장음표시 사용
291쪽
radiis illis per B transmissis, sed aliis dilecte ab UIo obiecto in Y
incidentibus. a. Ego sic omni cura repetii experimentum set . Verum mihi, es cum agendo speculum nigrum L, hoc casu claritas imaginis o lecti lucidi sicut in f. XII. 4. 6. fere conlians esse apparebat, in omnibus poli ionibus ipsius T. 4. Casu scilicet quo Y est speculum metallicum, imago dicta in quacunque positione ipsius Z, nimis inuida est . quam ut obseruator discrimeti aliquod notabile in claritato eius percipere, vel quoque eum certitudine aliqua de ordine illo inuerso, de quo loquitur Cel. Malias co) iudicare possit. Intensitas luminis a Z reflexi, pro ratione variae positionis ipsius L salii in eadem esse deprehenditur, siue radii directe in Y incidant. Ilus iam refractionem allia
quam perpessi sint. Atque hoc siniit iter Iocum habet, si Y sit spoculum vulgare.
f. XIV. Si in experimentis I. VII. VIII. sit perficies labulae vitreae Y,
existente inclin tione eius ad horiEuntem 5 R. 35 , directa sit Me sus partem aliquam coeli prorsus serenam. vel quoque nubibus alis bascentibus aequaliter obductam . vel quoque versus tectum aliquod nive obrutum. versus parietem aliquem album, stique sic porro, ita. ut radii rellexi ab eiusmodi obiectis e. gr. wE Fig. III. in directione verticali ad speculum nigrum Z perueniant, existente Z ipsi Y parallelooeulus iuxta directionem radiorum reflexorum Eo partem illam coeli, vel tecti vel parietis, sub aequabili sero splendore conspiciet; circumacto antem Z circa a Xem suum Uerticalem uia, usque dum quadrantem totius retiolutionis absoluit. Oculus in hoc situ ipsius L non amplius a splendore quodam aequabili adficietur, sed quo piciis pior est speculo T. eo sensibilior sese exhibet in Z macula quaedam proisus fere nigra. et quid ira in directione OZ. quae cum sit persicie iPIius Z angulum supra memoratum α 55 . constitueret.
292쪽
A margine huius matuIae nigredo eius sensim sensimque quali di-Iuitur versus limbum ipsius L. in quo iam sensibilis, licet tamen exigua claritas sese ostendit. Quo magis oculus a specu lo Z removetur, eo malox euadit macula illa, ita ut in debita quadam dusantia oculi. totam fere su perficiem speculi L adimpleat. Ratio huius phaenomeni haud aegre ex cf. XI. 3. 4. 5) perspicitur. Sed nimis Iongum foret huic explanationi diutius inhaerero.
g. XV. Verum sequens experimentum haud praetereundum est a conseo. Si in experimento cf. VIlI. casu quo W valorem absolute misnimum habet, existente angulo ineidentias 35'. 25 I. X. planum ipsius Z, sollita cochlea x f. IV. 3. sursum vel deorsum moueatur. ita ut inclinatio ipsius Z ad planum horixoniale vel maior vel murior euadat angulo 64 . 35 I. X. claritas imaginis obiecti lucidi terum crescit, ita ut exinde liceat perspicere, hanc cIaritatem imaginis proprie a duobus angulis pendere, nempe ab inclinatione plani ipsius Z ad horizontem vel quoque ad radios Verticalea πε et ab angulo quem planum reflexionis WE . cum illo Sisae consulueret f. IX. vel quoque a plaga mundi. iuκta quam vergit planum ipsius Z respectu eius, iuxta quam respicit easu, quo parallelum est ipsi
g. XVI. is Complura adhuc ekgerimenta memoratu digna hic a diatre posissem, nisi breuitati consulendum, et pauca quoque adhuc circa theo. etiam ipsam phaenomenorum haetenus expositorum dicenda essent. Iuxta meam sententiam principia Cato ptricae et Photonietriae huc.nsque cognita prorsus nos deserunt, si inpii inis in experimento f. VII. VII l. ratio reddi debeat, cur non in omnibus positiimibus ipsius
Z Fig ul. Iumen semper sub aequali ii tensitato a supersicio ipsus drassectatur, cum tamen radite. gr. . et semper sub uno eodem quo D a angulo
293쪽
angulo incidant, quomodocunque etiam planum ipsius Z claea axem
