장음표시 사용
351쪽
C sit; M i' Sunt igitur tum in materialium ordine , tum formaru essentialium caussae quaedam continentes S proximae, aliae praecedentes internae, aliae rursus esse m Mq ' ctrices extrinsecte. Continentes caussae vix aliter ab ipso composito differunt, a zziz.' quam ut elementum ab eo quod ex elementis constituitur. Vbiq; autem atta/ψ μ- yyi' testantur orta suis principi)s,& caussae effectus indolem prae se ferunt. Vbiquera rursus sublata caussa proxima&necessaria,effectus tollitur,eadem posita cum necessarijs caeteris poni & effectum ratio dictitabit.
ben .:, Sed ne ulterius progressuri in ipsum vestibulum. impingam us,discutiedum
n mi istam est aliud quiddam cuius ut plurimum confusa apprehensio inexercitatos ani-hi. z . et mos ad rerum resolutionem accinctos a primo quoque discursionis stadio re cμliiqi 'mu moratur. Nam quod quaestio practica, iuxta activae formae atq; passibilis mul- - har tiplicitatem, plurium quoq; resolutione indigeat, similiter&propositio quae
σρ ρ um4- libet iuxta terminorum differentias, not0m satis ex ante traditis puto : sed reviruin, i. nunc& in rerum qUae considerantur abstractim resolutione simplicissima sile 'ρ hς enim respectu compossitiorum caeterarum appellaturin etsi res ipsae natura sint,l inis eis simplices; iuxta tamen varietatem conceptus inanimis nostris iuXtaq; respe--. ,, ctus Oppido differentCS, nescio quid sibi occultς propemodum compositionis plui his ML asciscunt; unde & eius analysis vel synthesis,cui canones reliqui sint seruituri, struet. - non tum ordines plures, sed&multiplicem faciem nasci oporteat, quae ta-
ex occulta irim men omnes ad communissimam Vnam paucis hisce axiomatibus compre-43. ψὶ ' hensam optime reducuntur. Omnes qμψiο- Sive igitur nudae res primum,sive connexim in propositione qualibet, e
esinistis: . que Vel speculatrice tantum Vel practica proponantur; ubique ad simplicissii et .. mOS tandem terminos, iuxta doctrinam Canonis antecedentis, labi est neces-νοι is uri juri sarium. Hic simulatque constiteris, expendendum altius, num illud, cuius his .a natura Vel ratio Vestigatur , simplex sit penes essentiam suam , vel composita fui. tum. Num absolute spectetur penes apprehensionem animi discurrentis, is Ag. . num respective ad alia . natura etenim silmplex quaeque vel composita res est quid dicatui. iuXta Varietatem partium,quibus eius imago sensibilis vel species est tempe- ,πώ,2 ' rata: homo compositum quiddam ex anima & corpore. Iuxta conceptum c uisi ivit. similiter est & simplicitas & compositio ; partim,ut penes ideam uniuersalem pluribus vel paucioribus se communicant; partim, ut formae quaedam in lubrico positae, ad plura subiecta vel pauciora vel actu, vel potestate denuo re-Gensalu diuiso feruntur. Quin,ut apertius loquar, omni simplicissimae quaestioni subiecta Σώ7 ,r materies consideratur, vel ut particulare quoddam, vel uniuersale. Vtrobiquetvim l multipli rursus, ut substantia, vel accidens . In singulis demum,ut ad maioris rursum 's minoris e compositionis ambitus religatur, quod colligemus in particular, bus quidem iuxta sensibilem partium diuersitatem : in communioribus iu-
Iaz . Sta naturae vim uniuersalem in plura diffusam, quae a sensu quidem dispe
is o stilauia sim tradita, in unitatem trahitur per rationem. Erit itaque ante resolutio-
α,α nem ultimam atquς praecipuam ille praecipuus labor cui nunquam exhaustis iis
352쪽
satis est uti rem omnem a sensu Vci intellectu examines, expressae an tacitat quicquam multiplicitatis obtineat; cuius nimirum nomine &resblutionu series futura sit multiplicior. Facillimo etenim de homine percunctati dictitat sensus, exanima conflari & corpore: rursum ex plurimis instrumentis corpus. de animali quoque dictat intellectus ipsum ad hominem dc bruta promiscuit; a platarum vero vel lapidum commercijs alienum. Similiter de colore docet experientia, multis illum subiectis esse communem, albedinem paucioribus, S quo ad partium compotitione compositius es: corpus humanum, vel animalis alterius