장음표시 사용
361쪽
clara tabula centrum tirum Ieries statuatur quae Ῥel concau1sae in eodem ordine γώγbunturi ierassectus eiusdem citasse. . mia ' Vbique est rursus quidam circulus, quaedam synthesis, quaedam analysis sis. in stati quae cuncta ex ante demonstratis facile colliguntur. Vel si eiusdem scalae pii M. ι,. .- sicae Muram magis CX plicatam Voles formam essentialem,cui vestiganda: p
diduditu circu- tissimum labor omnis incumbit,signorum medio tanquam centrum colloca'
: VI ' bis, cui sane signorum ordines ductos a circumferentia undique sic explicabis. Ordines
362쪽
363쪽
2 ARTIS CYCLOGNOMI CAECA NON VINTUS, CIRCA IDEM PRINCIPIUM PASSIVVMi i i discurrere in altitudinem docens filo magis logico, σaratiο-T ηali facultate deprompto. Di insu ter- Ed cum ab intellactu subobscurae sint notiones, sensus quoque ipsius,alia inlisa. & phantasiae spectra fugacia; idcirco ab illorum tapius personata speii virtus m M cie,nunc a vero distrahi mentem . nunc in errores praecipitem labi, est Di orii pina- necessarium : Quandoquidem omnes in eo potulimum peccant, dum: πώ ς/-pr cedunt, &quae consequuntur,facile vident;postea & a su atque discin*a cessione secundum locum, vel tempus,vel formiς fallacem similitudinom, d si 'm 'φε pendentiae quoque necessitudinem ilicet augurantur: proinde &effectum res, tilis is ij ciunt in non caussam velut caussam. Quare discursionibus antedictis succe-:: i. zz dens ratio nfida phantasmata sensus componit notionibus illis infusis ab ina This , Ii tellectu;& instrumentorum circulo, tanquam dimensione tertia in altitudi- ιά. Dpm prorogata, Methodicam sphaeram luculenter absoluit. Circumuoluanta absoluit Lui, tur inuicem & promiscue sese contingant orbes 4. Primus exterior quadru---ὸ-2. 'i plicia Conferat, Ut sunt diuersi1 generis instrumenta, resolutionem , diuissi Discursin - α nem,definitionem,demonstrationem: Sub hoc inferior circulus eiusdem ge- iusti bis . neris instrumenta componat disserentia penes magis minusue commune: In- pauiςηum A. terior tertius eorundem partes maiores minoresque diducat: Quartus & intimUs compositionem variam,quae vel ab intellectu in singulis est sub princiaph scilicet atque effectus habitudine , euidenter expressa vel a phantasia sub di .. . 00 Rinibuβ signi atque signatae rei, vel demum a ratione media sub nomini-- a. entium rationis, generis scilicet, speciei, disserentiae. Horum origo parti-r: i. . ...' 'V β δx IV e sublimior paulo ex antecedentibus liquet; quare nec amplius M ih.dita. immorabor. Cogitabis interim in circulis singulis suam rursus conuersionem,
, su m synthesim atque analysim Quorum disterentias facile scies, si illa quae de ei ζ.: ηψς,ψῆ*R. ROS,quoque aa naturam sint tradita, plenius addidiceris.
364쪽
ocli altitudinem fabricanda culpi hoe modo potest.
Resolutionis. Diuisionis. Definit. Demonstr. cResolutionis.. JDiuisionis. Definitionis. MDemonstrat. σResolui. PDiuisionis.
De particularibus instrumenti cuiusque Methodis dicere hoc loco vel sin i mretis' peruacuum est,abundant enim his ipsis Dialecticorum schol , pleni sunt o-bulis mamnes libri, plenς doctrinarum leges atque artificum monumenta, &nos listicu m 'de demonstratione nonnulla adiecimus in fronte secundi libri. Vt tamen excipiam quantum sit pro compedio satis, breue hoc diagramma pro instrumenti cuiusque caussis lustrare non dedignaberis.
365쪽
ARTIS CYCLOGNOMICAE TAE VLAE P ARTI CVLARIS METHODI PRO
IN s TR v MENTIS FINGVOS.' naturam dispersam atque ex diuisione multiplicem in unitatem colligere, unde catereotiae huius & classes discursionum caeterri inuentionis suae momenium Pu-mum obtinuerunt. o Generalissimum.
