장음표시 사용
71쪽
lanitate in quibus consistat. Trisi praecipuam facultatum communi adxιο-
Habes & eius exemplum vivax in Imperatore quondam Carolo quinto, cuius iustitia flammae iuncta clementiae,cuius prudentia,temperantia sortitudo semper inuicta in eiusdem filio, ac rege nostro Philippo sic reui rescit, vi
cui & aequa potestas imperij,eidem sane & morum atque fortunae,ei de merito & praeclare gestorum,paternarumq; virtutum omnium infusa species tanta quam haereditario iure credatur. Modus autem quo res dispersae ciuium in unitatem optime reuinciutur, primo per illas naturae comunissimas leges,deinde ciuiles & municipales priorum asseclas reperitur. Sunt autem & Medicinae. Iurisprudentiae,& Theologiae practicae, iuxta connexum illum perpetuum animorum, corporis atque fortunae, ferme communes leges atque ab origine nobis insitae notiones,quarum intuitu particulares canones fabricantur. Similitudines quoque, prouerbia, allegoriae, metaphorae in usum communem erui solent: quanquam & a rebus maiori interuallo naturae disparatis, eorum collectio per ideam quandam uniuersalem fit fere consimili modo. Hahes passim exempla plurima sententiaru & axiomatum,quq facultates principes tres aequa quodammodo ratione concernunt. Vt
Non auferri effectum, nisi sublata caussa. Omnem curationem adiectione fieri & subtractione. Affectum omnis intemperantiae vel in astrictione nimia, vel fluore versari; in excessu vel defectu nimio. Contraria curari contrariis. Similia similibus conservari. Fluxum fluxu prouocari. Parva incendia magnas vires neglecta saepe assiimere, & idcirco malorum principiis occurrendum. Remedia pro ratione naturae atque assectus ipsius varie temperanda. Turpe rescindendum, ne pars syncera trahatur. Orta principij indolem praese ferre,& econtrario.
Extremis morbis extrema remedia conuenire.
Nullum violentum perpetuum, Moderata perdurare. Si quod cum ratione suscipitur non statim proderit, non illico mutanda remedia. Omnem mutationem subitam ad contraria maxime periculosam. Bonum esse contrariis assuefieri,si paulatim fiat. Omnium rerum vicissitudinem esse. Habitum Delicem cum in su premo constiterit, maxime periculosum.
Generationem unius esse corruptionem alterius.
Qui admodum crassi sint,citius perire quam qui graciles. Cum morbi inchoant siquid mouendum, moueri oportet , in statu melius est quiescant. Concocta medicari non cruda oportere. Impura quo magis nutries, magis laedes.
72쪽
Si qualia purgari oportet purges, conseri & facile serent; sin minus,contra. Medicationes non tam quantitate,quam qualitate sunt aestimandae.
Quae iudicata simi integre mouere non oportet. Ouae relinquutura morbis tollenda,ne recidiva pariant, aut quoquo modo sunt reprimenda. Ex duobus contrariis optumum quandoque temperamentum fioci. Duorum malorum eligendum quod sit potissimum. Omnia quae modum excedunt mala. Curandum ubique tuta maxime via,celeri & iucunda.
Omnia omnibus consentire,totumque corpus.19 ἀπνοῦν ο - ποῦν εινία.