quam plantae: structura quoque deformior plantis quam sit lapidibus atque metallis;& horum rursus non aeque copago sirnplex quam simplicis elemeti. ' Prolixior ergo erit & resolutio hominis, quam platae secundum partes,multiplicior coloris quam albedinis; simplicior Vero sanitatisquς 'aria: concernit corpus humanum tantum,quam quae 5 homine promiscue,& ani Ah, z-ο- malia caetera. ' Videtur itaque ante extremas illas reruni syntheses siue analyses,trina dimensione perficiundas, confusis quaedam aliae discursuum species I. u.9 partim analyticae, partim syntheticς vel circulares etiam incipientibus obuersarii, quarum una sit rudis maxime & omnium prima' propter ordine quaestio- mi uenias: qua'num; ubi ex quaestione practica in problematicam sit dissolutio,ex hac in simplicissimas alias,uti superius est demonstratum.' Posterior propter immersam hiura ad Epis rebus multiplicitatem sit instituta in quaestione simplici, eo potissimum spe- . Oans,uti sciamus de rebus singulis,quam saepe pro harum vestiganda natura, mittit ma-
fieri debeat discursus ille postremus& perfectissimus in triplicem dimensio. '
nem,scilicet cum nexu triplicis scalae,quarum tractationem omnem a sequen si bit 'ti canone protinus ordiemur: nam hic postremus animorum est ille circuitus -, inter reliquos antesignanus. Quare & priores hosce circuitus rudes tatum & si' i u confusaneos recte ministros vel progymnasmaticos distinctionis gratia, ut ap- aeu inuIiijsipelles licet. Sunt enim in istis obscuri tantum ascensus,descensusque characte T. ι , ;.rismi,vias quodammodo ad gubernatricem alteram discursionem praeparan sthara animi iures,Vnde & suam accipiunt a sensu,sua ab intellectu portione, nonnihil etiam : σ
fortassis a Ratione. Sed quicquid per hasce rudes couersiones est inchoatum, id seques' postrema & princeps excipit,progressitque triplici in longit. latitu.& altitudinem funditus elaborat:sic omnia penetras atq; collustrans, ut huic s tanquam Phoebeat lampadi in finitorem altius sublatae nihil effugiat, nihil istius oculis tectum,nihil in hac natura inferiore dici fingiue imperuium me-- simplirith possit.' veru si forte dictum obscurius vitia tabella melius assequaris,licet 'Σ.,
tibi velut erraticae stellae tres orbes ita connexos depingas in animo tuo, ut sit QSterior, velut deferes ' augem primat & rudi maxime conuersioni adaeo uata; La .r ab- Interior 'medius pro secundo circuitu sit,uti excentricus lunar,vel Vt deferenS ,. medius,qualis in Homocetrepicyclo Solis. Postremus &' minimus instar Epi 0is . . PLyCli corpus erronum maxime determinato circuitu in longitudinem, latitu ': uine,&altitudinem promouebit,ubi tamen nihilominus sui adhuc sunt par- Pariei κοφ' xjcx lares orbes & circuli. Habet enim unaquaeque conuersio plena suos ascen
353쪽
i ARTIS CYCOLONOMICAE sus atque descensus velut partes & Hemisphaeria axe medio interstincta. Habet & orbis minimus particularcs alios penes ordinis resolutionem ac compositionem,qualis in illo instru mentorum syntagmate a nobis quoque depicta est supra in calce secundi libri.
laresbus supra obiter dict.ι est, fusius vero insequeti
PRIMA ET ANTI ISSIMA CIRCvLORUM COMPOSITIO in Sphaera Planetae sublunaris seu rationalis animae.
B Descensus, B Descensus, A Ascensius. A Ascensiis.
si is Atque ut demum externus ille & alter interior deferens,ambo unius Epicy 2.2 est gratia destinantur:Epicyclo tamen potissimum stella velut carpento insitidet: ita & rationalis animus circa priores tantum circuitus haeres,nihil adhuc determinatum videt,sed vastam duntaxat machinam internae alteri minori quidem , sed inter caeteras absolutissimae conferentem: cum huius tandem sota . lius pr sidio CX Opinionum tenebris,ceu crepusculo matutino in plena scie hiim. tiae lucem sublimis ascendat. De prima igitur 3c rudi maxime conuersione dictum est fusius sub prima auspicia terti j libri, nunc,ut de succenturiata alte, per u ra atque ministra interiore doctrinam similiter compendio demus haec per tabellam sortassis altius insidebunt.
