장음표시 사용
431쪽
pugnantibus una totius musica si pra Orpheicam lyram atque Pindaricam
D s h ἰοpui ,- longe tollatur. Nec satis mirari queo, vel doctissimos viros tantopere Platonis 'μ μ ii Rempublicam chiminates, quod bona communia,quod communes animos,
μ' communes quoque uxores & liberos esse voluerit, male ipsius studiu mordax
Contra Lης πλη-& Epicureicus Lucianus excepit , male quotquot ipsum de bruta illa de corporali communione locutum existimauerunta etsi enim vel fortunarum, .mρη em yς vel liberorum,S coniugum faciat mentionem, sic illas communes voluit, ut 'i' - r/μ' alteriug satagens, no minus curaret publicum bonum quam suum de ut animus vel totius forma nobilior corporeas omnes in se comprehendit, itat ouet idipsium & animorum coniunctio coniungit & curam exterarum rerum,VXOrum,pro-lium,parentum,fortunae, & corporeae valetudinis. Qu9d vel omnes aequales esse voluerit, non ideo sustulit ordinem ab uniuerso, cum alibi contrariu po- ius re in umia tius attestetur: sed partim id voluit,vi in eodom ordine distincto, plurium sit h summa aequalitas,partim ut ita minores maioribus serviant, superiores vicisD
vnim constr- inferiotibus,ut mutua quaedam necessitudo & fortunarum contempera
m ὴὲ ἡ tio videatur,iuxta illud Euangelicum: Qui maior est vestrum, sit quasi mini- g u 9- ηδ mus. quod recte obseruant& nostri Sancti Pontifices, dum sese gerunt ut seri'' 'l' ' uo; seruorum Dei. dum in Ecclesiastica hierarchia minores obediunt maioribus ordine, illi e diuerso his necessaria subministrant , unde felicitatem
communem omnibus voluit,non sic ut omnia omnibus communia statuantur, sed ut nullum Reipub. membrum vel penitus laboret, vel solum exuperet in felicitatis ratione. Quin silcommunis in omnibus omnium symp in vi mulim theia,sintque omnes eiusdem felicitatis consortes pro subiecti modulo, prout '' cuiusque natura capax existit. Nam & naturae constituit ordines 3 diuerses quidem in republica non minus quam in Musica quavis , in anima hominis, crus Um diai- & corpore,in mundo maiore atque intelligibili superiore; sed tamen ex sym- ' metria omnium ad pulchri unius aequalitatem optime consonantes. Sic sane .cias. Officia eadem & Viris & foeminis imperat, minoris ferme maiorisque rationeris ordinum in distincta,cum eius uniuersa relatio sit pene analoga & ad idem unum. Hanc
,- 2 zi mentem fuisse diuini Platonis,nemo inficiabitur, si quis contentum eorum I .hialis . Omnium Vide x,quae libris De regno,Deque republica,& toto ipsius philos
, seis.. phiae syntagmate per colloquia celebrarit. Quanquam & alia ratione potuerit ἰM ---- excusati,quod ad illud respexerit ius primaevum & penitus naturale cuius posterius alterum,imago solum, ac velut umbra dicatur. Deus enim iustitiae suae imaginem pectoribus nostris insculpsit, per quam naturaliter inuitamur ad amorem iusti & aequi, deterremur ab iniquo & iniusto , quod sane ideam appellant philosophi σοργην φυσικην.Sed quia naturae primaeuς permutatio na tiuum pene in animis plurium legis characterem aboleuit, sintque paulatim propensiores homines ad amorem sui effrenemque concupiscentiam; idcirco Imii se dati ne ad peccandi licentiam fenestra tot improbis relinquatur,si sola naturae lex m l μ' ' omnibus exigatur, necesse est: alios legum carceres inueniri, quibus ad p erendum publica necessitate cogantur, ut pulchre Iurisconsulti in lacultatis suae
432쪽
suae libris Isagogicis demonstrarunt. Sed refero gradu unde digressus fui; illud
