Commentationes Societatis regiae scientiarum gottingensis. Recentiores

271쪽

tioni inser uiunt, nullas ei uam odi vires repulsivas Mistero posse. quae iam repercutiant Iumen. antequRm ad speculum ipsum pedi' tigerit. Per vim eiusmodi Neutonus euitare vult, quod radii' Iueia non assiciantur ab illis asperitatibus, quae Propter poro- sitatem et in quacunque superficie remanent, adeoque lumen iuxta omnes diroctiones disperguerit, et tamen speculum summa eura debet politi ἐ'ut radii reflecti possint ad normam regularem. .' Haeo mihi contradictionem inuoluere ridentur. Dein quaererem in Theoria Neutoniana, qui fiat, ut in fasci. eulo quodani vadiorum ineidentium prorsus parallelorum, non omnes omnino radii aequaIiter a vi illa repulsiva adficiantur. cur pars quaedAm radiorum incidentium duntaxat refleetatur, alia vero pars, eodem prorsus modo incidens. vi reflectenti seis quasi subdo eat, et vel per speculum transeat vel, quoquo a materia sp euli ipsa absorbeatur, quemadmodum satis patet ex experimentia Bougueri et Lamberet D. - , ι . Certe si νia quaedam'adata cupponitur, quae radios iam in distantia quadam a saperficia speculi reflectat, prorsus non video' cur tanta tamen copia radiorum versus omnes directiones disper.

gatur, et plerumque illi radii, qui imaginem corporia lucidi fora mare possunt, minorem partem omnium radiorum inciden iussit tonstituant. Theoria vulgaris', quod re nexio fiat cluntaxat per appuliam radiorum ad partes solidas haeo omnia simpliei uti exisplicat. Quid enim fit per polituram speculi' certo nil aliud, quam ut illae tantum asperitates tollantur, quae inaequalitere superficie prominent, relictis quidem sempeου ea nitatthos illis exiguis, quae propter porositatem necessario remanent. Ita, licet superfities pollia infinita adhuc multitudine porOxurn quas obsita est, summitates tamen monticulorum seu marginum quibus haeo

272쪽

foraminnia circumdata sunt, Per polituram in unum idemque planum regulare rediguntur, unde fieri non potest, quin salia. magna pars radiorum incidentium, illi scilicet, qui in illas sum. . mitates impingunt, iuxta illuni ordinem reflectantur, qui ad . constituendam imaginem corporis lucidi requiritur. Cum vero quoia . que magna pars radiorum incidat in cauitates et lacunas, illis sumiamitatibus interiectas. exinde haud aegre Perspicitur. cur simu tanta pars radiorum non modo quaquauersus dispergi sed quoquatransmitti, per varias reflexiones irregularos intercipi seu quo. quo penitus absorberi debeat. Ita has inaequalitates haud possunt impedire, quo minus imago objecti lucidi nascatur; illae hoo tantum efficiunt, ut haec imago non eam possit habere cIarita. . tem. ac li superficies polita planum perfecte continuum faceret. Si reflexio fieret per vim aliquam repulsivam inaequalitates sporiculi quasi velantem, et aequaliter per totam superfietem eius diffusam. Omiles omnino radii, lab eodem anguI incidentea, modo regulari dehorent reflecti . nulli possent dispergi et absorisberi. quod sane omni experientiae repugnat. Si contra assumas, vim illam non tam aequaliter eminere super omnes illas alae i. talos, non obuenies diis itatibus, quas Neutonias imputat theois Hae vulgari 5 adeoque Vis illa repulsiva non expedit nodum, immo potius pro superflua est habenda. . In vitro aliisque corporibus, qua. lucem non modo xeflectunt. sed qlioque refra unt, Praeter vim illam repulsivam, cui ra- sexto luminis ex Neutoni sententia debetur . et vis attractiva. statuenda est, quae refractionem efficit. Coexistera igitur deis hent hae binae vires in una eademque su parficie . quod quomodo fieri possit, nouas omnino hypothesea postu Iaret.

