouem ad caussarum illustrationem a nobis ha- Aximata alia aenus explicatas, possem & alias plurimas recensere,Vtpote: - - rQuod omnis essectus cause mutua habitudo motus rationem in se includat per- I
Uequens istaec perpetuo tria, agres,patiens, proportionem mediam.
Requirit ergo de locum, & tempus; de quibus proinde copiose inter prodi-dagmata physici disputarunt. Venim & nos codem fonte en deixeos regulam aetiologisticae facultati maxime copulatam deriuauimus. sed huius explanatio disteretur in alium locum .Est: praeterea & illud propositionis non infime loco,
197쪽
Caussas particulares in uniuersalibus contineri. Et per consequens , Quae nobis feri fortuito casia vel contingenter appareant iue per accidetis, effectus esse per se respectu causse motricis primae. Sed infinita occurrent istiusmodi,quod si ad uigiles paulum. Mihi vero &communissima & necessaria maxime retulisse sufficiet. Distinctia pyiη- Constat ex ante traditis demu quaenam sit vera distinctio Principij, Caus f nisi dae & Elementi. Etenim Caussae nomen quam maxime generale est Peripate' ticis, similiter & Principij, si loqui liberius voles ut ita voces quae Vel in compositione vel resblutione sint omnium prima. Sin accurate admodum Ut Arist. Physicorum I. Cap. I. obserua dutaxat ordinem vocum,obserua simul& nominis rationem. Inepte satis hunc locum in scholis qui commentantur exponunt: quasi per caussae nomen efficientes maxime Comprehendat, per principia fines rerum vel artium quarumcunque; per elementa forma atque
materiem. Est quidem istius expositionis aliqua ratio, sed ab aut horis animo plurimum aliena. Sic enim ait, Cum omnes doctrinae vel disciplinae, quarum sint principia, caussae vel elementa, &c. Dein paulo post: Tunc enim scire nos Vnumquodque putamus, cum caussas primas, atque principia prima cognoscimus usque ad clementa. Vnde &de principiis primis determinandum prius affirmat. recte itaque quid per principii nomen intelligat, ostedit postea: nam de materie S5 forma, ceu caussis proximis etiam sub principiorum n mine disputat prius, tandem ad effectrices ordine, per caussas medias eleuatur. Quin ipsum principij nomen ut primam & caussam proxumam re fert;elementum vero quiddam quasi in resolatione postremum. Videtur ergo & caussae appellationem confusius paulo ad medias potissimum retulisse; vel, si minus accurate locutum voles, ad illam communem caussarum omnia νὴ eis, L. qua tractat secundo libro) rationem extendisse. Forte igitur St Aristoteles diuisionem caussae non in latitudinem unius tabulς tantum,sed & in longitudinem exporrexit. Cui nos adiungimus tanquam in altitudinem tertiam, quod alia sit caussa essentiae tum naturalis,tum artificialis; alia vero conse quentiae in ratione vel dianoitica, quorum definitiones omnium ex ante demonstratis liquido coiistant. Atqui ut verbo dicam,
198쪽
FormarIn latitu-J Materies & harum aliae sunt interiores alijs, dinem Ericiens siue effectui magis intrinsecet l Finis A l Ita enim x longitudinis & Ia- . titudinis ratione cauta quo Caussatu distina C Materies, proxuma, praecedes, extrinseca dammodo internae magis vel Go qu libet aut 3 In longitu FOrma, pro uma, praec. eStrinscca. t peregrinae, remotae, vel proxi-Velut m dinem Et sciens, proxuma, remotiores ordine miores dici possunt Finis, prior, medius, posterior ILie bis hane tabula maturalem,quo quaestiones simplicissime in classs quoq; et cir i spectant de rebus abstractim promossitis. ealitu pluria effriem l Cum rela- liedigra iuxta prasea In M-b tione ad eri ' s r. stetie in tribus rene' titudi-l sentiam rei Artificialem,quo spectant i l Perse & pet aeei ribus et iam primi nem V quaestiones practicae t Spectant eodem l dens.
o l plices,a Veteribus. Absolute & eum Cum relatione ad consequentia dianoi' i potissimum consti' relatione.
. licen siue in animo nostro,quospectat 1 tuta: l 3 potiss.ptoblematicae quaestiones. I LActu & potestate.
Haec de communi caussarum indole & distinctione praecepta, ad particu
larem artis nostrae Cyclognomicae necessitatem Vt conuertamus,rerum ordo& tempus expectant. DE CAVs SIS PROPRIIS ARTIS. Ochrao caesae ad constitutionem Catho-hcae Methodi requisiitis.
DE Q4yssis exuplaribus & elemetis Methodi primis, quoad
Syntheticam seriem,abunde dictum est libro primo munc autem de propioribus ordine dissereturiquarum internς magis sunt Forma atque Materies ab ipsa methodi constitutione, si mutuo copulentur, minime differentes. At iuxta totius fabricae composito tium filum priores occurrunt caussa efficiens, atque finalis; ita se inuicem respectantes, ut ratio unius in alterius ratione comprehensa videatur. Nos omnes succinctc prius in tabulam redigamus,quam particularis de unaquaque mentio fiat.
