De servitutibus prædiorum, auctore Henrico Cordo Stevero

291쪽

α84 Cap. VII. Quemadmodum servitutes

quamvis Consultus fessas adhibere mihi videatur rationes 3): 'Si uiam habeam per tuum fundum, et tu me ali ea vi expuleris, non utendo amittam viam;

quia nee possideri intelligitur jus incorporale, nee de via quis, id est, de mero jure detrudi

potest. Ast de mero quoque dominii jure quamquam' nemo detrudi potest, tamen, qui detrudit alterum de possessione, non usucapiet. Uti autem debuisset Ictus aliis rationibus: hic Duor, haec pra sumtio libertatis est, . seu, certat pro possessione Iibertatis, si, cum alter agere potuisset et debuisset, agere omisit. - Re ipsa adsentit PAULLO UL-PIANUS, quil s vitutem, 'si tali conditione sit amisha, in restitutionem venire, asserit φ . - quod

autem de mero jure nema detrudi potest, id in

Interdictis ad tuendam servitutum consuetudinem Propositis maxime valet. Sunt enim Interdicta retinendae possessionis. Quamvis igitur de ipsa via dotrusus fueris, tamen, non restitutorie, sed Pr hibitorie interdices, tanquam nec de jure tuo, nec de juris possessione detrusus. Qui his interdictis utitur, uti etiam potest auctoris auctoritate, id est, tempus, quod auctor non vitiose Servitute usus est, aecedit ad succos o le

292쪽

usu et tempore capiuntur. - 2 8s

soris possessionem β). Sed videamus, vitiose possideat, nec ne, qui a bono quidem possessionis initio profectus postea tamen aut ri, aut clam, aut precario possidere incipiat. Sciendum est, non statim vitium incipere. ULPIANo enim placuit, nihil nocere q); sed apud ΡAULLUM paullo acutius rem tractatam invenio I): - Sicuti inquit - non nocet ei. qui sine vitio usus est, quod eodem anno vitiose usus est; ita emtori vel heredi non nocebit, quod ipsi vitiose usi sunt. si testator, venditorve recte uti sunt. - Νon statim igitur vitium incipiet possessionis, sed tantum requiritur

tempus, ut bona Possessio amittatur, quanto OPUS est ad bonam posse5sionem et consuetudinem muniendam. - Anaus autem concludit usum 8 . -

Clam secisse dicitur is, qui, ne prohiberetur, veritus, inscio altero et eo animo, ut factum celaret, aliquid fecit. Et qui alterius controversiam timere debuit, antequam faceret, denunciaro debuisset, se facturum '). Est autem quaeStio, an omnino illa clam facere videatur, qui inscio altero, nec vero celandi animo aliquid moliatur Et rectius est dicere, si non celandi animo fecerit, etiam non cIam eum fecisso videri; quamvis rebus in dubiis melius et consultius sit, denuntiare, uri

293쪽

α86 Cap. VII. Quemadmodum servitutes

qui faciendi jus sibi assumit, in suspicionem clam

facti veniat RQ . . μη) Vid. lit. D. Quod vi aut clam. - L. 4. I. I7. D.

sὶ L. q. C. Unde vi. - vid. GALVANI tract. de usust. cap. 4o. - SCII ULTI Noi L jus antri. p. 5II. - Et ante omnes Savio NY 3. 4O. P. 449-453. - ΠΟΕrr- Nanus et alii autem erraui, qui decreto quodam D. Marei - I. 13. D. Quod metua caussa constitutionis rationem emanasse putent. Decretum D. Marci do jure cruditi tantummodo laquitur.3ὶ L:4. g. 27. De usum. Et usu . , - L. i. g. I9. De itinere stctuquo priv. -- L. 1. f. D. De aqua coit. Et aest. . L. 3. f. 6-io. L. 5. g. I. L. 6. De itin. acti priv. ε L. I. g. II. 32. I. 3. Pr. Codom. I. I. I. ao. De aqua

. q. 13. De se mitiatibus hassiendi. Ea, quae valent in Servitutibus faciendi et prohibendi, uberrimo exposuimus. Quod ad habendi jura attinet, monere satis habemus: earum possenionem prorsus instar Fossessionis rerum

294쪽

usu et tempore capiuntur. 287 immobilium videri, ideoque in his id obtiuere, quod

in rebus immobilibus earuinque possessione Naseat. Fac enim me habere possessionem juris tigni immittendi, et cum nova immittere velim, mo Woli hori ab eo, in cujus parietem antea tigna haberem. Quemnam putes modum prohibendi alterum adhibiturum 7 An operis nori nunciationem Tunc autem statim de juris quasi possessiorio cadet, ita, ut de jure suo prohibendi debetit docere, id est, docere, nullam se mihi debere sCrvitutem

- Λse prohibebit lapilli ictu ). Tunc ego utar Interdicto: quod Vi, si possum Probaro, me pM,

sedisse hoe anno; et alter demum habebit, quam probare debet, exceptionem ἐγ me vi, aut clam, aut precaris a se possedisse.