Cum vis corporum attractiva non modo in contactu ipso agat,

sed quoque ad certam aliquam distantiam, licet plei umque adis modum exiguam sese e tendere videatur, complures Phyllei

273쪽

Ianiis ibi lia iuunt, ubi ataractio desinit . ita ut hanc vim attra ...cituam in aliqua di liantia a superficie corpOIis evanesceret atque I tunc in reputii uani abire Minant. l interi In quaecunque finga- . . Lur lex. iuxta quam, haec attractio cum diliamia decrescat, a . quo deto in attractionem oppositam seu in repulsionem abeat, misti nima tamen exinde m proliendi Potest, quomodo portio quae . dain luminis in vitrum politum incidens Θt Em radiis Parallistis conis stans, parum reflecti, partim refrangi h. e. sub iisdem circumstantiis incidentiae partim sequi possit vim repulsivam. partim attractivam. nisi interii am aliquam diuersitatem radiorum ipsorum statuar tis., ita ut athera pars radiorum duntaxat a Ui repulsiva, altera a sola. 1 vi attractiva astici possit. Verum si eiusmodi diversitatem conis cedero Molumus, vi repulsiva in distans agente quoque carero possumua, cum iam eπ sola attractione et iuxta theoriam vulgaia. rem nisat clare liceat Perspicere, cur radii quidam facilius transis . . mittantur. alia contra facilius reflectantur. Eiusmodi hypo.ihelis internao cuiusdem diuersitatis radiorum luminis, ut in postertim videbimus, et alia singularia Phaenomena Iuminis reis

Praeter elasticitatem vero. tanquam Vim Coznitam, omnibus.

quo fere materiis Plus minusue propriam, nullis aliis viribus inia cognitis egemus ad eriplicandam reflexionem luminis a corporum superficiebus, atque cum simul attractio pm vi cognita sit ha-i henda. per quam Pro Varia natura ipsa particularum Iuminis, hae plus minusuo ad transitum per corpora sic dicta pellucida de. terminantur, iuxta Ineatri seniunt iam theoria vulgaris a propter simplicitatem suam omnibus aliis prafferri meretur. Ab hao attractione quidem et illi radii afficiuntur, qui impinis gendo in partes soldias, reflecti debent. Verum haec attractio in hisce radiis nullum alium effectum exserit, quam ut tantum prope

274쪽

DE POLARITATE LUMINIS.

prope supelficiem reflectentem e iguam curuaturam nanciscantur. quae vero in radio reflexo prorsus eadem esse debebit, quam iaincidente, unde fit, ut haec attractio nullo modo turbet aequalitatem illam, quae valet inter angulog incidentiae et reflexionis. 8. Datitur casus, ubi reflexio prorsus pro effectu attractionia lia. henda est. Notum est, radios luminis per vitrum aliquod transissessos, omnes reflecti a funerficie per quam ex vitro rursus in aerem veherent, si incidanz in hanc superficiem obliquius quam sub angulo 48v. Is . Si incidunt minus obliqua transmittuntur in aerem. Prout radii ex vitro in hoc vel illud medium transirent, obliquitas illa sub qua incidere debent ut omnes reflectantur , Pro ratione medii Variatur. Quomodo vero omnes hae reflexiones per solam attractionem seu potius per differentiam attractionum vitri et medii conligui fiant, a Cel. MUehenbroeta aliisque tam heno iam explicatum est, ut mirer. hos casus Pe culiares in reflexione luminis a quibusdam physicis, qui Neut num secuti sunt, adhuc roferri potuisse ad argumenta contra vulgarem theoriam reflexionis . cum nullo modo coacti simus, unum eundemque effectum sub diuersis circumstantiis sese ex se. Tentem, uni eidemque causae adscriberct, imo Noutonus ipse aliam causam reflexionis statuat. dum lumen incidit in vitrum. qucrn diim exit, priori scilicet casu vim repulsivam in diliana agentem, Posteriori attractivam.

