장음표시 사용
421쪽
Sit proposita sanitas humani capitis tanquam primus scop & simplicissimus, sub duplici specie a practico intes lectu concipitur. Vel enimini conserua da,si status naturae cogrum proponatur, fiet illud per similia uti UΤας κοινας ἐννοια est mani s ae
'ormas accia obiectu pa- dentarias in laheticum pasimateriae sinu Isibile seu ter-4 collocatas. lminus ad quec
actio resera tur. hoe dic luimus in suas caussas. Formas principes Saliarugubernatribces essentiam
Instrumentaeias. Medium seu prosagogon ex
huius resolutio est qualis in extremis. Subiectum operi praeficie ς dum seu terminus a quo. Resoluituride rvisus in 'reparare da si affectus
occupat praeter naturam. Praestatur
id ipsum affectus noxij profligatio-
resoluitur in ICommanes. Formas acci- C dentarias P Instrumentarias
Communes C instrumentariaS.r Communes. Instrumentarias. Formas prin- Communes. Medium, resoluitur ut extrema Instrumentarias.
Formas accidentalias LInstrumentarias.
422쪽
LIBER III. 83 Quanto autem unaquaeque indicatio sitaltera prior, & quo pacto proportiones rerum a confusis incedant ad determinatas,maxime ex lubiecto schema- Fouituite facilius assequeris. inadmi
423쪽
Cum apte singula singulis in ipso medio composueris , quod si proposito
scopo sic agens tei ponderit,ut pro consilij nostri ratione similis sit vel contraria secundum substantiam scilicet,quantitatem,qualitate,&c. ipsum amplectere, habes enim negotio tuo non latum commodas caussas δί media ed S: utendi dexteritatem,occasionem & modum. Quod si minus conforme fuerit,uel reiiciendum est ilico, vel adiectione,subtractione unius, aut plurium Dr,us ly ab corrigatur,donec quabile fiat .Erit aute eius hypothesis bona iuxta rationem Regulae falsi quam Arithmetici tradunt, & inter taeteros disertissime meus P. M. parens Gem ma Frisius: nos quoque idem inter discursus logicos obser-
Examen Hiρο- uandum ante notauimus: costabit inquam pro actionis successu semel susce-; Auri' , ... , pta sententia,si membrum aliquod resolutionis Endeicticς seriem non inter-ρ east m. turbet , nec uno vel altero posito maius sequatur absurdum vel inconueniens,erit optima,si caussas cooperantes adiuuet, si tollat obstacula, si rebus
Toti py tyti aduersis vel procul impendentibus aditum intercludat. Quod si quid horu' '' ' aegenda sunt saepius vestigia retro , sudandumque passiim in rebus Obuiis uti in discursu rationali facere te docuimus, donec ad symphoniam qua i : .e dam musicam quam proxime totum hoc systema reduxeris . Exempli gratia, ma ρι, ρuria quod multi virtutis occultae putant,radix plantaginis curat quartana febrem, .. s, .r praesertim si cum Vsus postulat & venae sectio & atrae bilis concoctio una cum
'' euacuatione ante praecesserit costabit methodo actionem hanc omnem non tantum a forma occulta proficisci, quantum ex proportione mutua agentis ad passum ratione substantialis simul atque accidentariae formae, nec non ratione quantitatis,ordinis,temporis,loci. Resolue affectum in caussas, in fommam scilicet subiectamque materiem,atqui accidentia ipsa cum sint immaterialia per se idcirco in horum resolutione subiecto utimur vice materiae: nata accidentia sepius per subiectum definiuntur. Constat in febre eiusmodi affectum ventriculum saepius humore biliose, acri, &ex adustione mordaci, similiter & megenterium. in caussa est harpar obstructum, atque idcirco amplius incalescens unde cum tanta humoris crassissimi copia per haepatis angustias non transmissa partim haereat in propaginibus venae portae, partim in r gionem proximi lienis impingat, ubi prosecto dc adustionis assiduitate in lumum degenerat visco quolibet tenaciorem,necesse est protinus dari medicamentum aliquod ,cui non una sit virtus,sed multiplex loci & temporis vicisibo, M. ιυ his xx ne cum locis asscctis analogiam semper obseruans. Oportet inquam labe multi=lieii jum factatum Ventriculum modice stringat,excalfactum temperet, fluxiones a , ..i ceat,& quicquid affluxetit crudi simul exturbet.In haepate & mereterio sunt indicationum fere hdem scopised quaeritur istis maior incisio,eademque potentior multo in remotissima splenis regione, ubi quaeda vis discussoria pri-plisiui,. vii maS Obtineat. Omnes haS actionum vires vicesque tum ex sapore iuxta Ga leni methodum, tum vitia eiusdem experientia in una diuinae plantaginis radice facillime deprehendes: habet enim gustati primo insipidum quiddam, unde de propter aquei clementi dominium in superficie positum sub occur
