장음표시 사용
61쪽
ter testamentuin ; additque :flve inscriptis,sive e scriptis
soluntas cousiciatur Os . Quibus verbis plane noci video , quemadmodum suspicari liceat , tum primum inductu in usum codicillorum per nuncupationem. Demum, quod Boeli merus congerit ex illa perturbata codicillorum notione , quam falso repetit ex epistolarum ratione , frustra hic duximus iterum expendendum , quum Iatius id principio
V. Uerum, ut modo sententiam nostram aperiamus , haud negaverim ,origine sua codicillos non nisi . scripto primum consignari consuevisse , quod satis intelligitur ex prima vocabuli significatione. Sed aucto deinde codicillorum usu , quoniam nulla juris ratio vetabat, quin instar testamenti ponsent quoque nuncupari, ubi fideicommissa admitti coeperunt non tam scripta voluntate,quam voce,quin & nutu, probabile fit, tum codicillos quoque per nuncupationem receptos , quibus praesertim fideicommissa relinquerentur. Et quidem declaratio voluntatis sive scripto manifestetur , sive voce pronuntietur, non ad jus pertinet , sed humanae tradita est facultati. Et quamquam Ius Civile poterat declarationis modum praescribere , quum tamen hoc non caverit in testamentis , nec proinde dicendum est, cautum esse in codicillis . Si autem tollas hanc expressam juris definitionem , nulla caussa erit , cur in testamentis nuncupatio permitteretur , non item in codicillis , quasi nuncupatio liceret in solemni voluntate , non autem in minus solemni . Ceterum si eorum usum spectavcris , non facile comperies nec apud veteres , nec moribus nostris nuncupationis exempla in supremis, tum in testamentis , tum in codicillis ς quaeque
62쪽
que contestationes hodie per nuncupationem factae dicuntur, quum a tabulario in scripturam redigantur , re quidem ipsa vicem magis obtinent scriptae voluntatis . Ac sane in Iurisconsultorum scriptis haud reperies exempla testameniatorum Per nuncupationem, quae tum demum fiebant, quum in re subitanea per scripturam non liceret , uti & hodie quotidie experimur; atque ut refert Suetonius in vita Horatii r necessit herede Augusto palam nuncupoto I guum urgente vi patitudinis nonis Deret ad obsignandas tectamenti tabulas . Nec immerito ; per nuncupationem enim nedum Pandere necesse est voluntatem coram testibus; sed quod
magis putaverim , facile judicium defuncti deficere potest , si testes praemoriantur , antequam testatoris exprimant Voluntatem , quum contra in voluntate scripta maneat testatoris jucticium . Quare ut veteres raro testamenta per nuncupationem conficiebant , ita perraro nuncupabant
codicillos; hi enim veluti non soleinnes facilius redigebantur in scripturam . VI. Sed ne rationum tantum momento Fabrum , ejusque sectatores oppugnemus, praestat modo afferre quemdam juris locum ex Ulpiano , quo non obscure Consultus codicillos per nuncupationem innuere' videtur . Verba
sunt : Si judex aliquem sie eondemnet, ut quod habet ex tectamento , vel codicialis Marsi , restitueret Tyrio ,i sis accipiendum es , quasi quantitatem nominavit , quae tectamento,
SCRIPTURA PRONONTIATUM idem erit probonndum. Agit hic Ulpianus de judicis sententia , qua quis, condemnatur ad fidei commissi praestationem relicti vel in
se Ulpianus is l. s. de re judicata.
