Maturini Corderi Colloquiorum scholasticorum libri quinque, cum argumentis et appendice

181쪽

Patientia in parvis exeitata paulatim erestit. Volente Deo nobis accidunt mala , Providentia DEL : -- moria Xa eam non exercentibus. Memoria exercenda ratio. Nelligentia. Spirituu Dei nos exeitat.

. Brevis exhortatio ad excutiendam negligentiam, pigritiam, tarditatem .

FRANCISCUS. GEORGIUS. . OVo ludi genere hodiε te exereuisti G. Iu

c glandum. F. Ecquid tueri fecistit G. Imo perdidi. F. Fortuna igitur tibi adversa fuit. G. Ne-lcio, quae fortuna: tantum scio, mea eulpa id acci-- disseiled ita volenta Deo. F. Cur Deus id voluit G. Ut hinc discam ferre graviora, quum acciderint-F. Quasi vero Deus lusiones puerorum curet. G. Curat prosecto: quin etiam nihil fit in rerum natura sine divina providentia. F. Siccinhphilosopharis 3 quisnam te ista docuit G. Non tute audisti toties ex concionatore nostro F. Fieri potest, ut audierim: sed quid agas e fluxa est mihi memoria. G. Nimirum, quia illam non exerces. F. Quomodo exercenda est G. Primum diligemit attentione, hoc est, diligenter annotando ea, quae audimus, aut legimus, deindε eadem si h repetendo: denique docendo alios ea, quae didici mus. F. Ista nobis saepius inculcantur a Praeceptore, sed me miserum quam su pina est haec mea negligentiat G Sic sum' omnes,nisi Spiritus ille Dei nos excitet. F. Quid igitur faciam t G. Expergiscare, mi Francisce, toto animo, totisque viribus ad

182쪽

Deum adspirat illum assidue & pro assectu precare: vigilans esto, pravos fugito, versare cum bonis, tum moribus facillimis essice, ut eos tibi familiares reddas. F. Quid tandem consequar G. Rogas 3 si te istis moribus assuefeceris, Dominus Deus pro sua clementia tui miserebitur, brevique animum tuum immutatum senties. RO quam opinportunus hic mihi congressus fulti obsecro te mi Georgi, ut saepius colloquamur. G. Per me non stabit, quoties utique licebit per otium. Gratias ago maximas. G. Non est, quod agas, recipiamus

nos in auditorium. - . X. De negligentia quidam admonetur. Admonitio ad somniculosos. Praeceptorum moralium usus.

otidie proficiendum. Vita naturalis. Armis spiritualibus pugnandum cum vitiis.

Non satis mirari possum, te non essediligentiorem. G. Qua in re videor tibi negligens tF. Quod mane fere nunquam ades in tempore: atq; inde sit, ut pene quotidie noteris in catalogo. Cur tu es adeo somniculosust G. Mea sic sertnatura. F. Corrige naturam istam, hoeest, naturae vitium: quid tibi profuit Catonis nostri dictum G. Quodnam , quaeso t F. Plus vigila semper mesonino. G. Ne plura: eso probe memini. F. Nihil prodest meminisse, nisi ad usum tuum ae- commodes. G. Utinam & hoc, & alia praecepta salubria tam facili ad bene vivendi usum transferremus, quam ea facile ediscimus. F. ut verum fatear, praecipere quam praestare multo

M a est

183쪽

est facilius. Sed tamen eniti debemus, ut vel monitis vel precibus proficiamus aliquid, & indies evadamus meliores. G. ini. non facit, ejus salus desperanda est : sed nihil dissicilius emendatur quam naturale vitium. F. Omnia ferh vitia nobis sunt naturalia: nisi Dei bonitas servaret nos, essemus omnes sceleratissimi. G. id igitur faciendum EFortiter cum vitiis nostris pugnandum est. G.Qvo duee y F. V Deo. G.inibus armis F. Divinis &Spiritualibus. G. Ub tandem inveniuntur F. InEpistola S. Pauli adEph. G. Quoto eapitet F. sexto G.Quid si locum per me non intellexero F Non omnino intelliges, satis scio: sed praeceptor erit consiliendus. G. Quid si mecum adfueris F. Adesse volo, certum est, verum captanda erit o portunitas. G. De hoc igitur alias consilium capiemus. F. Quando istuderit G proximo DieMercurii, si tibi ita videtur. F. Quota hora G. Post meridiem prima. F. Placet sententia. G. Nunc igitur ldiscedamus. XI.