ὶ L. I. g. II. de novi oporis nunciatione.

q. 14. tDe precaria. Precarium est, quod precibus petonti uten dum conceditur, quamdiu is, qui concessit, pati voluerit. Disseri a mutuo, quod precarium non accipientis fit; dissert a commodato, quipPo quod ad certum sinem et usum, quamvis et alterius Precibus, conceditur. Sed sano subtilissima ratio est, qua disserant inter sese. Quid enim, si Prect

295쪽

a88 Cap. VII. Quemadmodum servitutes

carium adi certum tempus fuerit concessum Ιetia placuit, Concedentem nou obligari, tempus exspectare, sed ante diem et intempestivo repetero Precarium ei licere δ).

Quod autem Praetor ait: - quod precario ab illo habes p avt do Io malo fecisti, ut desineres habere, qua de re agitur, id illi restituas id

non modo nOStros, Vexum etiam Romanos Ictos

maxime movebat. ULPIANUS statuit ' , quia lotum hoe ex liberalitate descenderet ejus, qui precario concessisset, satis fore, si dolus praestetur. - Valde

absurda profecto et jejuna ratiot Numne enim incommodato idem hinc valere deberet 7 Ex eadem, inquam, ratione a eommodatario dolus tantummodo praestandus erit, quia hoc etiam totum ex liberalitate descendit ejus, qui dedit. - Alium aequitur celeberrimus WEBERUS 3) rationem. Parum abesse Putat, quin hoc sufficiens videatur argumentum: quod, cum quolibet temporis momento Frecarium re care per concedentem stet, utilitas ex ejus liberalitate descendens tanta non sit. Si fas est, cum tanto viro non consentire, si mihi conceditur meam stabilire et urgere sententiam: certum a destinatum re utendi modum eι snem esse

contendo, ex quo alia commodati, alia precarii nascatur obligatio. Alia enim res est, si quis ab

296쪽

usu et tempore capiuntur. 289

altero ad quemlibet usum tigna precario rogaverit, et alia, si ligna ad fulciendam insulam fuerint commodata. Qui enim ad fulciendas aedes tigna mihi commodavit, quamvis a liberalitate hoc proficiscatur, nihilo minus, si ex tignorum vilio damni aliquid mihi eontigerit, ob dolum tenebitur commodati nomine. Ego autem, Cui res comm daia est, diligentiam patrisfamilias praestare debeo q); ν furtum erit, si aliter, quam Concessa sit, re usus fuero. Qui autem precario rogatus

dedit rem, nequaquam tenetur, neque actione contraria, neque ullo alio remedio, cum usus non sit d/stinatus. Commodatarius ut ex ipso com modato sumat alat actionem aut exception om adversus agentem, fieri potest; Ut precario vicci-

pioiis ex precaria negotio uut actionem aut /coptionein capiat, seri non potest; sicuti ncquo is, qui mutuum accepit, aCtione Contraria ex. mutuo uti poterit. Eum uutem, qui precario accepit, ut re quasi sua utatur, non nisi ob dolum et culpam dolo proximam obstrictum esse, man festissime patet. Ad quemlibet enim uIum res concessa est; ad quemlibet, inquam, usum, nec vero ad abusum; iduoque abusus in dolum cadet. γ

297쪽

29o Cap. VII. Quemadmodum servitutes

Quod ex precario condictio competat, id inquit indicium esse et argumentum, posse in accipientem transire dominium. - Quamvis verum sit, condictionem non competere ei; qui rem 'propriam persequatur; admodum tamen scirem, quidnam in promptu esset doctissimo viro, si, interrogem: - numne furi similis videatur precario accipienς, qui quasi furandi animo contra, quam fas est, retineat rem' Adversus . commodatarium hie dolus Sane non praesumitur, quippe qui contraria uti potest actione. - Verum in hunc quasi summae necessitatis portum profugere non lubet. - Sed jamjam Videas, IUGO,

ne convincaris a discipulo tuo. - Νam, quamvis condictionum ea natura sit, ut ex obligation orianaur ejusmodi, cujus insitas et exigendae facultas ad unum tantummodo contrahentium

vergeat, et quamvis id in procario maxime obtineat, tamen, quia: rem propriam dari, condictitio exigi non potest, ex Precario condictionem non statim descendere, id equidem contendo. Placuit

quidem IULIANO q) si quid precario rogatum esses,

non solam Interdicto uti te posse, verum etiam con dictione incerti. - objicerem, hanc fuisse sententiam IULIANI tantummodo ab aliis, quod ex omnium silentio posset ςolligi, non probatam,

