장음표시 사용
71쪽
anteriores fortasse fuere codicilli confirmati in futurum illis in praeteritum . Constat autem Plinii testimonio , qui vixit sub Traiano , ea nempe aetate codicillos non aliter constitisse , quam si essent testamento confirmati ; scribens
enim ad Annium ita inquit ab : Tu quidem pro cetera tua diligentia admones me , codicitur Aciliam , qui me porse instituit beredem, pro non scriptis
i ON SPNT CONFIRMATI TESTAMENTO; tam
ius ne mihi quidem ignotum es ; quum sit etiam iis notum , qui nihil aliud sciunt. Sed ego propriam quomdam Iegem
mihi dixi , ut defunctorum voluntates etiamsi jure deficeren- tur , quasi perfectas tuerer . Conmt autem , codici uos λι- riani manuscriptos; licet ergo non t confirmor; tesamento si me tamen ut confirmati observabuntur . Scio , hunc PIinii locum a plerisque interpretibus intelligi de codicillis , testamento anterioribus , qui confirmari debuerant posteriori testamento . Sed gratis hoc asseritur , quum ex Plinii verbis id minime appareat : nec alia de caulla codicillos jure pro non scriptis habendos esse dicitur , nisi quia non essent testamento confirmati; quod quidem JuS, ut ait , ne mihi quidem ignotum est, quum psit etiώm Π notum, qui nihil aliudueiunt . Vulgata ergo tum erat haec Iuris regula , quae tamen non video, quemadmodum intellige ncla sit de anterioribus testamento dumtaxat,non item posteriori-bias. Et quidem interpretes c onsulto acceperunt hunc Plinii Iocum de codicillis tantum anterioribus testamento , ut ita
explicarent dissiciles quosdam juris locos, Papiniani nempe,& Triboniani in institutionibus ; sed frustra elaborarunt,
72쪽
ut infra suo loco dicemus . Itaque, nisi recedamus a simplici verborum intelligentia , dicendum est, Plinii aetate nondum admissos codicillos testamento non confirmatos ;quod tamen postmodum licuit, dummodo scriberemur per fideicommissum ; quos sane Pataliis retulit ad tertium codicillorum modum , ut jam monuimus .
De peculiari jure cuique codicillorum generi
accommodato ; ac Drimum de codicillis
sinc teHamento. I. Xpositis jam quatuor codicillorum modis, ut Pau- lus descripsit, sequitur modo, ut proprium cu iusque jus persequamur , quatenus inter se se discriminentur quoad varios juris effectus cuique tributos ; ideo enim Consultus eos distinguit, quod diversis quibusdam juris
regulis regantur. Ut autem rectius peculiarem illorum indolem intelligamus , placet tractationem primum instituere de codicillis sine testamento , tum d cscendere ad ceteros codicillos, qui testamento superadduntur. Et quamquam i nversis veluti ordine hoc fieri videatur.quum inspectaeorum origine hi quidem polleriores illis fuerint et attamen quoad juris rationem considerati qui codicilli ab intestato sunt, primo loco exponendi videntur; quippe qui imaginem quamdam testamenti praeseserunt, ac saepissime ejus naturam imitantur; quum contra codietilli ad testamen- tuin pertinentes habeantur tanquam illius sequela , ac additamenta . Quoniam ergo primum est in jure per sipicere quicquid vertit ad testamenti caussam , tum considerare il-
73쪽
Iius appendices , quae profecto diversam exhibent a testamentis rationem , non immerito hic duximus exordiri a codicillis ab intestato , tamquam ab ea suprema voluntate , quae licet non solemnis , solemnis contestationis
II. Quum dicimus codicillos sine testamento , intelligimias eam minur sismnem voluntatem , qua quis ab intenato decedens staei fereris Iegitimi committit, ut dei totam, peis artem hereditatis aliis rectituat; quod ea nempe formula exprimi solebat : Qui uis mihi heres erit, bonorumve postsessor , ejus sideicommitto &c. Ea ergo est vi S , atque potestas huiusmodi codicillorum , ut si quis sine testamento decedere maluerit , possit nihi Iominus bona sua cui magis placuerit, relinquere per codicillos ; dummodo v luntatem suam expresserit per fidei commissum , eligendo fidem heredis legitimi , qui vel totam hereditatem , vel partem restituere tenetur ea lege , quae codici Ilis jubetur. Mirum hic quidem prima fronte videtur , quomodo intestatus is decessisse dicatur , qui revera de bonis suis statuit quicquid post mortem suam fieri velit; utcumque enim hoc fiat per fidei commissum , re tamen ipsa non secus