S. III. Quantumuis egregie interim iuxta hanc veI illam theoriam physici restexionem Iuminis explicasse sibi persuaserint, nihilo tamen minus ante aliquod tempus a Cel. Malus detecta sunt phae- Nomena quaedam lucis reflexae, quae omnibus theoriis hucusque in medium prolatis prorsus contraria esse videntur, ita, ut nisi illas noui an Intmductio in phil. naturalem g. retr7. Eiusd. EsiaI de PhIs. g. IO14. I. T. Muer, de polaritati ruminis. Tom. H. B

275쪽

nouis adhuc additamentis exornemus, vix via pate&at, perveniendi ad io letabilem aliquam explicationem singularium horum phaenomenorum. Verram lino negotio facile fieri potest, ut in hypoth ses tanto magis vagas ei inanes delabamur, quo magis theoria luis minis ipsa, cui folle favemus, a simplicitato naturali abhorreat.1. Obseruauit scilicet vir Cl. ' . hoc prorsus nouum et memora hilaphaenomenon. quod si radii Iuminis a Plana quadam supe incis polita Y semel iam renoxi sint, ill uidem ab alio quodam planopolito T dentio reflecti possint, quod vero hoc posterius lumen reflexum pro variis positionibus quas planum T respectu illius Y habere potest, admodum diuersa gaudeat densitate. manente semper Uno eodeυιque augulo incidentiae, imitio quod adeo detur litus quidam plani ipsius Z, sub qno vel nullum prorsus lumen ab illoxenoctatur, vel saltim densitas huius luminis minimum quendam Val OrΘm soritatur, dum in aliis positionibus ipsius L valorem

aliquem maximum obtineat. Eique hoc semper Pro Vno eodem. que angulo incidentiae.

s. Vt de positione plani resteetentis Z versus illud Y distinctius' qui postrinus. cogitemus plagam mundi ad quam vergit supeisicies reflectens ipsius Y. atque dein angulum inclinationis huius plani ad horirontem. Si iam dicamus planum reflectens Z itidem .vse sus hanc plagam, vel quoquo vel sus aliam respicere, distinctam . . id eam nanciscimur do situ huius plani Z respectu prioris V. dummodo si nil ratio habeatur anguli, inclinationis huius plani Z ad planum hori Zon tale. 3. Ad maiorem illustrationem cogitari quoquo pol pst linea in te Iectionis ΕΜ Fig. I. st plani Y cum plano holigoniali, et iam diis rectio huius lineae E. M vei sus hanc vel illam plagam mundi. Tune igitur superficies renectens Y spectabit versuo Plagam quae conitituit angulum rectum cum ΜΕ, h. e. versus VII vel OC. existunton GiIbiris Annaleti d. Phrsih. B. XXXI. p. 286. XXXVIII, as .

276쪽

existente recta BC perpendiculari ad ΜΕ. Si e. gr. ΜR lineam

meridianam representet, adeoque OM Versus meridiem , OE vero Ius septentrionem vergat, superficies reflectens Y spectare potest vel ad orientetu R. vel ad occidEntem C. atque sic in aliis casibυ s. 4. Ponamus iam a Corpore quodam lucido satis remoto e. gr. a Sole S radios parallelos incidore in Y, eosque reflecti in Z sub anguIo' α, ita ut si e. gr. ni n radium aliquem ab V reflexum rὐpr sente . illo angulum incidentiae α α cram Z constituat, atque patebit, planum ipsius Z respectu prioris Y ad plagas mundi admodum diuersas dirigi posse, ita ut angulus ille incidentiae semper' α maneat. Exspectandum igitur esset, intensitatem luminis a Z reflexi semper eandem fora, ad quamcunque plagam mundi planum ipsus Z respiciat. dummodo nori Uarietur angulas incia dentiae a. Sed hoc tantum valet, si radii mn directe a corpore quodam lucido in Z inciderent, minime autem si i m rellexioin Nem aliquam e. gr. a plano ipsius V perpessi sunt. Casu post oi xiori sub ceri Is quibusdam politionibus ipsius T versus hanc veIe illam plaga in mundi respectu ipsius Y, vel ntillum prorsus lumen ab illo Z τε flectitiar, vel deri sitas luminis rellexi tam exigua est, ut sa pe vix percipi possit, dum contra in aliis positioitibiis ip-ι sius Z in te litas luminis rellexi admodum magna est, pro eodem angulo incidentiae, id quod omnino qtiam maxime memoratu dignum, et bactenus a nemine nisi a Cel. Malus obseruatum est. s. Vt vero haec singularia phaenomena in maxima perfectione sese ostendant, necesse est, ut plana illa reflectentia sinui peti eida sint e. gr. tabulae vitreae, instar speciali quidem laevigatae. verum deltitutas ab illo Amalgamate, quo specula vitrea gaudent. Possunt interim hae tabulae Ioco in legumenti vulgaris metallici et vernice quadam nigra obductae esse. Praeterea Vero requiritur, ut angulus ille constans incidentiae habeat magi, i indinem graduum 15 cum a5 circiter minutis; pro maiori vel mi.

