Apologeticus eorum qui Hollandiae Vvestfrisiaeque et vicinis quibusdam nationibus ex legibus praefuerunt ante mutationem quae evenit anno 1618. Scriptus ab Hugone Grotio ... Cum refutatione eorum quae adversus ipsum, atque alios acta ac iudicata sunt

161쪽

qui Hollandiae praefuerunt. III

obtentu studij pro vero , ac repudiata ferendi se mutuo aequitate magistratuum Concordiam ruperant, & reverentiam in eos exuerant, ius Ecclesς, quod vocant, ad excludendos ab ea cura Magistratus multo quam antexonfidentius & asserere a perunt,& in rem conferre. Nunc quid eius apud nos verum fit,Videamus. Pastores cum de hoc argumento agitu provocare solent ad legem divina unde inferat ius electionis ad Ecclesiastica m

nera deberi Ecclesiasticis hominibus , id est sibi & senioribus quos plerunque sibi

addictos habent. Sed praeter quod Seniorum illud genus in multis reformatis Ecclesijs usitatum divinae legi ignotum est

quanquam non eo volo evincere ratione

sua caruisse hanc institutionem,praesertim si prima Reformationis tempora inspiciatur) etiam praeceptum nullum via viris

sacrorum peritis Commonstratum est) reperitur, Vnde appareat penes quem talis electio esse debeat necessario atque inco- mutabili iure. Nam exempla aut consuetudines omnes in legem vertere iniquum sit,praesertim cum appareat in primae aetatis Ecclesia, munera quaedam fuistet puta 'Diaconissarum) etiam mores qui nunc vix usquam observantur et ita ut resula unica

162쪽

i 38 ologeticin eorum huius rei esse videatur, facienda omnia rite atque ordine, M ut maxime expedit

pro temporum ac locorum ratione .P roin

de sentiunt veteres viventibus Apostolis plerunque collata munera Ecclesiastica

indicio Spiritus sancti. Absentibus illis aut mortuis videtur electio fiati. plerunque popularibus sustragijs, quomodo SI ci vilia munera per Asiae ac Graeciae civitates mandabantur. Sed hoc in desiletudinem multis postea in locis abiit , ac postremo interdictum est a Synodo Laodicena quae universalis Synodi iudicio coprobatai est. Igitur antequa potestates Christianismum

sunt professae plerunque Episcopi Presbyteros delegerunt, sed ita ut eorum nomina proponerent,hortantss populum ut siquis quid haberet criminis probaret manifestis rebus,ut Lampridius in vita Alexandri Severi loquitur,cuius moris aperta apud Cyprianum indicia sunt.Circa electionem ad

Episcopi dignitatem itidem distrepavit

Consuetudo.Nam quibusdam in locis electio facta est a Presbyteris de Diaconis Diaconos intellige qui Ecclesiae ministerio it,omnem vitam se addixerant alibi b eisdem sed conscia plebe, aut de plebo pr cipuis taluod si qua incideret contro versia serme Episcopus urbis matricis quC

163쪽

qui Hollandia praefuerunt.

metropolitam vocant certamen dirimebat. Bulinierus libro secundo de Episco..porum ordinatione atque institutione sic loquitur: Urrum Iorius Eces Iae comitist , an

paucorum Ainagise Episcopum de gnari melius tomlla Gest certa prae rabi omnibus Ecclos

constitutio. Stist enim alijs regionibus alia iura, aldi risus ct instituta. Si qui abutuntur per tyrannidem, cogantur in ordinιm asancto magis . tu , vel transferatur ab eis ius designandi mini-

ros. satius enim es eligendi m nere mores aliquot ex Regis , vel magistb.itus iussu defungi advocatis consulti sique illis qui norunt qualis junctio Di copi, quae eius populi aut Ecessarat o, cui aliquis p aefisciendus est, qui item po

funt de ingen s eruditione se moribus cui que iudicare. Bucerus amplius ait. formam ei monis apysp incipibus praestraptam. Qui historias temporum eoru ex quo Imperatores ac Reges Christo nomen dederat cognitas habet,no ignorat saepe a Principibus super hoc negotio n5 modo leges costitutas ex Synodoru costio ,aut etia citra Syn Odos: sed & ab ipsis factas stpe electione tatamen VteXploradi electos atque prohadrius quod manuu impositione signis carunpenes inspectorcs esset Ecclesiς & libertas obij ciedi crimina ,si qua ad impugnadae te,ctione valeret penes populu. na clectioires

164쪽

Mo Apologetieus eorum

quae eam libertatem non rilinquunt,m --rito sunt antiquitus improbatae Ita Theodosius Nectarium elegit ad pontificium

