장음표시 사용
121쪽
art SC iEM T. Eo L. PARs IU , ORD. Docet. centricorum figurae praecedentis. Qubd si circa Hoti-Zontem propter refractiones degeneraret in Ellipsim adhuc ad rectas dimensiones revocare licet, & veram obscurationis quantitatem eruere ex Luminarium seismidiametris aliunde notis, atque ex bo sinu verso obisscurationis apparentis, sic enim invenitur be. & vera
proportio ob ad OS . Quid si quis sine praedictis circulorum figuris observationem perageret p Utendum esset analogia , vel tabula nostra XIII , in qua facta
est, ut tota Solis diameter ad x et digitos Europaeos , vel io Sinicos; ita pars obtecta ad quartum terminum ; quod exactius obtinetur resolvendo tres notos
numeros in sua minuta secunda. Quid si deesset Telescopium 8 Supplere posset foramen in fenestra, per quod radius planetae ad angulos rectos in adverso plano excipiatur. Quid si deesset etiam Horologium instillatorium pendulo instructum p Ejus loco posset adhiberi horologium portatile, notando quot ictus eda
tur a rota coronali intra unum minutum primum; sic enim hoc dividetur in partes aequales , quae aequivaleant
determinato numero minutorum secundorum : pulsus
ipse arteriae, si caetera desint, non parum potest deservire, si aliunde constet, quoties sentiatur intra minutum primum: varius quidem est in variis hominibus, & in eodem homine diverso tempore , sed in adulto sano praeterpropter vibrat septuagies in uno temporis minuto. Caeterum curandum ne desit Horologium Oscillatorium ipsis penduli vibrationibus indicans minuta secunda. Lod si aberraret vel propter nimiam celeritatem vel propter tarditatem, rectificandum: in primo ea su conia trahendo pendulum, in a. ' producendo; si autem aequa-hili modo feratur, ut horae a 4 Concordent cum in t gra die vel in motibus mediis, vel in motibus uelis circa tempus observationis, & nihilominus index horarum dissentiat a Solis motu, plures sunt modi rediis gendi ad horam veram, sive ad tempus apparens. r. Ex
appulsu centri Solis ad lineam Meridianam cui ho
122쪽
Iuv. III , C. VII , ORD. OB s. LUN. DEF. 223ra 24 solet affigi. a. Ex transitu alicujus Stellae Fixae per meridianum , cujus Fixae Ascenso recta, aliunde nota, conversa in partes Temporis , dabit quaesitum . 3. Ex angulo verticali, quem facit Stella, dum omcultatur a Turri, vel prodit ex illa; praesertim si ejus occultatio , vel emersio observetur dum advenit adverticale filum in longioris telescopii foco constit tum. Notum autem ex Tabulis quantum accelerent Fixae singulis diebus supra Solis motum : quomodo tempus medium Convertatur in apparens, & viceverasa : quomodo ex quantitate integrae diei inveniatur pars proportionalis pro singulis horis, minutis, dic. XXL Ouomias sisereretur LUNAE deliquia: iudiei
prime pbasis adventantis, ω summae erescentis. Catili nes adiabenda propιer marios Lunae mottis , praesiertim osci lationis , qui explicatur. Celebriores Selenographia Hev lii, Divini, Ricciolii, R. M. Aia in Gallia crum suis dotibus. Nova Tabtila Selenographica eκemplari magis eonformis. Num limbus Lunae plenae denticulatus. Menosura , ω partes aliquae longioribus Telascopiis conisecta.
In observandis deliquiis Lus Allia us eadem instruis menta adhibentur . Sunt qui pro radio reflexo adhia hent solum vitrum objectivum longioris soci, ut pimgatur imago Lunae elarissima, sed in praecisa foci diastantia, extra quam haberetur consula: se in foco ab utrinque convexa chrystallo so palm. distante habetur paulo major tribus digitis diameter imaginis a natura depictae, adedque nimis parva ad nostrum intentum. Caeterum longiora Telescopia , sicut radio directo armplificant obiecta, ita diluunt umbram; unde comis mendantur i, i 5 vel I pedum, vel talia ut totam Lunam complectantur.