424쪽
bilis inseruiens, cui & amplius exiccatae subtilior altera vis emergit in alto hactenus delitescens,quae cum in penitiores viscerum partes vel in venas extimas sese insinuauerit, potenter incidat,frangat lentissimos succos,atque dis cutiat . Huius curationis exemplum vidi in Iurisconsulto celeberrimo & ob'Mil. ιη-
mihi amico summo D. Doctore Elberto Leonino, deinde & in uxore mihi π, ατ
charissima Margareta uehuic enim cum menses ante durasset 3. illi cum septimanas sex, statim ab assumpto iure plantaginis, quartana penitus eXpira uit. Sed morborum historiam& obseruationes penitus admirandas in The-Σ rapeutice pariter atque Chirurgicis,in Epidem iis quoque & Anatomicis sta' ab avitiis hilatim post huius operis editionem,su peris fauentibus,euulgabo. Quod si in
facultate iuris exempla desideras,etsi verear ne sutor vltra crepidam non cui-rum iti IMune-uis palato faciam satis , cum Iurisprudentiae domus sit ciuitas pluriumque Asocietas Cicerone teste excipiam sane illam societatis speciem, quae natura η M Gμη inter humanas caeteras semper tum prior tum antiquior fuit. Vt si de con seruanda coniugum tranquillitate sit quaestio,communis est ea & quam la isti: tu 'tissime patens,quippe quae neque ad ullam personae differentiam , nec loci, temporis,aut rerum aliarum circumstantium definitur. Imprimis ad consti tuendam iuris uniuersalis formam, quae in omnes matrimoni) casus ordine proferatur,opus est acri spiritu,vsu cotinuo,& laboribus inexhaustis. Nam li- cet quam maxime ad perfectionis speciem ea trahatur, sitque talis in rerum natura, qualem velimus maxime,necesse est tamen illius inuestigadae metho dum diuulsam in animis nostris magisque confusam multo quam fuit in negotijs mere naturalibus,apparere;cuius sane nec simplex, nec nimis abstrusa stat , Tatio est: oriuntur enim dissicultates plurimae tum ex parte legum ipsarum, i-xum su biectorum circa quae versantur. Subiecti distinctio pene est infinita,' proinde & caussalis illa connexio modis esterri pluribus potest: nam quae es L mimi 'fectus eiusdem sunt caussae,interdum & caussae effectusque speciem inter se ''mutuo gerunt. Nam in coniugi) ratione cum sit societas animorum, forma & corporis, hic societas animi interdum est caussa societatis corporeae, vel e conuerso,interdum utrumque proficiscitur ab alia quavis extrinseca caussa, ut ex parentum impulsu,& amicorum ,rebusque fortuitis caeteris,ut longe sit difficillimum certum in rebus ita dispersis ordinem constituere. Quin quod grauius puto,videtur forma necessitudinum humanarum totiusque contextus saepe se promptius aperire,quam ipse materialis ordo, cui sit coextensus. p . θ ita enim facilius dicimus societatem animorum x corporum ex rerum pro Ximarum occasione diduci, ut per contractus mutuos, per parentes, affines, νοῦ ita mdeinde & paretum rerumque proximarum motiones siue consilia a catissis praecedentibus mutari. Videtur hic quidem promptissime ductus caussarum ρα mi Oziiiimplex & interruptus, dum partes singulae totius ordinis sub uniuersali quadam abstractaque formarum aut finium imagine proferuntur. sed si materie simul velut formae coalitam intueberis, ut in ipso contractu coiuges Primum,
425쪽