etiam atque etia moniturus, Ut in scientiis istiusmodi, quaru subiecta magis a is ζι .et materie sint sequestrata, Vel materiem discontinuam adipiscuntur, hanc ser- ip us uent praecipue Methodi formam, S in diuisione compositioneque sese im primis exerceant , prasertim cum & in facultate nostra saepius usuueniat, ansis , M. ut forma se consultantibus ingerat prius quam formae substiata materies. Ita enim in febri propter variarum rerum coplexus infinitoS,quoties vel tem- ct ismiat poris angustia,vel totius περι α ως multiplicitate fines distatuere accurate nolicet,sic fere procedimus Vt febrem corpore liberemus. est opprimendum humoris huius vel illius incedium,incendij Vis absque sublata putredine auferri non potest.lterum ut putredo auferatur, tollendaestini huius vel illius vasis, aut visceris obstructiones,quae putredinem pepereruta obstructio no ausertur demum nisi medicamentis partim,partim dc bona Victus ratione ; ac demum nisi mali fomes penitus extirpetur. Vtcumque tamen ita resblutionem medicam praestiteris,occurret passim implicata materiae ratio, unde & eiusdem analyses intermediae reqvirentur,quas expedire fas est,cum usus maxime siue recessitas postulabit, in omnibus alioqui resolutionum partibus prolixa si pe& supertiacua etsi ad conseruatione humani corporis nullus sit nimium effusus labor. Costare iam satis existimo Naturam cetiologismi uniuersam in inuentione graditione,atque iudicio posita,per indicationes maxime designa- tia,tri,substantiarum, quantitatis,formarumque materialium nexu perpetuo cohaerentes.
Quis Dem hanc Mugli,quis nobis extudit artem Vnde noua in sus hominum experientia coepiti Pastor Ars aevi fugiens Peneia Tempe, miμου ut fama) apibus,morboque,fameque
Tristis ad extremiscrum caput astitit amnis, Multa querens,atque hac clatus voce parentem, Mater Cyrene,mater quaegur ris,huius Drene. Ima tenes,quid me, c.
Necessitas rerum humanarum,velut artium omnium & Methodorum imuentrix prima,a Poeta opi. m .celebratur: huius inuentionis negotiu fabulet comparatur,cuius personae principes sensus humanus per Aristatu insinuatur, virtus imaginatrix per Arethusam,intellectus per Cyrenen matrem. Ar ψήμ.
quae Anitum thalamo lubfuminis alti
Sensit,eam circum Milesia Nessera nymphae Carpebant, ali saturo sucata colore, Drymoque Xanthoque, c.
Infusae scilicet desii per notiones simulachris nonihil sensibilibus implicatae.
Inter quas curam ci mene narrabat manem, Vulcani Martisque dolos, dulcia furta, que Chao densios Diuum reserebat amoreI.
demonstrata. Tetitu Metus Poetica compre-Jhesio per Alista fabulam ex Greet. . circa finem. Arist M.
433쪽
Nam per amore illa diducitur maxime estinuitasseu rerum dependentia mutua, cuius confusa notio ab intellectu primum in inferiores antime partes est propagata.
Sed ante alias Arethusa sorores Pro piciens summa favum caput extulit Ῥnda, Et procul a gemitu non frustra exterrita tanto Oreme soror, c. Vides ut virtus imaginatrix a sensibus excita intellectus potentiam pro imuestiganda natura rerum in subsidium vocat. Huic perculse noua mentem formidine matex Duc age,duc ad nos fas illitumina diuum Tangere ait imul alta iubet discedere late Flumina,qua iuuenis gressus inferret, c. Ita quide res primo sensibiles imaginatrix virtus corporib8 abstrahit,quibus. histratis amplius intellectus influit, atque in naturae penetralia penitus ducit. . t illum curuata in montis sariem circumstetit munda, Accepitque sinu vasto,misitquesub amnem. Hi sunt confusae primum discursionis circuli,quales excentaici de deseremtis nomine nuper sunt insigniti. Iamque domum mirans genitrisis humida regna, eluncisque lacus clausoslucosque sonantes, Ibat, ingenti morumpebactus aqgarum omniasub magna labentia flumina terra. Spectabat diuersa locis Phasimque Locamque, Et caput Ῥnde altus primum se erumpit Enipeus, Vnde pater I Iberinus, C. Haec sunt nimirum primae discursionis rudimenta, a sensu & intellemi ob scura penitus, & fecundum alteram partem indefinita , ut demontiatum est supra. Sequitur animi purificatio maior, Manibus liquidos dant ordine sontes, Germanae tonsisque ferunt mantilia Missis Et min: Oceano libemus,ait simul seprecatuη
omnis.. Oceanumque patrem rerum nymphasque sorores..