199쪽
Causset constitutrices Methodivel Artis Cyclognomicae
CIn Deo 'Archetypus Remotissi- l In Natura moe&eIe. t & diuina plares,ut cari fabrica ceres primi vel elemen- lta Methodi L metaphysi Ordines & classes rerum lactu iam & ludiuscule lper ideam archetypum J Rarionalis vel logicaς 2.
rebus mundi. actionibus. in studiis. Canimorum. in fortunam corpore. bonoruma constitutae
intellectus. Ρrimaria ut facultasue Ratio. interior animi LImaginatio. Secundaria vel in- obiecta Intellectus' strumentaria &sineς obiecta Rationis qua non obiecta Phantasiae Proxuma,ut CSapientia. t habitus siue scientiat cognitio Copinio vel Peritia
ctio vel essed LPolytica inio I Mechanica.
ad vitam necessariain Liberalis. 'communis
3 e Resolutio de hora . Diuisio. gratia ' Definitio. CDemonstratio. Relatio Metaphysica ad Idem. Propria Me Relatio Physica secundum idem. thodo ' Relatio Logica circa idem C rerum veI instrumentorum scilicet. Accidentalis ut modus
ab imis sursum C alysis rectus ἀν ς Simplex α CSynthesis
Haec est Caussarum omnium ad constitutionem Methodi summaria distributio, cuius series in tractatu cuiusque particulari deinceps est obseruanda. 1 vi dis r- Effectus autem discursionis circularis rerum est,ipsa cognitio per sua prin Ο hq caussas & elementa, quae quandoque per se expetitur sola,quando'que ad actionem effectionemve ab animo instituitur, tanquam ulteriorem contemplationis atque industriae scopurn.
200쪽
L I B E R I'I. 37Sed quaenam sit huius partitionis ratio, paucis expediam. Discursio Cyclognomica vel circularis sub motus genere collocatur: Motus omnis sub actio- πι
ne vel passione: dicirur enim motus tam eius qui movet,quam qui mouetur. Vnde mox tria in uniuerso apparent. Ι Is qui mouet omnia,& ab altero non mouetur,infinitus scilicet secundum actum ac potestatem Deus. 1 Id quod 'mouetur ab omnibus, per se nihil mouet tamen, ut materies infinitum quiddam passibili vi, solaque potentia. 3 Id quod moueri simul, ac mouere potis est. mouere quidem magis quod ad naturae apicem Deum se altius trahit, ut forma quaelibet inter principia naturalia, praesertim quo quaeque sublimior data est. sed moueti magis quod ad informem materiem propius spectat, ut corpus δί qualitas sine syndrome accidentaria,praesertim quaecunque ignobilioris spiritus vel animae vim sint ab origine consecuta. Forma itaque ad activitatem, Materia magis potentiam respicit; conneXum Vtriusque, Proportio . Hinc, teste Proclo, uniuersa aptissime coaptantur, dum caussae quidem perficientes ad tradendum promptissimς sunt: susceptrices vero ad participationem expergiscuntur ; & illae rursus potentiam porrigunt perfectricem: hae autem potentiam aptitudinis a natura susceperunt. Proinde statim e vl subiungit S potentiam duplicem; agentis unam , quae mater sit actionis; ab teram patientis, quae perfectionis sit susceptaculum . quorum talis requiritur respectus mutuus, ut quicquid sit effectivum, sit plane exuberans in se, ultroque ad dandum incitetur; quod vero passivum, ad participationem assidue gliscat, ut sit appetitus mutuus, ex appetitu congressus; Vnde euitandae priuationis gratia , continua formarum admissio vel expulsio circa idem subiectum siue materiem primam. Communis haec actionis tu passionis tum per- ς lifectricis& susceptricis caussae ratio statim in sacrae historiae limine per Moy-sem expressa videbitur, si verba singula sententiarumque conteX sum accuratius contemplemur. In ΡRINCIPIO creauit D E V s Catium & Terram. &SPIRITVs Domini ferebatur super faciem abyssi. Hic enim praeter aeternae illius trinitatis imaginem , caesum appellat non hanc ornatam
stellis lucentibus molem , de qua particulatim postea loquitur ir sed quai dam indefinitam nobis principij agentis Idaeam,uti per terram causse susceptricis,si Philoni credimus, & Iohan. Pico in opere Heptaemero, huc illud tumini poetae pertinet,
Tum Pater omnipotens fecundis imbribus Aether
Coniugis in gremium lata deficendit: omnes
Magnus alit magno commistus corpore foetus. Vt autem in uniuerso perficiuntur Omnia quodam continuo motu, cuius 'i-si amb-
sit stabile centrum, sit stabilis & primus motor. Idem & in scientia qua uis inuenienda vel constituenda usu uenire cogitabis : idem denique in hac arxe Cyclognomica vel fabricanda Methodo. Oportet enim & motum esse &id quod moueat& quod mouetur : quorum singula ut proportionem obtineant mutuam , & symmetriam nullibi interruptam, summopere necessa-