de rebus suis testatur , ac si conderet . testamentum . Ut plenius id cognoscatur , res aliquanto altius est repe
III. Jam supra innuimus , quemadmodum Augusti artate res testamentaria novam veluti formam receperit tumum codicillorum , tum necessaria fidei commitarum praestatione ς quae tamen quum revera opponeretur Ueteri juris civilis observationi, ita velari oportebat , ut in leges aperte non ostenderet; ne quae moribus essent constituta
74쪽
legibus adversari viderentur . Ac sane ex jure XII. tabu-
Iarum manaverat , ut defunctorum Voluntates non secus
servarentur , quam iussae testa mento solemni verbis impe rativis , ac civilibus , tum quoad hereditatis dationem , tum legatorum , t ut elarum , ac libertatum ab . Et quam quam vel ante Au gustum usus fidei commissorum coepisset, quorum ope, ut leges fraudarem,solebant testatores per m nus heredis perducere bona sua ad illos , qui jure capere non poterant; tamen quum hoc penderet ex fide hcredis,nec ullo juris vinculo stringebatur ; stetit propterea in supremis vetus juris observatio . At poliquam Augusti auctoritate factum est , ut heredes vel inviti tenerentur ad fidelia com mi storum re sti tui ionem ς tum admisso quoque codicil Iorum usti Jurisconsulti modum in Venerunt , quo declin rent quidem ab iuris rigore sine expressa ejus offensione i atque quum antea restari vetaretur,nisi solemni testamento, verbisque imperativis, fidei commis rum colore facu Itatem quoque praebuerunt testandi sine juris solemnibus petcodicillos , sive totam hereditatem , sive partem ; adeo ut immutatis verborum formulis , idem fere tribuercturcodicillis , quod proprium esset testamenti . Enim veroeam hereditatis lationem , quae verbis civilibus concepta testamento tantum constabat, in fidei commissi caussam conversam ad codicillos transtulerunt; ' quoniam in fidei commissis necessario alterius fides eligi debuerat , adhibuerunt idcirco fidem heredis legitimi , quasi testator eos scripti Rset heredes , ad quos hereditas perventura es et ab intestato ἱ atque, ut perbelle Paulus inquit r ideo deicom-
75쪽
missu dari possist ab inteι7ato succedentibus , guoniam creditur paterfamilias sponte sua his relinquere Iegitimam her
IV. Hinc facile intestigimus, cur intestatus diceretur , qui codicillis omnia bona sua relinqueret. Etenimis lege testatus habebatur , qui justam mentis suae sententiam in testamento aperiret; ac propterea , ut juris rigO- rem quodammodo retinerent , factum est , ut quamvis codicillis jubere permitteretur, quicquid testatori placuisset tamen , quoniam non nisi per fideicommissum id Iiceret electa heredis legitimi fide , intestatum proinde eum d cessisse assectabatit, qui revera supremam voluntatem suam codicillis expresserat; praesertim quum testatus jure dici non posset, qui licet sponte sua hereditatem relinquere videbatur heredibus legitimis, deerat tamen expressa heredis institutio ad legis modum concepta e sotectas enim
tesumenti , ut ait Ulpianus Oro , ab isereris insistitione imcipit. Itaque codicillis sine testamento confectis utcumque ab intestato quis decessisse dicebatur ; recte tamen poterat per hujusmodi minus sistemnem voluntatem immutatis verborum formulis idem prorsus cavere , quod testamento liceret . Etenim re quidem ipsa tantum valet expressa heredis institutio in testamento verbis imperativis concepta, quantum tacita heredis legitimi in codicillis per fidei commissum ; ac proinde non minus testari intelligitur , qui nominatim heredem instituat , quam qui sit non nominatim, habetur tamen, quasi scripsisset here- dem succedentem ab intestato, a quo fideicommittit. quum
76쪽
quum ita sint, quid aliud intererit inter utramque testationem , nisi solemnis sorma, jurisqtie subtilitas Τ No men quidem adscr ipserunt codicillis ob intesato , quatenus nec nominatim heres scribatur , nec alius , quam legitimus esse possit ; sed si rem ipsam consideraveris , testamenti loco habentur , nisi dicas , , quod . ob fideicommissi rationem liceat heredibus legitimis quartam retinere. Meor ito ergo Paulus eos ita descripsit, ut vicem testamenti exhibeant; quum revera testamenti indolem imitentur .