ARTIS CYCLOGNOMIcά deinde parentes,dotem,atque assines proximos,postea & amicos externaque caetera, multa ex materiei ratione multiplicitas ilico,& totius caussalis ordinis perturbatio nascitur, quae illud potissimum praestat,ut ex materie vel sensibilibus rebus de forma non facile iudicemus, cuius contrarium in rebus mere,ata, ia Physicis usuVenit. Quod ad Iuris formam siue animam spectat, vel eo nomi-zr ne necesse est prorsus amethodos fieri,quod legibus ipsis ex circunstantiarum multitudine plus saepe auth oritas atque fortuna quam ratio contribuerit, &Iu 'leκmβ- idcirco mens legum vel sit expressa rarius,vel si expressa est olim, nunc homi-e .uis num incuria saepe, vel vetustate abolita negligatur. Quin desunt plerisque no-femmi ηε. mina, ut necessario ad communissimum reducantur, quemadmodum in crimine doli mali, in crimine stellionatus. sed sapiunt pulchre, mea quidem sen-T, C: tentia,uti Sc medici,cum vel ad authoritatem, Vel occultam aliquam proprie-- φ tatem velut asylum sese recipiunt,ubi rationem rei non intellexerint, licet id istaciatis faciundi Iurisperitis aequa sit magis occasio quam Medicis in negotio suo. Sed in in i 'ρ Mi y- prastat ignorantiam absque aliorum periculo profiteri,quam se iactare teme' re, vel cum honoris vitaeque discrimine inepta simul Sc falsa plurima comminisci. Est δί dissicultatis altera caussa non infima,potissimum in illis principijs τὰ his misi extrinsecis posita,qu tam sunt infinita supraque methodum caput attollusim με φε ut vel Oceanum lebete prius exhaurias,quam species rerum 3c comprehede' re nomina possis. Nam uti caussarum una in alterius ditionem undiquaque transcendit, ita Sc leges legibus permiscentur, fitque hic merum chaos de indigesta confusio, ut cum in matrimoniali caussa de haereditate ac testamento quaestio est, quatenus contractus matrimonialis nomine delegatur. Item cum in caussa testamenti quaestio criminalis exoritur, sua enim cuique ex priuatam. sus, is ... - rQiisl lxio particularis: quarum,ut singulae singulis complica , . tur ratione partium ,rerum, personarum,quantitatis,qualitatis,loci,teporis; ita de intricata maxime est Indicationum species vel ordo En deicticus; quem tamen ita necesse est consentire passim,ut cum vni quod suum est tribuis,suum alteri non auferatur. Haec ego pro Iurisperitis non via methodo deterream,
Graia dissicultatis nomine magis impellam δc incitem, cum pulchri ratio sit in
plurum pauiruta sublimi posita,nec sine labore transigi possit facinus magnum S memorabi-la. Neque vero exemplum eiusmodi a nobis suspicitur, ut caeteros docea ssus Mineruam quod aiunt) in ea facultate praeclaros, sed viam duntaxat digito monstrem . quam semel ingressi cum simul negotio suo determinata principia addidicerint,eam perfectionis methodicae speciem facile consequatur, quan Σ . t m ,Πue humanis Viribus licet. Age vero pro matrimonij resolutione ad misi. . normam resolutioniS Medicae,diagramma eiusmodi statuatur.
427쪽
83 ARTIs cYCLo GNOMICAE Haec omnis in Iuris negotio coacta nimium dc violenta ratio est, cuius imi
z: tamentum non tam proinde ut necessarium, quam pulchrum atque possibi-
ζηρ 'se' le temonstraui. Coactam censeo,quod hic sit forma proposita ceu colligadaisi passim ex ipso materiae sinu,cum tamen in Iuris rudentia aut non sit semperia . . I. annexa materies, unde & mens aliquid sussicere debeat in illius locum, prae- Taunuαὶ, sertim sub conceptu uniuersali aut si materies adiit, diuulsa haec penitus feratur & discontinua, nisi quatenus a forma totius negotio ordinata maxime atque continua ad illam perpetui nexus cathenam auream religatur, ut po-ιών istae lius isthic ex forma materiem,ex unitate Idaearum unionem umbrarum atq; i ii-ym, imaginum, quam e diuerso cernere soleamus. Quod in artibus caeteris nosegnius obseruato, quarum praecepta quae καταληφές a Graecis dicuntur,circa A WΤομηθὸ res dispersas δί discontinuas occupantur. Sunt autem dispersiς eiusmodi,' 'U' non perpeturn seruant inter se mutuo caussae effectusque necessitudinem: sed nunc se habent uti effectus & caussa , nunc uti effectus eiusdem caussae, nunc demum ut circumstantium rerum momento impulsis πεφνας . leni in partes varias inclinantur, cuiusmodi sunt ea quae ἐπεφυκότα Arist teli recensentur. Verum ut huic incommodo succurramus , statuenda est methodus peculiaris altera, non tamen re ipsa, sed solo compendio a priore diuersia,quam nos a resolutione finium,ad quos tanquam scopulos cunctas dirigimus, τερισκοπα haud male vocemus, vel finalem, si Latinis placet. Nadc ipse Cicero ad Herennium,omnem collocationem, inquit, ad finem accommodo. Quin & consimilem methodum secutus est maxime Plato, taleque