277쪽

vori an gnIo Incidentias Phaenomena dicta mimis perseeta sese exhibent. h. e. casu. quo densitas luminis reflexi fere euanescera deberet, illa adhuc satis magna deprehenditur, sed do his vbo. xius posthac. Si Ioeo LabuIarum vitrearum pellucidarum, vel quoque Ioeo speeuli eiusmodi nigri adhibeantur specula vulgaria. seu quoque matallica. ocu Io attento sese quidem exhibent similia phaenomena, verum tam exiguo gradu, ut illa, quae superius memorata sunt. prorissus ineognita mansissent, nisi Cel. mitis sorte in montem venis.set, loco speculorum vulgarium tabulas vitreas pellaeidas in usum vocare. Loco pellucidarum vero cum euentu muItum feliciori tabulas vitreas a parte postica vernice nigra obductas adhibui. 6. Hac occasione Cel. Malus et aliud memorabito phaenomeno

sese obtulit '). Si scilicet radii, qui a tabula quadam vitrea pellucida non reflectuntur sed per illam transeunt, a speculo quodam metallieo seu quoquo vuIgari excipiuntur, et ab hoc speculo r sexi iterum in tabulam aliquam vitream incidunt, ut ab illa denti

reflectantur. etiam in hac reflexione lumen non in omnibus positionibus huius tabu Iae respectu plagarum mundi, unam eandemque densitatem habet. Iicat semper sub eodem angu Io ineidat; sed memorabita est, quod positio tabulae sub qua iam densitas

luminis ab illa rest xi valorem minimum adipiscitur. conuenit cum ea, sub qua casu superiori valorem maximum oblinebat, ita ut Iumen. quod iam transiit per tabulam aliquam vitream. adeoque refractionem subiit, Oppositam quandam proprietatem respectu illius habeta videatur. quod duntaxat ab illa tabula rωflecteretur. Interim de hoc phaenomeno inferius adhuc sermo erit. g. IV. cum admodum intersit, ideam disinctam filii eomparara dabis aliisqus phaenomenis. de quibus deinceps adhuc loquar, haud abs via. Gilhιris an . d. Physith MXVIlI. a l.

278쪽

DE POLARITATE LUMINIS.

abs re esse putant, paucis describere apparatum, quo usiis sum, ad haec phaenomena commodissime oh seruanda et describenda. atisque sic tanto clariora simul en adent. quae ob defectum apparatus

idonei paululum obscura leguntur apud Cel. I Ius t . Huno apparatum videre licet Fig. II. IIl. Ibi asa repretantant tres pedes fulcri I ignei, quod destinatum est recipiendis tabulis vitreis vel speculis, ad renexionem Iuminis iuxta hanc vel illam directionem efficiendam. a. Hi. pedes exeunt ex Peripheria Hexagoni lignat m, et ope coch- Iearum b. b. b plus minusue eleuari possunt. 3. Ε centro Hexagoni m perpendicu Iariter ascendit columna lignea N, in cuius superiori parte datur cauitas cylindri .eui inseri ει opaeochleae d firmari potest e lindrus ligneus μ ν. cauitati illi exacta

respondens, et firmirer cohaerens cum genu quodam M L H. e duabus partibus Ela et I, NI conflato. quarum 'ior ΚL circa axem apud r transeuntem sursum atque deorsum inclinari, et ope Doc,

a Ieae r in quolibet situ retineri potest, dum soluta cochlea d genu

ipsum circa axem μν versatile est. ι ιν 4. Pars inferior columnae N desinit in cylindrum minoria dia matri. transeuntem per centrum Hexagoni m. et in extremitate sua coch. Iea praeditum, qua columna N super tripodem firmari. fimulque Iaxata hac cochlea , circa axem sunm moueri poteIt.