354쪽
LIBER III. Exterioris Deferentis Circuitu . Circuitus atque extensio des rentis interni siue Eccentrici
soluitur id tProblematica subiectu quae resolui- l
dam particula- rius: 'hoc itetu vel Vt
quq res a nexu propositionis paulisper abstractas nonnihil primum ut simplices apprehendit, sed tamen priusquare luat plenius, aut coponat, ascensus quosdam descensusq; medios praerequiriit, ut resoluedorum ordinumultiplicita-
xem in limine deprehendat. Ea res ita dique se ingerit primum 37M 3I Abstracta
Extrema hi s circuli excipiunt orbe tertium vel Epicyclum. trina dimen
sione plenius distinctum ut in sequentibus demo stratur.
i compositu I I LMaioris copositionis.l ex materia 'O C Minoris copositionis CH. TMinoriscopositionis' CIIIxI I I 2 3
/II 3α 3 . I I I I Maioris copositionis aQuantitas Qualitas Relatio Res in
existes Cum restrictione ad subiecto determinatum a natura, Vt cum de loquendi potestate disseritur soli homini propria
niuersia 'lius Vt ens rationis merum, Ut cum de corpore animato disiputatur,non Vt ad elantas vel animalia pertinet, sed uti genus est subalternum in classe substantiae. Cum restrictione ad subiectu determinatum dutaxat vi intellectus nostri qui in arte qualibet vel subiecta co munia vi formae restringit, vel hanc vicissim ratione subi octi. Sic Medicus de se nitate ut homini copetit, item de corpore humano ut morbis vel sanitati ob noxium. Minoris co- possitionis
Maioris compositionis. Vti ad res refertur in . L natura existentes Minoris compositionis,ut cum de animali quaestio fit. Maioris compositionis.ut cum de corpore. Quantitas
Cum expansone ad subiecta plura intercedente lQualitas
intellectum. sub qua uti ad rest 2. li & i Situs
j refertur in Cit expasone ad l
i Habitus ol natura exi kstentes subiecta plura id prout natura pec Minoris comi positionis Iur
355쪽
Prati Ἀθς Circumser nunc oculos animumque in partes singulas a primis ordinibus ' πα usque ad postremos; sic enim ista digessimus,ut quae sint minus coposita,quae-: 'ue ex re tutione in longitudinem pauciores ordines trahant, eadem huic ta
bulae sint & secundum naturae ordinem prima. Nam etsi alioqui posterior sit forma suo subiecto,illam tamen hic proponimus non absolute, sed cum respectu ad subiectum cui inhaeret; unde & eius consideratio respectu praecedentium quiddam est compositius naturae posterius,etsi fortasse prius quo ad nos, notitiamque confusam. Simplicioris itaque resolutionis est omne particulare quam uniuersale,simplicior substantiae resolutio quam accidentis, simplicior in parte quam toto;&inter res integras,quicquid structurae mimis copositae est,illo quod plures obtinet partes integrales Rursus in accidentium gene Restri Jμ a. i - re simplicior ad resolutionem quantitas qualitate,& relatione qualitas;quod pphii iuuii, ovi a natura restrictum est ad particulare quippiam,quam quod ab intellectu no- . I. sta--ε stro Ergo Vt particularem in singulis methodum assequare, cuiusmodi veret . b. Ερ tui. 1llius atque postremae velut umbrae sunt quaedam siue preludia in naturis par ὸ- ..ticularibus primu ,quod ad indiuidua spectat, isthaec doctrinae nullius vi sub fistularibus bina iecta sunt aestimanda propter infinitudinem , quae omnis in speciem est con- ....e, i. f. trahenda, priusquam de illis ex arte quippiam statuere valeamus. Nam etsi de libue si opiso. illis maxime intercidat quaestio,scito hanc omnem fieri ex duplici causa, vel . cum f.A. nimirum, Uti Omnis sunt inquisitionis exordia. iuxta sententiam summi Phi- πι' t zz reM idcirco doctrinam quamlibet a sensu vult auspicari, taquam .... . '''' ' qui prior sit multo & familiarior nobis quam intellectus, etsi in illa couersi