Phaonomena ipsa nos cogunt, praster vim. quae emoti reflo-xionem luminis, et internam aliquam proprietatem in Inmine seu in particulis eius agnoscere, qua effici possit. ut radii, uti in licet semper sub uno eodemqus angulo in superficiem ipsius T in-eidant, multo intensius renectantur, casu quo Z et Y sibi inuicem paralIeIa sunt, quam quo planum ipsius L quadrantem reuoIuti nis integrae abso Itiit etc. t Atquae haec proprietas mihi saltim nulla alia eta videtur. quam quae iam Neutono ipsi Obuersabatne animo. dum quaerit arinon ad explicandam refractionem duplicem In Crystallo IsIandico. necessa fit, cervis lateribus radiorum luminia vim seu virtutem aliquam tribuere. quae deficiat in altaris eorum lat Tibus, et quae Wis ipsa eorrespondeat illi, quae est in Crystallo. e dem fere modo quo poli magnetis sibi inuicem respondeant. Haec proprietas reuera nihil aliud est . quam quod alioquin physici appellant Polarieaeem. qua voee generaliter designant eam eor porrim quor ndam naturalium proprietatem, qua in certis quuhusdam punctis seu partibus superficiei illorum. virtus, vis, seu a tributum aliquod. in maiori inteusitate sese ostendat, quam in reILqnis partibus superficiei, quemadmodum id videmus in magnete, in coIumna metallica. in conductore eIectrico, in Turmalino atque
sic porro. Simile quid Neutonias iam in Ium ins autumauit. licet non satis disti acto explicet. quid proprie sub ilIis Iateribus radiorum uminis intelligat. Ita νt hac vore physici qnidam adeo seducti sint. Tadium Iuminis sub formis parallelepipedi euiusdam in sinito exiIis
Interim patet. neqπε theoriam Incis Neutontanam. Deque Eu
Lerianam ad explicanda phaenomena f. VI l. VHI scilicere posse. nisi revera in lumino einsmodi quid assumamus. quod physici po- Iaritatem oppeIIant. Vndo simuI liquet, si arato maius negotium adhuc
294쪽
adhue facesseret systema dynamicum G. L 3 quod lumini nequidem
materialitatem aliquam tribuere vula. Ipsum adeo sylleuia ostea. tot Mitti, iuxta quod Iumen confiitit tamen in motu materiae cuiusdam . in explicandis phaenomenis claris sua laborat difficultate, ut iam bens monuerunt Cel. malus et de place. Hinc igitur tantum in systemato emanationis. addita simuIhypothesi polaritatis cuiusdam in lumine . spes sese offert perumniendi ad explicationem aliquam tolerabilem et non nimis fictis iam phaenomenorum superius expositorum. Ostendere quidem tentauit Cel. maius, quae phaenomena forasan a figura quadam peculiari particularum Iuminis originem trais here possint, et mentionem iacit Octaedri, tanquam formae, quaa oriati aptissima esset, Phaenomena dicta simuIque alia in Crystallo IsIan dico obseruata, ad mathematicam aliquam constructi nem reducere. Interim forma quaecunque angu Iala haud fauersvidatur Iegi illi primariae. quod in reflexione luminis iam per sibi aequentur anguli incidentiae et reflexionis. quae quidem propriotas omnino melius ex forma rotunda quam Polyedrica comprehenditur, quaecunque ceterum sit illa vis, quae reflexionem efiicit. Hypothesis pesaritatis ouiusdam in particulis In minis mihi vario respectu praeserenda videtur, quare iam paucis explicabo, quam sponis ex illa fluat ratio phaenomenorum do quibus in hac commentatione loculus sum
rationem modo allatam. Cf. g. II. 4. s. Quamlibet particulam duobus polis seu punctis esse ditatam, Ire quibus sese exierat vis quaedam peculiaris attractiva ad illa potissimum corpora, quae pellucida seu diaphana dicuntur. sicut iapesis maguetis vis a trahens ad ferrum ita, ut si partiouIa ei modi in
295쪽
in corpus diaphanum incidat, illa per hanc vim ipsam ad Aesis
Itorem transitum per eiusmodi corpus determinrtur. ι rg. Generatim omnes particulae materiales In natura obviae eius.