5. Si necasse est, altitudo ipsius L ΚΜ super tripodam a aa augeri potest. Iaxando prius cochleam d. atque dein cylindrum μν, ipsi LEM annexum, in canitato sua sursum mouendo, dein iterum . i firmando cochleam d. Ita quoque totius falcri altitudo ope eoohlearum bbb mutari potest, prout haec vel illa experimenta id

s. Parii I K genu modo dicti ad angvInm reetum firmiter insistit tabula lignea T. quae inseruit recipiendas ta holae vitrea. THunc in finem limbua si perior tabulis T erena seu fissura pra ditus

279쪽

ditus est, cui inseri potest tabula vitrea memorata, quae Ut ri . que decidere, neque huc vel illuc vacillare possit, ope duarum 4 cochlearum, Per latua alterum fissurae transuralia rariti in adibito situ retinetur, quemRdmodum clarius perspicitum ex Figura IU, , ubi hariolfilssuram ipsius T. et λλ cochleasi dictas ris,

ri Ne aut Φm per pressionem cochlearum λλ forte Iaedatur tabula vitrea Y sssuras inaniissa, hae cochleae non directe premiant viis 'd tintilia sed poli is agunt contra allirculum quoddain et fissurais immissum et in superficie interiori, qua tangeret vitrum, mollio panno obductum, limulqlae pressioni cochlearum ita obtem p u . xans, ut si cochleae λ adliringantur. Ienem et aequalii lem pretat fionem ita tabolam vitream Y exerceant. Paranum cui hoc asseris ε'euham adglutinat uni est, continua tonem facit rustilli culus damt panni, quo timur reliqua pars interior figuras, si1porficies se. obducta est, ita ut tabula Litrea, quoad fissurae immissa est, ubi- , vis panno circumdata sit. Fissura ipsa satis Iarea est, ut feci perinposit tabulas vitreas diuersi modo crassas. Ope as rhula es. qnodcedit pressioni cochlearum, quaelibet tabula in situ satis fixo t tineri potest.

Ex ,descriptione liuiua supellectilis facile pat si Fin II. non modo tabulam ligneam T cum Vitrea i psi immissam, sub quolibet angulo ad horiaoniem inclinari, sed quoque soluta cochlea d, .ersus quante tanqtie plagam mundi dirigit posse, mantin e sempori uno eodemque angulo instinationis, quem in finem. vero raquieivus vicanitas cylindrica μν exacte respondeat axi columnae N. atque ilia εο columna ipsa perpendicularis sit superficiei tripodis a a a. ita . . t si haec sup rficies ope duarum libellarum in situm horiZontalem rodacta sit, cauitas cylindica. yν sine errore sensibili situm vertica m

. habeat,

280쪽

DE POLARITATE LUMINIS.

habeat, id quod ea exactitudine, qua hic opus eli, haud dissiculier. ab artifice Poterit essui. . a. In Fig IlI. si titilis habetur suppellex verum minoris altitudinis. a. Axia vellicatis uu fulcri P sursum prolongatus in superficie tabulae vitreae Z determinabit punctum Z circa quem haec Labu Iain situ Oh liquo quem lite ostendit reuolui poleti intelligi, dum soluta cochlea re versus h linc vel illam plagam mundi dirigeretur, manent semper uno eodenique angulo inclinationia ad ho-

3. Ipsi puncto E in linea verticali respondet punctum . in tabula vitrea Y Fig. II. 4. Binas supellectiles Fig II. III. in ea a se inuicem distantia coIIo.

catae esse debent, ut punctum H 3ὶ non nimis cadat extra medium tahulae Y.5. Ne tabula vitrea Z ligneae Q imposita huc atque illuo vaeillaro possit, vel decidere, margini tabulae Q in ω additum est tenaculum ligneam, crenam sormans, in quam inseri et duabus cochleis stimari poteIt margo inferior ipsius Z prorsus iuxta modum 9. IV. 7. Ne . mouendo planum ipsius Z circa axem verticalem uia et, tenaculum ω impingat in columnam N, haeo columna usque ad axem suum excidi potest, quemadmodum id indicat linea pun-i ctata ηκρὰ s. Di mensiones fingularum partium huius supellectilis hic omnes

ad ira vix necessarium esso duco, eum maiores minor ε sue Psse possi ni. Interim samen haud abs re mihi esse videtur, enumerare quasdam illarum in apparatu. quo egomet inor.