Quopa 'ρ iv ε ne ultima propter theatri fabricam, prior quodammodo futura sit tempore,o' uis is mome peratio mentis quam lenius aut phantasmaton) vel spectantur res singulae,ut1 illarum gratia tanquam ultimi finis doctrina uniuersialium inueta sit primum,.sinulam eo tradita,& constituta. Contemplatio enim quaelibet circa communia est, actio, circa, singula;& ut ab uniuersali idea procedens traditio in particularia termia FamhularuMε- natur,ita & a particularibus ad communissima primum catholicae methodit . . . .. solid que inuentioni auspicium aduersiam orbitam rapit. Sed uti nec puctus is simul pu lineae pars est, Vel superficiei linea: ctim sint principia tantum vel fines) ita 2 i. ' nec communissimum genus nec singulare quippiam in arte nostra, ut discur- ... ,: ,.. 600Rm p/y Q i quanquam illius ambitus omnis his velut columnis ultimis
. iii .Yhibis.. atque limitibus comprehendatur.) Mirandum est attamen quopacto in ipsis i. z..ia quoque di stursionum exordiis diuersa isthaec principia ludant,varientque vices o,Ψ;-ἐ pii sis sensu & intellectus,hic rerum communium magis & abditarum,ille sensibi-- . . tum priuS & singularium. Proinde conandum est ante omnia, siue scientiam arsisy,au, tradere,siue inuenire sit animus, ut sensus habeamus instinctos usu rerum δίΣΣ, , e perientia; intellectum vero principiis tum a natura insitis,tum studio mul- .iFiu re, linanto atque exercitatis Iaz sedula comparatis;his enim velut pedibus nixa est o-k.i . ἡ . s. ue In i ii 40cti in Minstitutio ; quoru si alteru demas,totius syntagma ruere pro-bia re retianda. tinus Vellique a fundamento sit necessariu . Quare Sc vias regias appellat Gai 2 si nus non male etsi ut diximus,non tam sint viae quam viarum limites siue au'
356쪽
spicia prima:quibus si nostra accesserit facultas Cyclognomica,ad veritatis inii entionem nihil quod desideres Vltra est. Scande dum est itaque a multis particularibus paulatim ad Vniuersalem speciem, priusquam ulla cognitio in animis statuatur. Nam cum Platonem Videris sanum,& Socratem sanum;ideque . . de pluribus aliis eiusdem speciei, moX sanitatem quandam communiorem in t siet misit animo fabricamus, cuius sit species in apta partium costitutione in actionum . ψοῦ. integritate collocata;ad quam denuo cum intuemur rectὸ per descensum ad speciei eiusdem particularia caetera,colli gimus,velut per synthesimiquado sit i '''sanitas in Achille,& Hectore,&Vlysse. Similiter cum hominem fanum videris,dc equum,& canem,ordine resolutorio ad sanitatem communiorem incedimus;quatenus scilicet animali competit : conuersimque per synthesim exsanitatis intuitu, quae cunctis animalibus tanquam communis inuenta est, ia- dicamus de asini sanitate, leonis,aut ursi. Vides hic ilico obscuram quadam in ubis iam iis foribus synthesim,obscuram analysim,& utriusque conuersionem mutuam. Vides &misturam sensus,rationis,& intellectus, una cum orbis instrumenta--Am)rij velut subnascente typo. procedit enim a sensu potissimum imperfecta quae- eula: dis
dam descriptio cum resolutione& epilogismo; ab intellectu notionum eXpres Atti ratione. sio rudis cum diuisione& analogismo; a ratione denique epilogismi & analogismi in vicem adhuc turbata conuersio. Haec si probe perceperis, parua in se- ρ quentibus est dissicyltas. Nam ut substantiarum genera percurramus '. quod si iis is proponitur ens rationis merum, nulla sit resolutio: ut cum de homine quaeritur uti quid specialissimum. Non enim tunc eius sunt vestigandae causae, ut est tauri 'in natura,sed ut habet in substantia locum,unde& rationalis tantum eius sit dis lutio,vel compositio iuxta respectum ad inferiora indiuiduavel genera superiora. Idem de communioribus esto iudicium ;siue de accidentibus rursum, siue rebus per se subsistentibus mentio fiat. Pars compositi naturalis,si mate- 1. Mainiri n. ries tantum est,resoluitur solum in magnitudinis partes, quibus continua est, set μ' & ab intellectu concipitur. Formae quoque simplicissima ost resolutio in par- i risis. Q. tes quasi extensas iuxta subiecti materialis quantitatem: nam etsi proprie sit Mini tama' indivisa, sic tame velimus nolimus imaginatione cocipitur; ut queadmodum totius organi ratio ex multis partibus probe coagmentatis insistit,ita & forma