Hic sane inducit fabulae personam principem vim Rationalem, scilicet sub Oceani nomine propter ipsius orbem latissimum, an trique totius marginibus exporrectam ditionem, propter aestus.reciprocos,fluxus refluXusque continuos,in cuius sinu tandem ille reconditus Proteus naturae multiplicis vultus multa obrutus aquarum caligine delitescit.Tres itaque discursuum orbes illius gratia commonstrantur. Ter liquido ardentem perfudit nectare Vestam,
434쪽
Ter flamma ad Ammum tecti subiecta reluxit, omine quo firmans animum sic incipit ipsa.
Summam Inuentionis Vim in ratione collocat. Entis Carpathio Neptusi gurgite rates Caeruleus Proteus, magnum qui pistibus aequον Et iuncto bipedum cursu metitur equorum.
Sunt hic sensibiles species per Imaginationem transmissae. & notiones per intellectum. vide vero deinceps rationis infandum numen,naturaeque vim aratione comprehensae. it namque omnia πates,
Quae sint, quae fuerint,quae mox πensura trahantur. Quippe ita Neptuno MFm est,immania cuius
Armenta turpes pascit Ab gurgite phocas. Accedit demum ad Rationis Methodum, ipsiusque discursionis orbem sollitissimum.
Hic tibi nate prius vinclis capiendus,ut omnem Expediat morbi causam, euentusque fundet.
Quam expresse vero ad 2 ologismum & Indicationem hax visus est re tulipei Nam siue vi non vlla dabit praecepta,nequeillum
orandosedles,vim duram Ῥincula rapto Tende, ii circum haec demum frangentur inanes. Quanta vero sese aperiat rerum &circuloru multiplicitas, & quanta imaginum indiscussa congeries nutantem animum a recta interdumiemita tras. uorsum serat, pulchre in sequentibus docet. Verum Ῥbi correptum manibus Mnesisque tenebis, Tum Hriae illudent ecies atque ora ferarum. Fiet enim subitosus sorridus,Graque tigris, Squamosusque draco. Quare nisi ad discretionem veri a falso incumbas gnauiter, peraeuiu fumrit, ne vel sero scientiam consequaris. Atque is Ῥinclis Excidet,aut in aquas tenues dilanus abibit. Quare totius Endeixeos & Methodi summam ita tandem complexus breuit r. Sed quanto in magis formasse Ῥertet in omnes,
Tanto nate magis contende tenacia vincla, Donec talis erit mutato corpore,qualem
Mideris incepto tegeret cum lumina somno. Id est,donec totius resolutionis ordo constans quam maxime Videatur,nec uno vel altero posito aliud sequatur absurdum. Sequitur exercitatio.
435쪽
si latere in m iis,quo plurima tento Cogitur,inque sima sindit e Ῥnda reductos: Deprensiis olim flatio tulit ima nautis. Multa hic rursum de singulis χαραφρας ιδως. . Intus se ' Proteus tegit obiice saxi: Hic iuuenem in latebm c.
Et paulo post de naturae occultioris imagine, diicurseumque congenitis
eum Istanti circum gens humida ponti Exultans rorem late dispergit amarum. Ipse, elut stabuli custos. c. . Rursus de Methodo & ratione inueniendi rerum abditas caussas Vix defessiasenem passi s componere membra,.
Cum clamore ruit magno,manicisque iacensem Occupat.illeseae contra non immemor artis, omnia transformat sese in miracula rerum,
Ignemque,horribilemque feram,fluuiumque liquentemrVerum Ῥbi nulladigam reperit fallacia, victis D stes redit atque hominis tandem ore locutus.
436쪽
Hare est fabulae totius laeta Catastrophe, huc omnes ingenii nerui& vires intentie penitus aspirabant. Aperit tandem Natura caussas, quibus inuentis, ad reparandas apes ante deperditas miser Aristaeus, Haud mora,continuo matris praecepta facessit,
ad delubra venit monstratas excitat aras, Quatuor eximios, m .