Haec Sc sexcenta similia in monumentis veterum extant, quae sane idcirco recensui lubens,quod ea vel sola sussiciant accedente rerum usu & Methodo, ut particulares leges in arte qualibet pro loci, temporis, naturaeque differetia vel suscitari de nouo possint. cuius constitutionis illud quoque prςcipuu axioma est, In rebus omnibus atque negotiis consiyderandam protinUS regionem, gaeis ρ-i-& tempus, aetatem dc affectionum genera, consuetudines ipsas Hippocrates eleganter & paucis δοτεον δε ovi , τῆ ἡλικιη, Urω εθει, alibi νοσωζε τιβλεπριν cum caeteris postulat) in quibus conueniat necne,
& patrios cultusque habitusque locorum, sinquit Poeta & quid quaeque ferat
regio,quid quaeque recuset. Haec iudicare principis est non circumspecti tan- piliis, tum,sed & supra assectionem omnem penitus constituti;quique instar Camerinae vel Herois Semidei, supra Elementarem sortem & sublunares turbines afflictis rebus & passim turbatis consulat, ipse in tranquillo positus extra anni solisque vias,neque amore priuati boni,neque Unius odio Vel alterius Vel vin- ghathia tri Adictae studio propter offensam leuem in ciuitate aut regno quicquam instituat quod vel ab aequitatis publicae vel clemetiae moderatione recedat. Vno enim inconueniente dato,plurima consequuntur, eademq; passim est finis ratio &eorum quae ad finem diriguntur. Sunt autem & spes & metus tyranni potentissimi,teste Luciano,quibus fere subiicitur orbis hic Vniuersiis,quibus omnis strictribuis Calamitas primum omnisque concussς calamitatis cardo versatur. Nam horu VM et ' hi p)impulsu & in arte nostra imposturae maximae tanquam capitibus continetur, ''' ' 'propter haec ipsa dissoluitur unitas omnis in multitudinem,& ab uno recte instituta principe inter inferiores ordines aliqui ad suum priuatum commodusaepe diuellunt, ut horum nomine,cum ad particularia maxime deuenitur,id quod in unitate optimum fuit, non aeque bonum sit singulis, nec iustum perpetuo videatur. Fiunt itaque propter spem & metum rerum omnium infandae vicissitudines,legum iudiciorumq; plurimae corruptelae, & ex priuati qumstus vel commodi studio calamitates publicae, praesertim si vela capite vel a praecipuis visceribus morbus incipiat, fitque postremb ut qui vel Asiae totius, Vel Europae vel Aphricae victores olim sint celebrati, stestantur Vitae Pompei, M. Antonij, Scyllae, Neronis & eius generis sine nomine turba afflicti tamen
73쪽
miserrime dissidiis interculaneis ,&ab hoste domestico obsessi, grauiter se
ipsos vincere non potuerunt; unde euecti sabito,&in selicitatis velut fasti gio collocati,postquam amplius sui non mem merui, delapsi turpiter Λ citiusquam conscenderant, vitam deinceps misera in tenc bris luctuque traxerunt. Haec sunt in viris principibus execrandae philautiae corollaria, quς mihi una inmensa discumbenti nuper in memoriam redesit illustrissimus Dominus Comes Buranus Philippus-Guilhelmus, magni ingeni3 & generosiae indolis adolescens, cui quantisper Lovaiah musis operam dedit, ego si merui)in negotiis medicis semper hactenus a consilio fui. illum hςc ego aut fere similia recitantem memini disertis omnia & verbis appositissimis explanatem, qui nunc quotidianus in aula eiusdem,sed vetustate& maiorum exemplis percelebrismos est,sub gubernatore strenuo atque inclyto viro D. Henrico a Wil urg, cuius praeclara institutio vel sola exempli apud posteros loco ad arma simul ac literas inuictum aliquando principem educare contendit. Ac iam paulatim elucet illa matellas principe digna,summa cum humanitate cdiuncta, de quasiquid mihi Virgilianum ut augurer licet,
aggredere ὀ magnos aderit iam rempus honores, Pice conuexo nutantem pondere mundum, Terras ue,tractus ue maris,caelum ue profaudum spice venturo laetentur ut omnias φ. O mihi tam longae maneat pars Ῥltima γitae
Spiritus quantum sat erit tua dicere fecta. Quod sit & hortari amplius ilicet illum cui freno magis, quam calcaribus opus sit:
Iacta mox cum matura adoleverit aetra Sis memor,gique animo repetentem, c.