unica ex particularium formis innumeris absoluta,atque Ut ex potetia materiae perfectio nascitur squam iuxta Physicos actus totius siue concomitatur ita ad notionem syndromis materialis ex resolutioneide prehensam vis quoque formae interioris extensione in plura diuisibilis elucescit. Habet &praeter hanc, dissolutionem alteram in causas priores Melementa; cuiusmodi facile ex illo aceruo primaru classi u 3. potissimu vero ex metaphysicis eruetur. Totum compositum ex forma atque materie, si heterogeneum est,solui in di r.i; iuri. uersa primum organa debet:& horum rursus unumquodque in similaria. Si, miti ψρl-tiq. quod inquiritur,similare tantum est,maiores duntaxat partes in minores sol- I, .uuntur,Vel usque ad externa principia& causas omnium primas, annectitur si βρο -
rQbus instrumentariis subdiuisio quaedam secundum differentias loci,sed hO' L. Othis C c mogenies
357쪽
mogeneis secundum teporis interualla,de quibus postea. Omnis itaq; specimru analysis vcl est uti totius in partes SI elemeta, vel uti effectus in causas siue 7 principia. Formarum accidentalium resolutio propter respectum que ad subie' cta residem seruant, magis quoque coposita requirit,& ordines plures, subiecti scilicet primum,quando nimirum iuxta illius extensionem haec omnis sit distributa,nec conte piari quantitatem ulla absque materie, neque figuram aut 'YMM - qualitate absque subiecto possis,nisi vim feceris rationi per intellectu. Quan-' '' titas omnis in magnitudinis partes est diuisibilis,nu merus in discontinuas, ins Qvilitatis continuas linea,corpus in stiperficies. Qualitas quod si a natura ad unam site aia speciem inter substantias determinata,iuxta illius imaginem diuidi varieque ratiust μ' componi debet,ut cum loquendi ridediue facultatem excutimus, quo huius reperias causam,dissolue humanam speciem,ac deinde perlustra partes singulas,iuxta discursum dimensionis triplicis quam mox trademus. Nec defutu-ς ' ἡ π- rum puto unde&causam rei & veritatem methodo consequaris. Quod sit tute ipse formam revinxeris,ut fere in artibus solet soluenda est forma pro eius subiecti natura,cui hanc alligaris; ut cum sanitatem retuleris ad corpus humanum, non est quod brutorum corpora seces, nisi quatenus similitudinemro Relationum mutuam Vsus in Virisque docuerit. In relationum indole vestiganda non te-
nuis labor, oportet enim resolui& id quod est,& alterum cuius id esse dica,tur. Haec rursus si solum sint entia rationis, ut patris ratio vel flij , in res rationis quoque dissoluitur: sin ita concipitur ut in natura subsistat, quemadmodum actio omnis vel passo,tum quia actio fit ex age te in passum, eademque vel in contiguum vel medio distans, hic statim passibilis rei faciunda est solutio, mox ipsius agentis saepe adeo ipsius med ij, quod utrumque cum dissidet, intercedit. In singulis spectada est propter dimanationem quadruplicem, primo formarum vis quae actioni praesidet deinde spirituum quorum
vehiculo ducitur, propter utrumque syndromis materialis totiusque subiecti sensibilis, ex cuius ἔπινο-ις scilicet interior illa se manifestet. Vt cum de cauni, O .ndii sis visionis & rebus opticis disputatur, resoluendus est oculus in partes sim Θ μ' les atque dissimiles: similiter& lucidu omne vel coloratum in differetias suas, postremὀx elementum intermedium ut aer vel aqua. Vbique fere illa concurrent quatuor expendenda in agente colorato vel lucido: primum vis dis' persiua radij visus,vel eundem recolligens,deinde & spiritalis quaedam aura pertenuis;postremo & densitas vel raritas,quaeda aequabilitas vel inaequalitaῆ, cum subiectae substantiae materiali effluuio , quale tamen in omnibus Physici non admittunt. In oculo quatenus patitur spectanda est visus potentia, spiritus quoque ab organo suo ad analogiam im mutatus,qualitas organi & structura uniuersa. In aere similiter spectanda vis insita primum , deinde & ascititia, motusque& positiones atomorum ad explendum vacuum; quorum omnium proportionibus ad inuentis natura totius actionis confestim S passionis emerget. hzec de rebus hactenus sub nomine minus communi. Logo istarum