63쪽
te stamen to , vel codicillis ; & quoniam condemnatio a judice facta tum parit rei iudicatae actionem, quum in illa
certam expresserit quantitatem, vel facta condemnationes ne certa quantitate , haec tamen certa comprehendatur in
parte aliqua actorum ab e quaerit idcirco Consultus , aurecte judex sententiam pronuntiaverit,si non eXpressa quan-xitate , ita dixerit: ut quod habet ex tectamento , vel co-Heluis Moepij, renitueret Titio λ Et valere eam respondit, quasi nominasset quantitatem , quae in testamento , vel codicillis continetur. Quod si fideicommissum non scriptum , sed voce sit pronunciatum pronunciare hic idem est ac nuncupare b) , idem dicendum esse assirmat. Primum quidem speciem proponit de fideicommisso relicto iugestamento , vel codicillis per feripturam , deinde per
nuncupationem; . in primo casu nominat tum testamentum, tum codicillos ; in altero vero non repetit contestationum
genera , sed ait : sed Us etcommissum Ane scriptura pra-
nuntiatum , idem erit probandum. Quum ergo idem probet in fidei commissis si ve scripto , sive pronuntiato dicendum est, comprehendisse in posteriori specie quicquid proposuerat in prima ; ac propterea in prima loquutum de codicillis per scripturam , deinde per nuncupationem . Quod si velis abstrahere codicillos a posteriori specie , neiadum in Ulpiani sententiam ostenderis , qua voluit omnino comprehendere tum testamenta , tum codicillos, ut ex illius verbis manifeste apparet ; sed cogeris assirmare , fideicommissa haud nuncupari potuisse per codicillos: Fideicommissa quidem in tantam benigniorem .caussata adducta
quantitate proserint. este possunt.
64쪽
fuere , ut vel nutu relinqui possent co) ; quod autem vetaretur eorum nuncupatio per codicillOS , nescio , qua fronte contendi possit, nisi haud verearis irruere in mani
Quibus permissiliri est facere codicillos.
. Λ Ltera juris regula , qua codicillorum ratio con- Lx ferri potest cum testamentis , spectat personas, quibus codicillorum factio permittitur , ut par in utrisque ratio habeatur ; nimirum , ut cui interdicta sit factio testamenti , eidem negetur S illa codicillorum, & contra Etenim sive agatur de solemni , sive de minus solemni voluntate, juris civilis ratio non patiebatur, eum facere codicillos posse , qui testamenti factionem non haberet; quum quantum ad testandi potestatem idem jus utrisque esse debuerat. Hoc autem ita explicat Paulus se) : Codicilia Iotiens valent, guotiens fuis testamentum quoque facere possis. Non tamen hoc ita inteuigemus , ut exigamus , potuisse eum eo tempore , quo scribit eos codicillos , tesamentum facere ; quid enim sin scientium tectium facuDatem non ι .δαii Z θ fe 7jure testamenti factionem fabuit. Factio quidem testamenti non ad testandi formam, sed jus refertur ritaque qui sussicientium testium copiam non habeat pro solemni voluntatis declaratione , non idcirco dicitur , fa-G ctio-
65쪽
ctionem testamenti non habere , ut proinde nec codicillos facere possit ; quum satis sit, factionem ei non esse jure in
II. Uerum utcumque unam,eamdemque iuris rationem spectaverint quoad personas , quibus factio esset testamentorum , ac codicillorum ; tamen vel quid diversum considerarunt in testamenti, ac codicillorum tabulis, quarum benigniorem fecerunt caussam . In testamentis quidem non secus Praetor concedebat bonorum possessionem secundum tabulas, quam si is , qui testamentum faceret , Utroque saltem tempore factionem testamenti habuisset , &quum testamentum condidit , & quum moritur I licet me dio tempore eam amiserit, si nempe capitis minutionem passus sit a . At in collic illis benignius receptum est , ut tempus tantum nodo mortis spectetur , quo factionem te stamenti habuerit , ut fidei commissum iis relictum valeret.
Et ideo ait Ulpianus : Si quis plane in insulam deportatus codicitus ibi fecerit, is industentia Principis resiturus , iisdem eodiciuis durantibus decesserit, potes defendi
eicommissum valere; si modo in eadem voluntate duravit Idem quoque affirmat Ulpianus si filius familias codicillos fecerit, ct emancipatus eos non mutaverit; Uci si servus fecerit, & manumissus iis durantibus decedat tacita enim voluntate codicilli conualescunt. Neque dixeris , id inductum in gratiam fidei commissi, non codicillorum; nam aperte Ulpianus fatetur , haec locum nota habere in fidei commissis, quae testamento relicta sint 06 rHaec
butas. ab loco est. b I. I. de legatis
66쪽
CODICILLORUM CAPUT I. s Ime utique , ut inquit , nemo cre et in testamentis nos esse probaturos, quis nihil in tesomcnto volet , quotiens ipsum tectamentum non valet ; fe Foliat eicommissum quis rei
querit, id est extra testamenti tabulas, nempe in codicilialis . Rigorem quidem juris tenuerunt in testamentis , tamia quam ex lege ; ac proinde utroque saltem tempore facti nem testamenti habere oportebat; benignitatem vero iucodicillis veluti ex moribus ς quibus si fideicommissa scriaberentur , mortis tantummodo tempus spectabatur ca .