U. Posito hoc juris principio in codicillis sine testa- .mento, nimirum ut per fidei commissum cuique permitteretur , ut magis vellet , bona sua relinquere ex fide heredis legitimi , plura consequentia inde fluxere . Ac primo summa constituta est disserentia inter hos codicillos, ct eos , qui ad testamentum facti dicuntur : illi quidem sponte sua consistunt , atque quum habeantur testamenti vice , suis proinde viribus recte subsistunt. Codicilli autem ad testamentum pertinentes tantum Valent , quantum
ct ipsiim testamentum constet; quum jus illius omnino sequantur; ideoque rupto testamento , vel quoquo modo .
irrito facto , necessario & codicilli concidunt ; quod ita Paulus exponit OUJ : Ad tectamentum autem , quod quoquo tempore fecisset, pertinent eodicivi ; ut manifestas dia eam: intestato patrefamilias mortuo nihil des derant eo L. elui , sed picem tesamenii exhibent ; tectamento autem facto
jus sequuntur ejus. VI. Deinde ex tacita illa generali heredis legitimi appellatione in ea formula contenta quisquis mihi heres erit,
is L i6. de jure eodicillorum. y cit. l. I 6. de lute codicillorum.
77쪽
honorunive possessis , qui Misi committo iuc. prodiit qἡaedam
potior juris ratio in codicillis ab intestato , quam in ipso testamento. Etenim quum habeatus, quasi scripsisset heredes omnes succedentes ab intellato sive natos,sive nascituros,fit propterea,ut agnatione postumi etsi testamentum statim run, patur, hujusmodi tamen codicilli numquam evanescant;quis quis enim fuerit successor legitimus tum ante, tum post codicillos natus , tamquam in intestati voluntate comprehensus videtur , ideoque non rumpuntur . Atque, ut Ju-- l i anus inquit a) : A quis quum te mentum nultam is e-hst, codicillis deicommissa hoc modo dedit et tam quis mihi heres erit, bonorumque possessor , ejus Mei committo , Mei-- commissa practari debent, quia poterfamilias , qui Iesamenti factionem habet , b codicillos faceret , perinde haberi dobet ac F omnes bere et ejus essent, ad quor legitima ejus hereditas , vel bonorum p risio persentura esset. Sed N Fpos codicillos factos natur quis esset proximus adgnsitus , Petiuui heres , deicommissum praenari debebit ; intelligitur
enim ii quoque Peres feristus, s ideo non perinde habenduses,acsi rupisset Bos codicillos . Quod & Paulus ita confirmat Osto : Ab intesato factis codiciois relicta etiam postea
natus intesati successor debebit ; quicumque enim ab inte-sato Fuccesseris, Iocum habent codicilli; nam unus ea ses , nec interes , quis succedit , dum intesato occedat.
Unus casus est , inquit , in quem omnes comprehendividentur ; nimirum si quis ab intestato heres extiterit , ac . proinde quoad cuivis legitimo successori sit locus, quisquis ille sit, codicilli numquam evanescunt; quod tamen
non M l. 3. de luteaeodieillor n. in cit. l. Is. eodem tit.