Indicium vicinae Eclipsis est umbra go , seu pablor, seu penumbra sensim crassior, donec umbra ni-ina gya
123쪽
ra SergNT. ECL. PARs IV, ORD. DOCT.gra veram incipiat Eclipsim; quanquam & hic verum initium , ac finis deliquii melius eruitur ex prima phasi sensibili, vel potius ex chorda particulae obicuratae; tempora enim sunt hic quamproximε in dupli. cata ratione chordarum: nam immediatε determinare dissicile est tum propter insensibilem contactum, tum propter dubia umbrae confinia. Propter hanc praecipuε dissicultatem discernendi verae umbrae, & umbra-ginis confinia oritur saeph non exigua diversitas inter observatores in computanda Eclipsis non solum duratione, sed etiam quantitate, e. g. in deliquio Luna-xi is Martii Iri Romae Alanebinus, & Manstedius o notarunt dig. I, 23': Parisiis Cassinus , i ', ibidem La Hire 7, 3o': alii Bononiae 3, 29. Caeterum digiat, & minuta obscurationis exactius capiuntur ex diis mensione partis illuminatae. In defectu partiali, quando incrementum adeo lentescit, ut quasi immorari in eadem quantitate videatur, indicio est, adesse medietatem deliquii: tempus tamen praecisum maximae oboscurationis determinatur ex 'collatione aequalium phasium crescente, & decrescente deliquio obscuratarum. Quia vero facies Lunae distinguitur maculis, quae tamen subsunt opticae varietati ex motu oscillationis; idcirco solet notari appulsus umbrae ad notiores maculas, & egressus ab iisdem , ut vides factum in Observationibus Secundae Partis, ubi quando maculae sunt ampliores, notatur uterque margo pro initio & fine. Lichi verci e singularum collectione inseratur via' umbrae, tamen haec exactius haberetur, si in singulis observationibus notarentur tres, vel saltem duae maculae, per quas eodem tempore transi umbrae circumis ferentia , ex quibus etiam invenire licet umbrae centrum , & centri Lunaris ab illo distantiam , sive latitudinem Lunae. Cum
124쪽
Iuv. III , C. VII, ORD. Oas. LUM. DEF. I 2 sCum itaque in Luminarium Eclipsium observatione maxim h in usu sit Tabula Selenographica , ut ab anno 163 in deliquio diei t4 Martii agnovit Lau-grenas notatis maculis, per quas umbra transibat; primum nosse oportet varietatem, quae oritur ex multiis
plici Lunae motu, praeseitim apparentis oscillatiovis, sive Librationis. Et si enim Luna intelligatur respicere semper alterum Ellipticae Orbitae focum , vel cer-tὸ aliquod punctum determinatum; tamen etiam quando est in meridiano , ubi plures apparentes inaequalitates cessant, adhuc exhibet, v. g. Mare Crisium, nunc , magis restrictum, & viciniorem limbo occidentali, nunc magis amplum, & remotiorem ab ejus limbo; postulat enim ratio optica Globi eminus spectati, ut ejus pars, quando vicinior est axi visionis, spectetur sub majori angulo, eademque, quando propior est extremae orae sub minori angulo videatur . Similis accessus, & recessus a limbo orietati observatur in macula Grimatri: ab ora australi in macula Debonis , &ex parte Boreali in Platone, & Enomione, quae duae
maculae optich restringuntur , quando accedunt ad Limbum: dilatantur quando ab illo recedunt, usque dum detegantur partes Lunae superiores antea absconditae, propterea adnotanda primo amplitudo Ventris, sive distantia exterioris limitis V ab interiori termino Oscillationis i , quae Rieeiotis visa est i a centes mas partes semidiametri Lunaris occupare : nobis libratio videtur utrinque extendi ad gr. 7 numerandos in peripheria circuli maximi in Lunari globo, qui cim culus nobis transit prope latus Orientale Eudymionis, Rieeiolo per maculam Tbaletis. Tam librationis limites, quam Nodi, qui ab his distant gr. oo, visi sunt
laudato Auctori variabiles per annos i 8 ψ, hoc est non absolvi, nisi cum Lunaris orbitae Nodi Zodiacum absolvunt. D. DoneImur in sua Tabula censet cum