Ab ipsa Analysi ad Synthesim,a contemplatione ad actionem proficiscitur. Hanc mentem tanti viri plusquam Platonici , ac Philosophicam allegoriam
nescio an quisquam ante nos animaduerterit,cum tamen si totum discursum perlegas,eodem loco in Unum conspirare senties uniuersa. Adeb vel poetis Panaram .
ipsis quorum furorem Plato tantum in infimo statuit gradu) diuinae istius methodi discursusque triplicis character inolevit. Quin ipsam Platonis philosophiam ex horum ossicina non aliter effluxisse,quam ex Oceano Maeotis, ex Maeotide Pontus, ex Ponto Hellespotus,ex Hellesponto Pelagus, testis est Max. Tyrius sermone 16. cum de Homeri mystica Theologia praxiare disserens,eandem ab Academiae iniustis legibus vindicaret. Authoris carmina eo prolixius enarraui, quo nostra haec accipi maiore cum voluptate voluerim, si iis deduxe- memorique menti sui ex carminibus solet) firmius adhaerere. Manifestum ἶλl--ἡώ insuper ex ante traditis puto, quae sit Endeixeos & artiologismi mutua necessi- comparatione ludo: videtur enim subinde confundi utriusque ratio, subinde tanquam in vices partita ab animo comprehendi Mihi profecto natura visae sunt complicari,sic tamen ossiciorum alternata vicissitudine dirimi, ut una alteri nunc effectus imaginem,nunc caussae atque principij prae se ferat. Interdum enim ex caussarum tractatione,endeixis nascitur; interdum ex endeixi rursiis cognitio caussae, si tamen totius discursionis extrema consideres, unaque & nominum vim, nobis quidem discurrentibus postremum quiddam est aetiologismus, caussaeque cognitio : primum vero ex classium genere triplici petita indicatio, sic tamen ut per discursionis curriculum reliquum & vices varient, & n minum appellationem.
437쪽
M.tus Caib. Habes demum ex arte Medica cuiusuis doctrinae & cognitionis celeberri--, mos fontes, imo velut immensi cuiusdam Oceani caput, & septem plicis ostia Nili quae cum repereris,illud quoque te cogniturum scito,in quo potissimum fortuna nepoth tui,imVN artium quarumcunque & vitae felicitas collocetur. Nam liue intentiam nudam,praesentius cilicet,praeterisorum, futurorum,sCu ζ ,-kz recte dicendi methodum, seu agendi dextere cupiamus, vis omnis ubique in tz- - tremotu praecipue analogia possita est.Vt in praedictionibus Astrologicis,ubi .i ad Oh,. simplicior resolutio est, quia de mutationibus quaeritur siblimarum rerum..ia: ovilia. VI de thae cieantur inquirimus primum: atqui elementa si1mplicia constat a supernorum corporum lationibus assici; hominem vero partim a concursu sortuito, partim ab Astris,partim a Deo solo atque instrumentorum materi ,aut tu A boloso etiam a libera Voluntate, quae canos ultra cum libet & astra transcendit. Sp
ς et ' ctantur itaque pro cuius': euentus genere id quod assicitur, quodque assicit,
utrumque resolutum in caussas vel partes extremach scrupula,quorum medio proportiones essiorescini,secundum substantiam,magnitudinem,numerim ,2 .ri qualitatem , locum, & xempus, Unde propemodum quid praedici debeat, δίz: . '' quous': haec facultas progredi possit,absq; negotio colligemus. Quod si vide-ient caeteri, non ita Vel tribuendo nimium artem hanc vltra quam par sit Varijs
438쪽
LIBER I II.syrijs superstitionibus infarcirent,vel derogando plus sitis opificis nostri largam benignitatem infringerent . ut Picus secit, affectu magis quam veri studio in Iηi, etiam. hanc scientiam concitatus. Quasi non artibus singulis atque scientijs suae sint imposturae, sua superstitio, M abusus intolerabilis. Quasi adeo quod imperiti