methodus est intric tio quando univcrsalis proposita quaestio est,& iam noss
358쪽
LIBER II t. odo hominis natura solius sed animalis,aut corporis: non de sanitate solius empitis vel lateris,sed totius molis; Vel etia no hominis tantu, sed de animaliu caeteroru. Na prout Unumquodq; comunius in animum subit,eo in plura est disesoluendu,iuxta nimiru particulares ambitus in toto genere c6prehensos. Sitz- Θenim qui medicina struere vel a fundameto velit,finis illi est sanitas, prout il-λ' is se ira
Iam in humano dun taxat corpore tueatur. id corpus quia viaius in singulis est δ
speciei,Vna tantum resolutione indiget,totius in partes atq; principia; ad cu- tu . λύιm.
ius symmetria postmodo & formς exiesio sit aucupada,ta quae naturς indigena est,quam qualis iuxta finiti diuersitate a discurrente artifice inter aduenas assignatur. Interi m quia in specie unaquaque propter structura sensibile copositio reperitur,ideo & species respectu partiu ut quidda comunius se representati quare & de sanitate vel morbis humani corporis c5munis est co sideratio, particulares alias ad inuentione sui prςrequirens,primuin partibus copositionis,deinde & in pluribus indiuiduis. Itaqi minotis resolutionis est quaestio domorbo capitis,uetris,aut splenis,qua si totius corporis affectiones recensere sit libitu;hic enim cunctarum partiu resolutiones sunt faciundae, illic paucarum vel unius tantu. Similiter in Ethica disciplina,si quis de sola fortitudine dispu- 1 I, 4.mitarit,virtutem hanc unicam in membra diducet. sin totam eius philosophiae:
partem velit absoluere, non de una sortitudine tantum, sed dc de temperan-ia ρωι id am via, aequitate contendens,tot resolutionum ordines volvet,quot sunt virtutis.
illius species de qua suscepta est disputatio.his enim a sensu collectis accedit sudis descriptio cum epilogismo, quibus obuius intellectus ex axiomatibus paucis per diuisionem &analogismum totius negoti j subobscuros circuitus ducet,ut SC particularis doctrinae&uniuersalis idea crassiuscula protinus cfflorescat. Cuius illa potiss1mum amussis & regula est. Quod si ex particula- mururibus aliquot in unitatem collectis imago quaedam doctrinae siue naturae communioris exurgat,quae deinceps reuulsa ad res inferiores caeteras Vultum non e; M. immutet,ea constans est,tegitima,& averitate indiuidua hac tuto amplecti- una quis ,
mur. Quod de substantiis communibus dictum est, eadem serie ad acciden- 2 et 2 itia referatur. Aptandi sunt enim tot resolutionum ordines passim, quot sub- ' ' biecta sunt numero, quibus proposita forma vel per naturam, vel per intelle- pctus arbitrium alligatur omnium itaque quaestionu illa est simplicissima,quq iv qui tyliri pro infima specie substatiae cuiusque suscipitur: praesertim si de parte eiusdem vel principio solo. Compositior est e diuerso de accidentalibus rebus, praeser - tim propositis sub notione comuni. Sed longe c6positissima etiam inter quae- a
stiones de rebus nudis,quae relatione euidente sibimet implicarunt, quaru que natura no absq; extremorum differetium coparatione perdisci solet. Quod si Pid am radior doctrinae iam traditae,exe plum vividius voles, huius paulisper nostrae inuetio- ζα Di primordia conte piare; quia etenim pro doctrina ordinum resoluere potiL 'η Πρηtmysimum atque componere doceamus, utrumque hoc genus scrutamur ilico anquam ex materiae sinu ; quare & hoc capite is fuit praecipuus scopus, uti Cc a demon-
359쪽
demonstraremus quam multae eoru sint differetiς,quiae vel analysi,vel synthesi sese obnoxia fateantur. Illis repertis ascensu descesuque confusaneo primum, deinde magis magisque determinato, per plenioris Methodi triplicem viam iuuantibus sensu, ratione,& intellectu Dedimus & modos particulares singulis,numerumque & ordinem, quibus pro naturae vultibus variis varie resolui& colligi possint.