125쪽
x 16 S cIεΗT. ECL. PARsIU, Oan. Docet. aliis hunc motum fieri in plagam superiorem ab Euro noto versus Caurum , quando Luna est in Signis Descendentibus, per alium ver b dimidium mensem, dum Luna versatur in Signis Ascendentibus dirigi ex
Cauro versus Euronotum . Hemelius quidem soὶ nota verat suo tempore Lunam existentem in Cancro circa Australem latitudinis limitem, maximh detegere partes Boreales superiores; & viceversa, quando extabat in Capricorno circa Borealem latitudinis limiatem detegere partes Australes antea absconditas; at simul monuit non modicam oriri varietatem a motu Nodorum in Orbita Lunari. Nos vidimus anno II 6. die 14 Martii cum Luna circa suum ultimum qu dratum aspectum esset prope initium Capricorni eum latitud. merid. ultra s grad. 33', maculam Grimaldi proximam limbo Orientali. Viceversa, die as Aprialis i s, mare Crisium prope limbum occidentalem
cum Luna ante primum tetragonismum esset circa
initium Cancri cum Lat. Bor. gr. 3-Neque librationis motus salvari potest per meram parallaxim, ut aliqui suspicati sunt, ut patet ex datis mensuris. Cκ-terum Mensi Periodico per Zodiacum alii tribuunt librationem in longitudinem, sive in ortum, & Occasum, quam alii pendere volunt a mense Anomaliis stico, sive a distantia Lunae a suo Apogeo; in Apogeo autem, & Perigeo, hoc est in linea apsidum bis cessat haec apparens inaequalitas - . Quemadmodum librationem in latitudinem ab Austro in Septentri
nem , & viceversa, pendere volunt a mense Draconistico, sive a distantia Lunae a Nodis, in quibus ce sat haec Anomalia. D. Deobus Cassinus in censet polos axis Lunaris elevari super planum Orbitae gr. 8a ἡ, super planum Eclipticae gr. 87 i supponit autem Lunae globum volvi circa suum axem ab occasu in oristum
126쪽
Is v. III , C. VII , ORD. Olls. LU N. DEF. I 2Itum diebus 27, & horis s, quod est Mensis Dracontici spatium, sive revolutionis ad suum Nodum : polos agis complere suam revolutionem apparentem abortu in occasum a n. r 8, & mensibus I, ex quibus infert Lunae maculas a suis polis non remotiores ,
quam grad. 87 , semper esse visibiles si illuit rentur alias verb interdum elia in hemisphaerio a nobis averso: eosdem polos apparituros in Lunae diametro, quando haec distat a suis Nodis gr. 9o. In Mense Synodico notanda varietas, quae Oritur ex umbrarum projectione , siquidem in pleni Iunio plures umbrae saepiu evanescunt, praesertim in iis, quae valles putantur, quando clarae instar conchae inclarescunt, ut macula Tyebonis, Hevelio AElna; contra verὼ exintra plenilunium umbrae cadere censentur a Montibus pro vario Solis aspectu nunc in unam, nunc in alteram partem , semper tamen Soli oppositam . Quia ver 5 plenilunium in diversis Signis successive celebratur ; hinc in uno potuit Solis radius longitudinem maculae Platonis secare in directum spectante Bianebino; in alio verti nobis videntibus secare obliquε. quasi ingrediens ab occasu inter duo montium juga. Demum
non contemnenda varietas. quae oritur ex diurna conversione, v. g. interdum Mare Nectaris, & moe Fae-eumtitatis or Mente Luna sursum vergunt, quas duo brachia in altum sublata: circa meridianum jacent horsegonti quasi parallela: occidente Luna insiliunt Horizonti quasi duo crura . Ex hac apparenti mutatione,& ex eo , qu bd Lunaris globus eamdem semper faciem Terris obvertat, inserebam olim in Thesbus an. ira 3, & r 2s Florentiae editis, Lunam in systemate Telluris immotae singulis diebus, hoc est intra et horas cum ἱ converti circa suum axem ab ortu in Oe- ea sum , Conversione diversa a menstrua vertigine aboeeasti in ortum Clar. Ioan. Dom. Cassini prescindentes a motu diurno omnibus sideribus communi , atquGomnino aliena ab errore Berosi, qui Lunam imaginatus