sint homines, quod caecus animus vel ignorantiae tenebris vel cupiditate praepeditus, quod rerum principia dissicillima,remota paulisper oculis, remota at ribus nostris, idcirco scientias earundem esse sit inconueniens' Sed nos istius doctrinae particularem Methodum & nunquam hactenus obseruatos cano. nes, nobis autem ratione firmissima atq/ usu assiduo comprobatos propediem x Methodi δε- in vulgus spargere meditamur. Quod ad orationis methodum spectat, nonne 'id ante omnia in Oratore praecepit M. Tullius, orationzm non tantum con- Omistri4. structione verborum & rerum multarum electione firmandam, sed & omnes iis , ut bis animorum motus, quos hominum generi natura contribuit penitus pernos cendos, quod omnis dicendi virtus in eorum qui audiunt sedandis mentibus aut concitandis sit exprimenda. Quare & disertos plurimos λονγδαι- eloquentem neminem, nisi rerum cognitione imbutum, nisi perfectum philosophum putat; & hunc quidem cernebat animo, re ipsa vidisse minime,fatebatur. Itaque cum pro rerum partim, partim pro personarum qualitate sit temperanda oratio, sintque istorum primae differentiae tres; idcirco& styli differentiam triplicem adaptauit, duas quidem extremas ut grandiloquam Vnam grauem,alteram remissam Sc tenuem subtili quadam pressi, que oratione limatam , quarum sit altera media temperata in neutro exceb
mo ab eloquete oratoria fatuutatis Methodus. orationum 1 nera
lens utriusque particeps. Harum singulas in sua diducit printipia, rursus resoluens unam quamque in sententi rum tropos & schaemata,hax deinceps in verborum figuras ut elementa. Vbique autem sicut reliquarum artium, ita & s a iuris hic fundamentum est,uidere quid deceat, ρεπον appellant Graeci, decorum aza. TCicero , qui proinde mouendorum affectuum duos statuit velut cardines ait. Vires urtesignanos i ,- , cuius rationem pulchra similitudine a pictoribus ducit, quando sane nec sartor Vestem, neque calceum sutor, nec aedificium ar- tibi o M chitectus probe nisi pro rerum quibus aptantur necessitudine comparabit. Vt det. ἡ ψάitaque nullius est essicaciae absque anima corpus,ita nec absque rerum cogni- eorpori,id Οηstione pollet orator, qui non δί humilia subtiliter, & magna grauiter. & meta 'μ discr1a temperate dicere potest, quem etia inuentes nul luam , quis vetat ut v
animo sipeciem comprehendas Eatur demum ad actionis omnem essectio- tui I A. nisque disciplinam , isthic non tantum rerum cognitio simplex, caussarum iii 'effectuum quo proportio in naturae essicientia,sed & compositi naturalis unius 'φ' ad alterum , agentis ad passum committendorum inuicem pro intentione animi nostri, quam nos imitatores opificis nostri ad illum naturae archetypum ceu Polycleti regulam iugiter applicamus. Vt si quis palestrae Methodum vel artis Athleticae velit, spectandus est ille qui impugnat,& is qui oppu- gnatur primum. atqui in impugnante spectatur hostilis inuasio, siue aggressus, . δετ' Minserendae plagae dexteritas. Contra in defendente regressiis, & aduenientis Nn a. plagae
439쪽
plagae repulsio. Sunt itaque haec artis illius principia parte quidem passibi.
lis rei regressus, repulso, a parte activae rei inuasio , vulneris illatio sed & hic
utrobique multiplices modi, penes omnes positiones corporis, penes instrumentorum variam rationem. Vnde priusquam theses vel antitheses omnes expediant ordine re lutorio ad elementa priora vel progymnasmata deducuntur, quae solent praefigere,ut & arma & manus & pedes 3c reliquum corpus hac ratione in omnem habitum atque occursum quam celerrime assuet r. na.- faciant. Ita & in arte Nautica ut haec sit inter mechanicas exemplorum plu- μμ rium loco disceda est loci natura,& qua vela dare constituas; discendum anni tempus,& syderum consti tutio praesens. Haec a parte passibilis rei, cui oportet respondeat & nauis materia,& forma eiusdem uniuersa,ipsius quoque gubernatoris industria & fortitudo,qui scilicςt ventis Nec premat aduersis nimium, laxet uesecundis. Mira profecto inuenta dom incenauticae,& circa hanc ipsam ingenioru stu- Architectura. penda miracula,ut patet ex monumentis clariss. viri Petri Nonis. Sed longe hanc artem exuperat Architectura, quae propter usum mortalibus necessariu, propterque principia Geometrica, a quibus aciem nunqua deflectit; propter denique effectus tam admirandos, ut omnem copiam laudis, omnemq; eXuperent orationiS Vim,digna mehercule est, ut supra Nauticam S Pictoriam etsi istarum quoque ratio, ut aliarum