장음표시 사용
81쪽
Uedatus Raprobant evidenter . Similem quidem dubitationem Imperatori proposuerante qui tamen ut in facto cognovit, institutionem, quin & exheredationem quoque adusse , recte statuit, testamentum revera aviam facere in intellexisse , non codici nos ; quum haec ad primam testa tionem omnino pertineant. Sed cur Papinianus ait sur- ο etquia non semper hoc poterit dijudicati ex contentis in ipsa scriptura, tumque necessario recurrendum ad alias conjecturas . Quo quidem spectat species a Paulo proposita ς quum inquit ab et Si palam heres nuncupatur sit, Iegata autem in tabulis collata Derint, Iulianus sis, tabulas tectomenti non inteIligi, quibus beres Aristar non γρο , ermagis codicilli , quam te umentum existimanda At ς testamenti namque ratio non patitur, partim nuncupari , par tim in tabulis conserri, nec tabulas testamenti recte dixeris, quibus desit heredis institutio ; ideoque in hac specie magis codicillos fecisse intelligitur , quam testamentum
De testamentis in codicillos ab intestato transformandis. Sive de clausilla , quam VOCant
I. T Emo ignorat, quae , quantave ruerit apud Veteres scrupulosa iuris obfetvatio in testamentis condendis , quove studio perpendere oportebat tabularum rationem; ne ob neglectam vel minimam juris subtilita-
82쪽
teni suprema judicia subverterentur et atque, ne facile conciderent defunctorum voluntates, saepissime adhibebatur jurisperiti consilium , qui arte sua occurreret i quo tabulae peccare viderentur . Hinc introductis codicillis ab in testato , quoniam horum ratio non distabat a testamenti caussa , nisi quantum ad juris solemnia , variasque verbo, rum formulas ; moduα quidem excogitarunt, qua testaὴ menta ipsa in codicillas transformari 'posse ut , ut si ob iuris umquam rigorem ruerent tabulae testamenti,praesto esset codicillorum ratio, qua voluntas sustentaretur. Hoc quidem factum est ope cujusdam clausulae, vulgo codicilia' ris dictae , quam testameato adjicere solebant, cujusque vi inductuna est, ut sublata testati caussa , sive qnod testa, mentum esset imperfectum , si ve quod non esset jure f. ctum ς staret saltem defuncti judiciam, veluti ex codicit, lis ab intestato : tumque cccssione conversa in caussam fideicommissi, constabal quidem voluntas in restamento scripta , non tamen ex testati , sed intestati ratione ; ita ut recte posset peti ab heredibus legitimis per fideicommissum , quod directe non liceret ex inutili testamento . Summa ergo est , ut quum codicilli ab intestato immutatis
verborum formulis testamenti potestatem re ipsa exprimerent,facile fuit convertere voluntatem in testamento nullo expressam in codicillorum rationem ς atque adhibita clausula , ut nempe ea voluntas valeret vise eoAHIorum , ubi testati ratio deficeret ex iuris rigore , statim succederet intestati regula benignior , tamquam e X codi-eillis , qua eadem voluntas sustentari valeret per fidei-ςon inissum. II. Haec autem clausula , ut tradit Ulpianus , ita Ia PO
83쪽
potissimum concipi solebat M: vεto,boc etiam vice eoduim- rum valere quasi dixerit, se quidem testamentum facete intelligere ; quod si ob sortui OS casus , qui cout ingere poterant, tabula: testamenti non Valereat, tum ejus vomluntatem valere velle etiam vice codicillorum , tamquam si codicillos, non testamentum fecisset. Idem quoque probarunt, sit clausula non expresse adjiceretur, sed tacite ;uuum nempe aliunde constiterit, restatorem omnimodo intellexisse , se valere velle. , quae ia illa scriptura reliquerit in omnem successionis o tam , quod tamen pluribus exemplis demonstrabimus. Primum est in specie a Ρatiato propossita : Ex his verbis, inquit, fucor urae
paterfamiliar ad idit: HOC TESTAMEN πυ- VOLO ESSE RADUM RATIONE
POTERIT, sideri eum voluisse', omnimodo valere es, quσreliquit , etiam Fin satur Mevisset; illud enim quacumnue ratione poterit satis declarat, testatorem de utraque succcssione cogitasse , tum ex testamento, tum ex codicillis ab intestato . Alterum exhibet Scaevola de quodam testamento non jure facto ; in quo tamen testator ita decla-
Dpostamento militis. eero lib. 2. 'de oratore eap ita Scaevolae
n, s .bihi quidem 'Iut spetiti testa- testament tu scribes unu amenta dictate , usto adeste , quare Ci-
84쪽
sati ejus bonorum possessione petita,an portiones adscriptae ex
caussu ei commissi peti possunt i Respondi fecundum eo , quσ
