장음표시 사용
361쪽
318 Ac R ILLI TARDUCCII fieri viderent, eo solo ita statim consternati se re, vilescere eorum caepit animus quod dignum obseruatione Bonfinius notat ut statuerint secum Turca bellum amplius nisi defensi uti gerere nolle, obliti omnino, per hanc minimam
cladem,tantarum & tam illustrium victoriarum, quas olim contra Turcas Rex ipsorum Matthias Coruinus obtinuerat Quapropter si rationes euidentiores excutere volumus , eos reperiemus omnes in contrario.Nam Turca nunquam commodius vinci potuit,quam hoc ipso bello,amissa
insigni prouinciae parte, militibus innumeris hoc quadriennio occisis. Quod attinet ad Agriae occupationem,quae multis defectibus quo ad situm in munitiones laborauit: Tum ad pugnam in qua nostri propter confusiones, non vi atque robore hostili, fugati fuerunt, intelligimus exiguum inde honorem ad Turcam redime,quod ia psemet cum omnibus suis viribus, potentia no
strorippugnauit, milites multo plures ex ipsi
quam ex nostro exercitu fuerunt desiderati. Pr
pter hos successiis tam prospero Hungaria animum despondere,&pacis rationes inire non debet, quam Matthias toties ei denegauit, dicens f. r. Hungariae regem iure pacem cum Ethnicis sanciare non posse cognouit tandem Hugari grauem errorem sub initio regni Vladissa commissum,
pace cum Turcis inita, iureiurando confirma ta,siquidem ab eo tempore lonor authoritas &imperium inclinare ciepit , cum ea perpetrasset, quae ipserum regum sententia atque de creto prohibita erant. Nec iugum excutere poterit, quin omnem pacis tractationem, com
362쪽
mercium cum Turcis intermittat inlod si Matthias phaeterTurcam nullum ali, mi abuisset inimicum propriis armiso potentia eum ex Thracia expulisset:sat enim habebat virium, magnanimitate Christiana praeditus erat, nec latebat ipsum hostium potentia, quam bello continuo solum vinci&infringi posse sciebat, quae intermisso, tempus occasio conceditur vires reparandi, ut Herculi contigit quoties Anteum tangere terram permisit, quae fabula poetica commodissime ad nostrum propositum allegarii
Dici de pugnis&praeliis, tum quomodo
missa recuperanda sint, superest, ut muS,quomodo eadem retinenda. Qui de bello gerendo consultant hoc in primis spectant, qua ratione prouincias acquirere,&acquisitas retinere queant, ne detrimentum accipiant, ted diti res: potentiores evadant. Hoc consilium Romani lecuti sunt in Coloniis emittendis, praeda colligenda. Cum enim bellum in locis dissitis remotis gerendum erat, aerarium, emilitibus stipendia soluebantur, subito fuisset exhaustum nisi praedae pars maxima militibus erepta, Win fiscum relata fuisset propter stipendia
vero , quae tunc militibus fuerunt decreta, contenti illi fuerunt recognitione quadam pro libit Imperatorum distributa , qui benemeritis etiam praemia dabant ex reliqua
363쪽
32 ACHILLI TARDUC cII praeda, quae mercatoribus qui castra sequebatur, vendebatur quod supererat in aerariu publicum referebatur , ea ambitione, ut certarint in uice quis vi pecuniae insigniori&maiori aerarium locupletius reddidisset Coloniaruus prouincias suas ditiores&securiores reddebat Victis enim hostibus partem territorii poenae loco auferebant, idqtie distribuebant interea familias, quae
Romaeo migrarant, tanto numero ut hostium
excursionibus resistere possent. Extra Italia in---tegrae legiones ductae fuerunt, hac ratione urbs superflua ciuium parte ait liberata,ri Romanis hostium reditus cesserunt, tum eriai limites sine sumptu ab hostium incursionibus d cpraedationibus defendebatur onec iustus belli as
Vtrumque Turcae imitati sunt, ut superius dixi, cur idem apud nos fieri nequit et Praeda iure ad Principem pertinet, milites suo contenti esse debent stipendio, quod sit praeda insuper deci- mae eis concedantur nullo modo conqueri posisunt. Coloniae non modo propter fructum qui inde redit, sed propter ipsam necessitatem in
usum reuocari deberet, si diuina fauente clemetia regnum Hungariae Turcis denuo eriperetur.&libertati suae restitueretur Expulsis enim hostibus ditio incolis vacua foret, unde intermis, agricultura,salua subsistere nequiret, nec exteri milites ibi sustentari pollent Plus igitur damni.. Quam comodi ad recuperatorem, qui maximis sumptibus eam acquisiuit,redundaret. Coloniari.