modi viribus praeditae EIIo videntur, qriae in certis quibusdam punctis, quae polorum nomine possunt in ligniri, maiori intenis' sitate sese exserant, quam in aliis punctis. Ex hac hypothesi, cui simul adiungi possunt figurae quaedam primitivas elemenis torum, sacilius quam ex ulla alia, singularem illum nisum Elementorum intelligimus, certis determinatisque directionibus ad se inuicem tendendi, sibi inuleem iungendi, variasque illas Crystallisationes et formas aggregationis corporum maiorum constituendi, quae tantopere mouent admirationem nostram. Ita in
particulis luminis nihil assumo nisi quod generatim in omnibus
Particulis materialibus assumere coacti sumus, et certis corporiis bu S ut e. gr. magneti. Turmalino etc. reuera inesse videmus.
4. Haec igitur vis a), sicut in magnete, in polis ipsis maxima erit et o diminuetur versus aequatorena particulas, in quo evaneseit seu nitim in minimum abit, sicut in magnete vis attrahens ad serrum in puncto sic dicto indisserentiae. 5. Interim licet assumere, vim illam potarem, qua particula Iumi. nis ad faciliorem transitum per corpus quoddam diaphantam da- terminatur, adhuc sensibiliter extensam esse usque ad cireuIum aliquem cum aequa toro parat Ielum, ita ut si tantum Eonae eius. modi potaris aliquod punctum superficiem corporis pellucidi tangat, haec particula facilius transeat quam si cum puncto quodam Eonae aequatorialis incideret. 6. Si igitur a certo quodam numero particularum luminis potaria
ter incidentium e. gr. Iooo Per corpus diaphanum transirent m particulas, adeoque reflecterentur Iooo - ni; ab aequali vero numero Particularum cum Eona aequatoriali incidentium transirent particuIae n, adeoque reflecterentur IooO-n, ob vim
296쪽
illam potarem erit seni per m , n adeoque casu priori numerus particularum reflexarum erit minor quam casu posteriori h. e.
7. Quae ceterum sit natura liuius vis, an forsan Hectrica, magneistica etc. tam parum audeo determinare quam phy lici conantur dicere, quae sit natura vitium illarum, quibus omnes omnino corporum particulas tam σario modo ad se inuicem tendere, et . mutuo sibi iungere videm s. Has vires assinitates vocamus, an vero pendeant forsan a viribus quibusdam iam cognitis, an po- ius peculiare genus virium conlii tuant, id hucusque nondum licuit experimentis perfecte assequi. 8. Lineam rectam per polos particulae Iuminis ductam axem par
s. Si iam particula quaedam ita incidat in tabuIam a Iiqnam vitream LN Fig. via. iuxta directionem SQ. ut aequator particulae quem per circulum i mn repraesento) cadat in planum incidanistias SQ L, axis particulae sin qua p designet unum suorum p lorum et λ μ ν p Zonam Polarem huic polo respondentem plano anguli incidentiae SQ L perpendiculariter insiliet. Hoc casu parisi leuia est in statu dissicilioris transitus per vitrum, quia trari millio eius per vitrum iam non iuuatur per vim illam potarem. Idem valebit dummodo Punctum quoddam Eonae aequatorialis a plano ipsius LN tangeretur. 1 o. Contrarium accideret, si cogitemus planum aequatoris perpendiculare plano anguli incidentiae SQ L quemadmodum videre Iieet Fig. VllI.ὶ ubi aliquam particulam Polariter incidentem reisi praesentavimus. Hoc casu particula est in statu, quo iam vis p Iaris facilitat transitum eius per L N, dummodo angulus inciis dentiae SQ L ita sit comparatus, ut planum ipsius LN particulam Iuminis adhuc tangat in puncto quodam zonae Polari3 iupλν.DP
297쪽
xx. Pro particulis c9ὶ erit igitur numerus 1 o - n maior numer xv m pro particulis ao . a. Cogitemus iam planum ipsius L N ita circumagi posse circa immotam SQ, ut angulus incidentiae SQ L semper idem maneat. atque facile perspicitur. particulas quae in LN Fig. VI l. aequatorialiter inciderent s93, potariter in casuras Esse absoluto quadrante totius gyrationis ipsius L N ei rea SQ. Tunc enim Eonae polares λpμν particularum incidentium νersus planum LN respicient.
vel ab LN tangentiu r. Hoc igitur fit a plani ipsius LN partieulae Iumitiis dictae sunt in statu iacilioris transmissionis, ob vim Pola
rem, quae iam iuuat transitum eorum.