Sed non est instituti mei principem erudire,nisi quantum imago illius uniuersa ad Solis instar in mundo maiore, animaeque rationalis in Microcosmo homine diffusam continue μοναδος, τριαδκε αδος potentiam per uniuersa axipublicae membra protendat,
74쪽
LIBER I. e IVITATIS VEL REIPVB. VNIVS
trinae imago qualis spectatur in principe viro.
A Rege vel Principe in continuum fluunt.
et Iustitia elementiae iuncta. Temperantia. Fortitudo veritati iumcta atque prudentiae. Copositio bonaru rerum, di malorum sequestratio. 8Coneordia & pax. a. Retributio bonoru, VT MEDIA. poena malorum. TVT F INES. 3 Fuga mali,amor boni. Mediocritatis conseramatio. Vbertas aequabilis & li. mitem non transcendens.
Hi sunt ex anima triplicis mundi processus analogi; quos si libet ad particularia magis extedi, circumfer oculos denuo in orbe maiori ad lapides, platas ' ηi q
atque id genus alia, in quibus continuo ductu &Vmonas, & ternionis, Interdu biu omni
ae novenarij charactorismus apparet. Dissolve vel ouum in suas particulas sim gnis parua licet coponere in videbis tres illico partes tribus particulatim aliis liquido differentes. Dissolue& arbore vel planta aliqua in radice,caudicem & is ruma. caput. in radice occurrit protinus cortex,lignum atq; medulla ; in trunco Vni-ηςxso similiter: inipso vertice fructus,flores de solia. Sed longe pulcherrima' 'ratio
75쪽
ratio eiusdem distributionis in igne artificiali quovis apparet. siue enim cana delam,seu facem aut accensam lampade spectes, pulchre haec omnis uniuersi speciem repraesentat; videbis etenim quacunque se lucis ambitus proseri incentro quidem accensi elychnij speciem lumini comparabilem. Versus sublitamen magis ardentis faculς regionem occurret splendidior flamma splendoris
quoque aetherei imaginem seruans. At per extremam aream orbis se lucidissimus spargit,cuius natura &caelestis illius lucis ingenium proxume mutatur. Distingue nunc accurata obseruatione trium istarum partium tres alias proportionali ordine differentes. Nam & in elychnio atra est de caeteris particulis crassior infima basis: hac vero rubentior & magis accensa,quq & loco superior visitur: ignita penitus quae in sublimi collocatur. Similiter & in flamma inferior portio terrestris magis indigesta , rubentior media , serena & lympida,
quae caeteris supereminet. In arca cosorines omnino circuli tres, subviridis aut
subcerulens prior, flagrantior medius, tenuior multo splendidiorque supremus; dc hoc quidem exemplum plane domesticum, quippe quod siensibus quotidie is triaε obuium nolui praeterire. Simile prorsus in Iride, & in Parheliis,atque infinitis
aliis, ex quibus protinus vel mediocriter ingenioso colorum tam multiformis ratio elucescit. Verum in orbe hoc Microcosmo occurrunt pari analogia miriores particulae caeter quarta demonstratio ut est: prolixa ita de huic loco p disram humi rum opportuna: Tantum spectabis oculum Visonis organum , nares olfactus,
-- 'f' ati litus illud os temporum lithoeid quorum structura mirabilis non absquo artificiosa anatome reperitur. nos pro virili nostra aliquando publice demo strauimus post lectionem libri GaI. de ossibus,& sectionem humani capitis ad-