igitur in loca quaedam regni praecipua deducendae essent. Quodsi Ungari satis agri ad excolen-
364쪽
dum habentes, non cuperent, aut non possent,
relinquere pati iam alio se recipiendi caussa nedum nimis amplis&arduis occupati essent expeditionibus tota regio inculta& desolata remaneret. Germania populosissima colonos suppeditare deberet, qui loca quaedam maioris mometi occuparent, extendens se ita coloniarum mi Lsione in partes exteras : id quod maximo suo cum honore faceret: siquidem earum gentium vices obiret, quae magna sua cum laude colonias quondam in Germaniam duxerunt. Qua in re nulla alia prouincia Germania praeferri potest ob incolarum multitudinem , Martificum copiam. Curia vero ii' ui agros colui, ut suis atq; aliis victum suppeditent, militia vacare nequeant: Artilices ad eam assii cfaciendi, tum etiam praesi Adiarii nonnulli conducedi sunt,qui confinia tueantur. Et quo promptius habitatores confluant, urbes vel prouinciae quae eos mittunt, pecuniae, frumenti, pecudum,&aliarum rerum cccs riarum eis subsiditum auxilium praestablint debiti partem singuli quotannis restit taciat, donec totum mutuum persoluatur,vel alia incatur ratio,vi quadragesima vel quinquagesima familia ξ rusticis&artificibus, ex unaqtiaque ciuita
te vel pro itincia, scribatur, reliqui qui domi
permanent mutuo vel dono quodam eos iuuent Noui porro coloni decimas redituum ad praesidiariorum,&militum sustentationem persoluent γ' Quod si hac ratione bellum offensuum per
annos quatuor cum IO OOOO. militum geratur,&mit pugnandi occasiones omittantur,omnis'.
365쪽
32 Ac HILLI TARDv cc II 'mora,& armorum intermissio caueatur, 'raecidatur, dubio procul hostibus superiores existemus, nec singulis annis nouae r parationes ad oppugnationes fieri debebunt, acquisita optime retinere ac tueri, confinia denique coloniarum taesidio multa cum laudedcvtilitate defendi poterunt.
ratione commodis me bellum contraTAN asin Maria cum Lo millibus milit erita earu potetia infringi,ais euertipositi abri verioribus a nobis demonstratu uiri Superest ut viri a mus,cyΗ ordine 2 ratione pugnae cum hoste nim-eundae,de quibus diligenti ma, 2 exadi suma an tequam committatur, deliberatio 2 coquitatio mi aestituenda, labenda est Reb iis igiturpraeceptis
generalibus de utilitate,nec itate atque varietate praeliorum, materiam totam in quatuor capitapr cqua distribuam in quibus de quantitate squalitate armatorum de quantitat qualitate acieruturmarum de copiarum distributione rationes tus G tandem quomodo in acie contra hostemprocedendum sit,dicam.