proponerentur, posse. Hoc quidem testamentum etsi non jure 'factum dicebatur, tamen quoniam testator posthabita juris scrupulositate ostenderat,ratam haberi velle voluntatem suam , licet minus legitime, miniisque perite testatus esset, recte Scaevola respondit ex caussa fidei commissi tamquam ex codicillis servari debere quicquid esset injusto testamento scriptum ita ut devoluta successione ad heredes legitimos, ex horum fide praestarentur heredibus scriptis portiones sibi in testamento adscriptae . Ultimum asseri Papinianus in haec verba : Filius matrem heredem scripsero ,
tr deicommissa tabulis data cum jurisjurandi religione prα sari rogaverat. lsamentum nutu jure fastium esset ;nihilominus matrem legitimam feredem cogendam praeclare
eicommissa respondi; nam ENIXAE VOLUNTATIS PRECES AD OMNEM SUCCESSIONIS SPECIE
PORRECTAE VIDEBANTUR. In hac specie quoque te
stamentum jure non constabat, sed quoniam testator heredem obstrinxerat cum jurisiurandi religione ad praestationem fidei commitarum : idcirco devoluta successione ab intestato ad ipsam matrem heredem scriptam in testamento, Papinianus putavit, fideicommissa omnino deberi quasi ex codicillis ea eleganti ratione , quod enixae preces testatoris , quibus vel jurejurando matrem rogaverat , ut fidei commissa praestarentur, porrigi debuerant ad omnem successionis speciem tum nempe ex testamento, tum ab intestato;qui enim quid dari precatur enixae voluntatis significari tio-
a Vide Cujacium lib. respons Mavolae ad cit. l. 88. f. 37. de legatis t. α l. r. 9. 13. delegatis 1.
85쪽
tione . is omni modo id valere velle ostendit, quod perinde habetur, ac si dixerit, voluntatem suam valere velle quacumque ratione poterit Oro. III. Ex adductis autem juris locis manifestissime apparet non aliter testamenta transformari in codicillos , nisi clausula vel expresse adjiciatur , vel tacite intellisatur ;quod tamen tum colligere licet, quum aliunde constiterit, eam revera milla testatoris mentem , ut cogitaverit nedum de successione ex testametuo , sed ab intestato ex codicillis . Alioquin si nullum appareat voluntatis indicium , ita testatorem sensisse , nihil prorsus debetur ex is usta testamenti scriptura , nec tabulae perduci poterunt ad codicillos. Quod ita definit Ulpianus : Saepissime refcriptum , eonctitutum est , eum , qui tectamentum facere opinatur
LERE, sideri nee codici uos feci se . Ideoque quod in illo testamento scriptum ect , Iices quasi in eosciuit poterit ταIere , tamen non debetur . Etenim iuris ratio non patitur, defuncti judicium porrigi ad illam successionis speciem , de qua non cogitavit, nec benigna codicillorum caussa efiiciet , ut ea voluntas rata habeatur quac tinique ratione poterit, quum testator ita se velle non significaverit: hoc enim non esset sequi, sed adversari magis illius voluntati. Quod adeo in iure perspicuum est , ut vel si fidei commissa scripta sint in testamento imperfecto sine clausulae adjectione vel expressa , vel . tacita , negat Ulpianus ea deberi
quasi ex codicillis e) : uotiens 4 inquit quis exemptam testamenti praeparot , Isὶ ius decedor, quam Iesetur , non
86쪽
CODICILLORUM CAPUT I. It valent quasi ex eodicillis, quae in exemplo scripta sunt , Iitet serba Mei commiss scriptura habeat , quod & Paulus
etiam comprobavit co) ς quum tamen si clausula adjecta sit iii testamento imperfecto, idem Ulpianus fatetur deberi,quod in illo scriptum reperitur vice codicillorum Fideicommissorum quidem caussa efficere nequit , ut te stamenta in codicillos converti valeant ό quum hoc tan tum pendeat ex testatoris arbitrio , cujus judicium omnino sequi oportet. IV. Sed quid dicemus de quadam imperiali sententia a Paulo relata , qua contrarium statui videtur 3 Spec ies est : Quidam in testamento alumnae suae, quam summe dilexetat , libertatem dedit , ac fidei commissa quoque reliquit quum autem testamentum esset imperfectum , nec testator cogitasset de successione quasi ex codicillis , quaerebitur , an delata hereditate ab intestato , alumna manumitti deberet, eique fidei commissa praestanda veluti ex
codicillis ξ Et Imperator assirmavit c) : In tectamento , ait Paulus , quo perfectum non erat usimnae suae liber- atem , di fidei commissu dedit. Gum omnia , ut aὼ intes to egissent , quaesit Imperator , an ut ex caussa Mei commis manumisia D sibi Z N interio uutus est: ETIAMSI NIHIL AB INTESTATO PATER PETIISSET, PIOS TAMEN FILIOS DEBUISSE MANUMIn TERE EAM, AVAM PATER DILEXISSET.