127쪽
x28 Scrguet. Ec L. PARs IU, ORD. Doc T. tus esse media sui parte lucidam , media obscuram per fictitiam vertiginem exponere conabatur elus dein liquia, & phases . Ratio est quia Tellure stante, quoties Luna revertitur ad meridianum , percurrit ex
suae diametri a x C. Fig. 44, Tab. XVi
1 g, ω omnes gradus circuli, qui concipiatur immobilis, ad edque eamdem semper Terris faciem obvertens hexcepta levi varietate , per quam nunc unam veluti auriculam ostendit , nunc alteram necesse eit totidem vicibus vir ca suum axem converti; ut patet in homine, qui in Templo rotundo, vel elliptico gradiatur e lege, ut facies semper ad medium ejusdem Templi sit
Conversa; quot enim gyros absolvet , totidem simul revolutiones circa se ipsum conficerer, etiamsi vertice easdem Mundi plagas respiceret. Unde tam realis est ea vertigo in liypothes Telluris immotae, quam Cassiniana in hypothesi Copernieaea . Neque comparari debet cum motu relativo Acus Magneticae, quae manet immota in pyxide Nautica, dum haec movetur, sed potius comparanda cum Acu Magnetica percurrentequatuor angulos rectos in pyxide immobili . Qua de re non est opus plura dicere, tum quia consentientes habui doctos Viros, qui initio repugnabant; tum quia haec sufficiunt ad indicandum multiplicem apparentis motus varietatem, quam Observamus in Luna, sive re- ipsa, sive ratione dii tinguatur: quaecumque sit causa vel una, vel potius multiplex. Neque omninci praetermitti poterat ejusdem varietatis explicatio; tum ut cognoscatur Eclipsium varietas etiam in transitu umbrae per easdem maculas ; tum ne quis suspicetur errorem, ubi non est in tam diversis Tabulis Selenographicis Cl. Virorum. Cum enim maculatum ordo, figura, ac situs varisent apparentiam , pinxit unusquis que prout sibi apparebat. Secundὰ ex pluribus , quae circumseruntur imagini hus, dimissis primis rudimentis GalHaι, Fontaua, Scyria , & majori conatu D. Geminiani Montanari,
128쪽
Ii v. III, C. VII, OED. O s. Lu . DE 1. Mem. Octobr. x662, &c. quatuor ante oculos habuimus. In primis Selenographiam mmelia , quam integro Tomo descripsit, plurimisque iconismis illustra vit. Et verε unicus i conismus non sussicit ad omnes pleniluniorum phases exactε repraesentandas ; potest quidem v. g. Mare Crsum Langreno Caspium, Hevelio Paludem Masein exhibere nune proximum limis bo, nunc ab illo remotum, vel per circulos sese i tersecantes , vel per papyrum superimpositam cum ais pertur a diametri aequalis diametro Lunae . ut possit admoveri pro libito alterutri limiti; ut unica imago nequit optich restringere, aut ampliare eamdem maeulam . Majori partium distinctione, suaviorique luis cis , & umbrae concord a decoratur repraesentatio plenilunii, quod an. rogo. die χου Martii Eoaebius Dietini observavit Telescopio 14 palmorum; in illa desiderantur limites, & maculae, quae per librationem sese interdum praeberit conspiciendas. Priorum induis striani vicit diligentia PH. Grimaldi, & Rieetoli. ouorum Tahula non est Plenilunii, sed ex pluribus phasibus
Lunae crescentis vel decrescentis Concinnata , ut maculae eo nitantes , quarum numerum extenderunt ad sexcentas ex novarum deli variantium umbratum vicinia viviis dius emicat erit. Dolet tamen Rιteiotius suum Calc
graphum imaginem nimium obscuras e , & omisisse plures tractus illustres . Macularum nomina a Racei Lo indita adoptarunt passim totius Oibis Academiae, relictis aliis a Langreno , & Hevelio attributis . Ut praedictae imagines nonnihil superant apparentem Luis nae magnitudinem, ita multo minori forma exprimitur plenilunium inter Oscillationis terminos medium
cujusmodi habetur quando Luna est in Nodis, & simul in linea apsidum , quod edidit anno x 692 CeI. D. Dom. Cassimus situ inverso, quale spectaretur per