298쪽

usu et tempore capiuntiar. 29 I

nisi fotam hanc rem explanandi propositum esset. - Νumne Vero ex PreCurio, utpote ex obliga-

tione maxime determinata Et ex re maxime containcerti condictio Motest descendere 7 - Ad ulla tendimus, huu Stutim revUrSuri. Pergit autom HUCor

Quod ex precaris incerti eondictis possit deuendere, id ejusmodi esse sibi videri. ut lac ratione stultus exigantur . - id est . quanti intersieeondicentis. Arecarium ιtatim redditum esse. Quo nihil esse potest rectius dictuin. - Quanti intersit actoris, id incortuni QSse per Se, Supra docuimus. - Hubet aut 'na HVGO, quamvis non indigeat, UL. IANUM hujus rei adsertorem, qui

in libro LXXI. ad Edictum 7 : Ex hoe - inquit Int/rdicto restitui d ει in pristinam mussam: quod si non fuerit fallum condemnatio in tantum set, quanti in te . , fuit actoris, ei rem restitui ex eo tempore, quo Interdictum editum est. Ergo et fructus ex die Interdicti editi praestabuntur. A quo Interdictum editur φ - A Ρra tore. - quid Interdicti editio vati ιδ - Pruvior jubet, ut, ubi

primum editum est, restituatur precarium. quid uero . si convictus non statim restituerat Z Tunc, vinor, Pignoribus captis coercebitur,

299쪽

xya Cap. VII. Quemadmodum servitutes

quanti res sit; Verum etiam condictio incerti pori

nobit ad alterum, tit. Consequatur, quanti intersit, precarium statim redditum esse. In Interdicti quaestionem et intentionem Venit: an res sit precario concessa quod si conStiterit, mora solventis co dictionem incerti parat. . - Hunc in modum IUGA IN I sententium, quam supra attulimus esse interpretandam, Puto.

Miratur denique doctissimus vir, quod, ante Interdictum proyositum, nullam civilem actionem precario danti fuisse comparatam Icti traderent.

Immo, forsitan et Contra. Nam precarium species est generis; gentis, in quo haec Continetur species,

est id, quod utendum datur '). Quis tam audax erit, qui precario danti, Interdicto nondum pro posito, denegaverit actionem commodati P Quinetiam hujus rei PAUL,LI ') habemus auctoritatem, qui altionem etiam civilem quasi commodati ex preis caris competere, sit. Quod autem Icti dicunt Q), ante Interdictum nullam iuris civilis actionsem fuisse de precario, id strictissime esse interpretandum puto, id est, precarii nomine nullam suisse acti

nem, sed commodati nomine tantummodo. Liceat mihi pauca udhuc dissereres de Interdicti intentione. Id aut 'in uni uique statim quasi obvium Veniet, multas habere inter se Communes

300쪽

usu et tempore capiuntur. Ἀ 29 3

notas condictiones et interdicta, quas quidem ad recuperandam Possessionem Spectent. Ubi nam ejusmodi interdictum est, cujus utilitas ad utrumquopertineat 2 Etiam interdicit judicium simillimum fuisse equidem putem stricti iuris judicio, quod scilicet ad obtinendi modum et rationem et tempus, intra quod sis peragebatur, attinet. Illud ego con-ν tendo, ob caussae similitudinem interdictum esse propositum, cum condictis propter formulam: sibi dari oporteri; non teneret. - Quoniam igitur precarii natura condictioni adversabatur, - quamviS, uno, quod con iactio desiderat, excepto, Plane ejusdem esset indolis; - Praetor simillimam actionem, quae eandem Prorsus essectum habuit, id est, I terdictum hac de re proponebat. Ubi condictio

non tonuit, Praetorem Per Interdictum succurrisso juri animadVertES. . Apud veteres ambigebatur, an res soli con

modari queat ). - Illud autem indubitatum videtur, juris, et, ut ita dicere liceat, servὶ tutis

commodatum nullum esse, Vel certe Contra usum

loquendi Certare, sicut revera etiam rei immobilis commodatum. Ad hunc enim juris figuram insig-miendam formulae inventae sunt: precurio rogure, hubere; Precario Concedero, dare, veluti viam,

aquaeductum et similia. Quibus qui Prucario