Genus in quo eolligitur MI Subalternum. Resolutionis, quae ab M liis compositiocertius) Forma appellaturq Intiina. Steetes quae eolligitur Si CSubalterna. Disterentia vel forma essentialis, per quam collectio fit. H CI. Ascessis a particularibus dispersis ad uniuersitatem. Modus' χ. Collatio subalternorum in superius e L 3. Status in communissimo genere vel principio. LLex diuisionum legibus opposita passim.
. hinc collectio metaphysica effectuum plurium In idem principium, 1 sub nominibus principii & principium habentis.
hinc compositio vera vel resolutio rationalis,specierum in genus, in-ὶ diuiduorum in speciem sub nominibus scilicet entium rationis Phantasita hinc collectio accidentaria plurium vel subiectorum vel accidentium in idem commune,sub signi & rei signatet nomine. Φ Metaphysicum pQuae & caeteris instrumentis & earundem colis Axeplaria α Rationale Q tionibus mutuis communium promptuariorum CPhysicum Linstar inseruiunt. Finis naturam in unitate multiplice est enim multiplicitas duplex continens & contetaὶ membratim discerpere tum innotescat. C Genus quod diuiditur,& magis commune. Species vel minus commune in quod di nolutio fiet. Materies CDivisivaegenerum.
Differentiae per quas fit diuisioαLConstitutrices specierum. r. Descensus a genere ad sipeciem per differentiam diuisiuam. 1. Constitutio specierum per differentiam constitutricem. 3. Diuisio rursus inlatioru usque ad statum in specialissimis. 3, I. Pro vitando excessu, ne 'Vt differeti sint oppositς, ae,i d i quid nimirum sub mem- proitide duae, vel ad bin , c Forma l l brorum aliquo lateat ex- Q rium faciles ut reducatur. v l tra generis ratione huius put ultra specialissimam spe-:a i gratia curandum L ciem minime proueharis s l Leges ex CNon cessandu quandiu in na-u Platone 2. Pro vitando desectu, i turis comunioribus formaestne quid sub generis am dissimilitudinespciei possint.bi tu sit sub membrotu i Non labendu ilico a commualiquo no coprehesum. l nioribus ad particulana,ma V cuius gratia. i xime priusquam ordines in L termedios peragraris.
Instrumetis singulis non minus quam copositis naturalib) suntς suae constitutrices caussar
qua rectius idissolutio ς Formatbulo dices
Exeplaria Metaphysica classis.l ut supra tri- Rationalis classis.
plicia LPhysica classis. Caussis
366쪽
LIBER III. lyx xς obscuras determinet. Vt verae demonstrationi medium subministret. Genus ' Definitum ex utrisq; ut compositum fiaturale, i ut materies rei l quansuam hae partes varient pro cauis; essi- Materies 4 definitar seu partes t Differentias Vt rei dic forma.
i cientis ratione,nam metaphysici; definitionis, partes sunt caussa vel effectiis; Physicae signu I vel signatum,subiectum vel aceides. Idem &I in instrumentoru cetteris generibus uiuuenit. Modus CVt genus sumatur proximum.1 in des legitima LVt addatur eonstitutrix disserentia. - Vt omnibus eonueniat nec quid contineat superfluum. Ut non pluribus definitio competat suam sese extendit natura I Leges ς definiti id est,si nihil ad plenitudinem desit. Vt non sit per aeque ignotum,ne definitionum ineptus circu- in ius fiat. Intellectus
hinc definitio metaphys.sub habitudine expressa causset atq; effectus.l Ratio Emeiens I hinc logica differentia sub nominibus entium rationis, generis, disel ferentiae. I Phantasia L hine descriptio sub nominibus signi atque signati. Metaphysica. Ixemplatia vel classes triplices Q Logica. physica,
ut verum a falso discernat connexusque in propositionibus subiecti & praedicati rationem assequatur. Vnde desuma- Axiomatas tur Vt loci Probabiles. ς Sedes argumenti a '. CLogicae. es elambuc no nisi ita Necessariae.θl D tione distinctae L Sophisticae. LMetaphysicae.
Materii Ex qua componitur, velut L integrum ex partibus - Maior vel assumptum. ,Αntecedensq= LMinor vel subsumptum. Consequens. Demonstra tionis Forma omnis in applica- CModo 'tione medij ad extre- ς De quibus Dialectici plus satis. ma consistit. LFigura a
rab intellectu ' sunt Cτο o,NΕssiete i metaphys. Oegitimet tiae dis Aratione lo-Odemon. c. uersi- l gica O strat. tas j A sensu& phantasia ut sunt magna ex L parte probabiles demonstrationes.