laesul se ministrata. Utque compendio loquar, sunt in oculo externae tunicae tres adn WνM ta, cornea,vuea,&ex his vel It prognatae aliae tres amphiblis roeidis,arachnoeidis cum illa quae iridem repr sentat. Implent humores numero totidem Hy- tibi'Ei M. datoeidis, Cristalloeidis, Hyaloeidis. In olfactus instrumento tres sunt cauita- ερρορ tes insignes duς in fronte,& una alveolorum plurium specie,quarum singulis suae particulatim tunicae,sui humores, qui aduenietem e cerebro spiritu & per . neruos vel processus mamillares influentem alterant atque immutant,ut fiatas audino ρx- particularis sensus idoneum instrumentum; In osse temporum Lithoeidi priama occurrit Tympanoeidis cauitas anterior, mox oualis altera & priore angustior: Spiralis tertia omnium angustissima: atqui in ip Tympano,praeternervos complures atque membranas,ossiculatria nexu pulcherrimo certisq; articulis inuice copedita malleus,incus, & stapha, in ovali cauitate foramina 6. laberinthum sane inextricabilem per tres canales in se redoctos constituentia in Spirali antro tres orbes sinuosi in spiram mirabilem couoluti, in quam se porus acousticus occulit cum portione nerui quinti paris e cerebro ad audibis ouanis α. tus organum CXcurrentis. Vbique sane analogia partium similis & in sensuum organis uniuersis,quae in cerebro per sectionem aperitur. est & utilitatum eadem ratio, ut quemadmota tota anima sit distributa in anterioribus vel qui'
busque particulis infimis sit quaeda receptio specierubin supremis deprompsi ves
76쪽
vel conseruatis,in mediis autem compositio atque diuisio: quaquam sint rudisus in omnibus omnia,S proportione musica res numero plures in unius harmoniae rationem exacte consentiant. Inter reipublicae singulos gradus im, divi Futatago totius similiter CXarata est , quam nos aliquando per lusum carmine sic
Tres homisum classes, tria iunt m in orbe theatra, Transigitur scenu fabula tota tribu3. Illum diuitiae stimulant,hunc turpis egestas, Est quem fors mediae contrionis alit. qui.quid habet seruat,qui non habet Iint licet aufert; Asnceps ancipitem sors dedit ire 'viam. Pectine dentato furit hic, colum arripit ille,
Gigillum alterius concita dextra rotat.
Omnes lanifici,quorum orsa e t tela priori,
Po terior carpit, tertius orbe legit. Unica materies,lis ent non omnibus Ina:
Iste premit nimis, hic implicat, ille rupit
Nunc Ῥt in extremissi copula iusta duobus, . Is lanam,hic digitos praestit,at ille modum. Sic quoties tibi te a Mides venabula Camr,
Tu resera testes, hic legat te γ/et.
Quantum igitur diuinae vinitatis ac ternionis idea in mundo maiori pri- cis Ammum, deinde & iti minoribus caeteris vehit reflexione mutua germinascar, quantumque in singulis sit quaedam particula princeps totius habitum, numerum Deciemque in se complexa, latis est demonstratum. At per easdem a tim. im
orbitas quibus se monas in triadem atque enneadem spargit, eadem multitudo in unitatem reuocatur. Restat itaque ex antedictis, ut pro diuinae monadis absolutissima forma systema hoe unicum fabricemus, cuius apex sit archite P Mθ- ctus Deus, Basis humanus animus,vel sicientiaru methodus at corpus immensum natura sit uniuersa; quodque instar ignitae nubis per inaccessos aditus in multa nocte versantem rationalem animam ducat. vel instar columnae solidς columa mi. ἰ&cosmographieae tabulae, quae rerum vnkiersitatem augustam angusto mata gine comprehendat. Quae quo quemqae modo fugiasque ferasque laborem, . pediat, cursusque dabit veneratasecundos. MONAS
77쪽
Mediocritas M tcrialis glumis.
as eritas materiae. I Perspicuitassor-
maestu lux. Mediocritas apparentiam Orma.
Proportio inaequalitatis minoris. Proportio aequalitatis. Proportio maioris I sis aequalitatis. 81
LUNDO MAIORE. Continentia. Vincula et Spiritus Contenta. Caelum Aether.
Splendor. Lumen σ color. a Formae praesides. Spiritus. qκabiat.etcorporali Animae sublimes. Animae mediae σrationales.