Teleseopium Astronomicum duobus tantum vitris convexis in I ructum. In ea tractus luminosi clarius effulgent, quam in praecedentibus, & situs magis natura-
129쪽
re non pauci in Gallia cum De la Hire ad calcem , Tabular. aliique in R. Sc. Ac. in Germania cum WoLM in Elem. Astron. In. Italia cum Eusaebio Metaustedi in Introducti ad Ephemeta &C. g. Quia tamen res ulterius perfici merebatur,
novam Lunae imaginem construendam curavimus ex
pluribus pleniluniis ab anno x 42 invicem collatis. In ea quaesita integritas partium, ut non desint, quae sunt in oppositione magis sensibiles, sive obscurae, sive luminosae , aut ultra alterum terminum aliquando conspiciendas se praebent. Mult, magis habita ratio Ordinis, figurae, & situs, attenta caeteroquin praedicta
motuum varietate. In distantia relativa cum ex praedictis motibus varietur optica proportio , fateor me detulisse aliorum auctoritati non minus quam propriis oculis, ut eam distantiam eligerem, quae magis concordabat cum laudatorum Virorum Observationibus, v. g. centrum Tychonis , & Grimal di ex observat. Blanebini micrometro peractis distant invicem 34, eκ o particulis Di ametri Lunaris, ut in imagine R. Scis
ex Ia particulis: in specta verci per telescopium alia quando apparuit distans ga, alias 33, alias 34 ex ejusmodi particulis 2 Di ametri. Situs macularum est rectus, qualem haset Luna in meridiano. In suavita. te coloris distribuenda adhibita di Iigentia , ut quae dicuntur maria, nimia nigredine non inficiantur nigredo enim est propria maculae Platonis, Pitati, & sum illum & in maculis resulgentibus, v. g. ii rebi, Marisii, S. Dionysii, &c. luminis energia ac bigor magis se proderet. Conveniens Lunaris diametri longitudo, qualis apparet nudo oculo sed macularum distinctio qualis appareret nudis Lyncei oculis a 3 se-
130쪽
Iuv. III , C. VII , Oa v. oas. Lu N. D 11. 132 unciarum , qualium 12 continet palmus Romanus. Dixi fere, quia Luna variat etiam in Syaygiis . cum in Apogeo sit min. as , in Perigeo 33 q. Quomodo
haec varietas conci 'letur cum Constanti divisone in radi itos Eclipticos dictum alias , 8e pater ex Nol ra Τ
bula Numeraca XIII. Ut autem totius imaginis ordo, &quasi aedificium ind get Astronomo Architecto, praeis sertim in distantia tum proportionibus, micr metro, vel reticulo , vel linea tum decussatione defini indis; ita executio, & praecipua tum partium fidelis repraeis sentario solertem Pictoris manum des derabat . Pr pterea evocati in societatem laboris viii delineandi a
te periti, ac Telescopio instructi, plures, s ed dissimules Lunares imagines depinxere; Verum ea, quae in impressione prodit, desumpta est praecipvh ex imaginibus eximii Pictoris Niestat Franebini , cujus en nostra pariter directione S. Dionysii iconismus. Fulgi. diores tractus, & minutiora quaedam delinea vit Fem diva σdar Fo Hases Iuvenis meliori fortuna dignus poli quam nobiscum Lunam conspexit, utroque cubiisto sellae brachiis innixo , ut per telescopium obtutu
4. Ut nomina ex Rieeiolo servata paucis additis; ita signa numerica, & literae, aliis adjectis ex imagine R. S. Ac. Parisiensis, ne mutario istorum novum onus imponat. Ne vero confusio oriretur, plura n
mina omissa etiam in iis, quae in plenilunio videri
non desinunt, & in nostro iconismo comparent . in Catalogo n. It notatur Copereticus eum Soetis, ut india centur tres nigrae maculae illum praecedentes ad occa. sum, nempe Rhetaeus vicinior, & medius Staditis, remotior Dominicus Maria. Ad n. t Plato eam .ysis
Hir , hoc est cum aliquot parvis maculis praeter Ti. maum , & Arebitam in directum Aristotelis sub illo splendentibus sine nomine in mari Imbriam, in cuius parte occidentali est macula Bianebima . Blanchino