De studiorum tempore ami*o. 0in re perae . os quisvi modis id riposit. V a Magistri vox. Hortatio ad animum bonum.

GEORGIUS. HERMINIUS. T Amum igitur hodie a villa revertisti Η.

Hodie tantum,idq; paulo ante prandium G. Atqui dixeras, te futurum illic modo biduum. H. Ita sperabam fore , & sic pater promittebat. G. Quid igitur obstitit, quo miniis redieris citius'

Η. Mater me detinuit: tametsi etiam eum lacrymis eam obsecrarem, ut me missum faceret.

G. Sed

184쪽

- LIBER v. G. Sed cur te tamdiu rem orata est i Η. Ut se co-: mitarer in reditu. G. Quid vero agebas interea tΗ. Colligebam fructus cum Rusticis nostris. G. Quos fi uetust H. Quasi non sint tibi noti fructus autumnales & serotini, pyra, mala, juglandes, castaneae. G. O jucunda exercitatio ' H. Non est jucunda solum,sed etiam frugifera G Sed hoc malum , quod interim quinq; aut sex praesectionum fructus tibi periit. Η Non omnino periit, spero: curabo pro viribus, ut ex aliqua parte recuperem. G. Qvuid facies H Describam, quam potero,diligentissime G Quid tum posteat H Ediscam

ipsam auctoris orationem G. Sed sententiam non

satis intelli ses. H. Ipsa me juvabit Praeceptoris

interpretatio, ut sensum magna ex parte assequar. G Nec tamen id satis erit. H. Tu, u placet, aderis mihi per otium, ut conseramus una. G. Libenter

equidem faciam : sed ne istud quidem lassiciet. H. Non habeo, quid possim amplius. G. Quanto praestitisset, vivam audire magistri vocem l H. Multo sanε praestitisset ; sed quando id mihi non

contigit, nec mea culpa factum est, nihil habeo, quod me accusem, in hac parte. G. Recte dicis, fac igitur,hebeas animum bonum. Nam quod ego tecum pluribus verbis de hac re disputavi, non ideo feci ut vellem te adducere in desperationem, sed totum illud profectum est ex meo in te amore singulari. H.Haud mihi dubium istud est: quo fiet, ut majorem tibi habeam gratiam. G. Sed πce, vocat nos ad coenam tintinnabulum. H. Nuncius opportunus. a XII. Μ 3 Pra-

185쪽

Praeceptoris accusatio in vernacuse loquentes. 6-dem ad Latine loqνendum exhortatio. Interpretatio edicti de vetito vernaculosermone .

Male acturi quaerunt latebras. Iniquorum perversitas. Nitimur in vetitum. Doctrina Christi S timor DEI avocant a malo. Exhortatio adrecth vivendi studium .

fuisti matutinae precationi t Η. Adfui: tu

vero ubi eras G. Iveram ad patrem in cauponam. H. Quid eo t G. Heri vesperi jusserat,utis convenirem bene mane. H. Qui ausus es tam mane prodire, idque inconsulto Praeceptore t G. 1am heri veniam impetraram, antequam iretur cubitum : sed dic mihi,quid ille a precatione palam admonuit Η. Audivi, inquit,esse inter vos,qui saepenumero vernaculi fabulentur: & nemo intera vestrum mihi Micquam indicat: quod est argumentum consensionis omnium in eodem peccato. Haec suit accusationis summa: deinde in eandem sententiam multa dixit, quae meminisse non potui. G. Sed quae tandem suit conclusiot Η. Quamobrenat, inquit, admoneo vos,ut alius alium ad Latine Ioquendum cohortemini diligenter, &eorum nomina,qui parere noluerint ad me quamprimum deseratis, ut huic malo remedium adhibeam. G. Nullum igitur verbum licebit efferre vernaculum8 H.Quantum ex verbis ejus colligere potui, non ita rem inteIIigit. Non enim, ut scis, usque adeo est severus exactor, ut statim puniat, si cui verbum aliquod inter coloquendum exci-

. derit.