Constantinopolitanae Ecclesiae.Multaque alia exempla in eam rem tum ab aliis, tum a nobisquoque antehac sunt prolata.Nam

in occidentis partibus, puta Italia, Germania, Gallia, Anglia,Hispania,Hungariatam ante quam post Caroli M 1gni tempora, tam saepe id factitatum est,ut plena sint eius rei acta publica M annales. Ipsi Antistites apud Reges precibus monitisque

Contendunt eo iurς ut recte viantur. Pugnare hunc morem cum lege divina Episcopi illorum temporum non crediderunt :neque magis Marsilius Patavinus cum ita loquitur: Non ea ore δυina prohibιtus leti- sutoraut Princeps ab officiorum Ecclesiasticorum institutione collatione seu digributione. Interdum quoque Imperatores ac Reges satis habuerunt alijs permittere electionem,ita ut eius aut confirmandς aut rescindendet ius sibi retinerent. Notant annalium conditores ab Imperatoribus amissam partem imperii,alteram postquam eo iure exCiderunt. Thomas Bilsonus Vintoniensis Episcopus in libro quem de gubernatione Ec. clesiae scripsit, di serie ait: Nullam eligendi formam vivino iure praseripiam : qummque

165쪽

qui fi liandia praefuerunt. I I

rincipes populisu μι eapita ' o divino atque

humano rure omnιs externa ct publicae adminiafrationis curam tam in sacris quam in civilibus causis creditam stibi habeant, has ration necessario evincere eleectiones eorum ei committi debere ,saltemsi onus illud in ses cipere voluerint. Eiusdem haec si1nt verba : Luce

clarius anaret alios etiam Principespraeter Romanos Imperatores a prima Christianaeus ei professione non solum summam potestatem in electionibus Episcoporum habuisse: staequos dignos

eo honore indicarunt non exspectatis populs auxiaeri offragis propria auctoritate constituisse. Apparent S passim exempla Archimandritarum, pastorum , Diaconorum quos Principes, potestatesque aliς constituerint: quae non ideo adferimus,ut mos ille ubi re-Ceptus non est, introducatur, sed ut pateat semper ita fuisse iudicatum, liberum esse hac in re cuique genti arbitrium. Musculicstatum est : Pastorem Christianum de vocationesua 'Eicitum esse non debere , neque ambigere quin Christiana ac legitima Auasit vocatio, ibi ad Evangetium praedicandum a pio Magis tu aut Principe vocatus est. In Palatinatu Curς pastorales conferuntur arbitrio Seianatus , qui mandato S nomine Electoris

Ecclesiis praesidet. In ditione Basileensi iEcclesitarum extra urbem In pastore eli-

166쪽

I4 t . pologetitus eorum

gendo potesto milia. quem. magistratus urbis ad pascendum illas mittit etiamsi

docentem nunquam audierint, reverent accip m.

In patria nostra ilhelmo Principi Araussionensium id videtur fuisse propositum, Ut pastorum electiones omnino ad magistratus pertinerent, ut videre est in formula quadam legis ipsius iussu concepta & rationibus atque exemplis defensa. . Eandem fuisse procerum sententiam docent nos mandata quae ab ipsas ei quem diti ximus Principi super praefecturae suae ata . ministratiqne data fuerunt anno CID IOALxxxv in quibus hoc est caput: Ne υP, in οπιῶν, sicique instimantur codegra aut consid ria nisi de consibo nominatione,atque in Blatio- .

ne aut tivnventuου procerum aut Magistratuum.

Longe alia mens non paucis eorum, qui , in Ecclesiiasticis muneribus versabatur. hi enim id semper egerunt Ut iuS hoc omn ad se pertraherent : quod conspicere est tum in Synodis aliis,tum in illa communi nationum Synodo quae Hagae celebraxa est anno CI' ID LXxxVI temporibus Lice-

stricis, ubi totu hoc negotium Ecclesiasti, eis hominibus p mittitur, nulla re magi'Fstratibus relicta,nisi Soc solo,resse ab ipsis iexquieti Jaumqviam iustam haberent cau-ά

167쪽

qui Hotandiae praefuerunt r43

sari, contradicendi quae electi vitam conriversationemque spectaret. Quod quidem nihil amplius magistratibus concedere est quam minimo de plebe Quiriti debetur. Nam ei quoque liberum est adferre quod

in electi vita culpandum existimat, quor sum spectat clectorum praedicatio. HuIc Synodico decreto proceres Hollassiar de- Cretum contrarium suo in Conventu fecerut anno eodem: Tum ibi, tum nobitibus, atque oppidoram reo oribu a umfore Im ac morem eligendi, Lintuendiquepasiores, hac tamen cautione ne qui fastores reciperentur nisiquipost diligentem explorationem vita ac dogma minculpati in utraqherger uentur. Eo vero iustius fuit hoc decretum, quod ante belli,

tempora Comites Hollandiae, quorum ad ipsos ius devenerat, eo iuxe usi fuerant ut Episcopos nominarent,quemadmodum a cossessu iudicum Hollandiae innovatu est inter animadversa ad Conciliu Tridentianu,sicut S rectores oppidoru locorumve. aliorum usi fuerant iure lagςndi pastorea