ONsTAT mi in numerus, que ad hoc bellum requirimu PO lc. hominum millia, videndu quibus armis instructi est debeant. Etsi vero ut Aristoteles dicit quondaacierum robur, iis in eqti iratu posita fuerit, quod peditum usus nondum esset cognitus, qui nisi seuera disciplina in ollicio con-
366쪽
TvRCA vi NCiBILI G 323tineantur, parum comodi ad bellum adferunt: nihilominus tamen in taecia sub Philippo &Alexandro, phalanx Macedonica,&in Italia legiones militiam pedestrem tam celebrem reddiderunt,ut plus ponderis saepius quam equestris habuerit. legio Romana 6OCO. peditum, lotis OO. Misequitib. constabat, elinde more Carthaginenses obseruarunt, unde tauriora damna Romanis, si quae uis alia natio populo illlimacintulei ut Ante nostram aetate disciplina militaris Spter crebras Barbarorum excursiones in Italia, grauiter fuit: μ labefactata φ maiori ex parte equitatu costaret, cuius usus c5tra hoste irinus csimod existebat Nec error fuit agnitus donec cluetioru quaeda turmae, nostros, magno suo cum damno, prudentiores reddiderunt, expertinamq; peditum aciem recte ordinata ab equitatu disticillime su Merata perari polle quin contrartu laepius euenire,ut ad a. ιδ. Carminoia contigit, licti iam equites ab Helvetiorum turma in terra descendere ordinib. recte dispositis inire pedestre praelium coacti, superiores tande hoste exstiter ut Peditatus igitur non potest superari, nisi ab alio peditatu melius instructo&ordinato. Romani equiteSextremo urgente pericillo sepius ab equis descenderut,3 vici orias illustres pedelli certamine corra equites S pedites collectui sunt, cum lilia prelio quo dam e lilites soli audacissime emptinacissime inuice pugnareti omani. equis relictis hoste pedestrem pugnam capessere coegeruet, potiores pe-itum quam equitum partes este innuentes Ide
367쪽
31 Ac ni LLI TARDUCCII pugnat, firmi is subsistere, vel hosti instare, vel cedere pro libitu ponit. secus vero qui ques certa calcaribus&iceno sicere, nec sitio modo e quum, qui modo parum, modo nimium velociter, vel tarde ince clir,regere qlleat. Ucacce quod equi nonnunquam sint refia carii vccetrosi Tum ut stren uas interdum eques equuhabeat strigostinari male habitum, contra timidiores milites nanciscatur equos gem IS quo'rum Virorumque opera vana existit. Deniicilius pedes equum vel equitem ferire potest, quam ut ab equite vulneretur,quod hic pro liri L si tui etiam tendere, stringere neque az. Qui νς δ equitatus vltro leui ilimas ob caulla ili
arte mi comecit In pugna contra Hyrrhum eo .c., lem, equos elephantorum odor fligauit. Croesus Camelorum opera Detrusci cum cris strepitum excitantibus effecerunt limus tormentorti maniariorum sonitu Perlas S Sol-danum in fugam coniecit. Sed nota tum quen libet peditatum cuiuis equitatui non recte opponi, sed aptissimum eum existere, qui graui matura munitus se, ut in loco aperto primur
qui tum impetum istinere possit,ubi qui testum peditatum superant, leuiter armati, ut fitormentarii, cum armis destituantur, quibus gruentes eqvutes repellant, etsi quosdam inficiant, tamen semper in pugna stataria inscres existent, nisi lanceari ipsis adiungamuigitur communi omnium iudicio, tum experientia&rationibus vaticiis edocti, peditatus prim in bello partes obtineat, tame in hac me . dillsitione as peditum millia solummodo re m
368쪽
rum quod illi tardius in expeditionib. incedant, nec proiiinciae ab hostium incursionibus, qui equi res plerique pugnant, defendi possint; tum etiam quod Germani equites, qui ferreis horacibus induuntur, atq; ordines in acie stricte ob seruant,&ab hostibus vehementer formidantur,no minori loco quam pedites habendi sint, inprimis vero Turcarum equitibus oppositi, qui levi armatura tuntur. Quod si igitur acie in loco aperto,cum hoste qui angustias propter multitudinem equitum fugiet decertandum foret, hunc in modum s .illa militum millia arinis instruenda esse concludo, primum OOO Lanceariorum peditum, turn 7s O Moscetari OS,totidemque tormentarios requiro. Quibus adZo millia equitum Germanoruris, 2 OO Q. Lancea riorum,&6.millia tormentariorum equitiam.