artium in Mathematica proportione consistat) in artium maximarum & liberalium numerum referatur. Quod uti fr-mius credas, solum tibi vel Archimedem illum Syracusanum prae oculis statui velim, pugilasque omnes & machinas contra Metellum Romanum consiu-iem, cuius historiam disertis admodum verbis inter illustrium vitas Plutarchus expressit. Vnum hic equidem silentio praeterire non potui, cuius inuen tum si probe examines, vel Archimedis inuentis hactenus vel Vitruvianis omnibus non paruam caliginem offudisse videbitur. Eius est author vir illustrissimus Francorum Regi ab eleemosynis atque a consiliis, Abbas reuerendiss. S. Elysij Philibertus de L orme, in omni Philosophiae genere praeclarus maXime, praesertim in Mathematicis & Architectura: cuius eam existimationem esse,.s.,ia Parissi audio,Vt aedificia integra & turres vastissimas a fundamento facile de
in labit quodia paruo negotio transferre ad aliquot stadia possit. Nunc opus eiusdem in--η W-- signe prodi)t, eo respiciens, ut sumptu exiguo vel ex lignorum frustulis paruis cum semper magnarum arborum non sit ubique copia) compactis inuicem parare ingentes trabes, arcus, atque parietes possis, vel nullo adhibito ferro, Coem Cnto,aut eius generis nobiliore materia. Atqui ut paucis eiusdem negothelementa longe pulcherrima possis concipere, aptantur partes in longitudinem primum proportione superioris ad inferiorem , factoque ad commissuram utriusq; communi sinu: quibus ita compositis iunguntur in latitudinem aliae eodem artificio fabricatae,ut & logitudo & latitudo respondeat cum certa sinuum analogia. Transuersim denique &velut in altitudinem iunguntur elut principio masculo columnae vel arcus antedicti in eam effigiem totius Operis
440쪽
LIBER DI. Io Ioperis, quam conceperis primo,intercedentibus clauis ligneis,qui cuncta copulent atque connectant. Figuras ex illius opere in hunc decerpsi locu ,partim ut studiosi ad utilissimaei' lectione invitetur etsi vinovedibili sti spes a hedera non sit opus in parti ut huius intuitu & in nostra sphari a compositionis imagine, δίin naturalibus caeteris idea
qua primum ex rebus pusil utar. lis apta proportione coagmentatis inuicem, vel naudus struatur hic uniuersUS,
quo forsan & illa eorum opinio spectat, qui cuncta
non inepte forsitan ex atomorum compositione & diuulsione fieri sunt arbitrati. Eamus ad facultates superiores. In Medicina quidnam est illa partitione prius,quae sanitate humani corpo 2 Iη medici ηε. a is in formam atque materiem secat,utramque in similarium & instrumentariarum partium symmetriam,& huius gratia paulatim maiora instrumenta in minora, donec ad minima per anatomen deuenituriSimilares quoque continentes in contenta diuidit & impetum facientia,SI hqc postremo in elementa prima,a quibus regressus per synthesim fiat, si artis faciuda sit constitutio. Eodem modo sanitati contrarios morbos inquirit, primum a symptomatibus ad morbos ipsos natur pugnates,ab his postremo ad morborum caussas, caussarumque principia,quae pene tot numero patent,quot sunt naturam quae foueant atque conseruent. Assectionum genera cuncta cu vestigaris, ad ea procedi volunt, quae vice agentis aut instrumenti accommodi loco vel sanitatem similem seruent,vel morbum morbique effectus de causas eiusdem sibi contrarias eradicent. Iam utriusque proportione deprehensa,ad ipsam ultimo curationis conseruationisque methodum peruenitur, inuentionis via per analysim coepta,traditionis per synthesin abseluta. Quid autem in iuris prudentia' ,
nonne ad tranquillitatis publicae & iustitiae conseruationem operi materies dolia. velut subiecta ciuitas est,nexusque dispersae multitudinis in unitate i legum Vero constitutio velut anima rei p. eiusdemque concordiae velut efficiens causa. Dirimatur itaque &ciuitas& hominum contractus in causas sitas usque ad elementa, tribuantur &aequi leges & consuetudines, usque ad illas naturae primaevae subobscuras notulas legumque leges,quibus resp. non secus quam Nn et mundus