Sed nec Zeladiae proceribus placuit illud Synodi Hagielis decretu . nam ipsi protea.

re indixerut,in qua constitutu est,ut magiri stratus rogaretur quosda sui ordinis qui in Ecclesiae publicae comunione esset legare,

168쪽

r ologeticus eorum qui simul cum presbyterio consultarent de eligendo pastore.

Ad Hollanaiam ut redeamus ibi, nedum hinc proceres de magistratus, de Ecclesiastici serram reciprocarent quamquam non obscurum est qquis hominibus utrius potius ossiciu sit concedere ne in negotiis quas lex divina non definit) omnia conturbarentur, tantum de iure suo decesserunt proceres anno CIDIOXCI , ut delegatis ex publico dc sacro ordine viris pria mariis de gubernatione Ecclesiae leges iusserint concipi, quae leges ius electionis ita partiuntur,ut de magiitratuum nume

ro quatuor; de Ecclesia s id est de presby

terio in oppidis, de conventu vicinali per agros totidem clectionem peragerent eamque factam offerrent magistratibus ut probaretur: quod si illi eam probare defugerent , nova institueretur electio: qui agendi modus idem ferme est cum eoque praescribunt Romana iura quae apud

nos quoque auctoritatem habent quoties loci certa consuetudo non exstat. Iustinianus enim novellis quas vocant constitutionibus ius eligendi defert tum Ecclesiasticis, tum primoribus Vrbium. Concepta eo tempore formula Vtrique conceia

sui iudicum per Hollandiam probata est:

169쪽

qui Hostandiae praefuerunt. I S

sed quominus perrogaretur Oppida qUa dam intercesserunt existimantia magistratibus non satis potestatis per eam tribui. Aiunt Amstelodamenses sibi fuisse mandatum non assentiri in eam legem nisi prius in Synodo legitima expensa fuisset ad legem divinam: quod ipsum tamen in actis non invenitur. Sed ut ita sit propria, unius oppidi ea fuit sententia. Quanquam vero formula haec ob ea quae dixi mus impedimenta perrogata non fuit, ut vim habere posset legis publicae cui parere omnes tenerentur, censendi tam n sut& proceres Sc magistratus non dereliquisse possessionem iuris pristini in pastori bus instituendis, ut habet decretum anni CID ID LXXXVI : ac proinde etiam ius fuit magistratibus sequendi formulam anno

CID ID XCI conceptam, ut qua non magistratibus sed Ecclesiastici ordinis hominibus plus tribuat quam proceres, qUO' Tum Crat leges dare, ante eum quem dixi annum C IOIo xci deberi ipsis existimaverant. Cui consequens est, nullam cuiquam a proceribus factam iniuriam, nul- lum de sua possessione deiectum, Cum an no cIIII cxv M sequentibus pronuntiarunt posse rectores oppidorum vicorumque quibus id ex usu videretur cam foris

170쪽

i 6 Apologeticus eorum mulam sequi atque ipsos in eo publico

imperio tuendos. Praesertim cum & Har-lemenses, & alij manifestum fecerint

etiam post: annum CID ID XCI Vsurpatum a se ius maius quam ferret illa formula , nempe ut pastores ipsi eligerent de consilio presbyteiij. Quod si etiam alicubi non in vim legissed consensu peculiari quicquam concessum foret, id cum merae sit facultatis ad possessionem evince ndam, praeserum adversas publicas potestates, valere non posset. Quod ultra dicitur nihil hoc de negotio debuisse decerni antequam compositae fuissent religionis controversiae,speciem Veri haberet , si ad componendas eas controversias per mutuo se ferendi aequitatem opera communiter data fuisset : S: si interim Ecclesiastici ordinis humines non laborassent magistratus de iure inio deij cere. Nam sine eo cum quotidie multa munCra Eccle lita vacua fierent, omnem de clectionibus normam tenere in Incerto, id vero nihil fuerat aliud quam summam inducere rerum confusionem. quod mihi in clarum videtur, ut aequos omnes fa-

cile mihi assensuros non dubitem. Sunt qui dicant hac formula plus aliquanto tribui magistratibus quam Ecclesiastici