Pronunciavit igitur , recte eam manumisiam , ideo Mei- commissa etiam ei praenanda . Cujactu, arbitratur
αδ eit. l. 29. qiii testamenta taeere pos- te l. 38. de fideicomniissariis liberta. sunt, Ni. et C. Theodosiano de testamen- tibus. iis , di codicillis. d ad et t. l. ις. qui testainenta sacer. ιθ cit. l. 3. de testamento militis. . polluite.
87쪽
id quidem admissum in gratiam alumnae, quam testat br dilexerat loco filiae ; hic autem agi de testamento inter liberos , in quibus licet imperfectis constant tamen relicta quantum ad portiones iisdem filiis adscriptas . Quamvis ergo clausulam pater Hon adjecerit ,' nihilominus quantum ad alumnae per nam a testatore dilectam , creditur, voluisse omnimodo valere etiam ab intestato, quod alumnae reliquit; atque hinc colligit Cujacius , relicta in testamento imperfecto sine clausulae adjectione recte valere , non modo quoad filios , sed di propinquos , uxorem , alumnos, ceterasque personas , quibus verisiunile est omnimodo praestari testatorem voluisse etiam ab intestato Attamen meo judicio ausim alfirmare , hoc referri debere ad speciale Imperatoris decretum pronuntiatum favore Iibertatis in gratiam alumnae a testatore dilectae, licet ex consequenti fidei commissa quoque praestari jussisset. Consideratio quidem benevolentiae testatoris erga alumnam effecit , ut favorc libertatis manumisso transferretur ad quamcumque successionis speciem , quando vel fidei cominissa praestari oportebat, ait enim Paulus e Pronunciavit igitur , recte eam manumissam di ideo fideicommissa etiam ei praestanda ; si enim favore libertatis manumisso debebatur ab . intestato , caussa non erat , cur fidei commissa quoque non praestarentur. Quare , quod in hac specie pronunciatum est in gratiam manumissionis alumnae, haud crediderim sine clausulae adjectione perduci potuisse ad ceteras personas tamquam a testatoribus dilectas . V. Quam hactenus doctrinam expositimus de clausu Ia'
ca llodie ex nouella re'. ex imper- si modo testamentum sit holographum, aese,o testamento inter liberos valent etiam testibus ipsis palam suet it nuncupatum. legata , ω fideleommissa extraneis relicta s
88쪽
codietuari, sive de testamentis in codicillos transformam dis ex limpida Romanorum jurisprudentia , non sine rei forensis pernicie conturbavit Pragmaticorum. insistentia . Hi quidem quum , ut solent, non viderint, unde hujus modi clausula derivasser, quove juris principio sustentaretur , nec proinde perspectam habuere ejus vim , atque potestatem ρ ut nil mirum , si eam undique Iacerarint ex. eitatis tot futilibus quaestionibus, quot respicere poterant inutilem testamentorum caussam , quasi ubi testamenti ratio deficeret, statim dubitatio moveri liceat, an relicta saltem valere possent vice codicillorum ; atque ex una in alteram quaestionem progredientes, eo tandem clausulae vim adduxere,ut inter tot opinionum dissentiones haud amplius agnoveris,quid ejus nomine veniat, quo respiciat, cujusque sit momenti in supremis voluntatibus. Sed ne hic silentio praetereamus , quod ad fori usum conducere 'possit, non verebimur in re tam perturbata manum quoque
admovere, ut si liceat, ex solida juris doctrina,quam attulimus , dignoscamus , quid revera statuendum sit de hujusmodi Pragmaticorum quaestionibus. VI. Ac primo' antequam eas disputationes attingamus , quae in iure magis consistunt , praemittendum est , quod potissimum ad factum pertinet ; nimirum quemadmodum usus clausulae coiciuaris locum sibi vindicet in iis testamentis, in quibus ejus adjectio dubitetur ex consueta
magis notariorum sormula accessisse,quam ex mente testato-