78쪽
non obtinet in testamentis , quibus' heres certus institui tur ab. Idem probatur,si testator neglecta generali formula quivguis mibi heres erit , bonorumve possessor cum eo tantum loquatur in codicillis, cui . relinquit, puta si dixerit:
peto C Sei contentus sis illa re , aut volo tibi illudpraesa
ri-; nam in fideicommissis , in quibus voluntas magis, quam verborum formulae , spectantur, quoi non oportet ,
inquit Papinianus ce), cum quo desupremis quir loquatur , fed in puem potantatis intentio dirigatur , tacite enim intelligitur , a quovis herede legitimo petiisse fideicommissi praestationem . inod si nominatim elegerit fidem alicujus ex legitimis heredibus, puta: rogo Seram Glium meum , ut praestet Titio centum , fideicommissum quidem consistit,
sed repudiante filio , si ad alium successio devolvatur, codicilli, uti & fideicommissum evanescunt; nam qui rogatus non est, fideicommissb non obligatur, atque electa fide certae personae, nequit ad alios transferri , quod ita
explicat Ulpianus r iuuae certe indubitate dicitur , si quis intectatus decedens ab eo , qui primo gradu ei succedere potuit, Meicommissum reliquerit, si illa repudiante ad sequentem gradum devoluta sit successo , eum Adeicommi amnon debere; I ita Imperator nocter refcrisset ce) . VII. His ita perspectis de jure codicillorum sine te
stamento, quum , ut diximus, idem revera permitteretur testatoribus in hujusmodi codicillis per verba precaria, quod imperativo modo admittebatur in solemni testamen-
79쪽
to ; ita ut . praeter verborum formulas , iurisque solemnia nil vetabatur in codicillis relinquere , quod testamento liceret; tanta proinde facta est assinitas inter utramque testationem , ut non facile distingueretur , quid revera testator scribere intellexerit, an testamentum , an codicil los ab intestato . . Haec autem VoluntatiS quaestio locum habet; quum testator neglectis juris solemnibus quasi codicillos conficiat, iisque adjiciat heredis institutionem , quae sane testamento tantum permittitur , nec codicillis adhiberi potest, nisi conversa in caussam fidei commissi . Hinc dubitabatur , an quantum ad testatoris consilium hujusmodi testationes accipiendae sint, tamquam si testamentum condere existimaverit, an potius codicillos ab intestato Et quidem multum intererat hoc definiri ; nam si testamenti loco haberentur , inutilis prorsus fieret testatoris voluntas tamquam injusta , sive non solemniter declarata ; sin codicillorum , tum relicta valebant fidei com- . missi nomine ab legitimis heredibus praestanda , ac proinde si dicatur , testatorem revera testamentum facere intellexisse , concidunt omnia , quae scripsit; sin codicillos magis relinquere velle credatur , devoluta hereditate ad legitimos , in vim fidei commissi hi coguntur eamdem restituere scriptis heredibus . Sed praestat Papinianum audire, qui rem omnem una sententia complexus esse videtur ab rnoctari solet, inquit , de eo qui quum tabulor testamenti
non fecisset , eodicillis ita scripsi: TITIUM HERED EM
ESSE VOLO . Sed multum interen, utrum Adeicommisi riam hereditatem a legitimo per hanc scriptursim , quam codicillorum instar habere voluit , reliquerit; an vero tecta-
80쪽
CODICILL RUM CAPUT I. 6smentum faceres exictimaverit; nam Boc casu nihiI a Deiri mo peti poterit . Recte hic Criacius animadvertit sa),
dubitationem in hac specie augere illud verbum uou,quoa precativum erat ; ut non immerito argumentari potuerit testatorem intellexisse , fideicommissariam magis hereditatem per codicillos relinquere in testamentis enim insti-itutio imperative fieri debet. In hac ergo rerum ambiguitate optime Papinianus tradidit , hoc pertinere ad voluntatis quaestionem ς ideoque ex conjecturis ductis ex testa toris mente res erat Osinienda e Voluntatis sutem quaesis y
subdit , ex eo scripto pierumque declarabitur , Nam si forte a Titio Diata reliquίt k subnitutum a scri u , Θeres si non extitisset, Ame dubio non codicillos , sed testamentum facere
intelligitur . Mens igitur testatoris exploranda ividetur an revera codicillos facere exiit ima verit, an testamentum , quod non nisi ex conjecturis percipietur ; si enim , ut recte Papinianus monuit , vel legata reliquerit, vel heredi substitutum adjungat, tum profecto dicemus, testament uni, non codicillos facere voluisse; Datio enim legatorum ab
herede relicta'; vel substitutio quum nequeant referri ad codicillos ab intestato,satis declarant de testamento cogitasse; ideoque relicta in hujusmodi scriptura non valebunt quidem, tamquam ex codicillis, quum appareat, testatorem haud intellexisse facere codicillos ,' nec ex testamento, veluti confecto sine iuris solemnibus . Huc quoque respexit Diocletianus, quum rescripsit bo : non eodicilium , sedi samentum aviam pectram facere voluisse, innitutio,inexδe-
υ lib. yy. qiiaestionum Papiniani adcit. l. 1 3. de jure eodicillorum. bin L i4. C. de testaineutis.