diu uir subaudias passim,quoties diuisoria Methodo potissimum usus esse dicatur, iusti. non quς sit simplex diuisio,sed mista quaedam discursionis species ex diuisione & resolutione intermedia. Vt cum proponitur beatitudo tanquam vitis ivia. mus finis,dividitur ea in felicitatem animi,corporis, atque fortunae: Felicitas animorum resoluitur in suas caussas proxumas, ut virtutes; hae diuiduntur
rursus in species suas, Itistitiam, Prudentiam, Fortitudinem,Temperantiam: quaeruntur postremo singularum caussae vel media,ut Iustitiae ratio sit tribuere cuique quod suum est, huius ulterior forma in legibus comprehensa est, diuiduntur iterum leges in diuinas atque humanas. Procedes hoc modo vel in infinitum si libet,ut varient vices nunc diuisio, nunc resolutio sequestrata u. h,αν. φὶ. Gpς in xςrie,ispe& intertexta cum usus postulabit. Hanc Methodi ratione piij, nihil es, ego in methodorum tabula velut diuersiam speciem nolui recensere,tu quod
IIIp..... accidente duntaxat a caeteris disterat in perfect1one scilicet; tum quod ex in-
nou. iam stra. finita eiusmodi Varietate cofusus animus res, latequa probe gustarit,saepe re
pudiet. Quin si bene consideres, multum assinitatis haec methodus obtinetriculum in conii cum illa catholicae methodi parte,quae ante discursus triplices fine propositu' ρIU U soluit in diuersorum conceptuum rationes,ut quae sanitatis curam in conser
uatione dirimit partis sanae,& profligationem affectus contrari) . Tantum in illo dissidet, quod progressa ulterius nunc resoluat,nunc resoluta diuidata r-marumque ordines omnes sub ipso finium priolum posteriorumque nomi
428쪽
ne comprehendat. Nam ut Verum ingenue fateamur, essentialis rei cuiuslia , bet forma totum quiddam & Omne potentia. Cit, Unde nunc. finiS, nunc u seu iamia, effectricis caussae rationem includit , interdum & vice materiae, vice totius
compositi,quod ab eadem maxime definitur. Id commodi habet c Metho , .h-I. dus,quod materiem non necessario semper innectat, nec alias ferme nisi camea sponte se rebus consideratis agglutinat,ut aegre diuelli possit. Accedit coni 1 moditas maior, quod discurrentis ordinem varie possit inuertere, modo ipsa principia seu priores formae ad finem ita c6sentiant,ut alibi mutuo non aduersentur. Sunt ergo istius breuissimae leges: Prior, Ut finis simplicior in particula- u fh, s hisp. res ordine dirimatur,sic tamen ut ad bimembrem distinctionem, si fieri possit accedat quam proxime. Secun d b, Diuisae in particulares maxime conceptusi irationes paulatim in caussas, media siue principia dirimantur,eademque rursus diuisione noua nouos quoq; resolutionis ulterioris ordines trahant, donec ad prima fere totius discursus elemeta pertigeris. Tertio,Sicubi sese osteri ma- steries licet abruptim,non tamen est negligenda,sed &vna resolui debet,quousque formarum essentialium termino sit exporrecta. Conspicitur ea potis limum in illis postremis resolutionis ac diuisionis partibus, ut in exemplo sequenti est manifestum. Quarto, Iidem fines diuersis aliquando medijs com- . parantur,ijdem medio subinde de fines maxime differentes, hinc tam diuersi resolutionis ordines ex oppositis finibus per plura media,quae tamen desinant in unum idemque principium. Quinto, Formarum ordini debetur examen , triplex,in longitudinem,latitudinem, & profunditatem. via tamen cum sensus obiecta propria non suppeditato quam simillimis ratio sit ineunda.Sexto, εFormae si militer ad formam per omnes dimanationum partes debet esse consensus mutuus per io. genera & Categorias ab Aristotele constitutas. Septia Tmo, Saepe etiam dispersi fines opposito ductu denuo ad priore simplicem referuntur,qui duos tresue fines in se sic comprehendat , ut diuisioni opposita
compositio in diuisionis locum ceu postliminio reuocetur , persistente ni- Exemp- in ,hilominus discursus totius analytica forma. Verum exemplo melius haec imnotescent.