I. o Erspecta generali codicillorum norma , quatenus a. x testamenti jure vel distinguatur , vel conferatur , sermonis ratio postulat, ut modo Videamus , quot codicillorum modos , sive genera veteres admiserint , ut deinde sigillatim proprium cujusque juS consideremus , quatenus inter se se disterrent . Ex libro singulari , quem Paulus scripsit de jure codicillorum , retulit Tribonianus in Pandestarum libris quemdam hujus Consulti locum , quo varios eorum modos perspicimus . Conficiuntur, inquit ιοditivi GP ATUOR MODIS: aut enim in futurum con- Armantur : aut inpraeteritum et aut per eicommissum tess-mento facto; aut sine tefamento. Ex quatuor hisce codi- cillorum modis , quos Paulus distinguit, primi tres test mentum sequuntur , tamquam illius supplementum , quos que Jurisconsulti appellarunt ad testamentum factor , vel G a se
67쪽
pertinenter sero ; postre naum vero respicit eos codicillos qui fiunt line tella meiato , nempe ab inteitat O . Atque ut uniuscujusque formam explicemus , primo codicilli ita conficiebantur , ut testamento confirmarentur in futurum ;quum nempe testator caverit testamento , se valere velle eos. codicillos , quos scripssisset, ac deinde post factum testamen tu in eos re Vera scribat , hique codicilli in futurum eoη mati dicebantur. Horum exemplum exhibet Marcellus et Lucius Titius Iesamento ita cavit et si quoi codicitur reliquero , patere polo . Alter modus erat; quum contra conficiebantur codicilli ante testamenti tabulas , iii quibus deinde confirmarentur , tumque dicebantur con- Armati in praeteritum ; ut si testamento quis dixerit: quorcidicillo eci , aut reliqui palere voti . Ambo ergo testamento erant confirmati ; sed si illi posteriores ellant, in futurum , si anteriores , in praeteritum confirmati appel-
labantur . Interdum etiam una entinctatio complectebatur codicillorum confirmationem tum in futurum , tum in praeteritum ς puta si testamento ita cavebatur : quos cod
ciuor feci , aut fecero ; aut si generalis confirmationis foris mula adhiberetur , qualem profert Celsus ce) : Haec verba : si quid ad hoc tesamentum pertinens religuero, valere volo , etiam ea , quae ante tesamentum scripta sunt, compreΘendere . Poterant quoque non omnes, d certi generis codicilli confirmari , tumque eos tantum valere ait
sis l. s. h. a. de transictionibus , l. s. tibus. de his, quae ut iiidignis &c. o I 8. de jure eodicillorum. l. ult. de fideicommiliatiis liberta- d I. .' ulti eodem ti
68쪽
eim dantur, consistere videbuntur ; N ideo si alii poneo
flant , Iegaso in prioribus data non valebunt. II. Tertius codicillorum modus a Paulo rc Iatus dicitur per sideicommissum tectamento facto ; nimirum quum testator voluntatem suam declaret codicillis ad testamentum Dcti S , verbis quidem precativis , non autem directis ς si-Ve quum fidei commissa in illis reliquerit. Exemplum esto
ex Scaevola ca) : eodicillis uafri t : Nigidium , Titium , Dionem libertos meos fenes , I in mos rem in Iocis , in
quibus nunc agunt, sene erepatiamini; verbum enim peto Precativum erat:atque tot hujusmodi codicillorum exempla reperies in libris juris , quot fidei commissa prostant in codicillis relicta . Turpiter hic fallitur glosis , dum putat,codicillos per fidei commissum aliud hoc loco non intelligi, quam si confirmentur testamento Verbis precariis; puta si testator ita caverit: quae codicillis capi, pel caperoselo, ut praenetis strocessiimi non utique constituit diversum codicillorum genus,sed tantum respicit variam verborum adhibitionem in confirmationis formula,quae tamen utcumque proferatur , eorum non immutat naturam sive enim quis dicat:
quicquid codicivis reliqui , ita dare heres meus damnas eno ,
sive : quae codiciuis capi, peto, ut heres meus prinset, una,ea demque habebatur vis confirmationis ; atque disserentia inter verba precaria, ac directa non utique spectabat cou firmationis formulam, sed ipsam relicti naturam; nam quoquo modo, quibusque verbis confirmatio proserretur , eadem aeque considerabatur ,' ut idcirco non constitueret distinctam codicillorum formam. Haud nega Verim ta-
a l. de usu , & ussistuctu per lega. y Vide Connanum eominent. juris civim tum, vel fideicoviniissum relictis. lis lib. s. cap. 6. n. 2.