- , , Classe vi exqmplaria . 'Analogistiea ab sSyllogistia uniuers ad par M.ticu . caussis dad effectus traditioni coni- Εnthym modior. mattea. Epilogistica prio Inductiva. ri opposita ad , inuentionem . aptior CExemplaris.
367쪽
23 ARTIs CYCLOGNOMI C AE in il ii μὴ Sed quia vis omnis axiomatis quin ti non tam spectetur in instrumentis singulis,quam in eorundem collatione mutua, conandum est maxime ut hisce perceptis primum velut discursionis logicae elementis primis, paulatiin in orbis totius ascensu descensuque S periphetia teipsum exerceas. Quod ut qua in Giatis dexterrime consequaris, Primum Erotematicam methodum semper ante lematica ratio oculos habe. illam plerique sic diuidunt,ut primum inquirant an sit, deinde iri'. '' ' quid sit,quae causis,qui effectus rei,quae partes vel species; haec omnia ad substantiam propius spectant: ut isthaec ad naturam magis accidentariam, quantum ,quale,quomodo,quando,ubi ambigui generis Videntur proprietates,c yyi lyφ gnata,& repugnantia. Nos haec uniuersim ad 6. redegimus, sunt enim duo' ' quaes ionum genera de rebus abstractim Sc per se sumptis,An sit, Quid sit: Σ. rursus de rebus in oratione compleXim si in ptis, An conueniat, Cur conueniat: a. postremd de rebus ad actionem institutis,vel de his quae actionis nomine copulantur, An fieri possit,& Quo modo. Ad hunc senarium pulchre feruntur quaestionum species omnes, quanquam sint aliae quae ad accident,riam magis pertineant tradendi formam, quam essentialem ac principem, ut Inopnis cκisse cum in operis cuiusque auspicio primum de nomine M subiecto negoth dis ' his. putatur,de ordine partium,operis utilitate, &c. Vnde sic lusimus: μνη Membra decem subeant animo tradenda docentis, Subiectum, series, nomen, finitis,caussa, Esseelus peries partes,cognata remota. Erotematicae methodi cursus ad illam discursionis Physicae ossicinam propius spectat, paulatim tamen ad rationalem & metaphysicam usque prorogeo ηὐμi4. Iur, Vnde & illam hoc potius loco breuissime comprehendi, quod & ratio farracερium anu cultates caeteraS in se quodammodo referat atque contineat: illud vero huc
RV propius spectat,ut cum scientiam tibi ex demonstratione peperisse videaris, pedem non ilico figas, sed progressit in synthesim vel analysim ulterius facto, effectus enectuum, principiorum principia,rationum rationes altius inuestiges,dum ad extrema fere pertigeris. Istic quoque fiat subinde regressis & dium 'ε - gressio frequens,ut liquido constet num ordinis uniuersi oeconomia sit optima in symphoniam inconcussam cuncta consentiant , nec tali vel tali posito alterum sequatur inconueniens vel impossibile,quod pluribus ad paucar spicientibus usuuenit, dum rudiusculae rerum species stib alia saepe, atque alia ν,., is , ,r ha. figura se representat : non minus quam ille marinus Proteus vinclis capiedus, i z. et hia VxQmΠςm ζXpediat in orbi caussam. Eius allegoriam longe pulcherrimam v- ,. i. bin;-ὲ berius alibi prosecuti tumus,&si nusquam non praeterire commode possim, Vi ρ ρ ημi cum locus patitur, quod huius sub inuolucro doctrina ferme haec uniuersa claudatur. Non enim cessandum, prius quam ficta haec simulachra deponat, vultum que naturae proprium absque ulla metamorphoseos lubricitate commonstret. Multum huic rei artis praecepta conferent, magis tamen ut usus Minnatus animo vigor,qui saepe percurrit citius,quam ipsia currentis vestigia vel summus artifex doprehendat. Pro statae istius soliditate cogitabis insuper oc
368쪽
currere passim breuissimum quodam, sed summe admirandum noti cuiusq; pro ii θρ & ignoti, prioris de posterioris circulum,quem nisi natura reperisset,discurreti Iis: et animo passim progressus in infinitum foret. Cum enim semper a notiori sit auspicandum,quan etur cepius Vtrum prior sit conceptus animi quam simulachrum sensibile, utrum resolutio diuisionem praecedat,an haec illam rectius: Iteru nu definitio sit diuisione prior, num definitione diuisio. Apparet enim nihil recte sub diuidi posse,nisi definitum prius nec rursum definiti comode
absque diuisionis praeuiae adminiculo. Idem hic usuuenit quod fabricando MAlia dis'. malleo solet, primum enim procuditur malleus rudis, inde elaboratior alter, cuius subsidio rudiusculus prior denuo ad incudem reuocatur. sed intelligeti pauca. Postremo id quemque in istis monitum volo,ne logicorum horrescant peruulgatas voces,sunt enim arti cuique sua vocabula,utque in prouerbio est, loquendum ut plurimi,sapiendum ut quam paucissimi. Idcirco in uni ni com- Lim-k- ώpositione,diuisione, caute circumspice quid perse,quid per accidens; directe, Iz ἡT' 'oblique; abstractim,concretim; primario, per consensum; positive, priuatiue; in esse dicatur, in fieri; actu,vel potentia;necessario,contingenter; sub huius, illius, vel alterius ratione:quae Voce in quantum beatenus,quatenus, proferun tur. Sunt enim haec ipsa quibus non modo rebus vel summe dubiis,sed & earum obscurς periphrasi quam facillime medearis. Nunc postquam discursus triplicem scalam iuxta animorum partitionem instituimus, contextus omnium optime sic assequeris.