186쪽

derit. G. Aliquoties, memini, palam dixit, edictum suum ad eos demum pertinere, qui cum latine sciant, tamen semper latibula quaerant, utvemaeulε fabulentur, idque de rebus ineptissimis. H. Ea est quorundam pertinacia, ut malint saepissime vapulare repugnando praeceptis honestissi- mir, quam laudari atque etiam diligi obsequendo. G. Meministi audire ex ipso Praeceptore: Nitimur in vetitum y H. Memini atq; adeo est verissimmum: tamen qui doctrinam Christi libenter amplectuntur, non studio peccant neque malitia. G. Istud praestat verus ille timor Domini. H. Tales igitur,quoad licet per naturae infirmitatem,sedulo more nituntur, ne quid scientes faciant, dicant, aut cogitent, quo Deus vel minimum offendatur. G. Ergo studeamus recte vivere, Dei nostri pa- irere Voluntari: non modo ne vapulemus,sed magis, ut illo optimo Patri nostro placeamus. H. Ita fiet, ut vere simus non tenebrarum, sed lucis filii. G. Sed de his alias pluribus: nunc ad disputatio- rara recipiamus nos. H. Ecce vocat signunia.

Disicessurin s ante vacationem scholasticam reprehendtur a condyscipulo.

Consilia humanaa Deo reguntur. Sua cuiqueractanda scientia. Modeste sapiendum .

HERMINIUS. JACOBUS.

Tu igitur cras, ut audio, discessurus es3 I.Cras, si Dominus permiserit. H. Ehol curtam cito I. pater. H. Imo tu urges patrem. I. Itane tibi vid tur 3 quomodo patrem urgere 'OG

M 4 sum

187쪽

simiὶ Η. Assidua missione literatum. I. Tantum semel scripsi, instare vocationem Scholasticam. H. Quando misisti literast J. Hebdomade superiori. H. Quo diei I. Veneris. H. Q rid facies domi J. Instat vindemia: interim colligendi sunt fructus arborum. H. Poterasne exspectare dimissio. n s diem λ I. Nescio, quando sit futurus. H. Spero, fore ad finem proximae hebdomadis. I. Sed istud non est in nostro situm arbitrio. H. Ne in Praeceptoris quidem. I. Cujus igitur λ H. Solius Dei, qui nominum consilia suo nutu gubernat. I. AtquiSatanas videtur interdum gubernare. H Quantum

Deus ipsi permittit. Sed ista sapien ii oribus relim lqvamus d.Tutius est:monet enim proverbium:ne sutor ultra crepidam. H. Saepe istud ex Praeceptore audivimus. I. Idem quoq; non semel docuit nos il- Iam Pauli sententiam: noli altum sapere ; sed time. Η. IlIud etiam frequenter habet in ore: Altiora tene quaesieris. I. Sed audin' tu, ad coenam signumdarit H. Adhuc pulsat aures meas tintinnabulum. I. Eamus in aulam, ne desimus precationi. Cras ante discessum te salutabo. XIV.

In vacationesholastica stud osi adolestentes sibenter Fidem relaxant animos, non tamen omnino cessant,nee orio illo per ienaviam abutuntur.

Fides etiam inimico servanda. Agendi as distus addit celeritatem. Solus Deus suorum ductor. Exemplum studiosis observato dignissimum.

HONORIUS. JUSTUS. Fuisti ne hodiε in Gymnasiol J. Ubi ergo suis

sem y tu vero quid agebas H. Eram domi oc

188쪽

cupatus. I Id evenit praeter morem tuum, soles enim abeste rarius. H. inam possum rarissimε, quid aurem actum est y I. Nihil prorsus. H. Ergonε remissionem habemus I. Certo. H. amobremtI. Propter mercatum hodiernum. H. Quis dedit I. Lu limagister: Permissu tamen Rectoris. H. Quid concessit I. Vacationem ab omni munere Scholastico. H. An in totum diem I. A mane ad occasum usque solis, tametsi diligenter & multis

quidem verbis, admonuit, ut in otio de negotio cogitaremus, ne cras in ludum veniremus imparati. H. Quid igitur, nos hoccine abutemur otio tI. Id vero aetatem nostram decet minim8. Η. Tu

ergo quid paras facere I. Me recipere in musaeolum, nisi forte tibi magis placet, ut sesquihoram aliquo prodeamus ambulatum. H. Egonhrecusarem Imo, nihil est, quod nunc magis velim , nam & nos interea tractabimus aliquem sermonem literarum, & simul corpus exercebimus. I Eamus igitur extra muros. H. Quonam I.