Hoc caput quasdam continet dissicultates,
quamaecessario explicandae sunt. Primum igitur,num magis conducat omnes copias in acie coniunctim explicare, vel plura agnati separatim educere. Deinde num ea aciei constitutio magis probanda sit, in qua uno agmine, Meadeserie milites in ordine collocantur, vel ubi plures turmae separatae, &distates inuicem ponuntur. Tertio num uno eodemque genere armorum in unaquaque phalange tendum, an vero arma inuicem permiscenda sint. Tandem quam magna acies esse debeat, licendum.
369쪽
-cipiendum esse, tum ut maiori fortitudine ei rsistatur, tum necopiis diuitis debiliores singulae CXercitus partes reddantur, unde facilia vinci possint, tum vico modius laborantib. vel fugatis cum integris copiis auxilio veniatur Quod post cladem milites ea animi fortitudine vi tu e gante amissis socios, nunquam in acie persistent: Tum quod sepius milites tanto furore aduersarios adgrediatur, ut corii quoq: Ota ines rumpat, qui succurrere&auxilio venire priorib. iam vietis,designati erant. Non igitur plures acies Ordinandas, sed in unum agmen omnem vim miliarem conferenda existimatat, quocum omni b. viribus belli aleavi fortuna tentetur, nec cularte quada, exercitus totus in discrime adducatur. Hac ratione phalangem Maccdonica constitutam dicunt, qua 'hilippus& Alexander tot victorias illustristi irins acquisitierunt. Sed balan tibis gi Liuius Legione Romanam longei ponit. traq; firmiter ordines seruabat, phalanx tamen in qua asceat pugnabat immobilis erat, ino eodemq; armor ud hominu genere constabat Legio Romah magis erat distincta, ex plurib. partibus erat coposita facilius diuidebatur,&co modius primu in locu redibat,&in unu corpus coibat Alibi dicit Romanos conformem Macedonicae phalangi quonda acie habui ite, ea
tamen postea immutata&emendata fuisse. Probatur
370쪽
batur igitur aciei in plura agmina,& distincta ar-
morti genera distributio, a Romanis quonda obseruata: licet ea noli rimilitie dis ciplina sit, vesco hors fugiens ab altera, quae laborati b. auxilio venire cogitat, comode excipi, 4 fuga retrahi nequeat, siquide mercenariis plerumq; e nouitiis atq; tyronibus exercitus constent, qui ordines dextro obseruare ignorant sed quo confusiones&turbae cui tentur a latere auxiliu est fere dum, vinde fieri nequii, te ad diro te acies instituatur sed in multa agmina distribuenda est, tanto interuallo inuice disposita,ut sublidiarii facile aditum ingressum habeant. Huc tame accedent reliquae conditiones magis necessariae, uel in coniungendis disiungendis ac transportandis hinc inde citraconfusione militib ipso i lio durate necessario obseruanda sunt,qua re plus Q qua uis alia, Cesar adit his multis clarii limis victoriis potitus est Saepius enim contigit, ut copiae in uno agmine sint luperfluae, quae in alio desiderantur.
Nec ea ratione mota cor, quod virtus unitati co
iuncta solidiori pra stantior existere soleat, quod axioma Physicorum in rebus naturalibus,
propter communicationem partium cum toto
verum esse agnosco , sed in actionibus voluntariis minus necessarium illud comperio. Quid in acie ibi centum clailes sunt ii milites, qui in ultima serie conlistunt, magis ad primas iuuandas si ferre possitiat, quam in medio, vel in vigesima serie pugnant Z Non nego tame milites audacius in hostes ituros, sino modo pugnς socios,ppe suco piciat sed alios quoq; a tergo i sui Psidium, qui vulneratos vel defatigatos ut aliaq