69쪽
men , veteres saepissime confirmationis formulam expressisse per verba precativa ,' quo sane respexit Scaevola , quum ait G : deinde codicillos per Adeicommissum confirmavit ; at tamen nil refert ad jus codicillorum , utrum directe , auper fidei commissum per verba nempe precativa confirmarentur . Nec Paulus alia de caussa varios eorum modos distinguere intellexit , nisi quod cuique tribuitur peculiaris quaedam juris ratio; varia vero verborum conceptio in confirmatione quum jus diyersum non exprimat nec modum diversum constituere potest. Quicquid autem varium confirmationis modum respiceret , quod varium jus pareret in codicillis , jam proposuit in prioribus duobus codicillorum modis, quum nempe confirmentur in futurum , Vel in praeteritum. Atque ubi tertium codicillorum modum a prioribus distinguere voluit , id tantum significare intellexit , quod poterant qu oque confici codicilli
per fideicommisso lsamento facto: id est scribi in illis relicta per fidei commissiim, ut ita distingueret codicillos te- stamento confirmatos , quibus legari poterat verbis directis, seu civilibus a codicillis non confirmatis , quibuS non aliter relicta constarent , nisi expressa per fidei commissum, seu verba precativa, ut latius infra apparebit. III. Oarto demum conficiebantur codicilli per fideicommissum quidem , sed sine testamento ; nimirum quum quis intestatus decedens codicillos tantummodo relinquat, quo inquam casu non secus consistunt, quam si relicti praestatio fidei heredis legitimi committatur . Formulam au tem , qua potissimum conci Iii solerent , ita exponit Julia
nus y) : A quii quum isamentum nullum habebat , codia
O l. 37. ἔ- a. de legatis 3. Κ l. 3. principio de jure codicillotum.
70쪽
et Dommissa hoc modo dedit: iri uis mihi heres erit, bonorumque possessor , eius sila commit O , Adei commissa praesari debent. Fidei commissorum quidem caussa , quae extra legis rigorem spatiabatur , effecit, , ut etiam ab intesta, to decedentibus permitteretur fidei commissa codicillis re- Iinquere . Haec quidem Paulus habet . Tribonianus vero breviorem tenet codicillorum divisionem ς eorumque duo tantum genera agnoscit , ut vel conficiantur testamento facto, vel sine testamento per fideicommissum : Non
tantum autem , inquit , tectamento facto pote' quis eod ellisi facere , sed intesato quis decedens Meicommittere codicillis potes . Cur autem Tribonianus minutam Pauli divisionem neglexerit , opportunius videbimus capite sequenti , quum ad jus novum accesserimus . IV. Uerum quamquam perspicuum sit , hos quatuor codicillorum modos jam esse pleno jure receptos Jurisconsultorum saltem aetate , quorum scripta Tribonianus transcripsit in Pandectarum collectione ; numquam tamen cre-uibile fit, ut recte arbitratur C actus', & Hotoma-hus c),uno eqdemque tempore omnes apud veteres admissos . Hoc enim rei indoles satis declarat , quae principio tantam iuris immutationem in supremis non patiebatur; sed quum a levioribus exordiamur , facile deinde ad maiora patet progressus . Itaque admissis primo codicillis adtestamentum factis , quibus vel quod testamento comprehensum non esset , suppleretur , aut Variare liceret, ad codicillos demum etiam sine testamento perventum est ; quia quantum ex ipso rerum ordine conjecturam ducere licet ,
αὶ ista lib. a. tit. ult. q. r. η a. de legatis i. M ad i. r. de legatis 3. 0 Inst.