369쪽
LΑΤΙΤ. SCALA IN ORBEM 2. A. PHANTAS. PROFLUENS.: relatione si Caussarum prcceientium indagatio Physica.rnuorIodsta opaci Caurarum proxumarum indagatio Physica. Epilogismus ex consideratione P hysica & dependentiae classe secundum idem ad vim rationalem usque conscendens. siue Analytic . Ordo Resolutorius
et RIVM IN v No E P IC Yc Lo RATIO NALIS ANIMAE signorum collectio A s, aistributio Physica Perae
I A Caussarum proxumarum examen Logicum. L B Caussiarum praecedentium examen Logicum. 3 o Caussarum extrinsecarum examen Logicum. D Instrumentorum fabrica. E9Ιnstrumentorum mutua collatio.
ε 3 Conuersio totius Analogismi α epilog. circa idem.
Qi '' Unicuique dimesioni suus ascensus suus descensust sua peripheria sed lon-
L. t.scati gitudinis scala simplicior caeteris,atq; epilogismo s pius fulta facit circuitum, Q s,. linea: ci cum ducta, Vel circumferentiae circuli comparabilem. Discursus ins '' 'u' latitudinem areς circuli magis vel superficiei orbiculari quadrat unde dc compositior paulo est huius conuersio,altcram pr requirens ut superficies lineam.
370쪽
Discursus tertij scala inter reliquas absolutissima in longum , latum , ac profundum ductilis figura corporis sphaerici plenius representat. Quod si diuul- s Lu is,hiissa istius triplicis scalae extrema reduxeris,ut quae spectamili commodioris gra- 'f' tia in planum sunt exporrecta, ad sphaerae natiuae effigiem denuo innectantur, qua ν=iselum habebis animi rationalis circuitum plenum, / h i. Qui patet in praeceps tantum, tenditque sub γmbras, Quantus ad aethereum caedisu pectus Olympum. Sed ut in caepta semel similitudine persa stamus, quandoquidem in orbe hoc sublunari animam statuimus velut erraticam stellam, imo velut orbis totius praesidem,qui res in multitudinem lapsas ad naturae simplicioris ideas summa pernicitate componeret ,interque tot fluctus, tam varios Qrtunae lubricos flatus, qui foedere certo
Et premere, laxas sciret dare iussus habenas
Ni Iaciat maria ac terras,caelumque profundum Diuili Quippe ferant rapidi secum, errantque per a ras. Proinde dc Mathematicos imitati pro motuum diuersissimorum ratione Di T si 'm' , diuerses orbes affinximus,qui tamen omnes sic coaptantur, ut sphaeram Epi. re cycli unius integram repraesentent implexam circulis tribus ἄτατερ καθ' ορξ ο-γωνον sese intersecantibus, qui tamen rursus Orbes particulares tum intra continent, una suti monstrauimus nuper ad normam exterioris seu deseren tis duplicis attolluntur, sic ut hi communes duntaxat orbitas & confusaneas prodant, paulatim altius exarandas per Epicyclum. Verum age praecedentis sthematis extremae Coronides mutuo sic inserantur. lil iuxtiae tibis