78쪽
Spiritus animalis. Miritus ritalis. Naturalis Spiritusti f
Humor aerius. Aura media. Humor terreus.
Igneus humor. aura media. Humor aqueus. I g ἀVipera. Has . Externae corporis
mpar enae. Ι- IN MvNDO POSTREMAE COMPOSITIONIS. Notiones.
secta Methodica. SectaDogmatica.
Secta emetrica. Analogismus. Conuerso I trius
physicus in longit. Discursus Logicus
79쪽
Ipsius Monadis nulla prorsus est vera sectio, uti nec puncti, neque virtutis: primae dc in se permanentis. est tamen omnium principiorum trium liqc sumia
tu 'i' ma ratio, ut sint per se quidem indiuisa , ac tria unius numine comprehensia; Inique relatione totius quantitatis motus atque naturae in uniuerso quorum
auspicia prima dicuntur j humanae cogitationis ope divisa. Nam idem est punctus siue essentia,ide virtus & unitas, sed respectu progrcssus &dimanationis
in quantitatem continuam, punctus appellatur; respectu numeri progressusq: in res discretas inuicem; unitas recte; respectu naturae denique ut formarum omnium essentialium,accidentalium & proprietatum, Virtus primaria; virtus in se primo quidem consistens inox ditasa,& in orbem velut circumacta, humanis oculis spectandam se repraesentat. Ipsa enim omnium trium extensito dimisibilis ex indiviso termino, velut ex puncto linea propagatur. Vnde&vnitas ipsa nequaquam a nobis percipi,nisi modo partibili potest, dum unionem
Diuina nomina trinam ternionem novenariam appellamus. Vnde& essentia, unitas, verti
II ' tas, bonitas, potestas, pulchritudo,atque omnis denique virtus Vnum sunt, penitus distincta quodammodo per intellectum ex rerum sensibilium obscura quadam atque umbratili similitudine. Nam intellectus cum in quacumq; dis-
Initae' i ς'm- cursione,praesertim circa caussas primas indigeat phantasia, simulachris aute
cris: sen sibilibus permisceri contingat &locum & tempus, idcirco abstrahere dissi-
μμ 'μ cilius est ea quae sunt phantasmatum a rebus ipsis quas in iisdem speculamur. Eiroium ea i Proinde cum inter intelligibilia& sensibilia sit quodammodo medius,aut pu ,--,ui . rat s ius res esse supra quam sunt,abstractas a materie scilicet,vel in rebus imi exsensu maxi- materialibus materialem conditionem assingit sibimetipsi,qua squantum in hoc mortali puluere licitum est veram aut verosimilem rei notionem atque inues, is isti. essentiam deprehendat. Patieris igitur,si paulo liberius ad ii cexprimeda m steria voces accommodem opportunas, es passim pro mei ingeni) tenuitate quaesitas: si forte in rebus diuinis miniis modeste ac proprie quicquam constutuero quam pro maiestate par sit. Sic enim linquit clariff. Philosophus B. Di nys Areop.lib. de cael. Hier. Simulachris sub sensum cadentibus metes illas c , , testes in sacroe sanctis Scripturae libris descripsit,ut nos& rebus sensum moue tibus ad eas quae animo ac ratione cernuntur,e signis fictitiis ad summam euehat caelestium hietarchiarum simplicitatem. Nos itaque,quantum pCr oculos corporeos datum est,a mundi spectaculo ad ipsum artificem ante conscende re conabamur impulsu Davidici carminis: C li enarrant gloriam Dei,& op ra manuum ipsius &c. hinc per descensus iterum ex unitate& trinitate opificis summi mundi unius ternariam ratione & triplicem quoque,si fas est,crea-o modo mο- tionis seriem deriuauimus; ut quanquam in Deo nulla diuisio,millusq; passi-I. .... i. tuus motus, dicam tamen cum Moyse, motum diu intim spitiinim super abyssit ais .... - βxRxVRm M synthesi quandam atque analysis atque conuersionis spe-ὶ, ...' ciem iuxta illud Psalmographi; Dante te illis,colligent;coponente te manum is tuam omnia replebuntur bonis. Vbi S synthesis sane& spiritus emissio quae- ,, dam insinuatur. Auertate aut e te faciem tuam,contui babuntur. auferes spi