13. Continuato vero iam motu ipsius LN circa immobilem SQ in donec dimidium gyrationis absoluit, ita ut LN perueniatia situm L N , quo iterum aequatores particularum tangaret. nocut in 9 . particulae rursus deprehandentur in liatu dissicilioris transitus. Atque sic porro peruenient in statum facilioris tran missionis, absolutis tribus quadrantibus in motu ipsius L N. quo niam hoc casu iterum Eonae polares. illae scilicet, quas ipsis μpνλ oppositae sunt, versus LN respicerent.14. Ponamus α φ angulum quem LN eirea immobilem SQ d scripsit, dum ex situ initiali cs peruenit in alium . manente semper uno eodemque angulo incidentiae SVL, atque patebit. posito
numero particularum curti aequatore incidentium zz a ooo, ab hisce particulis semper tanto maiorem numerum transire per
vitrum LN . quo magis ex situ initiali 9 quo tangeret aequatorem particularum, peruenerit in situm ci a quo poli particularum obverterentur plano reflectenti L N. Erit igitur ν functio angu Ii sp ita comparata, vi y sortiatur valorem minimum α n 6 pro φ -ο et φ α aflo'. valorem autem maximum in pro φ
et φ maro'. Pro aliis valoribus ipsius se valor ipsius y semper
298쪽
ii edaei. imer m et n3 prout vis polaris Pluε ni nusue iacilitat tron. situm particularum pie oool illo sita iusius L N. ι
16. Hlaea iam praemissu facile erit in experimento s. VII. VIII. erat L plicare maxima filia et minima in into asitato lumiciis a Z teflexi, .ili pro rems ipositionibus ipsius Limila si in ipsi iri Fig. II. III. -a . Cogitemus quantitatevt Iumidiis ipnia Incidentia, mi Lit - Pars
no. Si igitur in Y incidat pulariter 'ustrit ras Humiam α - I., ab hac
299쪽
lia. similiter a quantitato Iuminis aequatorialiter in Y ῆnoiaemia
Cum iam pari culae lumini, figuram sphaericam iu1εn s.
XVI. XVII. adeoque per principIa Μechanices nihlam rotationem circa aliquem axem adipiscunturi dum ab Y reflectuntur. Omnes particula a quaa in Y polarner vel' aequatorialiter incidunt, etiam ita pellectentur; ive polarites vel aeqtiatorialiter ad planum ipsius .l Z Periangant, qum admoὸ m id repra iantatum in in Figuram, vhi t parrietitatis a quatorialirer ira T incidentem et simili. ter in m x llam v k vero pimitu atri sporaliter incidente M linu-ntex in ae reflexam repra*sentat, denotAntibu et π EOIos Pa ticularum. - . H
polarites inoidontis ι amuis isaee quantitas eodem modo tam incia dat in tabulam vitream. vel specu Ιum nigrum T. a quo Pars qua dam huius luminis iterum reflexionem patitur, altera vero pars transmittitur veI absorbetiar, erit mustupri cando ditiam quantita-
300쪽
et transmittetun oes absorbebitur quantitas
gam ei tiragatur H dum reflectens E eirca amm sunmh-rtia calem f. VI. 5. usque dum abloluit unum vel tum' quadrantes totius gyrationis. In hoc nouo fit ' pfiim Z niueantam denominationes particularum τ et κ a 33 a planU4psius Y in Z-τeflexi. Scilicet 3 TROYM Yλ iam non iis alas ctim aequatoribus, sed cum polis .i rospicient ad planum ipsius T. et viceversa paxticula' κ non polos suos sed aequatoroh o li e d em ipsi Z cia. IS. 35 ita ut quantitas luminis ra L pNariter ab I recte 'cal
a --. L, quaa aequatorialiter ab X resecutur μα
iam potariter incideret in Za: F. Xvu. I a. 15 .a3. Multiplicando igitul hoc casu priorem quantitatem po