l citum pastibile juxta discursum Phyllicum, in latitudinem magis ab
imaginatrice potentia pro melit m V N C ut a duobus orbibus,quos tantum Velut ministros ac dese-
I rentes fecimus ad integritatem principis sphaerae vel epicycli vite- D pissis, phiis i ritis procedamus; pro Canone quarto praedictis ille subiungitur, veri ratio in latitu omne discursus in longitudine exporrecta scala,transuersa quadam: is h. istu altera velut in latitudine,interstinguamus;viaque signatam coceptumae in ' metaphysico per signa sulcemus sensui manifesta: horu collectio est omnis exhilia simu&ehia illo aceruo Generum dece, Graeci Categorias vocat. Est ergo & haec discursio. i. ' .iet prorsus aetiologistica, quando ad causiae estectusque notitia feratur omnis. velutietoricas evr- Vltimu scopum . Eius coordinatio nihil est aliud, quam similiu ac dissimilium norum ad causae abditae notitia belle instructus exercitus Vis formae inte-vii clusti ei iti si rioris sola ratiocinatione colligitur, ducta quadoquea formis insensibilibus, caetessias talis 'nunc remotis,nunc propioribus. quaru tamen omnis prior inuetio ex sent Mis. sibilibus formis elicitur. Formae materialis exame a sensu ferme de pedet,nisi' p pia cum a posteriori ducere argumentum voles,ex formae scilicet intrinsecae ne cessitu ne.' Sumatim vero materies materie indicat,forma formam: forma's .is' ' ' materie;materies forma; facta relatione potissimum secundum idem genus, M. M.. . specie estectum, causam i subiectu, accides: na & qualitas prioris, qualitate positis in Ah sterioris insinuat, vel e cotra: similiter & qualitate qualitas, locum locus, & sic μ. 2,ais, 'CVxPri . Contraria passim cotrariorum siue pugnatium,similiassimilium suntiio..i. ' argumeta .Ostedit ubique Vel causa effectum,ut pater filium: vel effectus causam ut filius patrem f. vel causa eiusdem effectus causam,ut materies formam; parentis qualitas,seminis qualitate:vel effectus essessiim eiusdem caust ut fra ter fratre inducat: ut principum dissidia, per paretios;seditiones populares,per g qm I terraemotus, & inundatum fluminum impetus porte duntur. Omne itaque si gnum vel a causa est, vel ab essectu:a cocausa vel effectu eiusde causic : a causa rursus vel propinqua vel remotiore,similiter ab essectu vel proximo vel posteriore: in singulis ducitur similitudinis dissimilitudinis ratio ex aliquo generudecem,substantia,quantit . qualitate,&c. Similiter & signatoru aliud est causa si in is Io vel estectus;c5causa vel effectus eiusde caussae;& horum essectus cum significatur,vel formalis vel materialis existit: causa quoque significata per effectum vel aliam causam velforma est,uel ipsa materies.signa
360쪽
'Caussarum i l diuersorum ordinum
-Ex habitudine Irerum priorin&extrinseca ru maxime.
Temporis o Anni partium isserentiar
Insita Ex habitudine , proxima quis
&ex antece- Acquisita dente colligi
i Constitutionis L praesentis IempoI
- - fiant , Concomitantibus tempore vel natura. . I
In hac tabella totam vides latenter inclusam caussarum omnium atque eLfectuum seriem, sub nominibus ligni atque sigρatae rei :' quam recth Galenus pro morborum indole perscrutanda,ad ternarium visus est redegisse dum ait, signorum seriem,partim ab excrementis trahi, siue substantiarum rudimetis, quorum rursus quantitatem, qualitatem, tempus &habitum conte inplamur) partim ab actionibus, partim denique a passione vel passibili qualitate. Sed loquitur potissimum de significatione ab effectu Sc symptomatibus: Nos Vero transuersam scalam totius ordinis interdum sic exarauimus