Usque ad ripam lactis. H. Valdε istud mihi arridet: sed tu, si placet, me exspectabis. I. Quamdiu Τ Η.

Tantilper, dum crepidas eo mutatum calceis. I. Ubi vis exspectarit H. Ad portam Franciscanam. I At vide, ne me fallas. H. An ego amicum fallerem, quum scio, etiam inimico servandam esse fidem y I. Abi, festin f, ego, dum te opperior, aliquid interim legam. H. Salve Iuste. I. inis iste salutatori H. Ecce redii. I. Ehol tam citot mihi videris vesasse. H. Nimirum affectus ipse pedibus alas addidit. I. Eamus nune

189쪽

COLLO in Se ΗοLΑset ducenta Deo. H. Solus Deus est, qui suos ducit aeredueit. I. Maturemus, istis longε hinc laeus abest. H. Tanto melius prandebimus, perge.

exere rationibuτpin vacationem scholasticam reis vocatis. De clasium probatione ante promotiones. Deste ramis. De eadem in adversis rebuι. Defructib--rumn abbin. De maximo vini proventu. De abusia vini in summa copia. De admonitionum rantemtu. De- iis , qvi sie dociles praebent, ad verbum Dei audiandum.

JACOBUS. LAMBERTUS.

SAlve, Lamberte optatissime' L. Salve & tu

vindemiator jucunaimmel inomodo se hahet scholat L. Optimh. I. Iamne redierummulti L. Vix quarta pars nunc abest. I. Quid agitur L. Docetur,legitur,scribitur,repetitur. I. Ista sunt generalia & quotidiana: Sed quid fit in nostra Hacti L. Idem, quod fit in ceteris, &quod siebat ante vacationem. I. Ergone jam serio habentur praelectionest L. Iam abhine octo dies. Nam quid aliud fieret y I. Solebamus per aliquot dies exerceri, in iis repetendis, quae antea didiceramus. L. Tribus diebus totis nihil aliud actum est. I. Quid probatio 3 Iamnε incepta est L. Hui inceptat propemodum finita esti eras sexta classis interrogabitur. I. Me miserum i exclusus sum a praemio. L. Etiamne praemium sperabas I. Quidni sterarem unicuique sperare licet, praesertim fluetioso. L. Malim erso nihilsperare. I. Quid ita 'L. Nam si nihil contigerit, nulla mihi erit seu-

190쪽

stratio, neque molestia: sin consequar aliquid, id ego in lucro deputabo. I. Nunquamne legisti t

L. Imo vero legi, & memoria teneo: sed hic nihil ad propositum. I. Cur non L. Quia illic loquitur Ovidius de spe illa, quae in rebus adversis retinenda est, quem sensum expressit Cato hoc Disticho:

Rebis in adversis animum submittere noli. - Spem retine, θes uma hominem nec morte relinquit.

I. Tu igitur nihil speras ' L. Spero vitam aeternam. I. Dicebas modo, sperandum esse in adversis re-hus, quae tibi sunt adversa Τ L. Ea, quae me oppugnant quotidie. I. Quae tandem sunt illaὶ L. Propria caro, Satan,& improbi homines,qui me injuriis ametunt. I. Ex quo tempore factus es Theol gaster. L. Nec sum Theologus,nec Theologaster: , sed quod dico, id ego didici e sacris concionibus. I. Laudo equidem: sed age, dic mihi serio, estne acta classis nostrae probatio t L. Iam tibi serio dictum puta. I. Dolet mihi non inter fuisse. L. Citius venisses, quid agebas 3 I. Mater me coegit vindemiae exitum exspectare. L. Credo: sed tua voluntate coactus es. I. Ut fatear ingenue, libenter exspectavi ; sed quid agas λ homines sumus, ut riunt. L. Imo pueri. I. Sed vix credas, quam sit jucup- dum rusticari, praesertim ubi tanta est omnium fructuum amnentia. L. Estne vobis magnus vini proventus ὶ I. Tantus prosecto,ut majorem vidisse non meminerim. L. Quid ajunt rustici in hae tanta ubertate' I. Nihil aliud, quam potationes & era putas