80쪽
6stitum eorum,deficient,& in puluerem suxim reuertentur. vides & veram in rebus analysis formam,dum mundi spiritus ad nutu diuini spiritus redit unde
defluxit. Sequitur mox in eodem psalmo IO quo Vniuersi compositionem sali, ostendit: Emittes spiridum tuum & creabuntur,& renovabis faciem terrae. is Quod si vero in hoc naturae theatro circa diuinorum nominium proprietate, oeommunionem, differentiam Vel id genus alia superiora, ingenio meo praeter mentem Ecclesiae catholicae& doctissimorum patrum sententiam, vel propter 'ἱ Ihil. hita inscitiam, vel ex digressu ardetiore in campos Theologiae Platonicae imprudes semo forte constitui, omni certe contentione id minime ratum apud posteros volo non enim haec ideo ad diuinam essentiam usque deduximus, ut illam aperiat quae nec angelis est manifesta; verum ut ascendentibus aditum monstrent per res sensibiles atque mutabiles; vel descendentes econtrario ex diuinorum contemplatione rudiuscula, pulcherrimi opificii harmoniam exactam cum suo opifice aliquatenus apprehendant. Reductionis ergo totius in unitatem ratio stinctishis main ante praefixa tabula est,ut per descensus ascensusque rectos siue transuersbs, res mundi singulae primum sub suo genere totoque composito ad Vnitate tri- ante praefixa Min,plice sic referantur,quatenus in eodem genere vel toto quaeda suprema, quς-dam sint media atque infima, quae tamen in Unius generis ratione plane conueniant. Nam qualis est caeli ratio ad aetherem & sublunarem regionem intor mundi maioris sensibiles partes,vel formae praesidis ad spiritum medium atq; infimam qualitatem inter insensibiles partes eiusde; tallis & in Microcosmo homine inter sensibiles partes cerebri habitudo ad cor atque hepar est aestimanda :& inter contenta vel insensibiles partes animae rationalis ad vitalem ac naturalem ,intellectus quoque ad rationem & phantasiam, & caeteroru o dinum ad caeteros proportione analoga semper, etsi in Deo rationes omnium reuera sint semper unitar,diuisae solum ut dixi per humanae mentis relatione. Est &reductio quaedam posterior singularum partium ad sua tota maiora vel a pleniora,vt qualis sit habitudo in maiore mundo, vel caeli ad sublunarem regionem,uel caeli ad sibi praesidem formam & animalia in se contenta, & sublunaris regionis ad sua similiter: talis & in mundo maiori, capitis ad ventrem, vel capitis ad animae vires in eo contentas, S per consequens totius maioris ad totum minorem orbem. Postrema reductio est uniuersalis maxime,ut qualis ahabitudo mioris mundi ad minorem, & huius ad Rempubl. talis totius *ntagmatis ad fontem atque architectum Deum,a quo uti digreditur primu,in eodem sane & ab intellectu facta reductio pedem figat. SI QIIS vero praeter Pythagorae Monadem, qualem nos ex naturae opificio partim, partim ex Platonicis monumentis pingere conati sumus,eam desideret quae vere catholico .symbolo sit consentanea fateor equidem in hoc genere me parum versatum,& omnium minimum posse, quado hoc omne my- hatum usterium nullo sermone hominum recludi penitus nullo vel angelorum intel-J'' '': Σοῦἰς iu percipi possit. Verum oporteat,ut inquit Aurelius lib. vis. de Trincit. Crea- mi entdu ora- x0rem per ea quς facta su nt,intellecta conspicientes, Trinitatem intelligamus.