ris. Huic quidem dubitationi facile Irespondeo cum Papiniano H, hanc nempe Voluntatis esse quaestionem,an revera
89쪽
testator intellexerit utramque successionis speciem comprehendisse,an eo ignorante notario magis illam adjungere placuerit; perspicui namque juris est, ut vidimus, hoc prorsuspendere ex testatoris arbitrio, cujus tantum est eligere vel unam, vel utramque successionis speciem ca). God autem voluntatis spectat quaestionem, ridiculum esset sub certa regula complem ; ex tam enim circumstantiis consideratis etiam regionum moribus judicis erit cognoscere secundum ea . quae proponantur , quid revera testatorem sensisse dicatur et ideoque ex nota juris regula , quod testamenta nequeant transferri in codicillos , nisi constiteterit , eam revera fuisse defuncti voluntatem , ut relicta in illis quacumque ratione valerent, facile intelligimus, quid respondendum videatur in hujusmodi quaestiouibus, quae spectant voluntatis interpretationem. U I I. Huic simile est alterum quaestionum Caput, quando nempe clausula etsi non adjecta verbis expressis , tacite inesse intelligatur. Iam satis longo sermone ostendimus , quemadmodum Iurisconsulti interpretati sint hanc tacitam clausulae intelligentiam e nimirum ut non secus admittatur , quam si aliunde appareat , testatorem de utraque successione cogitasse, quod tamen illustravimus pluribus exemplis ex juris libris collectis , quaeque hic iterum non licet repetere. Quod autem autumant, an clausula inesse videatur in testamentis inter liberos, militum, ad pias caussas, ceterisve testationibus hujus nodi naturae, mirum quidem est ad clausulae vim reserri, quod iis tribuitur ex speciali jure . Etenim
vi eit. l. I. de jure eodieissorun . possunt. eit. l. 38. & cit. l. 77. . cit. Las. I. qui testamenta iacere ν' 1 . de legatis a.
90쪽
nim ubi necessaria est solemnis juris observatici in supremis , ibi Oportuit clausulam .adjicere, ut ita, si non v
letent relicta ex testamento , saltem constarent ex codicillia , tamquam non solemnibus , inque benigniorem causisam collatis. At in illis supremis contestationibus, quae vagantur extra juris solemnia , ac rigorem, prorsus non video , qui sit clausulae Iocus. Ac sane quum miles vel nullum , vel imperfectum fecerit testamentum, an ideo dixeris voluntatem consistere , quω haec vi clausulae tacitae intellectar habeatur vice codicillorumZ Quid magis ineptius,quam in militis testamento confugere velle ad codie illos ; quum quoquo modo miles testetur , nuda ejus v luntas spectetur Sive ergo miles testamentum , sive coindicillos fecerit, unum idemque est te stat ion is genus quoad juris observationes , quae in paganis exiguntur ἰ ideoque
tantum valent testamenta, quantum codicilli , ut proinde opus non sit ad codicillos convertere ea testamenta ,
quae sive imperfecta sint, sive injusta , jure suo subsistunt.
Idem quoque dicendum est de eeteris testationibus, in quibus ex peculiari privilegio nec juris ibi emula attendumtur, nec rigor , sed remissus considerantur. Atque in summa quibus permissum est testari extra rigidam testamentatorum observationem , sive existimet testator testameiatum
condere , sive codicillos , una semper habetur utriusque ratio; ideoque frustra est clausulam redietuarem in scenam producere , quum non agitur de transformando uno in alterum testationis genus, quo illud sustentetur. Nec in testamento , puta inter liberos, si imperfectum sit, vel non rite factum , successio habetur ab intestato quasi ex codicillis , sed ex ipso testamento , utpote quod consideratur extra juris rigorem. Κa VIII. Re-