429쪽
430쪽
vide, ut huius scopi Analysis solius formalis ordinis distributione in conti- -υώ.nuum proferatu ac Vt priores scopi sub finium nomine, praecedentes autem sit bessieientium caussarum ratione potissimum sint comprehensae. Materi s uisu his, circa particulares maxime sectiones emergit,diuulsa fere mimisque coli rens, nisi ubi formarum virtute cotinuatur tum in legislatoris animo,tum in men- se Lis,li . te naturae opificis. Vides praeterea quopacto totius scopi sint distributiones pi,iuri disin duplices,recto quidem incessu per diuisionem magis Dialccticam, vel totius finis in species,vel partes δί rationes varias,ex quibus consistit: Transuerso rur Fua. sus per resolutionem magis caussalem rei constituendae sc1licet in sua princi- φpia proximiora primo,inde & remotissima,sic ut resolutionis ordo. hic uniuer- Pefinitio sum sus non tam sit proprie diuisio rerum sub finis nomine contentarum, quam fi hq εnis ipsius dissolutio&consecutionis finalis Anato me , in qua tamen longe id difficillimum est,diuisionis logicae partes a resolutionis caussalis partibus apte Di. .,si sit
seiungere,cum ipsa diuisionis membra videantur non iniuria finis iam diuisi V 22 . caussae siue principia. Nam & collectio specierum generis ipsius sermalis ratio Fis; GPest,uti & partes sint velut elementa totius integralis. Fiunt itaque pro eodem scopo distolationes variae, proque artificis arbitrio, & dexteritate vel numero infinitae, quae tamen ad unitatem quo propiss spectant,eo sint meliores minusque confusae. Interim & uniuersalium finium Analyses quoque sunt uni- δε cui res uersales,vii 3c minus communium particulares magis atque distinctae. Ten- tandum adeo ex dissolutionis cuiusque partibus ad normam ante praescriptam,ut progressi istant in Longitudinem, Latitudinem & Altitudinem, tam pro parte passibilis subiecti,quam eius quod actioni praeficitur : In utriusque
analogia per Endeixim signi ficata uniuersus rei cardo versabitur. Poterat remis 3 eni m in Actionis resolutione illud ad eius integritatem constitui loco in trin- 2 .
secae rationis caullaeo proXImae, ut neque facIamus alnS, neque heri patia- exammata Riamur, quae nolumus fieri nobis. Poterad deinceps ad huius scopi consecutionem statui ulterior ratio & quodammodo natura prior siue antiquior ex. libris de Republica Platonis, ut iuxta primaevas legςs omnia fiant communia,tollaturqiae Meum,SI Tuum ex Ciuitate. Verum etsi haec sit idea ciuitata pol statua1Platis optime constitutae, quia tamen idipsum pro huius aeui necessitate ratio. nem Iuris Ciuilis obturbat, nec iam in isthac hominum corruptela locum naturae ius habeat, cuius duntaxat impressa Vestigia manserunt in animis nostris,idcirco ita id moderandum est,ut studia quidem nostra imprimis hucusque contendant, naturae tamen iam labefactatae atque praeposterae indul
gendo tribuatur cuique quod vere sit suum , ita ut suum illud quisque suum ae die'
sic cogitet, ut natum commune pluribus non ignoret . quodque commune in Plato.
st omnibus, ita commune, ut quisque ex eo earpat sibi quod satis & neces- aer j Isarium, cuius moderatio ab ipsa natura est , a lege naturae imitatrice deter- stim da repu- minatur. O ingens cura S prouidentia Deum,quae non in rebus creatis dun- i δεν, vii taxat omnibus sed & in creatoria usu,in actione mentis humanae ide δί unum ρη .gη- ΣΦ& multiplex, idem comune & propriu sic esse voluerit, ut ex duobus su m me M m et pugnan-